GEESTELIJK LEVEN.
tei
9,
DE CHAOS IN CHINA.
E
IS ER EEN WAM KM?
Zoo ja, vat hebben wij daaronder
te verstaan?
Burgerlijke, Stand.
Ri
Moti
Br
WIJ1 kennen In onze taal het woord „kerk" in
twee beteokieinissen. Met dit woord, wordt aangedUid
het gebouw zoowel als hot genootschap, de vereeni-
ging, het instituut.
Wanneer wij spreken oven «ware" kerk. hebben
wij «het natuurlijk niet over het kerkgebouw, maar
over de vereeniging van menschen, die, omdat zij
hetzelfde geloof belijden, zich in de een of andere
vereeniging (genootschap, broederschap, eecte) heb,
ben gegroepeerd.
Er zijn vele kerkert,
Wij kennen de Roomsch Katholieke, de Griekseh.
Katholieke en de Oud-Katholieke kerk. waarnaast
nu ook sedert eenigen tijd de Vrij-Katholieke kerk
zich heeft geplaatst. Verder is er een menigte pro-
testantsche kerken; te veel om op te noemenjUs de
voornaamste onder deze protestantsche kerken
kunnen we in ons land de groote Nederlandsch
Hervormde kerk noemen (deze kerk heeft echter
het typische karakter van „kerk" geheel verlorenl)
Verder: de Gereformeerde kerken, de Luthersche
kerken, de Remonstrantsche broederschap, enz.
Eik dezer kerken heeft een min oi meer scherp-
omschreven geloofsbelijdenis, waarvan zij' aanneemt
dat deze de ware is, dat wil zeggen: elke kerk is er
van overtuigd, dat zijl de echte leer van Christus
verkondigt en mitsdien de waarheid leert, want
allen noemen zij zichl Christelijk) en gaan stilzwij
gend uit van de veronderstelling, dat wat Christus
geleerd heeft inderdaad de waarheid Is.
Hoe kunnen wij nu uitmaken, «welke kerk de
■ware is?
Indien de kerk van Rome gelijk had, wanneer
zij zich beroept op het feit, dat zij door Je zus-zelf
is gesticht, dan zouden we haar inderdaad' de w a r e
mogen noemen. Tenminste, indien wij daarbij aan
nemen, dat zij het door Jezus geleerde onvervalscht
heeft overgeleverd en bewaard. Wij hebben echter
in de vorige artikelen gezien, dat zij dit recht ten
«enenmale mist.
Hóe staat het met onze waardeering van al die
andere kerken?
Ik laat hierbij buiten bespreking de vraag of wij
„waar" gelijk kunnen stelden met „Christelijk", <Li.
door Christus-zelf geleerd. Het gaat alleen hieirom
of er één kerk is, welke de eenige waarachtige le
vens- en wereldbeschouwing leert of ima.w. een on
loochenbaar zuiver antwoord geeft op dó vragen.
Welke den zoekenden menscb kwellen.
IMijn antwoord is kost en bondig: geen enkele
Is do „ware".
Er Is gooxt ware ketid bd «r kaa e een ware
kerk zijn,
Deze, voor velen wellicht krasse, uitspraak, ral
begrepen worden door iedereen, die zich het artikel
„beschouwing over waarheid" herinnert en als hij
het met de daarin gegeven beschouwing eens ia,
zal. hij met deze uitspraak ongetwijfeld ook accoord
gaan. Wanneer iemand tot mij' zou komen met de
bewering, dat hij' d e waarheid kent d.w.z, dat hij
b.v. zou hebben doorgrond het diepe mysterie van
de verhouding, welke er is tussehen den mensch en
tusschen den eeuwigen geest, welke zich in al het
zijnde openbaart, dan zou ik hem eenvoudig ult-
lachon enik zou twijfelen aan rijln waar
heidszin.
Want als er iets Is, wat ik door eigen denken
en door kennisneming van het denkresultaat van
anderen heb geleerd, dan ia het dit. wijl menschen
komen altij'd weer te staan voor t onbegrepene.
Indien wij inderdaad de w a a Th e i d 'liefhebben,
dan bel ijlden wij1 in' ootmoed' ons ni et-begrijpen en
buigen nederig ons hoofd en stamelen: .in raadse
len wandelt de mensch op aard". Ih deze belijdenis
is niets ontmoedigende. Integendeel. Want juist deze
belijdenis zal ons schenken dó ware verdraagzaam
heid en zij zal ons prikkelen om steeds verder te
zoeken tot de benadering der waarheid en
dankbaar zullen wijl daarbijl profiteeren van alles
wat ernstig-wetenschappelijke denkers en vorschera
ons leeren. Want slecht door het collectieve zoeken
van onbevooroordeelde menchen, zal het mogelijk
wezen dat stap voor stap de menschheid zal kun
nen komen tot juister inzicht, tot dieper begrijpen
„Als u «erna vertrouwen ia mij heeft» «a
Deaae, ^of u gelooft! mie, dank dan aan hetgeen
Ik u modödieeilde. Uw broe® ia veilig?. Vmaaa^
ol morgen zal hiet beval tot affifl vriibSHJ stellig
gjerfieekend worden."
„Zegt u het oogt eens,* ynaegj ze, terwijl ze nog
steeds ztfh hand vasthield.
„Vatndaag of mtopglen," hórhlaaDcKe hSj! o# vasten
tooin, ,,zal het berveL tot tovrijilmüLteUingl Bteteej*
kond worden- Dit kam en zal niet uitblijven.
„OV Üuisteide ze, terwijl ze half hiaar oogem
sloot. „Ik bon alodhts hier gakioanen oiin' u zoo te
hoorSn spreken. Ik had het gaefll oogónbliik! lan-
per alleen kunnen dragen. Het was, alsof er iets
in mijn hoofd zat, dat langzamerhand wegzonk'
„Het is ook de stonn; dia um schrik aanjoeg,
rei hij. „Gelukkig, dat u geen tien! minuten later
was. JKijk eens/'
Hij leidde haar maas het raam. De duinen waren
geheel in duisternis gehuld, niet zoozeer door
de donkere luóht, als wel door de neervallende
stroomen regen... die met zulk een kracht neer
stortten, dat deze weer in wit framoeaohtig schuim
een eandje verder omhoog spatte.
De kalinó golven waren veranderd in eeawc*6te
branding. In plaats van een enkele witte lijn,
vertoonjdem rioh er thans wel doczijmem.
„U zou verdronken zpn," sed niïïl haar naar
haar stoel terugbrengend.
„Het as hieél vriendelijk van u met boos te
zijn,5' aei aa. „Ik had met mógen' komen, dat
weet ik. Ik Was «ohten zoo bang flnl iini Honden
had ik het gevoel, alsotfc ÜU ItianJtiinimti «ra wxrv
demi.5'
De kheoht fcwiaanl bSMntin met eeü blad. DóaWe
Stptod naast hlat jotnige meifltfe, terwijl ajj at van
tijd (tot Itojld liepi hij da kamea door eni sprak
op een ©enigszins afgetrokken wSz© mót haar
over verschillende dingen- Buiten dreef de storm
voorbij. Door da wijd poopende ramen dnapg
zachtjes de geur van frissen© zeelucht naar bon»'
toen. Deame Ëeék eenige ooganblikkan n&ar buiten
en wendde zich toen verlegen tot zijn bezoekster.
Zij ontmoette rijn blik en plotseling volden haar
oogen zioh met ranen.
„Oh, ik begrjjp, dat ik me dwaas heb aangóg
steld," sed ae. „Ik ben hier en u weet niet, wat
u mét mij moet beginnen. Daaraan dankt u, niet
waar? Ik ^as dwaas/' voegde .zij er aan toe,
terwijl eensklaps een glooiende blos haar gch
riohtjo overtoog. „Maan vergeet niet, dat toen
Ik kwam... jk was. U zult dat toch
toiab vergeten V'
„Ik zal hot phtötouclórï/' zei hjf gecrusteteïïct
Er hlearsohtQ oen beklemmenda sfiltö. Deasao
voelde walk een marteling het voor haar geweest
zou rijn, tls bijl gorinspieald hadl op dat oogenblJk
van dwaasheid, ien tóoh waó hlet mlottujk h»t
geheel en el te vennijdea. I
van levens raadselen. Het getuigt van zwakheid
van geest, als een mensch zich de een of andere
opvatting als vaststaande waarheid' suggujreertl
Deze zwakheid is een algemeen .voorkomend ver
schijnsel, vooral m de eenvoudigen, uit wier mond
men zoo dikwijls kan vernemen de uitdrukking:
dit of dat is me eenmaal geleerd en daar blijf ik bijl
Als ik zoo iets aanhoor, heb ik steeds neiging om
te zeggen: wel te rusten, slaan maar lekkerI
(Mijne opvatting echter is, dat wij: als geestelij
ke wezens, niet mogen slapen, maan moeten blijven
wakón en waken is werken, zoeken; denken
Ik! sprak! zooeven over de ware verdraagzaamheid
Het zal duidelijk zijn voor den ernstigen lezer,
dat juist zij!, die beweren de waarheid te bezitten,
vreemd staan tegenover deze verdraagzaamheid
Dit geldt zoowel voor personen als voor kerken.
Daarom zien we dan ook in de historie het af-
schuwelijke verschijnsel, dat andersdenkenden ver
volgd', ja gedood worden, enkel en alleen, omdat zij
meeningen verkondigen, welke in. strijd zijn met
die, welke als de waarheid door de een of andere
kerk worden geleerd en v*n wier aanvaarding
zelfs het heil in het hiernamaals wordt afhankelijk
gesteld.'Ik behoef slechts den naam inquisitie
d.i. geloofsrechtbank te noemen om de herinnering
te verlevendigen van de wreedste vervolgingen, die
hebben plaats gehad,aaD foltering en terechtstelling
waarvan zij de slachtoffers werden, die 't waagden
anders te denken dan de kerk leerde.
Ik behoef slechts te wijzen op de martelaren van
het protestantisme in ons vaderland, te wijzen op
een Giordano Bruno, wiens standbeeld thans staat
in Rome, waar hij' werd gedood of op dat van dela-
Rarre, wiens gedenkboeken gevonden wordt te Pa
rijs aan dón voet van de machtige' S'acré-Coeur
(kerk' gewijd aan het heilige hartl) en die verbrand
werd, omdat hJJi weigerde voor een processie te
knieQen.
Ik behoef slechts te noemen den naam van Ml-
chaël Servet, gedood op last van den harden en
onverbiddelijken CalvUhl
Daartoe komt de mensch, daartoe komt de kerk,
wanneer zij" in trotschen en zondigen hoogmoed
beweert de waarheid te bezitten en deze. d.i. wat
zij voor waarheid houdt, wil verdedigen. Alsof d e
waarheid menschelijke hulp noodig zou hebben om
zich te openbaren en te handhaven. Wanneer wij
deze dingen bedenken, dringt zioh onwillekeurig de
vraag bij ons op, wat er wel moet omgaan in het
gemoed van die menschen, die medemencshen niet
alleen veroordeelen, maar vervolgen omdat zif an
der s denkenden zijp. Heeft dan niet ieder mensch
het recht om zélf te denken?
En ligt het dan niet voor de hand, dat wij wel
eens minderwaardige motieven veronderstellen?
Dat we denken aan zucht naar'macht, aan streven
om geestelijk te overheerschen? En wanneer wij:
daarbij! bedenken, hoe ook n u nog. er gestreefd
wordt om reed» van de vroege jeugd af kinderen
bepaalde waarheden In te prenten, idian getuigt
dit toch wel van Innorlijken twijfel aan wat men
als d e waarheid leert.
Immers als men diep-innertijk overtuigd waa van
het waarachtige van hetgeen men leert, dan zou
men niet allerlei voor kinderen onverstaanbare
dingen aan de jeugd' inprenten, maar rustig en vol
vertrouwen zijn meening verkondigen in de overtui
ging. dat ernstig denken noodwendig tot de aan
vaarding dezer meening zou leiden.
Iedere kerk, welke het vrijte onderzoek weert,
toont daarmede gebrek aan overtuiging, openbaart
daardoor eigen zwakheid-
Wie de waarheid liefheeft, kan niet vreezen voor
kennisneming van andere meeningen.
Daarom is het wel heel bedenkelijk voor de onaan
tastbaarheid van het Katholieke geloof, wanneer b.
v. gewaarschuwd wordt voor het lezen van de
Schager Courant. Dit geschiedde in een Noordhol-
landsch roomsch blad (Nó. 214) waarvan mij een
uitknipsel werd1 toegezonden. Ik lees daarin, dat de
Noardholandsche Katholieken worden opgewekt
met het oog op de artikelen van Astor om de
Schager Courant uit hun huis te weren.
Moeten dan de Katholieke lezers niet geneigd ztih
om te denken dat. wat de kerk hun leert, toch
eigenlijk geen kritiek kan doorstaan.
Moeten ziji dan niet het gevoel krijgen, dat ze be
schouwd worden als onmondige kinderen, die
slechts hebben te aanvaarden wat de kerk hun
leert en niet zelf mogen onderzoeken?
Daar wordt ergens in het Nieuwe Testament ge
sproken van ééne zonde, die niet vergeven kan
De Aller Beste Wollen Oarens Verkoopen Wij.
JAAP SNOR, Zuidstraat 15, Helder.
„H ben bang, dat u zich1 vannacht tevreden' jralt
moeten stellen met een vi^'glözellmwaning!. U kunt
myp kamen krfjgiea. Ik hJeb weliswaar eep ander©
over. maar deze aan u wellicht te ongemakken
lijk vinden/'
Ze keek hem verlegen aan. „Zjou £k... zou Ek
niet naar het dorp terug kunnen; gaan F5
Hij bracht haar maar buiten. Da storml, die
tegefijk mJefc den opkomenden vloed was losga-
braken, had' het lamJdisobajpl op een elgonaardigie
wijze veranderd. Het bruisende water stond tot
aain dein top van dep dijk. Hat leek, alsof da
toren zich top leen eiland bevond. Nergens waa
een spoor van land te bekennen.
„IJ ziet/' zed Deane tot het meisje, „dat bat
niet veilig zou zijn te trachten het dorp te bet-
reiken. Het water staat tot aan den dijk en in
het halfduister kan men gemakkelijk misstappen.
Van hieruit is het niet m'akkeljjk te zien, maar
ik zóu zeggen, dat de dorpsstraat ander water
staat/'
Hij wendde rich otm naar het grijze sternen
gebouw.
„Als la me dan £n uw ritkamer wilt laten
slapen," zei zo timide. „Ik wil u niet oit uw slaap
kamer verjagen/'
Hij lachte. „Miju beste JoMge diamie, als etc
iemand op de wereld is, die vanavond behoefte
heeft aan slaap, dan is u hiet wel. Ik zal u da
delijk (naar boven zendón om' te gaan liggen. U
moet me beloven... eerlijk beloven.... dat u alleen
zult denken aan hieftgeen ik u mededeelde, ©n
dat u bij uzielf zult deggteni: „D© tovrijhkddlstellinig
zal komen." Het ia de waarheid: zeg dat tot u
zelf en dan zult u slapen."
Daarna scheld© hij1 en sprak tot de ktoscht.
„Grand, maak mijin kamer zoo goed «en zoo
kwaad als bót kan bewoonbaar voor dez© jomige
damó. Wij ritten als op ©en cdland!, en niemand
kan hiervandaan vanavond weg komen. Leg allee
van mij, 'wat je denkt dat dó jónge dam© van
nut kan zrijn, klaar/'
Met een impulsief gebaar wendde te zich' tot
hem.
„TT is heel vriendelijk/' aei ze ijaohtjes.
„Mijn beste juffrouw Rowan, ik wilde alleen
maar, dat het in mijn macht was...."
Toen hield hij eensklaps op. Per slot raa ree
koning was het niet verstandig te veel te zeggen-
Hij bracht baar vingers aan zijn lippen en vexy
moed met een plotseling gevoel van zelfverwijt
de zachte uitnoodiging, wélke er in do yealegan
opgeslagen ooigen lag.
JU moet goed slapen,5* tel h$f, terwijl hij baan
dén wegj wees öaar da trapl. Denk ©r om, dat u
hetgeen Sk tori» .voor een belofte kunt houden»"
WtadW TectoW.
wmtfPTï Dïe één© zonde ts de zonde tegen den Hei
ligen Geest!
Welnu, ronde tegen den Heiligen geest 1*: de on
waarachtigheid.
En waarachtig is ieder, die niet door zin voor
waarheid gedreven, zélf zoekt en alleen dat belijdt,
wat hü alt ernstig denker meent te moeten belij
den.
In bet kort samengevat, kom ik tot de volgende
conclusie: geen enkele kerk heeft het reebt zich de
ware te noemen. De waarheid kent niemand
Ieder mensch kan voor zichzelf de overtuiging heb
ben dat bij iets och zoo weinig van bet
groote levensgeheim begrijpt, maar daarnaast zal
hij er zich' steeds diep van bewust blijven, dat hij;
moet blijven] zoeken, zoolang hij? leeft. En ieder©
kerk, die zegt de waarheid te ileeren. is een belem
mering voor den geestelijken groei der menschheid.
ASTOR.
GEMEENTE WARMEN1H U IZEMl
Ingeschreven gedurende de maand September 1927.
Geboren: Cafcharina, dochter van J. Dekker en
van Catharina de Nijs. Margaretha Cerilla. dochter
van J. Molenaar en van Margaretha Catharina Ligt
hart Anna Catharina Maria, dochter van F. Stam
en van Euphernia Punt. Johanna Dorothea. dochter
van J. v. d. Berg en van Catharina Maria Stet. Ja-
cobus Bonefacius. zoon van W. Koot en van Ve-
ronlca Coraella Admiraal. Plet er Cornelle, zoon van
D. K. Breoker en van Wilhelmiua v. d. Vlies.
Ondertrouwd. Slmon Thoes, oud 25 Jaar te Alk.
maar en Clailna Molenaar, oud 25 Jaar, te War.
manhuizen.
Getrouwd: K. Koorn en T. Sevenhullson.
Overlodon: Klaaa Blankman, oud 07 Jaar. eebtgo.
noot van A. Bouteree, eerder weduwnaar van G.
Molenaar.
GEMEENTE HARENKARSPEL.
Ingeschreven gedurende de maand September 1927.
Geboren: Arie, zoon van Klaas Borst en Maartje
Mul. Nicolaas, zoon van Antonius Klijbroek en Ma
ria Johanna Hinkel. Dieuwertje Ali, dochter van
Hendrik Nicolaas Borst, en Maartje Wijdenes. Cor-
neiis, zoon van Riens Dirk Slik en Jannetje Delvor,
Ondertrouwd: Nicolaas Jacobus Ruiter en Trijntje
Stroet. Hubertus Fiebie en Elisabeth van Straaten.
Gehuwd: Nicolaas Jacobus Ruiter en Trijntje Stroet.
Overleden: Guurtje Wagenaar, oud 63 jaar, echt-
gemoote van Comelis Bijpost. Jacob 'Kuiper, oud 21
jaren, ongehuwd. Grietje Bood, oud 52 jaren, echtge-
noote van Willem Molenaar.
GEMEENTE OUDE NÏEBORP.
Geboren: Geertruida Cbristina. dochter van N. J.
Ligthart en M. Portegija Comelis Simon, zoon van
J. W, Quax en E Ploeger. Alida Odrada, dochter
van C. Veldman en M. J. P. Bronk. Petrus, zoon
van A. Brink en T. Beers.
Overleden: Dirk Scheltus. echtgenoot van Pieter-
tje Hoogland (overleden te Alkmaar).
Jaai
ar» hc
VI (Slot).
Zal er ooit een einde komen aan dien chaos en
wanneer dan?
Ik ben daaromtrent zeer pessimistisch gestemd.
Juist nadat ik mijn laatst© artikel geschreven hadv
ontmoette iki personen, dia tot die pessimistische
stemming nog het hunne bijdroegen.
De eerste was een Engelschman. lid' van het
Lagerhuis en iemand waarnaar geluisterd wordt.
De tweede was eveneens een Engelschman, een
gewezen lid uit het Ministerie van Ramsay Mac-
Donald.
De een was conservatief, de ander socialist.
Beiden waren het er over eens, dat het er in
China bedroevend uitzag en dat de terugslag van
den chaos te voelen was in Engeland.
Dó Labourman vertelde mij. dat er heel wat
werkloosheid heerschte ten gevolge van het feit,
dat het zaken doen met China vrijwel onmogelijk
was en die export van verschillende goederen ge
heel had opgehouden.
Dó Conservatief zei: Ge begrijpt wel, dat de Com-
prodore der handelshuizen weinig lust heeft risico
te loopen en dat is juist nooit zoo erg geweest dan,
thans. Hijl moet niet alleen vreezen dat zijn cliën
ten in hiet binnenland1 door de troepen der verschil
lend© generaals worden beroofd, zoo niet gedood,
maar hlf zelf kan elk oogenblik worden gebrand
schat of van zijin bed opgedicht en weggevoerd.
D'aarblj; staat het spook „boyoot" onafgebroken
voor de deur. Elr worden schatten verloren. De ver
leende credieten kan men vrijwel als verloren be
schouwen, Men wil zijn handelshuis nog staande
en gaande houden, hopende, altijd' maar weer ho
pende, op eene spoedige oplossing in één of andere
richting en wordt steeds weer daarin teleurgesteld'
én heeft dagelijks duizenden en duizenden onkosten
Al dezen menschen is het volmaakt onverschillig
of Feng, Shek, Lin, Tsoen of een ander der gene
raals in hun nabijheid de winnende hand heeft, zij
tien hen allemaal liefst zoo ver mogelijk weg.
want hun troepen plunderen en rooven allemaal,
zonder onderscheid. Soldaat zijn. etond in China nog
lager aangeschreven dan comediespeler en comedi-
anten en soldaten staan iets boven de koelies. Sol
daat werd nooit iemand, die zich zelf of anderen
respecteerde, maar altijd een kerel, die h©t met het
mijn en dijn en met het leven van anderen niet
zoo nauw nam. In den aard der Chineézen zit
zucht maar vrede en d© enkelen, die de uitzondering
op den regel vormen, zijn eigenlijk' niets dan dub-
helgefourneerde bandieten.
Dit is zeker bedenkelijk voor het land. want ten
gevolge van het zeer afwisselend succes der troe
pen wordt feitelijk geheel China door de verschil
lend© troepen bezocht en.... dat is een bezoeking.
"Wie de geschiedenis van Europa goed bestudeerd
heeft, weet hoe het er in Duitschland uitzag na den
30-jarigen oorlog. Welnu!, China gaat den zelfden
weg op. Die verschillende generaals met hun moei
lijke namen, die allen iets op elkaar lijken, bewegen
zich dikwijls door den honger gedwongen, vóór- of
achteruit, dan concentreert de tegenpartij zich ach
terwaarts. zooals de stafterm luidt Dan worden
aan beide zijden weer nieuwe dorpen en steden
geplunderd en menschen vermoord.
Iemand die een studie van Duitschland had ge
maakt beweerde, dat het feit dat de andere Europe
anen in de Duitschers steeds iets onbeschaafds en
barbaaisrch ontdekken, nog altijd te wijten is aan de
eeuwenlange soldatenkweekerij in Duitschland,
eerst als huurlingen, dan als staand l'eger. Het dis
mogelijk.
Een feit ia het, dat in China noodgedrongen de
gepilunderden zich bijl de plunderaars aansluiten,
dus ooki soldaat worden. Het is eenvoudig een ge
volg van den „struggle for life", den bestaansstrijd
die menschen. die nooit aan vechten en dooden ge
dacht hebben, nu plotseling onder het vaandel' van
Feng of Lin of Shek doen strijden.
Ten slotte sprak ik van de week een Hollander,
die jaren geleden op mijn aanraden naar het Oosten
gegaan was en daar nimmer spijt van had gehad.
Zelfs nu was hij nog tevreden met zijn lot, al was
ten gevolge van den chao9 zijn taak in China stop
gezet. Hdj1 vertelde mij. dat de feitelijk© regeering
nog steeds in Peking gevestigd is. maar zonder de
feitelijke en noodige gezagsmiddelen. Het is zoo
sterk, dat de Nederlander, die te Peking technisch
adviseur der Regeering is, sedert twee jaren tever
geefs op uitbetaling van salaris wacht.
Toch heeft die zelfde regeering een vertegen
woordiger in den Volkenbond en doet aanspraak
gelden op een zetel in den Raad van dezen Bond.
Mijn kennis was over Siberië en Rusland terug
gereisd en had geen moeilijkheden ondervonden,
ofschoon de vel© uitgehongerde Russen hem- niet
bepaald vriendelijk hadden aangekeken. Zijp in
druk was, dat er ongekende armoede heerschte en
dat er anderzijds O.W.'ers waren met fortuinen,
zooals men die in Rusland nooit te voren gekend
had. Beter was de groote massa er zeker niet op
geworden, slechts enkelen, de raddraaiers, die zich
buiten schot doch bij de geldladen hadden weten te
houden, hadden geprofiteerd.
Het Bolsjewisme als zoodanig was aan het ver-
loopen, de boeren trokken zich heel weinig van de
regeeringsbevelen aan. Toch' meende mijn kennis,
dat het nog heel lang zou duren, vóórdat in Rus
land de Bolsj ewieksche Regeering absoluut verdwe
nen zou zijn. Hijl meende, dat het dan voor de We
reld te laat zou wezen en dat dan èn in China èn in
Britscb- èn in Nederlandsch Indië het verderfelijke
zaad zoodanig verspreid zou zijn en dat er slechts
twee mogelijkheden waren: het kwaad thans of
later met geweld uitroeien. Hij vreesde echter, dat
bij Jater" het t© laat zou blijken en dat dan de
epidemie zelf zou moeten uitzieken in de Koloniën
en elders, zooals zij nu in Rusland en in China aan
het uitzieken was. Ten koste van een onnoemelijk
aantal menschenlevens en een niet te vademen
diepe ellende!
Slechts spoedig ingrijpen was naar zijne meening
het middel om de Wereld voor een Wereldeilende
te behoeden. Men moest dan echter in China begin
nen. Liet men dat uitzieken, dan was het prestige
der Europeanen tochl verdwenen, hetgeen de taak
in de Indien en elders slechts moeilijker zou maken.
Men moest nu als Europeanen, en daartoe rekende
hij ook de Amerikanen en de bewoners van de Brit-
sche Dominions, aan de Chineezen, dus aan alle
Chineezen, dus die van Peking en Lin, die van Han-
kow en Feng. die van Canton en Shek en hoe die
andere plaatsen en generaals en maarschalken ook
mógen heeten, een ultimatum zenden en overal
vlootvertoon houden en troepen landen. Men moest
de geheel e bende in de boeien slaan en een ^oor-
loopig Chineeschi bewind, b.v. in Nanking niet
meer in Peking aanstellen- Men moest desnoods
ontwikkelde Chineezen uit de Britsche en Hol 1 ari
sche Koloniën daartoe gebruiken en zorgen, dat al
les behoorlijk' geregeld werd onder voogdij; zoo
dra er orde heerschte van den Volkenbond. Men
zou! eens zien hoe weinig bloed vergoten zou behoe
ven te worden, indien men van alle kanten den,
boell aanpakte. Aan vechten, met kans gedood to
Worden, daaraan hebben de Chineesch© soldaten
allemaal een 'broertje dood1. Hoel spoedig zou het
dan het grootste gedeelte der 'soldaten en natuurlijk
dia door den nood gedrongen soldaat werden, weer
aan den arbeid gaan.
Met de rest moest men korte wetten maken en
hen naar Formosa deporteeren en daar onder Ja-
pansch toezicht laten werken. Het zou de meest vor-
nederende straf zijn voor een Chinees, om zich
slaaf te moeten voelen van een Japanner. Men zou
ook daar Volkenbondsch toezicht kunnen houden,
opdat de Japanners het niet te erg zouden maken.
Ik heb daaraan nog als mijne meening toe to
voegen, om meteen China naar de taalgrenzen te
verdeelen in drie Republieken, met Tientsin. Nan
king en Canton als hoofdsteden,
In elke hoofdplaats zou men een mooie wijk moe
ten ontwerpen, waarin te midden der verschillend
consulaten, het gouvernementsgebouw der Chinee
zen «moest verrijzen; zoodat de Chinees zou moeten
meedoen met de Europeanen en geen grappen zou
kunnen uithalen of hij was ©r bij.
Aan één stel Consul-Generaals b.v. dat in Nan.
king, zou dan den titel van Gezanten gegeven kun
nen worden en in die plaats zouden ook de geza
menlijke belangen der drie republieken b.v. Bui-
tenlandsche 'Zaken behandeld' kunnen worden.
Wanneer dan alle Consulaten een stelletje gen
darmes hadden, en er nabiji Tientsin. Nanking en
Canton een paar kanonneerbooten voor Volken-
bodscb politietoezicht zouden liggen, dan zou men
eens zien, hoe spoedig de Chineezen zich ten goeda
zouden ontwikkelen. Maar één ding: geen opdrin
gen van oorlogsschepen; kanonnen en geweren. Laat
juist hij China de ontwapening beginnen 'en laat
de Volkenbond hier een eerste schrede doen naar
Volkenbondsch© bescherming, bijv. tegen de Russen
In China is voor elk land' genoeg te verdienen, rqen
kan elkaar gerust wat gunnen, want het is geheel
zooals mijln kennis zei: de rijkdommen aleen reeds
aan delfstoffen liggen in China slechts op vrede,
rust en ontginning, te wachten.
Maar zullen de Europeanen tijdig en goed, Ingrij
pen l Ik betwijfel bet sterk.
Ik sprak een jong diplomaat, die te Genève
werkzaam is en e>r <?p wees, hoe men steeds weer
den indruk krijgt, dat de Pers onrust stookt en
opzettelijk verkeerde inlichtingen geeft. Hij: vertel
de mü. ook' hoe Blank'enstein en Nypels voor het
lapje gehouden worden, daar ziji zich verbeelden do
wijsheid in pacht te hebben en dat het Algemeen
de gewoonte is om wanneer men een „canard"
kwijt wil wezen, te zeggen: ga met je canard (fei
telijk eend. maar hier bedoeld als verzinsel) naar
de Hollandsche journalisten, die slikken alles, zelfs
de meest taaie en onverteerbare eenden. Ik weet
trouwens van bevriende Italianen, hoe een der ge
noemde heeren hier voor den gek gehouden is en
toch werd het gedrukt en den lezers als waarheid
voorgezet
Ik ben geen journalist van beroep en schrijf
mijn artikelen met de lust den lezers waarheid voor
te zetten. Ik hoop dat de waarheid hun interesseert
en ik heb reden aan te nemen, dat dit zoo is. want
ik heb dezer dagen weer het doorslaand bewijs go-
kregen hoe krachtig de banden tusschen den heer
Trapman en mij zijn.
Er wordt nu in d© pers feitelijk stemming ge
maakt tegen den Volkenbond, ik betreur dat zeer,
want onwillekeurig komt men onder den invloed.
Ik heb dat zelf ook gevoeld. Maar gelukkig heb ik
nog andere connecties dan de heeren beroepsjour
nalisten en hoor daardoor nog heel veel waarheid.
Die waarheid is, dat men toch, vóór alles bij den
Volkenbond tracht elkaar te_ begrijpen en te waar
dperen. De moeilijkheden' die overwonnen moeten
worden zijp echter geweldig. Traditie van eeuwen
her zet men maar niet opeens op zij. Daarbij, lcomt
het verschil in temperament en ras en vooral die
geweldige factor: de taal.
Ik heb verleden week weer bijgewoond, hoe
iemand, die meend© een taal te kennen, blunder op
blunder sloeg en.... onwillekeurig kwaad gedaan
heeft aan een goede zaak.
Daarom, lezeressen en lezers van de Schager Cou
rant. behoudt uw sympathie voor den Volkenbond
en bidt dat deze instelling tot het goede zal leiden.
Ik ontveins mijl niet, dat nog heel wat harde_ klap
pen zullen moeten vallen vóór de Bond rustig aan
den Vrede zal kunnen werken.
Tot de afdeeling klappen behoort China. Wanneer
hier de Ebropeanen spoedig met volle kracht hun
prestige handhaven, dan zal een einde komen aan
dat groote succes van dón bolsj ewiekschen stooke-
brand, aan den betreurenswaard igen
Chaos to China.
,por d
Entr
92
Ruil
otor;
\Ner*
an in
0
Ook
lij fl
deze
;ev©
■lol
b 1
I hc
ir.di
rjreli,
dde.
Duur
»and
cu;
Aanf
de
öll. '1
ITEK1
ROM
et lot
31) 1
dezi
et lol
POEN
egevc
IA vi
Lesji
la 4
In]
Nad<
fet i
IRSl
Mjdi
Pri
Pri
Pri]
Pr
