SchagerCourant
Purol bij Ruwe en Schrale Huid
UIT NED. 00ST-INDIE.
Tweede Blad.
Bimrertlandseh Nieuws.
Toestanden te Wieringen.
Een boterveiling te Purmerend.
B., en W. van Den Haag en de corruptie.
Uit de gaswereld.
Dinsdag 15 November 1927.
70ste Jaargang. No. 8152.
een onderzoek vanwege de sog. dek.
kamerfractie.
Een delegatie van de soc. dem. Kamerfraktie, be-
staande uit de 'heeren. Drop. Hiemstra en Stemhuis,
bezocht in opdracht der fraktie en op verzoek van
de afdeel in# der S.DAP te Wieringen de behuizing
en de woonkeeten der arbeiders, aan de Zuiderzee
werken werkzaam.
De daarbij gevonden toestanden zullen ongetwij*
feld aanleiding geven tot een bespreking bij de War
terstaatsbegrooting.
een proep.
Op initiatief van ©enige afdeelingen der Holl. Mij.
van Landbouw worden sedert eenigen tijd pogin
gen aangewend om te Punmerend. waar de boter
onderbands in de Boterwaag wordt verkocht, een
boterveiling te krijgen.
.De commissie, aan welke daartoe opdracht was
verleend, verzocht n/u aan den gemeenteraad, om
de botermarkt in een boterveiling te veranderen.
Daar de botermarkt bij' den tegenwoordigeni vorm
jaarlijks een betrekkelijk geringe bate voor de -ge
meente oplevert, kwam het B. en W, gewensoht
voor, om met een veiling een proef te nemen.
Met algemeens Stemmen werd daartoe besloten,
twee personen gewond.
Eergistermorgen had naar het „Hsg." meldt, op
den weg 's Hertogenbosch—-Vlijmen een ernstige
auto-botsing plaats.
Ter hoogte van de Vlijmensche Hut kwamen een
luxe auto. komende uit de richting Den' Bosch, en
de autobus „Alad", komende uit de richting Vlij
men, met elkaar in botsing.
De botsing was zeer hevig. De autobus vloog langs
den kant van den weg busschen de hoornen en
viel om, Zaj, werd totaal vernield. Twee inzittenden
werden vrij ernstig gewond.
De luxe auto werd eveneens zwaar beschadigd
en kon evenmin haar reis vervolgen.
De oorzaak wijdt men aan den uitslaamden rook
van de juist passeerende tram, waardoor het gezicht
op den weg werd belemmerd' en men elkaar niet
kon zien aankomen.
WAT DE AMBTENAREN ONTVINGEN.
B. en W1. deelen den gemeenteaad mede, dat zij
ihet wenschelijk achten, den raad' in kennis te stel
len met de dezer dagen aan het licht gekomen onre
gelmatigheden' en de door hen genomen maatrege
len. Gebleken is tot dusver, dat vier ambtenaren
zich hebben schuldig gemaakt aan het in verband
tmet de uitoefening, van hun betrekking in ontvangst
nemen van gelden1 van de N.V. Ned. Gaameterfa-
briek George Wilson en van de N.V. Gautzsch In
dustrie Mij. voor Blectriciteit en Gas, n.i. een tech
nisch hoofdopzichter-afdeelingsohef en 'een maga
zijnmeester bij' het gom, gasbedrijf, een magazijn
meester bij de duinwaterleiding en een chef van de
openbare verlichting bij' het Gem. Electriciteitsbe-
drijf. Eén ambtenaar geeft op ontvangen te hebben
bedragen van in totaal ongeveer f 3000, twee geven
elk een bedrag op van in totaal ongeveer f 1500 en
de vierde erkent ongeveer f 150 te hebben ontvan
gen. terwijl bij' door een vertegenwoordiger van het
particuliere bedrijtf beschuldigd worde f 4000 a
f 5000 te hebben ontvangen.
Het feit, waaraan deze ambtenaren zich hebben
schuldig gemaakt, is uitdrukkelijk veilboden in art.
19 van het ambtenarenreglement. B. en "W. hebben
bovendien bijl circulaire in 1019 dit verbod in her-
innering gebracht, onder bedreiging dat ieder, die
zich aan overtreding er van schuldig maakt, uit
den gemeentedienst zoui worden verwijderd. Die
■bierboven bedoelde ambtenaren zlij'n met ingang
van 1 Januari ontslagen. Zij! hebben intusschen het
recht van beroep op het scheidsgerecht, waarvan
reeds drie hunner 'hebben gebruik gemaakt. Inimldl-
dels is hun allen de toegang tot de gebouwen en
terreinen van de betreffende bedrijven! ontzegd.
de gasdirecteur van purmerend krijgt
op verzoek een onderzoek.
In de Vrijdagavond gehouden raadsvergadering
kwam het bekende adres van den Bond van per
soneel in overheidsdienst in behandeling. Tevens
kwam ook een verzoek van den directeur der gas
fabriek en van het electriciteitsbedrijf om een on-
derzoek naar zijn handelingen in te stellen, aan de
orde. B. en W. stelden voor, het door den directeur
aagde onderzoek aan hen op te dragen, met me-
-erking van de commissie voor bedoelde bedrij
en. Hiertoe werd besloten.
vaals aan het procedeerenw
In de raadsvergadering! van gister ia op advies
der commissie voor de bedrijnen door B. en W. voor
gesteld den burgemeester te machtigen1 tot het in
stellen eener reoht&volgiug tegen den vroegeren di
recteur dier bedrijven, den heer De Groot, thans te
Beverwijk, en de firma Gautzsch te Amsterdam. B.
en W. stellen voor Mr. Nöthorn te Zutphen als ad
vocaat in deze zaak te doen optreden. Aan mr.
Nöthorn is verzocht om zoowel den heer De Groot
als de firma's Gautzch, Eflster en Co en Bhrgeraeis-
ter, benevens de Mij- Dordrecht aan te schrijven
om de toegestane kortingen aan de gemeente terug
te betalen.
roerd ua beleafgyteZljK&ü gwrolgd, «ooderf afiltt owd«*-
werkenden als bewijs dat alles buitengewoon in den
smaak viel, een hartelijk applaus in ontvangst had
den te nemen.
Met het bekende gezellige bal na werden deze
avonden besloten.
wieringen.
In de J.l. Vrijdagavond gehouden vergadering van
Commissarissen der Onderlinge Vee- en Paarden*
verzekering&maatschappiji „Helpt Elkander" werd de
balans van de afdeoling paarden, loopende van 1
Mei tot 1 Nov., opgemaakt als volgt: Het aantal ver
zekerde paarden bedroeg 160, met een waarde van
f 64.547.50. Valiezen hadden in voornoemd tijdvak
niet plaat». 'Besloten werd tot dekking van diverse
kosten ezv bij) storting op het roservekapitaal, een
premie te heffen van f 0.50 per verzekerde f 100 ka
pitaal.
wieringen.
Het Sinte Maarten-feest j.l. Vrijdagavond gehou
den, en speciaal door de jeugd, is keurig geslaagd.
Overal zag men do kinderen mot brandende lampi
ons, lantaarn!) es of iets dergelijks, het Sinte Maar-
tenlied zingende, van huis tot huis gaan. Was het
in Hippolytushoef druk, den Oever spande de kroon,
•want door de vestiging van vele- huisgezinnen aldaar,
was aldaar de kinderschaar zeer uitgebreid, hetgeen
een ongekende drukte gaf. Aan bijna alle woningen
werden met milde hand versnaperingen aan de
jeugd: verstrekt, zoodat deze na afloop der rond*
gangen, belast en beladen, dankbaar huistoe keerden
den oever wieringen.
De bierbottelaar J. Bakker M. Johz., die Maandag
morgen naar zijn huis (den Oever) reed, had op den
Molgendijkweg de onvoorzichtigheid met zijn auto
den heer S. Jongkind, die per fiets eveneens naar
den Oever ging en rechts van den weg reed, aan te
rijden. De aangeredene kwam er vrij goed af, slechts
een paar lichte verwondingen en gescheurde klee-
ren, doch zijn fiets was geheel defect. Een achter
op den auto gezeten passagier, de heer H'erm. Do-
ves. werd door den schok dien de auto kreeg, eraf
geslingerd en kwam. op den weg terecht, ook hij'
liep een lichte verwonding op on kwam er goed af.
Bakker, die doorreed, was nog geen 15 a 00 M.
verder, cvf de auto sloeg, doordat plotseling zijln stuur
vermoedelijk defect was geraakt, over de
kop. Bakker zelf kwam er met enkele lichte blessu
ren af doch zijin auto was danig gehavend, ja bijna
versplinterd.
wieringen.
Het verkeer op onze wegen is tegenwoordig ver
bazend druk. De wegen zelf verkeeren in goeden toe*
stand, doch de vele opgravingen aan de kanten,
voor waterleiding en! het P.E.N. verricht, maken
het wel noodig, dat auto's, wagens en rijwielen bij
het passeeren van anderen, voorzichtig moeten zijn,
temeer daar de vele regens de wegen en grasbermen
hebben doorweekt.
JJ. Zondag kwamen1 in flinke vaart twee auto's
van den Oever, tevens ging een autobus met passa
giers naar den Oever, terwijl veel fietsende dames
en heeren mede op den wegi waren. Bij. Smerp moest
alles elkaar apsseeren. Maar hoe? 't Ging hard, de
auto's, de bus de fietsers., 't ging te hard, enkele
fietsers geraakten in den greppel tegen den wal en
kregen lichte verwondingen, doch één, de jongeman
E. Gorter, stoof tegen een der auto's aan (de ach
terste) en liep daarbij' zeer ernstige hoofdwonden
o pi, n.1. schedelbreuk' en bovendien een gebroken
arm. In deerniswekkenden toestand bracht men hem
biji den heer A. Klein binnen, Direct werd Dr. Pic-
ca.rdt gewaarschuwd, die den gekwetste een voor-
loopdg velband aanlegde, en ter verdere behandeling
per auto van Bruul naar Helder liet overbrengen.
Naar wij' vernamen, is zijln toestand ernstig
Auto's en fietsers, doet toch voorzichtig en' rijdt
wat langzamer! Dit ia voor u allem een ernstige
waarschuwing!
stjttaarten-
Bij de alhier gehouden kerkelijke verkiezing is
tot kerkvoogd herkozen de heer C. Peetoom en tot
Notabel de heer j. Schermerhorn.
veenhuizen,
Bij' de Ned. Herv. Gemeente alhier is herkozen als
kerkvoogd de heer C. Bart. In de vacature, ontstaan
door het overlijden van den heer D. Appel, ia als
kerkvoogd gekozen de heer C. Kleimeer. Tot presi
dent-kerkvoogd is gekozen de heer A. AppeL
schoorldajt
Voor een niet zoo heel talrijk doch zeer belangstel
lend publiek voerde Zondagavond in de zaal van
den heer Ter Burg de dilettantenclub „Ons Genoe
gen" op het tooneelspel in 4 bedrijven: Strijd.
Een mooi, en goed te volgen stuk, waarin eerlijk
heid.' en trouw zegevieren boven lage practijken eni
hebzucht. We hebben met alle aanwezigen genoten
van het inooie en vlotte spel, waarbij' we konden
constateeren, dat de club over pTima krachten be
schikt. Denken we slechts aan het spel van Jacob
van Rosaum en diens zoon Alhert. Eh in niet min
der mate aan de (mooie weergave der rollen van
Willem, Louiae en van de Moeder. Déze allen waren
uitstekend, wat niet wegneemt, dat ook die kleinere
rollen goed' waren verzorgd. Regie en grimage was
in de handen van den heer Loevens weder uitste
kend toevertrouwd, 't Was een mooie avond.
anna paulownal
Gevonden: een glacé handschoen en twee
handen. Inlichtingen ter secretarie
auto-
I
wieringen.
Onder leiding van haar directeur, den heer P. Bruul,
gaf de muziekvereeniging i Harmonie" |fl. ^ater-
dagr en Zondagavond in de concertzaal ,,Co noord ia
telkens voor een flink bezette zaal, de eerste winter-
uir- ingen voor hare ongehuwde en gehuwde
kunstlievende leden. Het programma bevatte een
vijftal muzieknummers en een tooneellstukje in drie
bedrijven, getiteld „Loon naar werken".
'Zoowel muziek ftta tooneel werden keurig uitge-
hoogwoud,
Het was gister een gewichtige dag voor de kejke-
lijke gemeente, het ging over al- of niet-aansluiting
aan den Raad van Beheer. In de vergadering van
Kerkvoogden en Notabelen zijn van de negen leden
5 tegenstanders en 4 voorstanders.
ZJondag moesten twee notabelen aftreden, n.1. een
tegenstander en een voorstander, namelijk de hee
ren P. de Boer, tegenstander en P. Vet. voorstander.
[Biji de stemming, zijn uitgebracht 170 stemmen,
waarvan op de heeren A. Zee 84, P. de Boer 90. P.
Vet 83. P. Donker Jz. 73. Jb. Kuiper Cz„ K. Silver,
J. Benit, J Ham elk 1 en- J. Bos 2 stemmen.
Aizoo gekozen! de heer P. de Boer, tegenstander,
en herstemming op nader te bepalen dag tusschen
A. Zee, tegenstander en P. Vet, voorstander.
Deze kwestie heeft heel wat onrust in de ge*
meente gebracht en verschillende hoofden warm
gemaakt.
waard en groet.
iBiijl Koninklijk Besluit van 22 October 1927. ia tot
Heemraad van den polder Waard en Groet benoemd
de heer P. Brugman, Groetpolder. Winkel.
waard en groet.
In de laatst gehouden! vergadering van Dijkgraaf
en Heemraden is tot waarnemend Dijkgraaf be
noemd de heer AJb. Via, Waardpolder te Kolhorn.
waard en groet.
Bil de besteding van het slootwèrk zijn gegund!:
perceel I, Groetpolder, aan den heer J. Strooband te
Kolhorn voor 25 cent per Meter en perceel II, Waard
polder, aan den heer Jb. Meuleveld te Schagen voor
88 cent per Meter.
-- waard en groet.
De verhuring van de zeedijken heeft in totaal op
gebracht f 760. De perceelen) zijn gegund: perceel 1
aan den heer Jb. Roeters. Nieuwesluis, Wieringer-
waard, voor f 140; perceel 2 aan den heer P. Wou
denberg, Wieringerwaard voor f 85; perceel 3 aan
den heer J- Kisteimaker Sr., Wieringerwaard voor
f 100; perceel 4 aan den heer C. Bellis, Kxeil Bar-
singerh<ftm voor 1 100; perceel 6 aan den heer K.
Portegijs te Kolhorn voor f 120; perceel 6 aan den
heer P. Klare te Kolhorn voor f 125 on perceel 7 aan
den heer L. van der Welle te Winkel voor f 90.
DIRXSHORN.
Algemeene vergadering van het Veefonds te Ha
renkarspel, gehouden op Zaterdag 12 November 1927,
des avonds 7 uur, bJJ D. Bruin alhier. Aanwezig met
het bestuur 18 personen.
De directeur, de heer Joh. Burger, opent de ver
gadering, heet de aanwezigen allen welkom, on zegt
dat het met het fonds in het afgeloopen Jaar heel
goed geloopen is, een normaal verlies aan doode
en afgekeurde koeien en de omslag, zoo wij straks
zullen hooren, niet hoog. Ook de veehouders zelf
hebben het tamelijk goed gehad, in zooverre dat er
onder hun vee geen besmettelijke ziekte heeft ge-
heerscht. Veel nieuws, zegt de Directeur voorts, kan
ik op het moment niet naar voren brengen, doch
wil de vogadering even bekend maken, dat wij <yp
het oogenblik in het bestuur een jubilaris hefclbep
en wel den boekhouder Haman, die thans 25 jaar
die functie heeft waargenomen, en wel op de meest
accurate wijtze. en ik ben zeer zeker de tolk van het
geheele Veefonds, als ik den heer Homan feliciteer
met dit Jubileum, Het Bestuur heeft dan ook ge
meend. om dezen dag, n.1. 1 December eik. niet on
gemerkt voorbij te laten gaan en wenscht na afloop
der vergadering hier nog even op terug te komen.
De notulen worden vervolgens gelezen en onver
anderd goedgekeurd.
Verder wordt door den Boekhouder het financieel
verslag gelezen, waaruit blijkt dat het aantal verze
kerde koeien en kalveren zoo ongeveer het 'zelfde
is als vorige jaren en gemiddeld zomers 700 koeien
en 150 kalveren en des winters 950 koeien en 100 kal
veren. De omsag bedroeg over 't geheee jaar f 5.00
per koe en f 2.90 voor een kalf. Het fonds had een
verlies aan dood of afgekeurd vee van 46 stuks,
met een totaal-verlies van f 4394.27 Uitgekeerd
i9 aan rekening veeartsen f 188.25. aan drukwerk
f 43.95, kosten vergaderingen f 79.90, Rente Boeren
leenbank f 34.69, porto's en invorderingskosten
f 20.79, salarissen van directeur en bestuursleden
f 624.50, terwijl aan huur van den veewagen was ont
vangen f 41.
De heer Grootes verklaart hierna, de lekening te
heben nagezien on ailès in de beste orde te hebben
bevonden, zoodat tot goedkeuring kon .worden over
gegaan. De Directeur dankt den Boekhouder voor
diens accuraat werk en de Commissie voor haar
moeite.
Tot commissieleden voor het nazien der rekening
over 1927—1928 werden biji acclamatie benoemd de
heeren C. Boekei, J. Groen en W. Kooij, die allen
die benoeming aannamen.
Volgde verkiezing commissarissen, periodiek af
tredend de heereni H. Biesboer en N. Groot. Deze
heeren worden beiden met groote meerderheid n.1.
leder 15 stemmen, hebenoemd on veklaren desge
vraagd die benoeming weder te aanvaarden.
Hierna stelt het bestuur voor om het salaris van
den heer Goed met f 30 te verhoogen, n.1. van f 20
tot f 50. in verband met deultbreiding van zijn kring.
Zooals de heeren weten, zegt de Directeur, is de
heer Goed te Koedijk met enlkele koeien dn ons fonds
gekomen; op het oogenblik is het zoo ongeveer 100
stuka De wijk van Goed is echter niet gemakkelijk
te bewericen .Hij heeft zelfs klanten onder de ge
meente Schoor 1 (Hargen), en nu meende het Be
stuur dat f 20 daarvoor toch geen vergoeding is en
stelde het daarom voor om het te brengen1 op f 50.
De vergadering ging hiermede ten volle accoord.
Be heer Grootes zegt echter, nog een post ver
goeding auto van Goed in de rekening te hebben
gezien, doch de Directeur zegt, dat als er haa9t bij)
is, of heel slecht -weer, de heer Goed gerust van zijn
auto gebruik mag maken en als dan de post niet
hooger is dan nu, n.1. f 1„ is hier zeker niets tegen.
Hiermede was de heer Grootes het eens.
Nla de rondvraag,, die weinig belangrijks brengt,
EEN AVONTUUR VAN DE „POSTDUIF".
een „blinde' passagier AAN boord.
Over de postvluoht van luitenant Koppen naar
Indië weet de Java-Bode van 12 October het vol*
gende te melden, wat den koenen vliegers in Ban-
doeng is overkomen.
De „Postduif" zou dan gistermorgen, aldus ge
noemd blad, naar Bandoeng vertrekken. Henk van
Alsem, de operateur der Hispano-filmfabriek, zou
medegaan in een der legervliegtuigen, om de „H-
NAEA" te filmen in de lucht. Hetgeen geschiedde.
Eilly van Stekelenburg nam een paar uur eerder
haar badpakje onder den arm en zeide tegen haar
man. „Nou, dag Jan; ik ga zwemmen". Doch in ste
de van naar Tjikini, ging ziji naar Tjüilitan en in
plaats van in het koele nat, klom zij: in de Postduif,
waarvan de cabine vol bloemstukken stond en hield
zich muisstil.
Frijina kwam en Ellerman en majoor Odewalt en
zij. begaven zich aan boord, maar zageru de kleine
etowawaiy niet.
D'e motoren werden aangeslagen, weg schoot de
„Postduif"' en toen het bumpen van de wielen ver
vangen was door het wiegen in de lucht, achtte de
actrice den tijidj gekomen, om tusschen de bloemen
uit te voorschijn' te kruipen tot matelooze verbazing
van de „Opvliegenden" van de „Postduif'* Maar wat
konden zij doen?
En zoo stond Elly van Stekelenburg twee uur la
ter zonder hoed, nog altijd met haar badpak onder
den arm, in Bandoeng, waae zen, na met de vliegers
mee gehuldigd te zijn de sombere ontdekking deed,
dat de ebbe in haar portemonnaie van dien aard
was, dat zij niet eens meer een spoorkaartje naar
Weltevreden kon betalen. En toen was Jan Mulder
weer goed genoeg.
Deze ongelukkige had uren verdaan; met kiri, ko-
nan. per telefoon in Weltevreden informeeren, of
iemand ook wist. waar zijn vrouw was. toen hij in
den middag verblijd werd met een telegram.
„Veilig bandoeng aangekomen, leve de kaelem
zend geld koene aviatrice elly".
Met den middagtrein kwam- ze weerom;
trotsch op haar kwajongensstreek.
Doch de moraal is wel, dat de tifd voor het Bur-
gerluchtverkeer gekomen! is. De reizigers willen
niet langer op den grond blijven,
GROOTE BRAND IN PETROLEUMTANKS.
Een angstaanjagende vlammenzee.
verrassend snel den heuvel af, dat het een groot won-
dér mag heeten, dat niet een groot aantal mensöhen
die in de onmiddellijke nabijheid met het bluSBchings-
i werk bezig waren, het leven verloren.
Zeker is, dat bij deze gelegenheid het snelheidsre
cord op de 100 meter door de verschillende bruine
broeders is verbeterd. Aan keeren van het vuur viel
niet te denken en in een ommezien stond de des mor
gens met zooveel moeite geredde tank opnieu in brand
en ontplofte kort daarop. Het dak der tank, werd hier
bij in zijn geheel opgenomen en naast de tank neer
gesmeten.
Aan de andere zijde van den heuvel stroomde de
brandende olie in 2 geulen naar benedén en bedreigde
het terrein. Woning 15 werd eveneens door stroomen
brandende olie bedreigd. Het kleine riviertje, de Soat,
dat zich langs verschillende woningen en toko's naar
zee spoedt, voerde de olie in groote hoeveelheden me
de. Een ieder, die op een olieveld bekend is, kan zich
voorstellen wat de gevolgen zouden zijn geweest, in
dien het vuuur over de geworpen onderloopsche dam
men in dit riviertje zou zijn geslagen. Gelukkig ge
beurde' dit niet en dat was het tweede wonder. De hoe
veelheid! olie, welke in de baai terecht kwam., werd aan
zienlijk,zoodat de in de baai liggende Maatschappij
vaartuigen door de „Nautilus" werden weggesleept.
De bevolking der kampongs begon met vrouwen en
kinderen te vluchten, deels in prauwen over zee, deels
over land. De Europeescihe dames met haar kinderen
vluchtten onder leiding van e enige heeren naar Boela^
ketjil.
Omstreeks vijf uur nm. was het gevaar voor het
emplacement geweken. Circa 10 uur des avonds was
de 5000 tons tank uitgebrand en werd alleen nog ge
streden tegen de in de parits nog hevig brandende
olie. Wachten voor den nacht werden ingedeeld en des
morgens vroeg doofde ook het vuur in de 10.000 tons
tank.
Een tragedie in een afgelegen hoekje der Molukken
behoorde weder tot het verleden. Wat het voor de ve
teranen zeggen wilde, hun onder moeilijke omstandig
heden tot stand gebrachte werk in 24 uren tijds to
taal te zien vernietigd, kan een ieder zich voorstellen,
die zelf voor zijn werk voelt en ook weieens iets tot
stand heeft gebracht. Vooral hier in de eenzaamheid,
ruim j zonder eenige afleiding van buiten af, treft zulk een
slag dubbel gevoelig.
Dezer dagen deed de stoomfluit ons, Boelaueezen, op
den gewonen tijd' ontwaken, schrijft V. N. in „Minyak",
het orgaan van de Vereeniging van geëmployteerden
bij de petroleum-industrie in Ned.-Indië. Niets wees
op een naderend onheil, en langzaam maakte het nach
telijk duister plaats voor het grauwe morgenlicht.
Plotseling, om <s.a. 6.15, hoorden wij een verschrikke-
1 ijken knal, gevolgd door een roffel van doffe donder
slagen. Bijna onmiddellijk daarop gilde langgerekt en
onheilspellend' de stoomfluit. Een 100.000 tons tank,
waarin zich nog ca. 2400 ton olie bevond, staande op
een z.g. tankheuvel, stond in lichtelaaie. Een stuk van
de tank was afgescheurd. Enorme rookkolommen, waar-
tusschen lekkende vlammen, verduisterden de lucht. Het
s.8. „Khodoung" lag afgeladen aan den steiger gereed
tot vertrek. Het schip koos dan ook kort na het uit
breken van den brand zee.
Het vuur verspreidde zich beangstigend snel. Een
vallei, welke achter den tankheuvel ligt en zich uit
strekt tot de distilleerderij, voerde dé brandende olie,
welke langs de helling naar beneden stroomde, naar
een 5000 tons tank, waarin zich nog q.a. 178 ton olie
bevond. In minder dan geen tijd omringde het vuur
ook deze tank. Juist toen alles gereed was om hier
de olie uit te pompen, vloog de zuigleiding, voor den
afsluiter aan de tank, uit elkander en werd weggeslin
gerd, hetgeen gepaard ging met een hevigen slag. Een
gedeelte dezer zuigleiding werd later achter woning
No. 15 teruggevonden. 108 Kg. dynamiet, welke even
eens gevaar liep te ontploffen, indien het vuur zich in
de y richting der opslagplaats zou uitbreiden, werdi ge
transporteerd en buiten de boei, verzwaard! met stuk
ken ijzer, in zee geworpen.
Het vuur, dat de 5000 tons tank omringde, kon ten
slotte gekeerd Worden met behulp van Foamite. IJlings
opgeworpen dammen, welke onderloops waren gemaakt,
lieten de olie wegstroomen, doch hielden de Foamite
aan de oppervlakte tegen. Dit 'bezorgde ons een tijde
lijke overwinning op het vuur en de tank bleef voor-
loopig -behouden. Een poging om de 10.000 tons tank
te blusschen, mislukte.
Intusschen was men overgegaan tot het blusschen
met behulp van water en zand van de nog gloeiende
boomen en het struikgewas in de vallei, terwijl om het
brandende complex een rintis werd geslagen van 10
meter 'breed, om het in brand geraken van het geheele
terrein te voorkomen.
Om c.a. 2.30 uur laaiden de vlammen in de 10.000
tons tank, welke nog steeds als een hel stond te bran
den, plotseling hoog op en stroomde brandende olie
opnieuw langs verschillende zijden van den heuvel naar
beneden. De hoeveelheid was zoo groot en kwam zoo
BQVEN-DIGOEL.
Een kijkje in het verbanningsoord der
Inlandsche communisten.
Hoe het er in het verbanningsoord der Inlandsoho
communisten te Boven-Digoel, toegaat, wordt in het
onderstaandie door den correspondent van het „Soer.
Ha.bl." op de volgende' wijze geïllustreerd.
Een sergeant, belast met het toezicht op het werk
der geïnterneerden, een heel slap toezicht, want er mag
niets geboden worden, enkel maar kijken, kweet zich,
volkomen volgens zijn instructies, van zijn plicht. Een
militair van het Hollandsche leger, i» in het oog van
een Inlandsch communist een verachtelijk wezen en om
dit duidelijk te doen uitkomen, deponeerde een dezer
heeren een flinke hoeveelheid speeksel op de schoenen
van den toezienden sergeant.
Deze man bezat zijn ziel in lijdzaamheid, bleef kalm,
maar hij wilde de zaak todh niet blauw-blauw laten.
Hij meldde dus het gebeurde aan zijn kapitein. Het
bloed begon dezen militair sneller door de aderen te
jagen. Hij pakte de beenen en stevende met den ser
geant op den ,fieren" communist af. Maar deze, voor
geen klein geruchtje vervaard, nam nu de schoen van
kapitein Bedring tot mikpunt, en met succes. Kapitein
B. liet het heerschap opsluiten.
De president van Ambon, dien deze zaak telegrafisch
werd voorgelegd, was het met 'kapitein B eens: dit was
beleediging van het gezag; dus een maand in de nor.
Het militaire toezicht op het werk sorteerde niet veel
effect en daar sinds Juni een Padanger, een bestuurs-
assistent ter plaatse was, die goed met d'e geinter-
neerden kon opsdpeten, besloot men hot toezicht in
hoofdzaak aan hem op te dragen en de soldaten van
die taak te ontheffen. z
Totnogtoe mag men zich over dit besluit verheugen.
Twee kampongs beginnen reeds te verrijzen, namelijk
kampong A en B. De eerste telt reeds 130 inwoners,
de tweede ruim 60; dé derde, G, waaraan men eigen
lijk het eerst begonnen is, vordert slechts heel lang
zaam. De oorzaak ligt in de vruchtbaarheid van den
bodem. Do landbouwkundige Tietjens, die in het Pa-
lembangsche zijn sporen verdiend' heeft, is hier geplaatst
niet alleen voor de Boven Digoel, maar voor het ge
heele gewest der Molukken.
Toen men aan de Boven Digoel meer werklust veiS-
toonde, is hij er heen gezonden (2 Sept.) om de gein-
terneerden met raad en daad bij te staan. Hijliet
eenige inlichtingen aanplakken, vertoonde zich dagelijks
in de kampongs en barakken, men klampte hem aan
om inlichtingen, met het gevolg, dat er in kampong A
en later ook in B een vergadering belegd werd, waar
bij ook kapitein B aanwezig was.
Verschillende zaken werden besproken, de geinter-
neerden, ex-timmerlieden, verzochten hun gereedschap
pen van Java te mogen laten komen en de ex-smeden
vroegen om een smederij. De wil om te werken schijnt
dus wakker geschud te zijn<
