ichagerCourant
iAAD ANNA PAULOWNA.
Tweede Blad.
LAATSTE DATUM
VAN 1NZENDIN5
DER
PLCINE5 'PAA5CH-PUZZEL
Plaatselijk Nieuws.
Zonsopgang.
Donderdag 19 April 1928.
71ste Jaargang. No. 8240.
stegfe vroftft T&texgfS. Sa TSZÏÏ t&fö en daar
z*ï ook de haar Jonker wel cijn deel van krijgen.
De heer Jonker heeft er tot nu weinig van ge
merkt en epr. vindt die opcentenhefflng nog onbil
lijker dan die op de vermogensbelasting.
De heer Komen wijst er nog op dat het k&pita&I
't meest gestoken wordt in zakelijke goederen en daar
drijft de welvaart van de gemeenschap op. Hoe be
ter de zaken gedreven worden, hoe beter het voor de
gemeenschap is en het is ongewenscht dat de ver
mogens opteren. Verschillende belastingen zijn be
langrijk verlaagd, ook de personeelc belasting.
Tenslotte wordt het voorstel van (B. en W' in stem
ming gebracht en verworpen met 6 tegen 5 stemmen,
tegen stemden de heeren Van der Ham, Raven, Koorn,
Jonker, Keuris en Rezelman.
Zijn best gedaan is genoeg gezorgd, oordeelt de
heer Komen gelaten.
Als Je goed in je centen zit
De gemeenterekening van 1926 i® van Ged. Staten
teruggekomen, met verzoek wijziging er in aan te
brengen. Doordat de gemeente nogal goed in haar
geld zat, was de Decemtoer-uitkeering van de in
komstenbelasting. f 5500, niet in de rekening, van
1926 verantwoord, doch op die van 1927. Dit waa
ook het geval met de einduitkeeringi ad f 6460.46 en
f' 1020 uitkeering opcenten vermogensbelasting. Een
totaal bedrag- dus van f 12930.45. Ged. Staten ver-
zochten nu dit bedrag nog in do rekening 195*3 op
opgemerkt, dat de afgifte vaa water te Vante n«moüS- iB. e» W. hebben ar achter cifp gewezen,
u rijcksluis nog niet was geregeld. Het is epr. ge- i dat toet dienetjaar 1005 dan toet een abnormaal
kan, dat die opmerking onjuist was «s hij trekt j hoos» batig saldo tim sluiten, belastingverl aging dan
ook thans die opmerking in. sou plaats vinden ea toet overschot do» in één jaar
)oor den Voorzitter worden diverse mededeelingen verdwenen sou zijn. Cte du« belastingverlaging
laan, waarvoor we kunnen verwijzen naar ons num- voor 1 jaar te ontkomen, en wijziging van de be
groeting 1908 te voorkomen, ia Ged. Staten gevraagd
'ergadering van den Raad op Woensdag 18 April
8, des middags 2 uur.
)e vergadering is voltallig.
Voorzitter de heer G. J. Lovink, burgemeester,
retaris de heer C. Keijzer.
-ia opening volgt lezing der notulen, ze worden
Ier dankzegging aan den secretaris goedgekeurd,
faar aanleiding van de notulen deelt de heer Van
Ham mee, dat hij vorig maal bij de rondvraag
- 3i' van Dinsdag j.L
dpe heer Brouwer zond bericht, dat hij zijn benoe-
tot onderwijzer aan de school te Kleinesluis
Mieemt. 1
levrouw Waiboer—-van Elteren nam haar benoe-
|ng tot lid van de plaatselijke commissie van toe
pt op het lager Ouderwijs aan.
Be Bond van Dilettanten-tooneelvereeni#ingen zond
akbetuiging voor de toegestane subsidie,
ledeputeerde Staten maakten bezwaar tegen de wij-
jng in de verordening voor de heffing van toegrafe-
rechten. Voor een eigen graf moest le klas wor-
betaald f40, voor 2e klas f20, in beide gevallen
het bedoelde bedrag! te mogen reserveeren voor
niveileerbog van belastingdruk. Ged. Staten bleken
geen bezwaar te hebben, dat een gedeelte van het
batig saldo werd1 gereserveerd en In dit verband
wordt de rekening 1926 gewijzigd.
Ged. Staten merken voorts nog op. dat bet batig
saldo van bet GjE.B. niet voor uitbouw mag worden
aangewend zonder, voorkennis van hun college.
Eet ter erin bij school L
r - - - r> j.t. j t. i d® bedoéling om bij school I het hek
r den tijd van 20 jaren. De Raad had nu besloten Wdfi, breken, een betonnen goot met roosters er
om het recht na die 20 jaar voor onbepaalden tijd te brengen, de inspecteur van het 'L-O. wees op
hebben f 12.50 moest worden betaald. Ged. staten r^et verbod het hek weg te breken. Olies zal er een
ten dat vergeleken bij f 10 voor verlenging gcdu- j nj0UW pemaakt moeten worden, maar zal de
ie 20 jaren een te genng verschil. B. en w. tul- wat mtinder sterk kunnen worden gemaakt,
nader overwegen, tot welk bedrag het recht voer [Qe oorspronkelijke kosten van f 800 zullen daardoor
tepaalden tijd dient te worden vastgesteld en zul- ni0^ worden verminderd, maar B. en W. stellen
dan nader met met voorstel bij den Raad komen.voör Qen gedeelte van de speelplaats met tegels te
tH. 'beleggen, kosten f 100 en het arrestantenlokaal in
Voox de plaatselijke mkomsteahelastlng. 0I^e tQ voor fietsenbergplaats ten behoeve
van kinderen, die werkelijk per fiets naar school
W. stellen voor het H moeten komen, kosten f 35, totaal pl.m. f 1000.
de heffing van de Pl<wt«e]«ke takoipstenbislastiIngDo Kulken via(it lJlet dat er nu atfiati
!r f??10!? biet zoo slecht, maar de heer S tamme® izoowel als
de Voorzitter verklaren het tegenovergestelde.
De heer Koorn vraagt of het hebben van een hek
nu een wettelijke bepaling is, het lijkt spr. toe, dat
toet een dure mijnheer ia. die dat alle® voorschrijft.
Het hek daar heelt heelemaal geen waarde, het
oogenblikje dat de kinderen op het schoolplein Ziln.
staan ze onder toezicht van de onderwijzers.
De Vooriztter is het met dien heer Koorn eens, dat
het hek niet noodig is en vandaar het oorspronkelijk
I
[rooting is voor opbrengst dezer belasting uitgetrok-
1 f54000' en met het voorgestelde vermenigvuldi-
gscijfer wordt de opbrengst geraamd op f 59000.
onder bespreking wordt aldus besloten.
Goen verlaging van opcenten op do ver
mogensbelasting.
!éntenWópStde'™emorgensbelSSKgvTm 100 tot" 50, ne* 'nelt m®» nooaiK en vanaaaji nm owwronKew
fin»n?van 1 Mdl®8 (de hetlïa^vies in' van B. en W. Maar spr. leest de wetóbepa,
nummer van Dinsdae) - luw voor, dat de speelplaats van den openbaren
J)e heer Keuris meentf dat dit prae-advies een on- we« moet rijn afgesloten door een eenvoudige. doel-
stheid bevat, waar gezegd wordt dat de heer Ko-afscheiding,
werd gesteund doSr den heer Keurie. In Septem-»e heer Koorn, oordeelt moet niet eweüten
1926 kwam de heer Komen «net dit voorstel naaryau aen duren mijnheer, de inspecteur la een nmn-
lle'n, maar omdat het zoo rauwelings ter sprake heer, die veel voor het onderwijs «woelt
rd gebracht, heeft spr. mee gepleit voor verdaging. De heer Koorn wijet op Wierinsarwaard en Oost-
el heeft spr.' gezegd, dat er voor hem een sympa-polder, waar ook geen hek' is geplaatst.
e klank in voorkwam, omdat de heer Komen I De beer Stammes vindt dat daarover niet verder
les op de kleine vermogens, maar spr. wilde infor- .gesproken tuoest worden, anders zijn, we nog ver-
l leren welken invloed de verlaging van opcentenPlicht in den Oostpolder ook een heg te plaatsen.
1. i Spr's fractie heeft onderzocht of er verschil inDe heer Komen vindt het met het oog op het vt-r-
heffing van opcenten mocht worden gemaakt, bijv. keer gewenscht, dat hot speelterrein van den open-
,-m. iuj4„. hflMn wat* ra fl.fiD'Atiloi'f.flni Tft WlonlneArwnJLr
een zekere «rens 50 opcenten, en boven die grens baron weg ia afgesloten. Te Wieringorwaar l moet
I opcenten Volgens verkregen inlichtingen is dat men zelfs per fiets vooreichtia rilden.
iter niet mogelijk en zoodoende kan de fractie van i Opgemerkt wordt, dat een hek t.. a. v. het ver-
ir. het voorstel van B. en W. niet steunen. Als er keer cban eerder in den Oostpolder noodi» waa dan
riaging van belasting mogelijk is, dan dient dit over aan de Benedenbuurt.
goheele linie, dus de inkomstenbelasting te ge- Rare wetjes, merkt "de heer Koorn nog op.
lieden. Spr. herinnert aan de vorige heffingsveror- j Zonder (hoofdelijke stemming wordt overeenkom-
ning, toen een inkomen uit vermogen ten volle atig het voorstel van B. eni W. besloten,
ipd belast, inkomen uit arbeid voor Spr. zou
l voorstel-Komen hebben gesteund, indien er voor
kleine vermogens ©en minder aantal opcenten ge
ven had kunnen worden dan voor de grootere ver-
ogens.
De Jaarwedde van den gemeente-opzichter.
Bij instructie te bepaald, dat die gemoente-opzich-
I ogens. ter voor buitengewone werken een extra vergoeding
De Voorzitter wijst er op, dat toen de tegenwoordige krijgt. Door den heer Dekker nu is gevraagd of in
rordening is vastgesteld, met de vermogens reke-de plaats van die vergoedingen zijn salaris niet met
ia, ing is gehouden door een hooge progressie. eeni vast bedrag kan worden verhoogd, opdat daar-
De heer Komen wijst op de verlaging van het ver- j door zijn pensioen wondt «verhoogd. B. en W. stel-
nigvuldigingscijfer, die heeft plaats gehad en op len nu voor, met ingang van 1 Jaunari 1908 het sa-
wenscheiijkheid, dat de opcentenheffing op de ver- j laris van f 500 op f 600 te brengen. Bij! deze rege-
gensbelasting daarmee gelijken t^ed dient te hou- ling zal het voordeel waarschijnlijk nog aan den
t Dat spr. deze zaak rauwelings ik bespreking kant der gemeente .zijn.
ragt, is niet juist, spr. heeft het bij de begrootingAlgemeen blijkt üe raadt zich met het
r sprake gebracht. Vooral voor kleine vermogens
Ddt spr. het AP-n belangrijke stijging. Spr. wijst op
i«! feit, dat bijv. de landerijen zoo hoog gewaardeerd
pden in verband met de cultuurwijziging.
De heer Kuiken bevestigt deze laatste opmerking
noemt verschillende voorbeelden.
"^De heer Rezelman vindt het heffen van opcenten op
vermogensbelasting niet onbillijk. Het eenigste mo
ei voor het voorstel van B. en W. is volgens spr.,
at de kleine kapitaaltjes te zeer worden getroffen,
ik spr. vindt het verkieslijker de inkomstenbelasting
verlagen.
,Door den Voorzitter wordt nog eens op de sterke
i8ii ogressi© gewezen en de gemeente heft dan nog bo-
hdien 100 opcenten op de vermogensbelasting. Nu
j finantiën der gemeente wat gunstiger zijn, is het
dijk, nadat voor de inkomstenbelasting het verme-
jvuldigingscijfer van 2 op 1 is gebracht, dat ook de
centen op de vermogensbelasting verlaagd worden,
oral ten aanzien van de kleine kapitaaltjes.
Jok de heer Stammes pleit voor het voorstel van
®n W., en wijst er daarbij op, dat het kapitaal
dal in land of bedrijf zit, on de inkomsten soms
"wisselvallig zijn. Ook ai wordt In die gevallen ver
geleden, dan toch moet vermogensbelasting be
id worden, plus dan nog de oncenten voor de ge-
l6l Bnte. Volgens de wet wordt het land getaxeerd naar
verkoopswaarde en niet naar de verbruikswaardo
dit zal in do naaste toekomst voor Anna Paulowna
niet veranderen, nu toet land hier voor bollenland
!r en meer geschikt wordt geacht,
e heer Keuris meent, dat bij de vaststelling der
enwoordige verordening toch reeds gerekend is op
vermenigvutdigingscijfeir van 1, dat een paar
w dat vennenigvuldigingscijfer 2 te geweest, was
j( abnormaliteit.
De Voorzitter ontkent dit, er is een schaal opge-
i 1 «n daarbij de progressie zoo sterk mogelijk opge-
Gerd.
po heer Keuris merkt voorts op, dat al moet ie-
jG|an(l wel vermiogensbe asting betalen, indien over
uit het bedrijf geen winst is gemaakt, dit nog
voorstel
van B. en W. te kunnen vereenigen.
•De heer Van der Ham had echter gaarne gezien,,
dat d-e raadsleden over dit voorstel, over het vorige
en over bet volgende prae-advies van B. en W,
hadden ontvangen, opdat Bii er beter een oordeel
over kunnen vellen.
De Voorzitter belooft, dat B. en. W. in den ver
volge nog uitvoeriger zullen zijn, al was de vejihoo-
gdng van het volgende punt al reeds door den raad
besproken.
D(e heer Keuris had de salarisv&rhooging, die nu
voor den geaneenteop^cbter wordt voorgesteld, wel
wat hooger willen zien, nu B. en W. zelf opmerken,
dat de voorgestelde regeling voor de gemeente iets
voordeeliger zal zijn. Maar misschien zit daar een
consequentie aan vast voor den opfvolger.
De heer Stammes wiiat er op, dat niet bekend is,
wat voor nieuwbouw we in do toekomst zullen krij(-
gen. Het voorstel van B. en W» wordt met alge
meen® stemmen aangenomen.
mmtilfflilfiiiiniiriiRiiitiiifniniiffiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiïïiD
KON-ZEEPFABRIEKEN-GE DUIF
DEN 00LOER M
•••••MM W
op alle slakSsstsi TE&&* sfriPoSW, £5 er Sb flte Sumrt
hebben we ©en belt
D« heer Komen zegt, dat als het werkverschaffing
betrof, hij over deze saak nog wel wat zou willen
zeggen, maar waar het een polderzaak is, zal spr.
dat niet doen. Spr. vraagt of de put niet ohder de
polder-verordening staat en het zou der moeite
waard zijn na te gaan of de put aan de verordening
voldoet. Spr. noemt den put een gevaar voor de ge
zondheid.
De Voorzitter zegt, dat de Ned. Spoorwegen zullen
worden aangeschreven, Op demping wilden ssij niet
ingaan.
De heer Keuris heeft na de vorige openbare verga
dering gehoord, dat de weg naar het station te Van
Ewijcksluis in onderhoud was bij den polder. Waar
de Voorzitter dit bevestigt, vraagt de heer Keuris hoe
het zal gaan als de polder in gebreke blijft, om een
voorziening te treffen.
De Voorzitter: Dien een klacht in bijt den polder.
De heer Stammes: Door de buurtvereeniging.
De heer Van der Ham: Die zullen W8 dan eerst
moeten vormen.
De Voorzitter zegt, dat er met toet polderbestuur
over gesproken zal worden.
Door den Secretaris wordt medegedeeld, dat er
reeds door den polder over gesproken is, maar ge
oordeeld werd, dat de toestand niet zoo erg waa als
de heer Keuris oordeelde.
De heer Van der Ham wijst op de plannen om te
Van Ewijcksluis een nieuwe veelading enz. te maken,
plannen van f 80.000 en al® die plannen worden uii-
i gevoerd, «w» Eatewtoi©» degte weel "wendeal
i verbeterd.
De Voorzitter deelt miede, dat da winst over het1
afgeloopen jaar f 2948 bedraagt enj dan is nog be
taald f 1200 wegens die kwestio met het P.E.N. Er
te dus een winst gemaakt van f 4000, eni dat komt
alleen doordat we een goeden directeur hebben,
D'e toeer Kuiken meent dat de gemeente als eerste
plicht heeft te zorgen dat do skroganprlje verlaagd
kun worden.
De Voorzitter: Maar niet ten kaste van bat per
soneel.
De toeeir Stamme#, tot den toeer Kuiken: Dat doe
je zelf ook niet ate je een goede werkmn hebt.
De heer Van der Haan: Dat doet Kuiken, wel, ten
minste als hij consequent te.
De 'heer Kuiken: Neen, dat doet Kuiken niet: maar
zonder deze salarisverhooging wordt im.i. de betrek
king goed betaald
De heer Koorn had verwacht, dat B. en W. ook
oen voorstel 'hadden) gedaan, om het salaris van
Wiegman te .vorhoogen,. Het te ©on flinke kerel
die 1)8 harde guldens verdient en thans getrouwd. i«.
De heer Stammes zegt, dat het een loa werkman is.
Da heer Koorn: Los-vast dian.
Die heer Van der Ham zegt, dat Wiegman met t 3
per dag nog minder verdient dan. iemand die los
werkt bij een boer. Spr. begrijlpt niet, dat Wiegman
het er voor doet. als sipr. in zijn plaats was, deed
hij; toet niet.
De Voorzitter tzegt, dat als de man de capaciteit
en geschiktheid heeft, hij wel om vertoooging zal
komen, maar hiji heeft nog niet de volle geschiktheid
De heer Stammes: De man begrijpt dat ook wel,,
hij te zoo van het land bij toet electricienevak ge
komen.
De heer Koorn zegt, dat hij toch in de palen
kruipt en alles doet en spr. toad verwacht, dat de
directeur zou hebben voorgesteld toet salaris van
Wiegman te verhoogen. Spr. noemt f 18 een jo-
denfooi voor zoo'n kerel.
De Voorzitter zegt, dat als er reden voor is, B. en
W. wel met een voorstel komen.
De heer Keuris: Laten B. en W. er dan niet te
lang mee wachten.
De heer Kuiken vindt, dat die man eerder voor
verhooging in aanmerking komt dan Jonker.
De heer Stammes: Het is moeilijk te beoordeelen,
ve,n buiten af.
Het voorstel van B. en W. wordt aangenomen, te
gen stemde de heer Kuiken, terwijl de heer Jonker
niet aan de stemming deelnam.
Hierna sluiting.
De subsidie aan de bewaarschool,
uitwinnen van een dienstbode.
Het
Nog een Jaarweddevftrbooging.
B. on W. stellen voor. omi die jaarwedde van den
directeur-administrateur van toet G.E.B. met ingang
van 1 Januari 1928 te verhoogen tot f 2400.
De Voonzltter zegt, dat reeds was besproken dat
wanneer de Oootpoldexi waa aangesloten, toet sa
laris minstens f 2400 moest zijn. Spr.. behoeft er
niet aan to herinneren, dat toet ontvangen van re
tour-commissie niet mag on Jonker doet heel veel
voor het bedrijf,
De heer Kuiken wjjist er op, dat toon er sprake
van was, dat het bedrijif aan toet P-KJN. zou overgaan
f 500 voor het gebruik' van dje auto 1® toegestaan.
De overdracht is niet doorgegaan, imaar spr. vindt
het van de gemeente een belangrijke tegeinoetko-
koming aan Jonker. Om) nu weer f 400 verhooging
van salaris te geven, daar is spr. niet voor.
De Voorzitter acht f 2400 salaris voor ©eni derge-
lijk© belangrijke functie niet te.veel en meent dat
et zoo erg is, want in het tegenovergestelde geval, de heer Kuiken zelf zou maken, dat retourcommis-
18 wanneer er geen vermogen is, zal behalve datsies werden aangenomen. Spr. wijst er op, dat der-
Reen winst wordt gemaakt, er nog rente betaald i gelijke functionarissen maar hebben! te zeggen, wat
weten worden. I ze willen hebben, maar epr. staat voor Jonker in.
"e heer Jonker is er een groote voorstander van hij neemt zelfs «-een sigaar aan.
,i_x,D0 he01. jQjfcQp. Hij, poo-kt niet.
De Voorzitter: Hij; neemt geen) eigarengeld dan ook
D'e heer Kuiken oordeelt h«t tegenwoordige solaria
- --««© wordt verlaagd, maar spr. wijst er op
ook nog andere opcenten worden geheven, bijv.
(Ito. ,i„
öd v PersonÊ^0 belasting.
1 "oorzitter zegt, dat de persoaeelft belastingvoldoende.
Aan de orde wordt gesteld het verzoek om subsi
die van de Vereeniging „Bewaarschool" te Bree-
zand. Zie voor inhoud verzoek en prae-advies van
B. en W. het nummer van Dinsdag).
Die Voorzitter deelt nog mede, dat door ouders
wier kinderen naar de bewaarschool gaan, 25 cent
per week wordlt betaald, maar z.i. mocht het wel 25
cent per dag wezen.
De heer Koorn: Ja, ze winnen er een dienstbode
mee uit.
De heer Kuiken kan met het voorstel van B. en
W. accoord kaan, omdat alleen de kinderen die vlak
bij de school wonen, er heen kunnen. En als de ge
meente jaarlijksche subsidie zou geven, zouden er
misschien ook elders bewaarscholen worden ge
sticht en epr. meent, dat de gemeente toch reeds
groote uitgaven voor de scholen heeft.
De heer Rezelman vindt ook goed dat de gemeen
te in de kosten van de oprichting dier school' een
subsidie van f 140 geeft, maar daarmee mag niet de
moreele verplichting op de gemeente worden ge
legd, dat dit ook zal worden gedaan, als soms in an
dere deelen der gemeente bewaarscholen worden ge
sticht.
De heer Koorn was verbaasd over deze aanvrage,
omldat de Voorzitter der vereeni'ging pertinent had
verklaard dat nimmer bij de gemeentekas om steun
zou worden aangeklopt. En nog geen jaar later is
het al zoo ver, dat is niet volgens Bart je.
De heer Keuris wijst er op, dat een bewaarschool
voor de geheele gemeente niet mogelijk ia, het is hier
voor een bepaald kringetje, eni daarom mogen de
kosten niet op de gemeenschap worden gelegd.
De Voorzitter zegt, dat B. eni W. dit ook aan de
vereeniging zullen schrijven.
Zonder hoofdelijke stemming wordt overeenkom
stig het voorstel van B. en W. besloten.
De rondvraag.
De heer Van den Berg heeft van wethouder Lub
bert gehoord, dat met een ambtenaar van het Wa
terleidingbedrijf zou worden gesproken over de mo
gelijkheid om den Balgweg aan de waterleiding aan
te sluiten. Spr. vraagt of dit onderzoek al ls inges-
steld.
Do Voorzitter zegt, dat meermalen uitbreiding be
sproken on bepleit is. Verzoeken tot aansluiting
van Stoomweg en Koningsweg kwaraon in en wan
neer nu de heer Van den Berg een adres klaar maakt
en de menschen die willen aansluiten, laat teekenen
zal spr. er met de diroctio van het P.WJB. over
spreken.
De heer Kuiken brengt ter sprake de speelplaats
bijl de ischool te Breezand, die spr. veel te klein acht
on daarbij een vergelijking maakt met de speel
plaatsen bij andere scholen. Voor 150—160 kinderen
vindt spr. de school ongezond en spr. schijnt er een
achter uitstelling van Breezand in te zien.
De Voorzitter zegt, dat B. en W. hun aandacht aan
deze zaak wijden en de onderwijshelangen bij B. en
W. in goede handen zijn. De heer Kuiken moet er
zich echter boven verheffen, om te zeggen die school
heeft zooveel en die zooveel, het geheel moet zake
lijk bekeken worden.
De heer Komen vraagt naar het resultaat van het
onderzoek naar den spoorput
De Voorzitter zegt, dat de opzichter oordeelde, dat
het aanstorten niet anders kon, maar de heer Komen
schijnt er een geheel andere kijk op te hebben.
Dö heer Koorn merkt op, dat de heer Komen niet
Doze film te met tftoot* kotten door d# dlmtle,
voor om Theater Royal ter opvoering aangekocht
en draait vanaf' Vrijdagavond. En -wat aan de lief
hebbers van goede filmkunst hiermee geboden wordt,
illustreert hei best de toier onder volgende recencie
uit de Telegraaf van Werumeus uning, die schrijift:
Deze „Zonsopgang" van toet nieuwe Tuachinski-
programma bewijst een» te meer dat de sterren
der Aimerikaansche sensatiefilm beginnen te tanen
voor «bi helderder, grootscher en menscheUiker
sfeer.
Wat Murmou hier ®,!s regisseur met prachtige
fotografische schoonheid bereikt aan treffende, zui
vere en natuurlijke werkelijkheid dankt men aan da
ervaringen) van recente Buitsche en Russische film
kunst, en niet het minst aan het feit dat hiji twee
menschen vond men denkt hier eerder aan tweg.
menschen dan aan twee acteurs die hij aoo kon
afstemmen dat het de ontroerende taferoelen gaf',
dio Zonsopgang'" brengt.
De kracht van deze filmi ligt in haar natuurlijk
heid: de kunst wordt hier telken® weer dagelijksch
leven, waarmee men in direct contact komt. En op
voortreffelijke wijze is daarbij naast die groote directe
realiteit van de andere groote kracht der film. het
geven van fantastische grepen uit de verbeelding ge
bruik gemaakt zooals wanneer het 'voorbijetuivend
stratenrvisioen van een wereldstad de angstdroom
van een verdrinken, die de natuurlijke werkelijkheid
van het andere sterk doorlichten en voortstuwen.
Een eenvoudige, romantische geschiedenis, een
stugge boerenjongen met een zacht vrouwtje, een
verleidelijke zomergast die zijln bloed ophitst en hem
aanzet zijn vrouw te laten verdrinken. Hij' tracht het
te doen, het mislukt hem: hij kan niet op het be
slissende oogenblik. Zij komen aan land de vrouw
rent weg alsof de dood haar op hielen zit: do man,
die radeloos vergeving zoekt, haar achterna. En izij
komen, midden uit die gruwelijke hartstocht, te
recht.op een electrisch trammetje dat lang» zijn
wissels schuivend en bellend do groote stad inrijdt'
Schrijnende tegenstelling van mcnschelijke tragiek,
midden in het ailedaagsche, mechanisch voortgaande
leven en die aangrijpende spanning stijgt nog, en
stijgt. Tusschen de duizenden menschen en auto's
en train® en paarden, midden in het harde en on
verschillige leven moeten deze twee menschen hun
vrede terugvinden: een snik en een sprong om een
auto te ontwijken, twee wanhopig «moekend® woor
den en een tram. die er doorheen bengelt. En lang
zaam ontspant zich) het doodelijk bedroefde masker
van schrik en ontzetting der vrouw: in een lunch
room, waar zij' geborgen hebben met hun ondrage
lijk' verdriet, waar hij haar als ©enige mogelijke
verzoening de schaal met cake toeschuiften zij
eet. liets van de oudste menschelijke ontroering leeft
in die lunchroom van-om-den-tooek en die schaal
toet cake met wien men het brood breekt sluit
men weer vrede en ale de tranen over dit gezicht
biggelen na de eerste beet eten te daar met de al
lereenvoudigste middelen een diepe schoonheid ge
geven. Elven later geeft hij haar, nog steeds wan
hopig schuldig, een bos bloemen: toet gebaar van
een kind dat een vod, een papier, een brok toout
wegschenkt om toch maar te laten voelen dat het
weer geven en goed maken wil. En zij neemt ook
die en na de bloemen breekt de eerste lach door:
zijl 'hebben elkaar teruggevonden.
Het middendeel van de filtm, dat volgt op een
scène die het minste geslaagd is, de bijwoning van
een trouwpartij, die ook voor bem symbolisch toereeni
ging is voert weldra in een andere sfeer: de
vreugde, na de voorafgaande smart. Het plotselinge
van deze ommekeer breekt de film in twee deelen:
licht en donker leven, maar al® men dat eenmaal
vast heeft gesteld is- dit middendeel van het drie
luik kostelijk. Tafereel na tafereel, perfect zonder
een smet: een scène in den kapperswinkel, een bij
den fotograaf, een in de dancing do heer en de
dame met de afzakkende schouderbandjes, een der
best© droogkomische filmscènes dio ooit gemaakt zijn.
Elk type te èi: de bottelier die snoept, toet zalig
kwijnende danspaar, de kapper: en daaromheen
flitst en woelt een Luno-park in zijn weroldstad®-
tompo, groot gegeven omllj&ting van toet oude on
veranderlijk motief: twee menschen. Tot mijl weer
teruggaan, op hetzelfde trammetje, hetzelfde balcon
en gelukkig-
De thuisreis bronpt storm: de boot zinkt, de
dood schijnt tocto to grijpen, wat hem beloofd
was: toet visschersdorp loopt uit en de vrouw blijft
vermist. Een prachtigo opname: de booten en lan
tarens op het nachtelijk water, een clair-obscur van
donker samen-varende rissohers, roeiend tegen beter
weten in, tot ook do man geen hoop meer toeeft;
alweer, zonder eenlge opzettelijke dramatiek; oen
gebeurtenis die men meeleeft.
Het slot is zwakker: de vrouw wordt toch gered,
juist als de man zijn verleidster, die meent dat hij
haar wil' deed. half geworgd in zijn handen heeft
hangen. En eind goed, al goedu Maar dergelijke
leemte® vervallen voor do groote kwaliteiten van
deize film: toaar groote zuiverheid en haar eenvoud,
haar eerlijke tragiek en haar menschelijkheicL
Georg© OBrien en Janet Gaynor dragen deze film,
naast de uitnemende regie. Slechts een enkele maal
merkt men de hand van den regisseur: als de
O'Briem met Paul-Wegen-ervsetooudor® de moord
tracht te doen, bijvoorbeeld; en' in het eerste begin,
dat niet te best op streek wil komlen. Maar daarna
spelen zij' voortdurend -met volledige en innige over
gave, zoodat hun spel leven is.
IMen moet volstaan met eenige grepen): de «tam®
i donkere vastberadenheid waarmee deze man den
mioord1 tegemoet gaat, de plotselinge schrik als hij,
bij de voorbereiding ervan, door zijtn paard verrast
