Schager Courant1"!SKfh
firma W. D. N1ESTADT Zn.
LEVENSMIDDELEN
BUITENLAND.
BLAAUBOER'5
Gebruik VAN DOORN's
G. VAN DOORN,
Brabantsche brieven.
WEET WEL
Vierde Blad.
De opkomst der negers.
Oudesluis (N.H.)
DIVANS
een RIJWIEL kunt koopen
G. ANNEVELDT, Dorpen, Laan, Schagen
Het roode gevaar in Japan.
Zaterdag 14 April 1928.
71ste Jaargang. No. 8237.
Verlangt U een mooie Bruidsfoto?
Wendt U dan tot
SCHAGEN.
Ons Atelier voldoet aan de hoogste
eischen.
Dagelijks geopend. Ook Zondags.
Dag- en Kunstlichtopnamen.
ZWARTE KUNST OP DE BROADWAY.
Over de opkomst der negers, hun intrede in de
beschaafde wereld, hun kunst in de voornaamste
wijk van New-York de iBroadway vejtelt een
speciale corr. van thet „Berl. Tgbl." het volgende:
Op een keer, aldus Arnold Höllriegel. toen ik het
huis «van een New-Yorksche bankiersfirma binnen
ging er werd daar een partij gegeven bleef
ik onwillekeurig een oogeniblik stilstaan op den
drempel van een met kostbare gobelins behangen
zaal. Daar werd gedanst; twee of drie diepzwarte
negers in den hoek, waar de piano stond, maakten
het noodige lawaai; deze jazz-muziek, waarin Ik'
steeds de tomtoan-geluiden van het oerwoud ineen
te herkennen de groote, magische, onvergetelijke
trommel van het Wést-Indische eiland Dominica.
Niet daarover verwonderde ik mij echter. Doch ik
zag nog een neger, een nog jongen, slechts koffie
bruinen neger in keurige rok, die met een bekoor
lijke, zeer blonde en elegante Amerikaansche danste
Haar onderarm, in een pantser van vele, met dia
manten bezette, armbanden, gestoken, lag op xijtn
schouder. Zij dansten een charleston.
In het huis. en ook in andere ervenzoo intelleo-
tueele huizen van New-York, verkeeren zelfs voor
oordeelvrije menschen met den zoon van het
•zwarte ras, wanneer hij een man van beteek en ia is.
Zoo een was James Weldon Johnson, secretaris van
den Nationalen Bond tot beschaving der kleurlin
gen. Den volgenden dag las ik in de courant, dat
juist deize Johnson de eerste prijs op het gebied
der letterkunde van de IHarmon-stiohting had ge
kregen. De Harmon-stiohting verdeelt jaarlijks
geldprijzen en medailles aan intellectueel, op den
voorgrond! tredende, Amerikaansche negers; het
boek van. Johnson, dat uitverkoren was, een bun
del gedichten, heette „Gods trombone".
Ik had met dezen man den avond van te voren
ee'p lang gesprek gehad in een stil hoekje. Natuur
lijk over het negervraagstuk; wiji allen zijn nog
nauwelijks zoover dat wij' met een verstandigen ne
ger onbevangen over iets anders kunnen praten.
Hij zeide, met,, een licht in het, een weinig pok
dalig gezicht, welks trekken en kleur eenig Euro-
peesch ibloed verrieden: „O, het gaat vooruit, de
vooroordeelen smelten spoedig. Er is een neger-
beschaving, zijl is in opkomst, zij is reeds
daar. Neemt U de muziek. Niet alleen de jazz, voor
alles onze- geestelijke liederen. En de neger dicht
kunst. En nu ook de resultaten in de tooneellwe-
reld
Dan spraken we natuurlijk van „Porgy", het ne
gerstuk.
Hij had ook kunnen zeggen: De schilderkunst der
iwarten. Ik heb in het Internationale Huis, een
Prachtvol gebouw aan den sprookjesachtigen oever
van den Hudson, naast de Columbia-universiteit,
een kleine tentoonstelling van werken der ziwarte
kunstenaars bezocht en hoogst merkwaardig gevon
den.. Niet veel. De beeltenis van een oude, schrale,
Replaagde negermoeder, geschilderd door een jonge
vrouw, Laura Wheeler Waring, die ergens in Penn-
sylvanië leerares is. Dan weer, uit hetzelfde penseel
voortgekomen, het portret «van een jonge kleurlinge,
een vrouiw van de wereld, een Neger-flapper" uit
het jazz-tijdperk geheel naar den modernen tijd,
bijna overbeschaafd, maar dat toch nog zoo hier en
daar aan het oerwoud doet denken.
Dan een paar landschappen van jonge kunste
naars, die op het oogenblik in Parijs studeeren.
En een kleine serie van grafieken „Negerpassie".
Een reusachtige en leelijke neger draagt, uit vele
wonden bloedend, met veel moeite een te smarte-
tojk kruis..,.
Maar dat alles is zonder eenige beteekenis naast
..Porgy". Dit tooneelstuk waarvan men in Europa
misschien leeds gehoord heeft, is een van de
ffrootste „schlagers" van het New-Yorksche sei
zoen en zeer zeker voor de menschelijke cultuur
geschiedenis de belangrijkste. De „Theatre Guild",
die dappere volkskunst-organisatie, voert het stuk
nu reeds sedert vele maanden in het Republic-theater
aan de 42ste straat op. Het is naar een beroemd go-
worden roman van twee blanke auteurs in elkaar
K&zet, door Dorothy en Du Bose Heyward, met
medewerking van den bekenden regisseur, den Rus
kouben Mamouiian, uit de school van Stanislawskis.
Nochtans begint met deze opvoering de geschiede-
his van het moderne theater. Op de breede hieribaan
dor internationale theaterkunst, den Broadway, zijn
do negers aangekomen. Zijl 'zullen blijfven.
Dit robuiste volksstuk „Porgy" speelt in het Ame
rikaans clhe Zuiden, in het Neg er kwartier Charles-
Blanken komen er niet in voor. uitgezonderd
®en paar energieke en brutale politici, die enkele
ma.en van buiten af in dit tzwarte ghetto doordrin-
Kon. als booze haviken. De overige personen in dit
negerrollen, die door werkeflijke negers
«ospeeld worden.
Wanneer (we ihet woord Charleston hoeren, den-
J a.an een' iaaz- Daaraan mankeert het dan
k niet in de drie acten. waaruit .Porgy" bestaat
heeft zeifs een echte neger-jazzband uit
oorleston. hiervoor laten overkomen,
maar niet daarin ligt de schoonheid van Porgy".
wat betreft kwaliteit en zindelijkheid.
verpakte Rijst, Gort, Havermout, Erwten,
Boenen, enz.
Hoog fijne Margarine, merk „BRAVO", ft 65 cent
per pond, met pracht-cadeaux, b.v. bij 35 pond
Eikenhouten Theekast, enz. enz.
ft KSta te ütJa. de te be
vatten, dit zal komen om> dit tooneelstuk te clen
opvoeren."
D&n opeens herkende Ik In de loge tegenover mij,
naast de wonderschoone donkere vrouw, den neger
leider. den dichter, die mij gezegd had, dat het ne
gervolk nu spoedig in den kring der groote, vrije
naties zou worden opgenomen.
Veel meer in de ongelooflijke, hemelsche „Spiri
tuals", de geestelijke koren van het negervolk, dié
zich steeds weer herhalen, aan het begin van elke
acte. Zij< komen steeds weer boven, boven de aard-
sche gebeurtenissen, een koor al® in de Helleerusche
tragediën, snikkend ofl jubelend, onbegrijpelijk
schoon e» hartroersnd.
De geschiedenis is eenvoudig genoeg, Een ruwe,
herculische havenarbeider worgt hiji het worstelen
een axmen kerel en verbergt izich; in de Neger-
straat vindt hij een veilige schuilplaats, niemand
verraadt hem; toch wordt Bess veracht, de meid
van den moordenaar. Een kreupele bedelaar, een
die op uitgeteerde lamme beenen over het plavei
sel voortkrulpt. Porgy genaamd, trekt zich het lot
van dit verachte schepsel aan .Totdat de moorde
naar weer opduikt en Bess wil meenemen, maar
door Porgy met zijn verschrikkelijke, magere han
den zoowaar geworgd wordt. De negerstraat zwijgt
wederom, de politie komt niets aan de weet. maar
Bess, arm. -hulpeloos schepsel is genoodzaakt mot
een eeelhuidige cocaïnehandelaar naar Now-York te
vluchten. Dan zet zich Porgy in een hopeloos wrak
ezelwagentje en vraagt den weg naar New-York.
De enkele vrouw die op het pad van zijn ellendig
bestaan, door haar jong® leven, eenig licht heeft
geworpen, zal hem toch den een of anderen dag
weer noodig hebben.
1
Ik Bat naast een Europeeschen tooneelspeler van
naam' en aan zijn gezicht kon ik zien, hoe hij het
Spel (van dezen negermensch volgde, het heroïeke
spel van den mageren Frank Wilson, die de rol van
„Pong/' speelde. Dat was het hoogste, de groote
i nieuwe openbaring, het wonder der wonderenl
Ook ik werd door dat spel getroffen. Ja. deze
scenes gebeuren en worden niet gemaakt. Die zwar
te ghettostraat van Charleston wfts er, vol van ge
luiden en klanken. 'Het dobbelen van zwetsende
havenlui. Een messteek. Een lijk. Naast de baar
de zeer christelijke en toch ook zeer heidensche ri
tus der doodenhewaking. Een onweersstorm. Nood,
gevaar cocaïne, en alle laster van buiten af deze
donkere ghettowereld bedreigend. En temidden
j daarvan een groote. heldhaftige mannencdel en een
onbeschrijfelijk schoone vrouw, in wier aderen het
I bloed van meerdere rassen stroomt
1 En als dan achter het. op een baar rustende, lijk
op de muur alle gebaren van de treunceremonièn
tot een spookachtig, expressionistisch schaduwspel
worden, en als de zachte tonen van het vrome
koorlied: naar den hemel opstijgen, met een zoo diep,
vertrouwensvol, kinderlijk weten enl begeeren, dat
de hemel zich zoo zou openen
Men zou willen knielen, weenen, boete doen, «el#
een arme neger willen wezen.
Men zou deze kunst van het donker© ra», die
moedelifke humor der dikke negermama's en vuil
uitziende vechtersbazen, die echtheid en die. een
i weinig muffe en dierlijke warmte dézer volksscènes
men zou kunnen gelooven. dat een groote en vreem
de kunst im den lichtkring der geciviliseerde rnenaoh
hedd zichtbaar geworden was.
MEUBELMAGAZIJN SCHAGEN.
in prijzen van f 42.50, f 37.50, f 32.50, f 24.-
geregeld voorradig.
Dlvandekken in uitgebreide keuze.
Het groote resultaat van „Porgy" gaf aan een ob
scure troep uit het negerkwartier in de voorstad,
Harlem. den moed, iets ongehoords te doen. een
theater aan de Broadway af te huren en het eerste,
werkelijke negertooneed in het blanke New-York op
te richten.
Ik woonde de première in het Princess-theater
bij. De zaaü was bijna leeg„ slechts enkele plaatsen
werden door beschaafde en zeer welgestelde kleur
lingen bezet, gestoken in het fijnste avondcostuum.
i Ik bewonderde zeer een «schoone, donkere vrouw, ge-
kleed in een geheel met goud doorstikte japon, die
I haar donkere huid scheen te weerspiegelen.
Het stuk dat gegeven werd, .Meek Mose" werd
door denzelfden Frank Wilson gespeeld, die in
„Porgy" zoo heerlijk de titelrol vervulde,
i Ook in dat stuk, waaraan overigens geen enkele
blanke heeft meegeholpen, komen geestelijke liede
ren voor .Toch beeft het gemis aan „blanke" hulp
zich doen gelden. Hett is maar al te zeer gebleken,
dat het niet zoo eenvoudig is, wanneer het neger
ras aan zich zelf overgelaten, de eeuwenoude the
atercultuur der blanken meent te kunnen annexee-
ren. Zij bebben nog steeds de hulp van den blanken
man noodig.
IVbor mij was het merkwaardigste van deize voor-
I stelling een episode in een tusachen-acte. Alvorens
het scherm weer omhoog ging, trad er eeni kleine,
levendige, o-beenige neger naar voren; op het eerste
gezicht een komiek, die eeniige woorden mompelde,
welke niet waren te verstaan. Dan kwam er ver
volgen» een blanke, die mif bekend voorkwam. Nog
een komiek? Misschien een geestige dialoog?
'Maar de blanke «prak: „Ik, al» de vertegemwoor-
I diger van de grootste stad. op aarde
Toen begreep ik, dat was Jirmmie Walker, de mayor
(van New-York, die elke rede zoo aanvangt. Hij
eprak in dit (halfleeg® theater woorden, die het gan-
sohe Amerika reeds eerder gehoord heeft.
„Dit is een stad, waarin de menschen alleen vol
gens hun verdiensten een plaats innemen en volgen»
geen enkele andere maatstaf. Onze medeburger®, de
negers, hebben' voldoende blijk gegeven in den han
del en industrie op hun plaats te zijn en nu naderen
zij ook' de levenskrachtigsten der «kunsten, het the
ater. Deize opvoering hier beteekent veel voor New-
York; zil' bekrachtigt de groote principes, waaraan
onze rezeerinersvorm ten grondslag ligt. Ik hoop, dat
Stotf voo* tvtt «Indo van deze week dit theater niet
UI venhout, 11 April 1928.
Menler,
De Paaschdagen zitten
er weer op en mee nieu
wen moed gaan me naar
d'n Pinkster, nen Mensch
mot altij zoowa in 't ver
schiet emmen da-d houdt
I er d'n moed in.
Zoo oud as i'k ben, altij
he 'k ine verwonderd over
menschen die zeeën da ze
de smoor hadden aan den
Zondag, 't Zijn gewoonlijk
nde van de vlugsten, ami-
co, die da zeggen 1 'nen
Mensch die 'n heele -week
flink z'n handen uit z"n
mouwen ee gestoken of z'n harsena ée gebruikt, die
ee gatsamme wel behoefte naar 'n bietje rust! En
'nen gezonden- mensch verveel z'n eigen nie op 'nen
Zondag, evenmin as op twee-Zondagen achter-meka
ren. Keb mTn eigen nog nooit verveeld. Nooit van
me leven. Integendeel, eiken dag is vierentwintig uren
te kort. En as 't er 's 'n uur is, da ge niks anders te
doen het as 'n pepke te smoren en te luieren, dan
is zo'n uur sjuust zoo kollesaal geschikt om oew har-
sepan te laten gaan over dingen waar g'anders gin-
nen tijd veür het
Veur 'de rest emmen de Paaschdagen in 't teeken
gestaan van Soort en Politiek. De Sosjalisten en
Kommenisten ebben gekongrest, de voetbalders ge-
strejen op leven en dood om "t kampioenschap en
de vreetzamen onder't menschdom paascheiers ge
geten en gefietst. Bij mijn was 'r gin deurkomen aan,
op den weg van de fietsers en de auto's. De lucht
hong vol mee benzinedamp en as er vandaag of tmer-
gen nog 's 'n nieuwe longenziekte uitbrikt, deur al
die vuile autoluchtjes, dan zal me da niks verwonde
ren!
As 't regenachtig is, zoodat de dampen op d'èrde
blijven hangen, dan is onzen weg blaauw! Keb 'm'n
eigen laten vertellen da-d-in Londen de verkeersdien-
ders, die op drukke punten staan te windwijzeren, om
de zooveul weken worren afgelost veur langen tijd
omdat ze anders, zoo tusschen die auto's staande,
zuutjes aan ge-gast worren. Wat te begrijpen is, want
hoe mooi die dingen er van buiten ok dikkels uit
zien, zemmen aan den achterenikant, zoomaar 'n ver-
duuveld stinkend asemke. 't Is zoo maar 'n vuil protje
maar ik heb liever te doen mee d'n „uitlaat" van
-m'n pèèrd, dan van 'nen Ford of van 'n auto!
Binnenkort, amico, 'krijgen me allemaal twee na
men. Da's te zeggen, as ge getrouwd bent. As ge
b.v. Jansen hiet (om is 'nen echten buitenlandschen
naam te noemen) en oew vrouw hiet Pietersen, dan
worde gij genoemd: Menier Jansen—Pietersen. Da|
willen de wefkes zoo hebben! In Duitschland (Prui- j
sen) is in dieën geest 'n veurstel ingediend in d'n i
Landdag (2e Kamer zeggen wij) om 't wetboek in
dieën zin t'e wijzigen. Ga netuurlijk weer uit van de
wefkes en ons kleinzeuns zullen 't beleven dat zei
'nen naam krijgen van d'r vrouw. Deur da veur
stel staan alle stamboomen op d'r wortels te tril
len, onverschillig of ze in 'nen schoonen lijst han-'
gen of nie, (welke lijst meestal 't mooiste is van1
heel d'n stamboom, tusschen twee hokskes).
Keb 's 'nen kennis gehad, 'k zal gin na-men noemen,1
die uitblonk in middelmatigheid, dus.... d'r moes
'nen stamboom komen. D'n een of andere leverancier
van zuk/ke soort boomen kwam al gauw mee 'n
pracht eksemplaar op de proppen en daar bleek uit
dat dieën knul 'n stel veurvaders had om oew vin-gers
veur af te bijten. „Nouw", zeet-ie, „wa zegde daarvan
Dré?" Ik zee: „Kameraad dieë groote berg ee maar
'n kleine muis gebaard jonge en ik weet nog nie of
da-d-erger is veur dieën berg of veur jouw! Maar"
witte wa ge doet, adverteert 'm in de krant, misschien
da ge dan nog wel 's kamerlid wordt!" En nouw kan
ik 'm nooit aankijken meer, of hij is op z'n hoede en
wantrouwt mijn. Of ik 't hellepen kan? Terwijl,
as 't aan mijn lag, dan wfts-ie kamerlid. Opbergen da
soort! Ge hoeft 'r nie zooveul veur te weten. As ik
oew vertel, dat de menister van arbeid in Amerika
lest wist te vertellen dat er in zijn land twee mul-
joen werkeloozen waren. De ©rillerikaansche arbei-
jers-federasie mokt-n-'n optelsommeke van zeuven
muljoenl.... As ik baas was gaf i'k dieën vent gauw
'nen stamboom om van te kweilen. Maar., om van
dieën menister Davis af te stappen, ondertusschen
schijnt er daar in da rijke land, veul èremoei te zijn.
De stamboomen benemen daar 't licht en 't voed
sel aan de kleine plantjes. Hoe meer zon, hoe meer
schaduw en hoe meer rijkdom, hoe meer èremoei. In
JoeTyjorrek, waar heele wijken zijn van lui die mul-
joenen en mieljarden bezitten ('nen mieljenèèr mee
één onnoozel muljoentje tel nie mee daar!) daar loo-
pen duuzenden werkeloozen rond zonder dak boven
d'ren kop zoomaar in de vrije natuur, maar 't is
ok 't land van de vrijheid, niewaar!
As ge president „of zooiets" wil worren, dan be
loofde imaar 'n petroliekonsessieke aan 'nen liefheb
ber en hij betaal veruit en ge zit op 't witte Huis veur
ge goed en wel snapt, waar ge 't aan verdiend het!
Ford, (hii hiet nèt as z'n auto-kes) stapt dezer da
gen mee z'n Trui op d'n boot om 'nen vacantie deur
te brengen in Europa Waar ze in Doldarika de oever-
tuure aan 't speulen zijn van de opera: -Preidents-
verkiezin-gen en waar die oevertuure 't beste klinkt
mee goud en zilver, (in plek van „koper"), en waar
Henri Ford de macht heet om heele muziekkorp
sen uit te rusten in 't goud, en waar-ie al gezeet
heet gin president van «Brillerika te willen worren,
daar zou 't mijn niks verwonderen of hij ee teu
gen z'n Trui gezeet: „Trui wij maken 'n uitstapke
naar de ouwe wereld, want hier in de nieuwe zou
ik over 'n naar -maanden wel 's spijt kunnen emmen,
da 'k in deuzen tijd hier gebleven ben. En mijnes
naam in 't één of ander politiek schedaaltje kan aan
de reclame van m'n vehiekels gin goed doen!" Ik
denk da zoo, omda Ford ginnen mensch is, die z'n ge-
doeike maanden in den steek zal laten veur wa ve-
kansie! En over Henri Ford schrijvende, denk ik aan
i 'nen anderen Henri, bijna net zoo beroemd als Ford,
I maar hij hiet van achteren: Polak. Maar daar hoeft-
ie z'n eigen niks van aan te trekken. Anders is 't
gesteld mee z'n veurtdurend „gevraag" dat-ie afge-
I keken schijnt te hebben van weer 'nen anderen
Henri. Ter Hall. Gin krant kunde op slaan of hij
ee-d-aan d'n een of anderen menister weer 'n ander
stelletje vragen gericht en as-ie antwoord 'krij-gt
dwingt-ie- weer mee andere vragen Hij doe me den
ken aan da jon-geske da-dok nooit uitgevraagd kwam
en aan z'n vader vroeg, saves op de wandeling: „waar
om schijnt de maan". En toen vader daar 'n antwoord
op Tsmmami fcsl, TToey f» inmr. „■wwxrrm t« n
rond?" ..En wonen d'r menschen op?" „En wonen d'r
veul menschen op?" „En komen er méér menschen
bij?" Toen pa al deze vragen had beantwoord, toen
kwam: „En as er nouw heel veul menschen op wonen,
en as er nouw gin plek meer is, en as er nouw nog
•meer bij komen, vallen ze 'r dan nie af pa?"
Da was 'n Polakske-in-'t klein!
In dekranten doe-de-gekke dingen opi Zoo las'
ik 'n paar dagen gelejen van d'n oud-gasdirrekteur
van Hulst die -veur kerupsie veur de rechtbank was
geslept.
En nouw is 't al nie „mooi" genogt meer dat die
menschen op zo'n schandalige manier worren aan-
gebrocht(van der Stel en z'nen handlanger, of
is 't andersom?), nouw is mijn duidelijk geworren,
as dat de medeplichtige van die menschen d'ren
z'vaarsten getuige is!
„Nooit", zeet dieën Wilson, is de dirrekteuren geld
aangebojen deur mijn. De wenk om wa te krijgen,
kwam altijd van hun!" En vijf menuten later ver
klaart ie mee 'n stalen gezicht veur dezelfde recht
bank: dat ie wel dirrekteuren ee ontmoet die z'n
(Judas)geld weigerden!"
Veur mijn nie ^eur de rechtbank! het bewijs
dat ie wèl het eeld uit z'n eigen aanbood!
Da heerschap spuit nouw de -mooie meneer deur
z'n „eerlijke" verklaringen veur de rechtbank, maar
ondertusschen heet-ie verscheijen huishouwens onge
lukkig gemokt deur mee zo'n pampierke van zestig of
honderd gulden veur zo'nen mensch z'n neus te wap
peren Nouw krupt ie weg achter z'n „eerlijkheid" e»-
achter z'n arbeijers Want in t begin ee-t-ie gezeet,
dat-ie gère het werk van de gemeenten zou houwen,
omdat-ie anders z'n menschen gedaan moes geven!
As 'nen werkgever z'n eigen teugeswoorig wil eksku-
zeeren, dan treedt ie op as beschermer van de werk
nemers die 't brood bij hem motten verdienen...
V eurhuml
De benzine stinkt, maarafijn, ge vuult 'm wel.
Amico, ik schaai d'r af. Ontvang veul groeten van
Trui en gin horke -minder van oewen
toot A TOO
waar U in SCHAGEN, het goedkoopst en het best
en niet voor anderen behoeft te betalen.
Prijzen beneden elke concurrentie. RIJWIELEN
met torpedonaaf vanaf f 55.Niet te overtreffen.
Gebruikte Heeren- en Damesrijwielen, waaronde zeer
goede merken, vanaf f5.
RELATIES VAN DE JAPANSCHE COMMUNISTEN
MET MOSKOU.
Een politieke crisis op handen.
Te oordeelen naar de alarmeerende verklaringen van
de Janpansche autoriteiten, o.a. van den premier,
schijnt Japan een weelderlgen bodem op te leveren
voor het gedijen van communistische denkbeelden.
Uit de binnenkomende berichten blijkt, dat daar weer
een aantal nieuwe arrestaties heeft plaats gehad van
lieden, die van communistische opvattingen verdacht
worden. Onder de in hechtenis genomenen zijn vele stu
denten. Men verwacht, dat nog meer arrestaties zullen
volgen.
De bladen blijven er den nadruk op leggen, dat het
gebeurde vooral voortspruit uit de onbevredigende in
richting van de maatschappij, welke wijziging elscht.
Het blad Jidsji dringt aan op de afschaffing der on
rechtmatige privileges van den adel.
Ongetwijfeld zijn er maar weinig echte communisten.
Het kwaad wortelt echter voor een groot deel onder
de groote massa van de proletarische groepen, welke
ontstaan is door de lage loonen en de duurte van het
leven, dat ln Japan grooter is dan waar ook elders, in
de wereld. Drie van deze groepen zijn nu bij regeerlngs-
besluit als staatsgevaarlijk ontbonden. Toch is bij de
laatst gehouden verkiezing gekleken, dat de proleta
rische groepen geen krachtigen aanhang onder het
volk hadden, daar zij slechts 8 van de 450 zetels kon
den bemachtigen.
Wellicht heeft de toen gebleken zwakte en onmacht
de extremisten juist geprikkeld tot een felle propagan
da, die de autoriteiten thans tot een scherp optreden
heeft bewogen. Van politieke beteekenis is de regee-
ringsactie tegen de communisten zeker, vooral nu de
procureur den straks reeds genoemden persman te ver
staan gaf dat Moskou de pogingen om de grondslagen
van het rijk te ondermijnen steunt, en er aan toevoeg
de dat de regeering deze pogingen gevaarlijker acht
dan de bedreiging van een gewapende macht uit het
buitenland.
Uit nadere mededeelingen van den „Times"-corres-
pondent te Tokio over de gebeurtenissen blijkt, dat het
niet zoozeer de talrijkheid van de communistische or
ganisaties is, die zooveel ontsteltenis heeft te weeg ge
bracht, als wel het feit, dat het communisme zich had
georganiseerd in een uitgebreid, zij het dun, netwerk
van communistische organisaties, die zich bezig hielden
met een stelselmatige poging om arbeidersgroepen van
communistische denkbeelden te doordringen en ln be
trekkelijk korten tijd vrij veel sympathieën gewonnen
hadden. Het departement van Justitie vond in de werk
zaamheid van deze communistische organisaties aanlei
ding tot de verklaring, dat het doel der communisten
was, een sociale omwenteling in Japan uit te lokken
als onderdeel van een wereldrevolutie, en het bestaan
de regeeringsstel8el te vervangen door een dictatuur
van boeren en arbeiders.
De«ze iverklarin» vondi Ihaar rechtvaardiging in de om
standigheid dat in de industrie en lanbomw „cel-
lenf weiden gavonmd, die aangesloten waren bij
vijIJ plaatselijke comim-issariaten. waajiblj ook stu-
dentengroepen waren aangesloten, terwijl de heele
organisatie werd bestuurd van Tokio uit. Overal
waar een staking uitbrak verscheen een couwmunis-
tisdb afgeizant met geschriften en opruiende advie
zen.
In werkelijkheid dateert de actie der communis
ten reeds van vijf jaar geleden, toen een kléin aan
tal communisten, naar «men zegt gefinancierd en ge
ïnstrueerd door Moskou, een partij' stichtte. Deze
partij, werd in 1923 ontbonden, ctohi wend in het
geheim weer opgericht in December 1926. Toen de
•oorspronkelijke Arbeiderspartij kort daarna uiteen
viel, maakten de communisten izich meejster van
haar linkervleugel, dien zijl de Ronoto noemden,
oftewel' Partij van Boerenarbeiders. Een groep jonge
intellectueelen van de Rijksuniversiteit te Tokio
vormde het secretariaat van deze ipartij. Ziji tputte
zich! uit in "heftige aanvallen op de andere deelen
der arbeidersbeweging.
Dé opwinding, die de jongste algemeen© verkie
zingen vergezelden, gaif" den communisten een goede
gelegenheid tot het voeren van propaganda, die het
communisme versterkte.
De polit-iei kreeg achterdocht door het feit dat
bij de verkiezingen veertig ultra-radicale eandida-
ten waren in weerwil van het feit dat de partij geen
