Courant
In het land van Ster en Halve Maan.
lov. d
Derde Blad.
e?Jrieven uit Rome.
oninf
kil
mbet
:nd
Vei
HET BINNENLAND IN.
verwondinq
dadelijk
Conserveeren van groenvoeder.
Reclames.
Nierkwalen maken U spoedig oud.
en elndti
>88 12 i
heerD.J
Zaterdag 5 November 1927.
70ste Jaargang. No. 8147.
en erf t
Over eenige dagen zal feestelijk herdacht worden,
tt bet vijf jaar geleden is, dat de opmarsch der
v i ^rüieniden naar Rome, een eind maakte aan den
IlinU istand van verwarring, hopelooze slapte en ver-
üng voo die Italië tot volsterkte ondergang scheen
eelen reroordeelen. Vijf jaar slechts is de fascistische
nnimiii zeering hier aan het bewind en het schijnt niet
uDuWl eer hetzelfde Italië van „na-den-oorlog", zooveel is
in dien korten tijd hier gewerkt door den onver-
n oeiden en energieken „Duce" die vertrouwt- dat hij
te Dlrt »t door zijn vijanden ten onder zal gebracht wor-
amen P n vóór hij zijn taak heeft afgewerkt: Italië te
.A. aken tot een goed georganiseerd bloeiend land,
gr een gedisciplineerd volk eendrachtig aan den
beid ist
'ENI*
Nov.
des
Bt
WO'
:afi f.n
'Ui fi
boedel e \yat zijn initiatief, -zijn taai volhouden vermag,
C. SWÏ 0nt de tentoonstelling van het graan, die de apo-
eose schijnt van het fascistische regime, van 't
jaal dat gesymboliseerd is in het teeken dat het
iandel dier fascisten versierd: den vast aaneen ge-
oerden bundel! („Fascis"), Een eenig, onderling
uw verbonden Italië moet het worden, en op deze
[toonstelling zien we hoe alle provincie's van dit
tgestrekte land door den zelfden arbeidsgeest be
v jield, getracht hebben de aarde zoo vruchtbaar m-o
rdei >lijk te maken, opdat deze weer mettertijd koren
overvloed zal opleveren voor al hare kinderen.
fielCf Bit moeten en dit kunnen wij bereiken", heeft
uswlini gezegd in de kernachtige rede, waarmede
dize tentoonstelling opende, die in het groote pa-
schoone kunsten gehouden wordt. Waar
deze expositie maakt hier een weldadiger indruk
roo menige schilderijenuitstalling, werk van
veel halve artiesten, die beter zouden doen den
te hanteeren en het vruchtbare zaad in den
te strooien! Welk een eerbied voor het werk
den landman krijgen we hier, loopend door di
ze zalen vol wuivende bundels koren, die in va-
en kruiken van den meest verschillende^ vorm
kleur geëxposeerd zijn om den bezoeker een
derzicht te geven van de ontwikkeling van de
•3|fcii-cultuur in de verschillende provincies van
konïnkdijk.
ie muren zijn versierd met landschappen of voor-
gen, waar mannen en vrouwen op het land
ken, spittend, zaaiend, wiedend, 'oogstend;
urechilderingen, die heel Italië van Lombardijs
aan Sicilië voor ons in beeld brengen; ze zijn om-
imd door hooge bundels korenaren en honderden
mrd gi ^en nie* £°u'rïen graankorrels staan daartus-
nflnf Heel verschillende zijn die schotels en heel dat
111C Inwerk.
larrara stuurde zijin producten in schalen van
azend marmer, die uit Umbrie en Toskane zijn
kleurige ceramiek. Het bergvolk uit de Abruz-
«i zond primitief aardewerk van gebakken klei,
fnff Md;n,ë en Cicilë mooi gewerkte bonte zakken en
wuift ons het koren vriendelijk en zegen-
ind tegemoet. Hoe verschillend in kleur
zijn die halmen, welk een studieveld voor al-
HpcüI^0 ^>e^ailg stellen in die techniek van dien land-
14 iw en hier zich overtuigen van het betere re-
eelen,! dat verkregen wordt door een doelmatiger
aesting en verzorging vap den grond.
innnin| Zon en water, arbeid en wetenschap zulle.ji on-
ig- oude moederaarde hier weer zóó vruchtbaar ma
nhuis i n, dat wij niet meer te worstelen hebben met de
del raomische moeilijkheden, die ons nu nog zooveel
Ier koo gen baren, maar toch: de crisis isvoorbij!"
sbruikl ia Mussolini in zijn openingswoord en hij gaf 'n
JANS slijk exposé van den finantieelen toestand en
klaarde dat de lire niet meer zou dalen en hier
verstri de ontzaggelijke offers van de natie zouden
ien ^en gevergd die de Duitsche kapitalisten bij
baar i Km*en ruineerden.
%ee jaar geleden stelde Mussolini de „Battaglia
'grano" in, en werden groote premies uitgeloofd
degene, die op een hectare het meeste koren
het beste gehalte verbouwd had; deze wed-
1 droeg dadelijk goede vruchten eni hoewel dit
.zeer ongunstig was voor 'den landbouwer laai
ide statistiek zien, dat er een groote vooruitgang
bedrijf is te constateeren. Van 1920—'27 wer-
jWim per hectare 400 kilogram graan meer ge
muteerd dan van 1910—1919 en in de laatste twee
WH zijn duizenden bunders in Italië vruchtbaar
Naakt. Om Rome wordt het eene veld na het an-
n 0Dtgonnen; wuivende graanvelden bedekken
J uiten stuk grond dat korte maanden geleden kaal
l onvruchtbaar scheen.
'e tentoonstelling van het graan is kosteloos te
ïichtigen; de spoorwegdirectie gaf groote reduc-
op de reis naar Rome en van heinde en ver ko-
landman en techïnici om zich te overtuigen
1 er door vlijt en wetenschap van dezen bodem
halen is, als ook zon en water op bun tijd een
boerd
koo]
Y0 d;
rspel,
Dij op$
het
„Dfl
egen
„De
Bgen
sn bel
Kerk
an de
het
DordzW
den ML,
uidzijd'
lossen
percei |j
uvaaró
jppenn
verstri
aden
VELVA tje willen meewerken.
e de warme hulde, die Mussolini in zijn ope
gsrede aan den landbouwer bracht, van wiens
lkniaaz ejd we hier de vruchten zien, een arbeid die on3
nemew de grootste eerbied voor dit in zijn aard zoo
~"«ii ie bedrijf vervult, noemde hiji hem: de beste,
Bt onontbeerlijke zijner soldaten, woorden die
e porei een daverend applaus en met de kreet: „Leve
Bolinil" begroet werden.
Is de „Duce" maar geen oorlogszuchtige bedoe-
8Q heeft!" hoort men in ons kleine landje zeg-
iOf men leest zoo iets dergelijks tusschen de re
in de buitenlandsche bladen, die wijzelijk zwij-
over de onderzeeërs, vliegmachines en ver-
•ge gassen, die door hun gouvernement 'besteld
hen! Wel onverantwoordelijk zou het van Mus-
J,"jn als hij niet zorgde dat het land, dat hij
Bntbaar wil maken, ook een sterk leger kreeg om
te verdedigen. We zijn hier te dicht bij het steeds
jeelende balkan-gespuis om niet. te weten,, dat
«en afzienbaren tijd daar de oorloksfakkel ont-
jen zal worden en wee de buurman, die dan
goed gedisciplineerd leger heeft om zich te la-
eerbiedigen, een militaire macht die de „solda
den den landbouw" kunnen beschermen.
E. F.
i]W 60,Tube 80ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Van onzeni Reiscorreepondent)
Wij reden naar de Konak, het gouvernements
gebouw, opdat 4k aan den Vali (Gouverneur-Gene
raal) van het Vdllayet Smyrna zou worden voor
gesteld. Ik had! mij1 eigenlijk een beetje een 'Oos~
tersche Janboel voorgesteld irnet overal dn gangen
en op trappen een soort 'lanterfanters, maar niets
van dien aard!. Het was overal keurig, netjes en
zeer zindelijk.
Na even in de antichambre gewacht te hebben,
werden wiji binnengeroepen en bad de voorstelling
plaats. De Vali, Kiazdim Paoha, ontving ons alleraar
digst en al spoedig hadden wij contact.
Kiazim Pacha is oud-generaaL heeft een flinke
forsche gestalte en men zou hem Indien men hem
in Parijs ontmoette, zeker niet voor een Turk hou
den. Hij, spreekt Fransch en is erg op een bon mot
gesteld.
Zloodra hij' bemerkte, hoezeer Ik mij voor Turkije
interesseerde, en hoe objectief ik alles beoordeelde,
bood hij mij' aan om naar het Binnenland te gaan
en wel naar het Zuiden, naar gebied, buiten zijn
gebied gelegen. Hij zou voor alles zorgen, de auto
riteiten per telegram mijn bezoek aa-ntekondigen en
in zouBey als gezelschap en tolk meekrijgen.
Moet ik geen speciale vergunning bij -mij hebben?
Zeker, wacht maar even! Er werd- opgebeld en ge
sproken, ik verstond alleen mijn naam en de namen
der plaatsen, die ik zou bezoeken en vernam even
later dat de Prefect van Politie ons beneden wacht
te, ten einde onze speciale pas in orde te maken.
Kort daarop hadden wij' afscheid van den Vali
genomen en zat ik beneden in de cour van de Konak
voor de lens van een der vele paspoorfotografen
Men moet nl. weten, dat geen mensch mag reizen
zonder verlof. Dat is eigenlijk heel goed in een
jonge Staat als de Republiek Turkije, waar men
pas aan het flink civiliseeren begonnen is. Waar
schijnlijk kom ik -hier nog wel eens nader en uit
voeriger op terug, maar laat ik alleen dit zeggen,
hoe wil een inbreker met zijn buit er van door gaan,
wanneer hij eerst een pas moet halen om zich te
mogen verwijderen? Alleen reeds ter bevordering
-der veiligheid is deze maatregel zoo goed gezien,
dat men moet hulde brengen aan het inzicht der Re-
publikednsche regeering in Turkije.
De Prefect van Politie ontving ons keurig.. We
troffen buiten juist -twee Hollandsche artisten. die
huistoe wilden gaan en een visum voor zich en een
permissie om hen naar boord te brengen voor &n
Hoilandschen makker moesten hebben. Ik sprak
met den prefect en kort daarop hadden wij allemaal
de documenten die wij noodig hadden.
Den volgenden ochtend om 7.50 ging onze trein.
Onze Turksche gids zou aan het eerstvolgende sta
tion bij on9 komen, maarBey was er niet. Dat
was wat moois, wij die geen woord Turksch spra
ken. het binnenland in zonder gids. Wij werden ech
ter gerustgesteld1 door Professor Keil, de Oostenrijk-
sche archeoloog, die de directie heeft over de opgra
vingen van Ephasus eni biji ons zat. De trein blijft
hier 20 minuten staan. Bey zal dus tegen den ver
trektijd komen, en jawel dlaar kwam hij aan.
Het was een interessante reis. Men zag. zoo goed,
hoe Smyrna zich om de baai uitstrekte. Wij. zagen
ruïnes van een oude aquaduct en van oude vesting
werken. hoo® boven op de bergen.
De passenco-ntrole begon, er stond zeker bij' ons
iets bijzonders op, want de gendarme was uiterst be
leefd. De wagons waren niet onaangenaam, het zijn
wagons met een doorloop in het midden tusschen
de banken. Een en ander behoort aan een Engeleche
maatschappij, de Ottoman Aidün Spoorweg-Maat
schappij. die sedert 1856 rijdt.
Er gaat per dag maar een trein uit en een) naar
Smyrna, naar Aidin en verderop, men kan begrij
pen hoe vol zulk een trein dan js. Maandags gaat
er een sneltrein, maar daar wij' Donderdags reisden,
boemelden wij1 er lustig op af. Wij kregen een sta
tion met langer oponthoud, 'dtnonken pikziwarte
Turksche koffie en onze gendarme der passen ging
druiven voor ons koopen.
Professor Keil wees ons later eer oud landgoed
van den Sultan aan, thans staatseigendom. Hier in
de buurt hadden de Hollanders van Heemstra en
van Lennep hunne landgoederen van elk circa 6000
Hectaren. Alles thans verkocht. De grootheid der
Hollanders in en om Smyrna is wel sedert de cata-
strophe van 1922 getoond.
We passeerden de Kleine Meander, die een lager
gedeelte van de vallei waar door heen hij stroomt
onder water zet Hier heescht veel malaria, maar
naar ik vernam, slibt 't waterbekken geleidelijk aan
zoodat men hoopt dat de natuur het ten slotte zal
doen droogvallen. Even later een tunnel en we na
deren het station Ayasolonk. het station waar Pro
fessor Keil ons gaat verlaten, want hier. ligt bet
voormalige Ep'hisus 1). We komen nu in de vlakte
van de Groote Meander, een oppervlak van 200.000
hectaren beslaande. 'De Grieken doopten deze rivier
Meandler of Kronkelaar en bet aantal 'bochten is
dan ook ontelbaar.
Wij' volgen de voet der bergen, welke aain deze
zijld'e- de vlakte begrenzen en hebben een prachtig
uitzicht naar de bergen aan de overzijde.
Wat is Anatolië een mooi land en hoe rijk'. Steeds
sporen we door rijke boomgaarden van vijgeboomeni
de vijgen van deze streek zijn beroemd. Wijngaarden
katoenakkers, maïsvelden, rijstsawahs van alles is
hier te zien. Onze gids vertelt ons 'hoe alles nog veel
meer zal kunnen opleveren, indien de groote Wer
ken, die men op het oog heeft, uitgevoerd zullen zijn.
Ten slotte Aidin. Wij verlaten den trein en gaan
naar een hotel. Wij krijgen een kamer voor ons
beiden. Er staan twee ijzeren bedden met een matras
en een dieken en groot rond! hoofdkussen erop. We
denken al aan onzen insectenpoeder, toen even later
de dekens en kussens met schoone sloopen en de
■matrassen met schoone lakens overtrokken werden.
Enfin., schoone sloopen en lakens behoeden niet te
gen animalen, die er onder huizen. Moed houdeml
We zuilen] gaan eten beneden in het restaurant.
Er wordJt vleesch- besteld. Ik neem een stuk en
zoo gauw ik imdjn hand aan den mond' heb. ligt het
weer op mdjni bord. Knoflook! Ik heb verder mijir
maal gedaan met rillst en brood'. Knoflook, brrrrl
We gaan van alles zien. Allereerst brengen we
een bezoek aan den Vali van het Villayet Aidln.
Deze Vali sprak niets dan Turksch. Onze Bey was
onze tolk. We gingen weg onder den indruk, dat hij
niet erg op ons gesteld was Hoe .kan men zich toch
vergissen, wanneer men een taal niet spreekt Het
tegendeel was immers waar, hij had' afgesproken om
ons den volgenden dag te Nazili te_ ontmoeten en
daar van uit een tocht door de vallei te imaken.
Vervolgens ging het naar den burgemeester van
.Aidttn. Weer niets dan Turksch'. Elen onweer brak
ios, wiji konden niet weg en ik viel om van slaap.
Wat mij' hier evenals bij andere autoriteiten opviel,
was de m-ilitahistische democratie, die op de regee-
ringsbureax heerscht. Iedereen liep maar maar kalm
binnen-, maar wanneer de vali of burgemeester belde,
dan verscheen een goedgedri-ldle gendarme, die de
hielen'tegen elkaar klapta Voor ons werd aldus
koffie besteld. Voor mij is in Turkije een last. dat ik
niet rook. Iets weigeren is zoo onbeleefd in Turkije.
Ik accepteer dus overal de aangeboden sigarette,
steek die aan. en laat het dling opbranden.
Steeds weer kwam er een raadslid binnen, ging
zitten, kreeg koffie en een sigaret en praatte met
burgemeester of collega's. Jammer, dat ik geen
Turksch verstond.
We dronken dien avond „rakee" op onze kamer
met onzen gids en een vriend en kregen kip te eten.
Ik had' tevoren kip laten bestellen: kip zonder
knoflook! Wie hadden onze eigen tfakee meegebracht
die zeer gewaardeerd werd. Het was -dan ook ge
smokkelde rakee, geen regeerings-monopolie-rakee!
Wat is rakee? Een soort absinthl Een uit druiven,
een soort groen en anijs bereide drank, die met een
beetje water aangemengd, genuttigd wordt en bij
grootero hoeveelheden geweldig naar het hoofd
stijgt.
Den volgenden dag probeerden wij harde eieren
voor ons ontbijt te krijgen. Onze gids was uit, de
eieren bleven ondanks allerlei wanhopige uitleggings-
pogingen onzerzijds, zacht.
Na het ontbijt gingen we naar de rivier en bekeken
zwakke pogingen om deze hier en daar te beteugelen.
We kwamen nog over een stuk Romeinsche dijk. Toen
we dienzelfden weg terug wilden nemen, zagen we in
de verte kameelen op den dijk efr reden nu onder
langs (holder de bolder door de vlakte. Het is zeer te
ontraden met kameelen in botsing te komen. Je be
hoeft ze inaar aan te zien die schepen van den
woestijn en je weet meteen, dat een automobiel en
automobilist geen kans bij hen heeft. Zooals een ka
meel voor een en ander zijn neus optrekt, spreekt
boekdeelen. Ik moet er niet aan denken wat gebeuren
zou indien een Ford met een kameel in botsing kwam.
Wit reden nog wel in een Ford. We kwamen later
langs een stilstaande karavaan kameelen en ik trok
onwillekeurig mijn voet wat meer naar mij toe. Ik
heb geen gevoelige voeten, maar de aanraking met
een kameel voet lijkt mij toch fataal. We gingen naar
Nazili en zaten daar 's middags in het gebouw der
Volkspartij (de regeeringspartijop den aankomst van
den Vali. Het duurde lang. We zaten met den Ka-
maikan (gouverneur van het district), den voor
zitter van de Volkspartij te Nazili, den commandant
der gendarmerie en onzen gids. Niemand, behalve
onze gids, sprak een vreemde taal, wij dronken koffie,
rookten sigaretten en verveelden ons. We keken naar.
de kameelkaravanen, altijd weer 6 kameelen met
voorop en ezel, waarop een man. De achterste kameel
met een 'bel. Hoort de man de 'bel niet meer, dan
weet hij dat er onraad is. De ezel is bet intelligentste
van het achttal. Laat ik dat bewijzen. De ezel weet
precies waar het heen gaat, wijkt uit waar noodig,
slaat 'n weg in waar nooddg. al slaapt zijn berijder
den slaap des rechtvaardigen kameeldriivers.
Van den winter kwam een karavaan Smyrna bin
nen. Het was koud en de drijver zat dik ingepakt als
een baal katoen op zijn ezel. De ezel ging zijns weegs,
de zes kameelen volgden, de bel tjingelde, alles was
in orde! De ezel wandelde naar de caravanserail,
waarheen hij' altijd1 ging. liep binnen, de kameelen
volgden, hij stopte. De kameeldrijver al's baal katoen
vermomd, viel als een 'blok het ezeltje af en bleef
als een werkelijke baal katoen liggen. Omstanders
gingen naar hem toe. de man was al uren lang dood,
hartverlamming. Enfin, niets overstuur, de lading
was terecht, het ezeltje was intelligent. Wilt ge
iemand), die dom is, uitschelden, zeg dan nooit: jij
ezel maar altijd: jij- domme ezel. want er zijn na
tuurlijk ook domme ezels net zoo goed als domme
menschen, misschien echter minder.
De Vali kwam! Omgeven door een stoet van amb
tenaren. Het werd' een keurige -ontmoeting. Even
later reden we in auto's naar die rivier en naar een-
kanaal, dat men aan -het graven was en waarover
men mijne meening wilde weten.
'Wijl kw-amenj langs tabak- en katoenveldien, reden
over stoppels va-n «mis, en over het weelderige on
kruid. waarvan de wortels biji ons als zoethout be
kend zil'n. We naderden het kanaal, hier was de
grond niet in cultuur, de voortdurende overstroo
mingen maakten dit onmogelijk, vandaar dat men
dit kanaal ten behoeve een er hetere afwatering con
strueerde.
Overal riet. biezen en zoethout waar wit doorre
den. Men had het grootste gedeelte ervan verbrand'
ten einde de wildle dieren te verdrijven en de be
werking van den rijken bodem voor te bereiden. De
wilde varkens waren dan ook verdwenen, maar de
jakhalzen niet.
Bij het kanaal kon ik den Vali gelukkig van dienst
zijn en we reden zeer tevredlen met elkaar weer te
rug. Opeens wees de Vali mij een jakhals, die vlak
bij de auto in het riet verdween.
We kwamen in Nazili terug en gingen naar onzr
kamer. Een boodschap van de Vali noodigde ons uit
den avond met hem te passceren. We troffen den
Vali met wel 10 officieren en ambtenaren. Elr werd
nu een soort hors d'oeuvre genuttigd. Mien noemt
dat hier mezee. Allerlei schoteltjes werden gebracht
Harde eieren in olie, vischkuit, stukjes visch. en
vleesch en groenten, brood, enz. Alles naar mijn
smaak even griezelig, behalve het brood en dat was
nog zuur. Ieder kreeg twee glazen voor zich en een
klein karaf je, waarin een stof, die veel op water
lijkt. Op tafel stonden 4 groote karaffen met water.
Het op water gelijkende goed was doeziko of raki.
Men vult nu eerst het groote glas met water uit de
karaf eni het kleine glas deels met de raki, deels
met water uit het groote glas. De merkwaardigheid'
is dat men niet water uit de karaf maar -uit het
groote glas gebruikt. Het is veel moeilijker niet te
morsen ien feitelijk onratione.el, maar het schijnt
mode, te zijn 'biji de Turken, want -overall waar ik1 met
Turken mezee gebruikte, was het de zelfde aardig
heid. Deze raki was monopool, dus Staatsraki er
niet te drinken, ik werd er zoo wee van. dat ik. toen
ik bemerkte, dat we nog te dineeren gevraagd waren,
ook, gedurende het opbrengen van het maal' even
een beetje whisky ging drinken, om op mijh ver
haal te komen
We kregen als hoofdschotel kip. Het geval met de
knoflook was reeds aan den Vali gemeld en dus
was knoflook taboe. De beleefdheid en gastvrijheid
der Turken is werkelijk iets bijzonders. Zij aten van
allemaal, oen diner werkelijk op ons ingericht, of
schoon zij' natuurlijk veel meer van hun schotels
houden. Ze wisten, dat wij van kip hielden, dus was
er lekkere kip. Behalve prachtige druiven, kwamen
er stukken meloen als nagerecht. Die meloen was
zoo bijzonder lekker, dat wiji er wat tegen elkaar in
het Hollandsch. over zeiden. De Vali begreep dati
zeker, gaf een order en even 'later stonden er nog
eenige stukken meloen voor ons. De meloen kwam
uit Tchivriil, een plaatsje in de bergen, benoorden
Nazili en bekend door haar prachtige meloenen.
Het feest was afgeloopenj, we gingen allen naar
de bioscoop en daarna naar bed'. We namen afscheid
van den Vali, die den volgenden ochtend heel vroeg
naar Aidlin terugkeerde.
Wat hadden w-e dien braven) tmian aanvankelijk ver
keerd1 beoordeeld'. Toen wij hem te Aidin in de Ko
nak bezochten en niets van zijne conversatie met
onzen gids verstonden, waren wij' beiden onder den
zelfden indruk gekomen, n.L dat deze Turk ons niet
welgezind was. Het tegendeel was waar geweest.
Zoo ziet inen weer, hoe noodig het is om de taal
te spreken van het land waar men1 reist en hoe
spoedig er een misverstand' onstaat, indien men
elkaar niet verstaan, dus niet begrijpen kan.
Het bleek den volgenden ochtend nog tweemaal,
hoe jammer het was dat we geen Turksch spraken.
We wilde weer harde eieren hebben1. De man be
greep ons niet en vroeg twee woorden: Het eene
woord klonk mij als Pisuis-se in de ooren. Ik zei ja.
Pisuisse, dat is een geschikte vent, dus we nemen
dat! We kregen nu gekookte eieren, maar niet hard
gekookt. Na herhaalde vruchtelooze pogingen om ze
hard gekookt te krijgen, gaven we het geval als ho
peloos op. Het tweede geval deed zich aan het sta
tion voor. We hadden een nieuwen gids gekregen,
een jonge Turk, die uitstekend Ehgelsch sprak, onze
andere vriend) was ongesteld geworden; iki denk
van de zware Hollandsche sigaren, die mijn vriend
hem steeds aanbood. Op onzen jongen gids kwam
een heel aardig Turksch meisje met prachtge oogen
af. Ik moest maar naar de mooie oogen kijken en
hield hee'le verhandelingen tegien haar in het Hol
landsch en zij! begon in het Turksch. We verstonden
elkaar wel niet maar we begrepen elkaar. Even
voor het vertrek van den trein zei ik tegen den jon
gen' Turk: „Zeg haar hoe ik ben, dat ik geen Turkschi
ken, maar dat, indien ik terugkom zal zorgen
Turksch te spreken, Nb kan ik mij in mijne conver
satie slechts bedienen van de taal der oogen, waar
van bet groote voordeel' is, d!at zijl slechts tusschen
mannen en vrouwen gesproken kan worden."
Mijn woorden werden vertaald en daarna 'baar
antwoord, dat luidde: „Maar bij.' Allah, die man
spreekt die taai uitnemendJl We hadden natuurlijk
de grootste pret.
Toen de trein eindelijk wegging, en we nog de
hand druk/ten van den commandant der gendarme
rie en den -president van de 'Volkspartij^ die ons nog
waren! komen vaarwel zeggen, stond het meisje aan
het eind van het perron te wulven en sprak nog
even de taai der oogen: Ze sprak die goed, Allah
11 Allah!
1). Daar ik binnenkort; met Professor Keil Ephisua
zal bezoeken, hoop ik U daarover later uitvoerig te
schrijven
EEN NIEUWE METHODE.
In vroeger tijden, schrijft men aan de N. R. Ct,
toen men in het landbouwbedrijf nog niet de nood
zakelijkheid voelde, de niet direct aan het licht tre
dende verliezen in het bedrijf na te gaan (zooals ook
nu nog in streken imet extensief bedrijf niet ge
schiedt), werd er aan het achteruitgaan in voedings
waarde van verschillende plantaardige voedermidde-
led gedurende den tijd van het bewaren tot het ver
voederen miet veel aandacht gewijd.
Met de stijging van de bevolkingsdichtheid en de
noodzakelijkheid van intensiever en vooral rationee-
ler cultuur, ging men meer en meer naar methoden
zoëken om ook in deze richting de sindsdien gebleken
verliezen te voorkomen.
En deze verliezen zijn inderdaad zeer belangrijk.
Zelfs bij een goede hooiwinning b.v. kan men vol
gens Stutzer-Godesherg op een verlies van 20—25 pet.
droge stof van het oogsten af tot aan het vervoederen
rekenen. Bij slechte omstandigheden kan dit verlies
wel 50 pet. bedragen.
De klimatologische omstandigheden hebben, vooral
in die streken, waar regen het hooiwinnen vaak be
moeilijkte, den mensch naar middelen doen zoeken,
op een minder onzekere manier het voer voor de win
terperiode te bewaren. Men meende deze gevonden te
'hebben in het persen en etnsileeren of in kunstmatige
droging.
Het conserveeren door ensileering geschiedt door het
voeder in silo's te persen, waar het geconserveerd
wordt onder invloed van melkzuurgisting. Het groen
voeder wordt in een toestand van meer of -minder
verwelking in de silo (dikwijls een steenen toren) ge
bracht, waar het door zelfverhitting al zeer spoedig
)p een temperatuur van 50 C. komt. Daar azijnzuur- en
boterzuur-hacteriën reeds bij 45 C. niet meer werk
zaam zijn, treedt dus geen „verzuring" in en het voe
der wordt behouden door de werking van de melk
zuur-bacteriën. De lucht wordt er dan uitgeperst om
verder verliezen te voorkomen; de temperatuur wordt
weer normaal.
Intusschen heeft ook deze methode -haar 'bezwaren
en gaat het voeder ook hierbij in waarde achteruit.
De verliezen, welke 'bij het bewaren van -groenvoe
der worden geleden, 'hebben in hoofdzaak twee oorza
ken. In de eerste plaats ademen de afgesneden plan-
tendeelen nog voort, tot dat het watergehalte tot on
geveer een derde is gedaald. Er ontstaat dus een voed-
selv-erlies door verbranding van organische stof, dat
niet aangevuld kan worden, omdat er geen voedsel
meer wordt opgenomen. In de tweede plaats zijn het
gistingsprocessen, die oorzaak zijn voor verliezen. Het
ontstaan van melkzuur wordt verkregen ten koste van
lichtverteerbare koolhydraten. De conserveering -ge
schiedt dus ten koste van in het groenvoer aanwezige
voedingstoffen.
In de Deutsche Landwirtschaftliche Presse (Jrg. 54,
no. 38) geven prof. dr. Kleemann en Oekonomierat
Stadelmann nu een verslag van onderzoekingen door
hen gedaan om deze verliezen te voorkomen.
Hiertoe moesten, zooals het uit bovenstaande volgt,
dus de ademhaling van het groenvoeder en de gisting
■worden tegengegaan. Luchtgebrek zet natuurlijk de
ademhaling stop, waardoor de ontstane verliezen iin
voedingswaarde ook zullen verdwijnen. Gistingspro
cessen hebben geen behoefte aan lucht, daar hier
anaerobe bacteriën een rol spelen. Kleemann en Sta-
delman schakelen deze gistingsprocessen uit door toe
voeging van een, bacteriën-doodende stof, welke zij
niet noemen.
Ze pompten de lucht af, tot er een druk van nog
slechts- 3 mM. kwik was bereikt, waardoor de adem
haling wordt tegeengiegaan,en ook schimmel vorming
niet plaats vindt
Door toevoeging van een bacteriëndoodend middel
dat ook in betrekkelijk sterke verdunning werkzaam
was, verhinderen zij de gistingsprocessen.
Toen ze bij deze onderzoekingen in het laboratorium
goede uitkomsten kregen, werkten ze deze op grooter
schaal uit en kregen in een daarvoor ingerichte silo
van 33 kub. meter zeer -goede resultaten.
Naast het op peil houden van de voedende stoffen
heeft deze methoude wellicht nog een andere waar
de. Alle silo-voeder blijft n.1. niet altijd na bewaring
goed verteerbaar en kan zelfs aanleiding geven tot
ziekteverschijnselen. Het door deze methode verkregen
voeder wordt door de dieren gaarne gegeten en goed
verteerd.
Indien deze methode blijkt ook in het groot zonder
grootere kosten te kunnen worden, toegepast, is men
weer een stapje verder op den weg, de volle waarde
van alles wat in het bedrijf omgaat, te verkrijgen.
Vooral in streken, waar men silo's gebruikt, kan deze
manier van ensileeren bij gebleken practische ge
schiktheid van groot belang blijken te zijn.
Het komt in den middelbaren leeftijd en daarna
maar al te vaak voor, dat men last krijgt van rug
pijn, duizeligheid, zenuwpijnen en urinekwalen. Dit
is gewoonlijk een gevolg van overspanning der nie
ren het zijn waarschuwingen van de nieren, dat
zij sinds lang hulp behoeven. Want gedurende uw
heele leven, dag en nacht, werken de nieren om de
veigiften uit uw bloed te filtreeren. Als zij hierin
falen, kunnen ernstige en diepgaande kwalen zich
ontwikkelen.
Urinezuur-zouten hoopen zich dan in het bloed op,
en vormen de kristallen, die zenuwpijnen en rheu-
matiek veroorzaken; of wel wordt een onvoldoende
hoeveelheid water aan het bloed onttrokken, waar
door zich waterzuchtige zwellingen kunnen vormen.
Ook kunnen ontstaan blaasstoornissen, niersteen,
niergruis, blaasontsteking, ischias, spit, vermagering,
zenuwachtigheid en gebrek aan energie.
Vermijd de ontwikkeling dezer verschijnselen. Wek
de nieren op en versterk ze met Foster's Rugpijn
Nieren Pillen. Dit specifieke niermiddel werkt recht
streeks op de oorzaak van uw kwaal, reinigt en vei>
sterkt de nieren, lenigt de urinekanalen en regelt
de werking der blaas.
Zoowel mannen als vrouwen kunnen baat vinden
fr' het gebruik van Foster's Rugpijn Nieren Pillen.
Verkrijgbaar (in glasverpakking met geel etiket
let hier vooral op) bij apotheken en drogisten él f 1.75
per flacon.