er Courant
als stootblok tegen het
bolsjewisme.
BANDEN VAN HERINNERING.
Het oude Babyion.
Zaterdag I September 1928.
71ste Jaargang. No. 8315.
jtf'n beste jongen, 'k heb je brief ontvangen
J Vanuit Amerika, hier ver vandaan,
Je wilt dus, dat we bij je komen wonen,
f En ik met vader naar je toe zal gaan.
j jé zult een huisje voor ons laten bouwen,
I Waar alles nieuw en alles mooi zal zijn,
Met een balcon, waar we ons kunnen koest'ren,
Wij oudje6 in den warmen zonneschijn!
je schreef zoo mooi en toen ik had gelezen,
En eens naar vader in z'n armstoel keek,
Zag ik 'hoe hij, al was 't haast niet te merken,
1 Heel stilletjes langs bei zijn oogen streek.
We waren te ontroerd om wat te zeggen,
Je brief kreeg, na de eerste groote vreugd',
Een eereplaatsje in het oude kastje,
Bij al die schoolportretten uit je jeugd!
M'n kind, we hebben jou heel goed begrepen,
Je liefde, jongen, deed ons innig goed,
Maar jij staat sterk in 't werkelijke leven,
Met idealen vol van frisschen moed!
i Wij zitten vast aan de herinneringen
1 Uit vroeger dagen, met te hechten band,
Wij zijn als oude, vastgegroeide boomen,
Die liefde zelfs niet straffeloos verplant!
Je vader heeft z'n dagelijkschc dingen,
j Zijn bezigheidjes, haast van uur tot uur.
j Z'n morgenloopje langs bekende straatjes,
Z'n rustig plekje bij de oude schuur.
Ik zou ons huisje niet meer kunnen missen,
Waar we de tookomst hebben afgewacht.
Waar het geluk ter wereld is gekomen,
Het huisje kind, waar jij bent groot gebracht!
Ik vrees daarom, dat wij niet zullen wennen
Aan 't nieuwe leven in dat vreemde land,
j Waar niets ons binden zal aan het verleden,
En niets herinnert aan den ouden band!
Maar toch we zijn je o zoo innig dankbaar
Voor al je liefde op ons levenspad,
1 En heel veel kussen van een oude moeder
Voor jou, die zooveel voor haar over had!!
September 1928.
KROES.
(Nadruk verboden.)
OVERBLIJFSELEN VAN GROOTE BOUWWERKEN
GETUIGEN VAN EEN OUDE CULTUUR.
De toren, van BabeL
Onze eerste kennis van het oude Babyion is af
komstig uit den Bijbel, waarin het verhaal van het
seMzame gebeuren van den bouw des torens van Ba-
bel, ons sinds onze jeugd heeft geboeid. Wat van de
oude berichten over dit geheimvolle land is nu waar
wat nu verdichting en symboliek? Oorspronkelijk
heette het oude land Sumer, naar zijn oudste bekende
Jewoners, de Sumerieten. Thans komt men door
Syrië in het land Mesopotamië. Uit de vlakte rijzen
lier en daar hooge ruïnenheuvels op, die de aandacht
wekken. Meestal zijn deze ruïnes door het zand van
iuizenden jaren overdekt, belden vindt men er een
open ruïne, die ons doet beseffen, dat hier eens groo
te bouwwerken hebben gestaan. Deze ruïnen zijn de
overblijfselen van de Babylonische torens, deze eigen-
lardige voortbrengselen van een oude cultuur.
De bedoeling van deze gebouwen begrijpt men da
delijk, als men zich den godsdienst der oude Sume-
ieten herinnert. Dit oude volk trok ongeveer 5000
tóór Christus, in een soort volksverhuizing uit het
loordelijke bergland in de vlakte tusschen Euphraat
n Tigris en vestigde zich daar. Het was een eigen-
ardig, niet-semitisch volk, dat zich met veeteelt en
idbouw bezig hield. Oude reliefs toonen aan, dat
jet klein van gestalte was en blauwe oogen had. Na
un verhuizing in de vlakte namen zij hun oude go-
ien mede en bouwden hun woningen, d.w.z. kunst
matige bergen. Aanvankelijk uit leem opgetrokken en
•ngeveer 20 tot 30 Meter hoog en meermalen 100 Me-
WHAT IS IN A NAME?
(Passing Show, LondenO
Dokter, of u dadelijk naar de villa wilt komen?
Mevrouw heeft rheumatiek, meneer is van de trap
tevallen, de jongeheer heeft 'n motorongeluk gehad
•n de jongejuffrouw heeft de griep.
Naar welke villa?
- Villa „Ons Paradijs", dokter.
ter In doorsnede. Later gingen rij over tot den bouw
uit gebakken steenen. Deze kunstmatig aangelegde,
hoogten noemen wij hahylonlscho torens en het
spreekt, van zelf, dat er niet één, maar vele van die
torens waren. Op zulk een berg of toren, op den Ecur,
zooals hij in Babyion zelf werd genoemd, woonde
slechts de God.
oude sumerltlsche cultuur de eerste Semitische golf.
Hier, in Babylonië vestigden zich de nomadische Se
mieten en met een bewonderenswaardig aanpns ntra
in de vierde eeuw vóór Christus ging over dezo vermogen namen zij de oude beschaving In zich op "t
De Aja Sofia te Stamboel. Het middengebouw is vrij
wel de ongewijzigde Basilica van het Oost-Romein-
sche Keizerrijk. De Minarets typeeren de moskee.
De moskee Aja Sofia, de voormalige kathedraal
Santa Sophia nit het Byzantijnsche Keizertijdperk
te StamboeL
Reinigingsbron op het plein der Aja Sofia te Stam
boeL Geen Mahomedaan betreedt de moskee, aleer
zich aan deze bron gereinigd te hebben.
IV.
Aan het hoofd van de Turksche Republiek staat de
president Moestapha Kemal Pacha, de Gazi, de leider,
de held. Wanneer men van heldenvereering mag spre
ken, dan mag men allereerst wel aan Turkije denken.
Overal ziet men de portretten van den Gazl, hetzij in
het postkantoor of in elke kamer van de verschillende
regeeringsgebouwen, in de» wachtkamers der stations,
in elke zaal van een bank, in eiken winkel en in menig
particulier vertrek. In Angora, de hoofdstad, vindt men
drie standbeelden van den Gazi, twee te paard en één
te voet. Het eene ruiterstandbeeld is op het einde van
de Stationslaan. Moestapha Kemal In klein tenue van
generaal ls klaarblijkelijk op het slagveld, immers op
den sokkel geven marmeren reliefs tafereelen uit den
oorlog weer, men ziet bijv. Kemal Pacha met Ismet
Pacha, Kiazlme Pacha en anderen gebogen over een
kaart, terwijl in de verte de strijd woedt.
Rondom den sokkel zijn twee mannen- en een vrou
wenfiguur meer dan levensgroot in brons aangebracht.
De mannen zijn soldaten in actie, de vrouw draagt een
granaat op den schouder en zwoegt onder die last
klaarblijkelijk naar het front Het staande standbeeld
staat midden op de groote boulevard, naar de nieuwe
stad en verbeeldt meer den Gazi als staatsman.
Het tweede ruiterstandbeeld staat voor het museum
en het gebouw van de Foyer Turque de nationale
politieke partij. Het is door een Italiaan ontworpen.
Hoog als het daar op een heuvelrug staat, is het aan
grijpend. De Gazi op een prachtig, vurig paard gezeten
is vol actie en heeft het oog gericht naar den horizon,
als wil hij de onbegrensde mogelijkheden voor zijn
land en volk pellen.
Wie ls die Moestapha Kemal Pacha eigenlijk? Moes
tapha zoon van Kemal. werd in 1883 te Salonika ge
boren. Zijn vader was daar Turksch ambtenaar en liet
zijn zoon tot officier opleiden. Hij kwam In Damaskua
in garnizoen en organiseerde daar een vereenlging tot
verkrijging van vrijheid. Hij werd genoodzaakt te
vluchten. Later werd hem genade geschonken en kwam
hij in zijn geboorteplaats in garnizoen. Hier werd hij
een der krachtigste medewerkers van Sjefket Pacha,
den leider der jong-Turksche beweging en den lateren
groot-vizier van het eerste jong-Turksche ministerie.'
In 1913 werd Moestapha militair attaché bij het ge
zantschap te Sofia. Toen in 1914 Turkije de zijde der
Centrale mogendheden had gekozen, werd Moestapha
Kemal met een commando aan de Dardanellen belast.
Hier wist hij zich te onderschelden door de Britten
geweldig klop te geven.
De aandacht was op hem gevestigd, hij werd generaal
en ontving daardoor tevens den titel van Pacha.
Hij kreeg het commando over de Turksche troepen
in den Kaukasus en wist daar de Russen te verslaan
in Mesopotamië, doch er was geen eer voor de Turksche
wapenen te behalen; de Centrale Mogendheden hadden
den strijd verloren en tegelijk met Duitschland en Oos
tenrijk werd ook in Turkije het weerstandsvermogen
gebroken. De wapenstilstand van Moedras volgde en
Moestapha Kemal Pacha werd belast met de demobi
lisatie der Turksche troepen.
De Engelschen die zijn invloed in Constantinopel
vreesden, wisten hem naar Mosoel In Klein-Azlë te
doen zenden en hier begon hij met de organisaties van
militairen en burgers, die tot de overwinning der Turk
sche wapenen en het schitterende verdrag van Lausan-
ne leidde.
Alleen had Moestapha nimmer kunnen bereiken, waf
hij zich voorgenomen had. Het geluk diende hem, want
onder de militairen, welke zijne trouwe aanhangers
waren, trof hij lieden met bijzondere talenten, met
staatsman»- en diplomatieke eigenschappen, zooals hij
die zelf bezat. Als medewerkers traden op den voor
grond Klazim Pacha, thans voorzitter van de Assem-
blée Nationale en Ismet Pacha. Ismet was evenals
Moestapha officier, onderscheidde zich als zoodanig en
was generaal toen in 1918 de wapenstilstand gesloten
werd. Ismet Pacha werd toen secretaris-generaal van
het departement van Oorlog, dat toen nog In Constan
tinopel gevestigd was. Ismet kwam in 1919 te Angora,
werd daar in 1920 lid van de Nationale Vergadering en
in hetzelfde jaar commandant van het Westelijk front.
Moestapha Kemal Pacha en Ismet Pacha wisten het
Turksche volk te bezielen. De apathie door eeuwen
lange achteruitzetting zoodanig ingeworteld, dat het
hopeloos leek ooit meer iets van Klein-Azië en haar
bevolking te maken, maakte plaat» voor een enthou
siast opleven.
De Jongeren werden soldaat, de ouderen en de vrou
wen zorgden voor de voedselvoorziening en het bij-
sleepen der ammunitie. De voorstelling rondom den
sokkel van het standbeeld te Angora ls getrouw aan de
waarheid ontleend. Wat vermochten de Grieken, die
toch al geen bijzondere goede of dappere soldaten wa
ren en daarbij in de dorre vlakten voorbij Eski Chehir,
vreeselijk door warmte en dorst gekweld werden, tegen
een dapper volk vechtend voor vrijheid en onafhan
kelijkheid?
De Turksche wapenen zegevierden, de regeering van
Nieuw-Turkije werd gevormd en Ismet Pacha werd Mi
nister van Buitenlandsche Zaken. Een generaal Minis
ter van Buitenlandsche Zaken, hoe moet dat gaan?
Maar men had Immers in Turkije geen kans. Men kon
de lieden van het oude regime niet vertrouwen en wie
onder de nieuwe mannen, hadden een opvoeding ge
noten die hun in staat stelden een hooge positie in te
nemen? Toch immers alleen de militairen, de opvoeding
van anderen was immers onvoldoende geweest.
Maar het scheen wel of Mohamed bij de Turken
stond, want de militairen, geroepen in civiele betrek
kingen, bleken uitmuntend op hun plaats te zijn.
Allereerst Ismet Pacha. Hij ging als vertegenwoor
diger van het uit den asch herrezen Turkije naar Lau-
sanne en hij. de militair, bleek een bekwamer, handiger,
tactvoller diplomaat te zijn dan de meeste beroeps
diplomaten.
De overwinning door de legers van Gazi, Ismet Pacha
en anderen bevochten, werd nu door Ismet Pacha door
gezet en het verdrag van Lausanne bood aan de
grondsteenleggers van het Nieuwe Turkije de gelegen
heid om rustig voort te bouwen. Wel was Turkije niet
meer het Wereldrijk van voorheen, maar het had nog
vasten voet op de Europeesche zijde en had buiten
dien geheel Klein-Azlë als grondgebied. Klein-Azlë, het
groote land met de vele mogelijkheden.
Doch wat moest er al niet gedaan worden!
Allereerst moest het land tot vrede en rust gebracht
worden. De Nationale Vergadering bevatte aanvanke
lijk nog revolutlonnaire elementen. Die moesten verwij
derd worden en ze werden verwijderd.
Tot leden der Nationale Vergadering kunnen slechts
diegenen gekozen worden, die aan de regeering, dus
aan den Gazi, welgevallig zijn. Het schijnt zoo in strijd
met de billijkheid en toch werkt het goed. Men verzet
werk In de Nationale Vergadering te Angora, want men
heeft daar niet zooals elders het eeuwige politieke ge
tuigen der afgevaardigden aan te hooren.
Het Ministerie zit goed in elkaar met Ismet Pacha
als minister zonder portefeuille, maar als minister
president aan het hoofd.
Men tracht langzaam maar zeker de economische
positie te verbeteren en is bedacht op rust en veilig
heid. Allereerst naar binnen.
Een uitmuntend georganiseerde gendarmerie zorgt
voor de orde in het land. Iedereen is geregistreerd en
gephotographeerd en moet voor reizen een permissie
hebben. Deze permissie wordt aan en in den trein ge
controleerd. Men ziet, het Is in Turkije maar geraden
om goed op te passen, want ze hebben je zoo te pakken.
Vroeger was het een vrijgevochten bende en zat het
land vol met struikroovers tot zelfs onder de rook der
groote steden. Niemand waagde het bijv. om In het
donker van Smyrna naar het 7 K.M. verder gelegen
Bournabat te gaan en er zijn gevallen voorgekomen,
dat men lieden overdag aanviel en naar do bergen
meenam en slechts tegen een hoog losgeld in vrijheid
stelde. Dat is thans geheel gewijzigd. Allereerst werd
door de regeering een „vliegend tribunaal" door het
land gestuurd. Schuldigen en medeplichtigen worden
gevangen genomen en meestal na snel recht opgeknoopt
De schrik kwam er In en men wachtte zich wel om
aan roovers voedsel te verstrekken of schuilplaats te
verleenen. Toen onlangs een stelletje struikroovers in
de buurt van Smyrna verschenen was werden de hoe
ren achtervolgd enneergelegd. Kort proces.
Men kan dat een beetje hardhandig vinden, maar
het hoort er bij wanneer men Ingekankerde misstanden
wil uitroeien. Men spaart toch ook de hooge perso
nages niet en men heeft ministers, die in de nieuwe
regeering gezeten hebben en niet hadden willen leeren
begrijpen, dat Moestafa Kemal Pacha en Ismet Pacha
het bakshis systeem niet dulden, voor een speciale
rechtbank gedaagd en streng gestraft
Het getuigt van moed en zelfrespect wanneer de
staatspresident en de eerste minister oud-collega's aan
durven, wanneer die niet onkrenkbaar zijn geweest
Overigens is het in het nieuwe Turkije democratisch
genoeg. Het is even gemakkelijk voor een bedelaar
als voor een rijk koopman om bij den Vali gehoor te
krijgen. Men wacht maar in de rij en krijgt zijn beurt
Democratie is trouwens in overeenstemming met den
Koran. Wel heeft men het Kalifaat afgeschaft en aan
allerlei kerkelijke misstanden een einde gemaakt maar
Mahomedaansch is men toch gebleven.
Wat men echter niet duldt is communisme en bols
jewisme. Ik heb verleden jaar een razzia op commu
nisten meegemaakt en heb de verslagen van de rechts
pleging in de couranten gevolgd. Enkelen zijn opgehan
gen, o.a. drie op de brug, die Pera met Stamboel ver
bindt en wel als afschrikwekkend voorbeeld, anderen
zijn tot gevangenisstraf veroordeeld en verscheidene
waaronder de meeste Bulgaren, zijn weer vrijgelaten,
maar tevens uit het land gezet.
Wel is men op goeden voet met Rusland, waaraan
men ook wel eenigen dank verschuldigd is.
Ten eerste hebben de Russen in 1920 de Turken ge
holpen, hetgeen toen van het grootste belang was voor
Moestapha Kemal Pacha. Ten tweede hebben de Rus
sen de omgeving van Kars teruggegeven aan Turkije.
Men heeft elkaar dan ooit wederkeerig als natie es-
kend en de regeeringen zijn bij elkaar vertegenwoor
digd. Het eerste rijk, dat een gezantschapsgebouw in
Angora stichtte, was de Sovjet Republiek. Hiermede
vervulde zij een hartewensch der Turksche regeering,
die nu eenmaal Angora tot hoofdstad gekozen heeft en
nu ook wil, dat de vertegenwoordigers der verschillen
de regeeringen daar gevestigd zullen zijn en niet in
Constantinopel. Doch men moet niet denken, dat de
Turksche regeering eenige sympathie heeft voor het
bolsjewisme. Zij ls terecht bevreesd voor de Sovjet-
Republiek en de propaganda, welke die maakt voor
het bolsjewisme. Zij bemerkt zeer wel den Invloed van
Rusland op Perzië en houdt zich steeds bezig met het
controleeren der bewegingen der regeeringen dier beide
landen, omdat zij aan Turkije grenzen en dus gevaar
lijk zijn. De verdragen met Italië en Afghanistan zijn
mede gericht op het verlangen om gewapend te zijn
tegen deze gevaarlijke buren Rusland en Perzië.
Het laat geen twijfel of Turkije zal met kracht een
eersten stoot van die zijde opvangen en zal zich tot
het uiterste tegen het bolsjewisme verzetten.
Dit is van belang voor allen, die den vrede liefhebben,
want het feit, dat Turkije zich tegen een bolsjewisti-
schen aanval zal verzetten, zal Rusland en Perzië wel
wat in toom houden.
Men moet ook vooral niet onderschatten het feit, dat
het Turksche volk, dat zich aldus tegen het bolsje
wisme verweren zal, een Mohamedaansch volk ls. want
juist In Britsch-Indlë en in Nederlandsch-Indië, met
een grootendeels Mohamedaansche bevolking, is de
bolsjewistische propaganda zeer krachtig georganiseerd.
Maar niet alleen om het feit, dat Turkije het stoot
blok is, dat Europa en Europeesche belangen beschermt
tegen aanvallen van het bolsjewisme, moet onze sym
pathie uitgaan naar dit land, maar ook reeds omdat
het in zijn strijd eenige overeenkomst heeft met de
historie van ons eigen vaderland. Toen toch eerst in
het einde der 16e eeuw, later in het einde der 17e eeuw
iedereen aan onze kansen twijfelde, kwam er redding.
Groote mannen en gunstige omstandigheden deden het
bijna gedemoraliseerde Nederlandsche volk met onvol
prezen energie opnieuw den strijd aanbinden en ovei^
winnen.
In de korte en zoo actueele geschiedenis van nieuw
Turkije treffen ons de analoge gevallen. FHlstolre so
repète toujours.
Turkije is een goed georganiseerd, krachtig bestuurd
land. De bestuursorganisatie ls zeer solide en staat
of valt niet met één persoon.
Zelfs al mochten morgen de beide krachtigste figuren,
Moestapha Kemal Pacha en Ismet Pacha het land
ontvallen, dan zal de staatsmachine toch blijven draaien
volgens het door die mannen vastgelegle systeem.
Maar laten wij wenschen, dat die twee bijzondere
persoonlijkheden nog lang gespaard mogen blijven in
het belang van ons allen, die vrede en rust verlangen
en die energie en bekwaamheid weten te waardeeren.
Turkije moge zich rustig verder ontwikkelen, de velo
hulpbronnen aanboren en steeds krachtiger worden als
stootblok tegen het gruwelijke, rnenschonteerende
bolsjewisme.
