chagerCourant
RAAD
ROEK OP LANGENDIJK.
Tweede Blad.
Transpireerende Voeten
et 175-jarig Jubileum
.V. DOUWE EGBERTS
NTOOR EN FABRI EK TE JOURE
Dinsdag 4 September 1928.
71ste Jaargang. No. 8316
e Raad dezer gemeente vergaderde Zaterdagmiddag
uur, in voltallige zitting ten gemeentehuize, onder
Irzitterschap van den Edelachtbaren heer P. Slot.
e Voorzitter opent deze vergadering met welkom en
jd, waarna de notulen van de vorige vergadering na
üi rlezing onveranderd worden vastgesteld.
Ingekomen stukken,
ericht van don heer C. Spaan, dat hij zijn benoeming
lid van het Burgerlijk Armbestuur aanneemt,
goedkeuring van Ged. Staten op de gewijzigde
en woningverordening.
goedkeuring van Ged. Staten van het besluit tot
aangaan van een geldleonlng van f 2800 ter conver-
jjng van een andere geldleening.
ten de gezondheidscommissie ie de begrooting voor
ontvangen, waaruit blijkt, dat de bijdrage dezer ge
uite bedraagt f 47.34 berekond naar 2367 inwoners,
stukken worden aangenomen voor kennisgeving.
Staten zenden een brief, houdende de uitnoodi-
tot intrekking van het besluit tot wijziging van de
irdenlng op de keuring van vee en vleesch en deze
irdening weder vast te stellen als de verwerkingsin-
Ihting van de Ned. Thermochemische fabriek.
Mus wordt besloten.
e beer P. Gootjes, school schoonmaker, heeft een
res gezonden, waarbij hij ontslag verzoekt uit zijn be-
tking, met ingang van 30 September.
Besloten wordt het ontslag eervol te verleenen en
oeplng te plaatsen voor een nieuwen functionaris.
adres van de gemeente Broek in Waterland, ln-
ie de vernietiging van afgekeurd vee en vleesch wordt
jr kennisgeving aangenomen.
Op een adres vwa het B-stwïecte „TTóet-
frlesland" om een subsidie uit de gemeentekas, wordt
afwijzend beschikt.
Ingekomen ie nog een verzoek van het Centraal Ge
nootschap voor kinderherstelllnga- en vacantlekolonlea,
om evenals andere jaren een subsidie te mogen ont
vangen van f 50.
De gevraagde subsidie wordt verleend.
De gemeente Alkmaar vraagt of de gemeente bereid
is de kosten van de leerlingen, die do handelsschool be
zoeken, voor rekening der gemeente te enemen. eDze
kosten bedragen f 82.98.
Op voorstel van B. en W. wordt aldus besloten.
Volgens mededeeling van den inspecteur der directe
belastingen te Alkmaar is het bedrag aan gemeentelijke
inkomstenbelasting, dienstjaar 19271928 vastgesteld op
f 19278.18, geraamd was f 18000, terwijl het dienstjaar
1926—1927 een overschot opleverde van f 12.12.
Vorder Is ingekomen een verzoek van Gebr. Klooster
boer om een brug naar haar perceel te mogen aanleggen
Dit adres is in handen gesteld van de commissie, die
in den regel daarmede belast Is. Namens de commissie
deelt de heer Ooijevaar mede, dat de commissie met
het advies nog niet gereed Is. Daarom verzoekt hij het
adres aan te houden. Aldus wordt besloten.
Het ingekomen verslag van den correspondent der ar
beidersbemiddeling wordt voor kennisgeving aangeno
men en zal bij de leden clrculeeren.
De geraeenterekening, rekening van het Burgerlijk
Armbestuur, van de lichtbedrijven, zijn ln de vorige ver
gadering aangeboden en slnds-dlen door de commissie
onderzocht.
Namens deze commiesie deelt de heer Ooijevaar mede,
dat de commissie tegen de goedkeuring geen bezwaar
heeft.
De rekeningen worden hierna voorlooplg vastgesteld.
De diverse begrootingen voor 1929 worden hierna aan
geboden. De voorlooplge cijférs dezer begrootingen zijn:
Gemeentebegrooting, ontvangsten en uitgaven f 77671.54
cn den kapltaaldienst f 10697.50.
Begrooting B. A. in ontvangsten en uitgaven f 2929.49.
Gasbedrijf f 111678.77.
Electlciteltsbedrijf f 67326.28.
Al deze begrootingen zullen door een commissie, be
staande uit alle raadsleden, buiten de wethouders, wor
den onderzocht.
Thans komt weder aan de orde de Twuijverweg.
In de vorige vergadering is besloten het voorstel van
den Minister aan te houden en eerst nadere inlichtingen
te vragen aan Alkmaar. Thans is van Alkmaar bericht
ingekomen waarin zij nadere toelichting verstrekken.
Eventueele bestrating, in plaats van grlndbehardlng.
zal door de 5 gemeenten moeten worden betaald, terwijl
Alkmaar vast blijft houden aan de eventueele uitkee-
nng uit het wegenfonds. Dit laatste is niet op de ver-
gsderïng nssjt dea SÜntctftr
Voorzitter vindt de houding van Alkmaar niet sooals
het behoort.
Besloten wordt, de beslissing wederom aan te houden,
wellicht dat er dan een betere oplossing gevonden kan
worden.
In de vorige vergadering is een adres aangehouden,
waarin werd verzocht do brug in den Stationsweg te
verhoogen. Thans wordt op dit adres afwijzend beschikt,
uit overweging dat de kosten te hoog zijn en de afloop
van den brug, na eventueele verhooging te stijl zou zijn.
hetgeen tot moeilijkheden zou kunnen lelden.
Het gemeentebestuur van Noordscharwoude zendt een
ultnoodlglng om toe te treden tot de exploitatie van de
gemeenschappelijke U.L.O.-school.
B. en W. stellen voor afwijzend op dit verzoek te be
schikken, daar 2/3 van de bevolking geen openbaar on
derwijs verlangt. Wel stellen zij voor de kosten van de
leerlingen uit deze gomeonto, dio oventueol de U.L.O. bo-
zoekon voor rekening der gomoonto te nemen.
De heer Smak meent, dat do gemeente wel moet toe
treden. Wanneer echter de kosten van leerlingen uit deze
gemeente worden vergoed, dan komt het toch op het
zelfde neer.
Overeenkomstig het voorstel van B. en W. wordt be
sloten.
De rondvraag levert niets op.
Huldiging wethouder Glas.
De Voorzitter zegt alvorens deze vergadering te slui-
ton, een enkel woord speciaal tot wethouder Glas, in
verband met diens jubileum, te willen richten.
Het Is 1 September 1928 25 jaren goledon, zogt Voor
zitter, dat gij als nieuw verkozen raadslid, als zoodanig
werd beëedigd en geïnstalleerd Een kwarteeuw dus zijt
gij belast geweest met het medebestuur onzer gemeente.
Van deze 25 jaren zijt gij 16 jaren wethouder geweest
en nooit is het U te veel geweest, zelfs niet wanneer u
door ziekte nauwelijks daartoe in staat waart, u geheel
aan de belangen onzer gemeente te geven. Veel is door
u gedaan, waarvoor wij u hartelijk dank zeggen. In veel
zeggen heeft niet uw kracht gelegen. In veel doen zijt
gij ons en uw omgeving steeds tot voorbeeld geweest.
Spr. besluit zijn gelukwensch met het aanbieden van
een rooktafel met daarop behoorend stel. Zoo ge zult
zien, zegt spr., is in de beker de volgende inscriptie ge
graveerd: „Aangeboden door het Gemeentebestuur van
Broek op Langendijk, aan A. Glas RCz., 19031928, en
ook ls daarop afgebeeld het raadhuis der gemeente.
Spr. feliciteert den heer Glas en zijn familieleden en
wenscht hem nog vele jaren in het belang van de ge
meente werkzaam te kunnen zijn.
De tweede wethouder,de heer Slot, \wenscht eveneens
den heer Glas geluk met dit jubileum. Steeds, zegt spr.
heb ik pleizierig met u samengewerkt. Toen lk destijds
raadslid werd, het eenigste raadslid ter linkerzijde, had
ik niet de verwachting eenigen invloed te kunnen uit-
en transpireerende handen en oksele moet
behandelen^ met Purol-Strooipoeder, zijnde de
meest afdoende poeder daarvoor. In busBen
van 60 ct. en 1 gld. Bij Apoth. en Drogisten.
oefenen. Dit is echter anders geweest, en dat lk hier
spoedig met pleizier met de andere heeren mocht en.
kon samenwerken, heb lk behalve aan onzen vroegeren
voorzitter, vooral aan u te danken. Hoewel wij over
verschillende onderwerpen dikwijls heel anders dach
ten, zijn wij meestal door wat inschikkelijkheid tot over
eenstemming gekomen.
Spreker is hem voor dit alles zeer erkentelijk, en be
tuigt hem hiervoor zijn welgemeenden dank.
De heer Oijevaar, zegt het aangenaam te vinden, medo
"namens zijn mederaadsloden den heer Glas te kunnen
falicltooren. Steeds la met hem op aangename wijze sa
mengewerkt. Mede vertegenwoordigende hot A.R. volks
deel heeft hij steeds getoond een open oog to hebben
voor de wenschen en belangen van andere politieke par
tijen in de gemeente.
Spr. brengt hem daarvoor dank.
De heer Koedijk kan eveneens niet nalaten, namens de
federatie der A.R. zijn hoogachting en waardeering in
het openbaar uit te spreken.
De Secretaris der gemeente bedankt den heer Glas
voor den steun, welke hij, gedurende den tijd, dat hij
reeds met den heer Glas hoeft samengewerkt, heeft mo
gen onvervinden In de 4 jaren, dat hij secretaris is,
heeft hij wel eens een beroep moeten doen op bereidwil
ligheid. Spr. zegt hem dank voor zijn warme vriend
schap.
De heer Zaal zegt den Voorzitter dank voor de uit-
noodiging om deze vergadering bij to wonen en wenscht
ook den heer Glas van harte geluk met zijn Jubileum.-
Steeds (hebt gij, zegt spr., uwe beste krachten aan het
onderwijs gegeven. Als hoofd der school zegt hij hem
hiervoor dank.
De heer Glas dankt zeer onder den indruk, ajle spre
kers, voor de tot hem gerichte woorden. Gedurende de
25 jaren, dat hij deel uitmaakte van het gemeentebe
stuur, heeft hij steeds een prettige samenwerking on
dervonden. Wanneer hij bedenkt, dat wij onze raadsver
gaderingen beginnen, met den Almachtigen God wijs
heid en voorzichtigheid af te vragen en verder onze af
hankelijkheid van Hem erkennen, dan kan het niet an
ders, dan komt, volgens zijn meening, alleen Gode de
eer van zijn werk.toe.
Deze huldiging had plaats in tegenwoordigheid van
familie, gemeenteambtenaren en politie.
Nadat de jubilaris Is gefotografeerd, wordt de verga
dering gesloten, waarna men nog eenigen tijd gezellig
bijeen blijft, en de eerewijn wordt aangeboden.
der
'Tabaksfabrieken, Koffiebranderijen
en Theehandel.
Een zaken-jubileum biedt in den regel den lezer niet
Veel interessants, dat hij met belangstelling een be
drijving van eenige kolommen hiervan ozal „verwer-
en zeker niet, indien 't een firma betreft, die een
feinig bekend artikel fabriceert.
Maar als U, Mevrouw, een kopje D-E thee drinkt, of
geurig kopje D-E Aroma-Koffie schenkt, onderwijl
pjnheer zijn gedachten concentreert op de kringelende
[okwoikjes van D-E Heeren-Baai waarmee hij tevoren
1 kostbare meerschuim of Bruyère stopte, dan - on-
Wijfeld - zal het U interesseeren, te weten, hoe voor
j jaren de grond gelegd werd voor 't thans zoo om-
bgrrjke bedrijf der N.V. Douwe Egberts, welk feit op
|_en 8 September a.s. met het personeel van Joure -
"echt - Amsterdam en Den Haag feestelijk herdacht
I worden.
ft
dt
id
3ACOB DOUWES DE JONG (1779-1650)
EEN OER ZE& ZONEN VAN OOUWE EGBERTS
Och, het was zoo héél eenvoudig en heel gewoon. Een
onge man uit 't dorpje Idskenhuizen huwde in 1753 en
egon te Joure een kruidenierswinkel, waarin hoofd-
ak waren, de drie voorname verbruiksartikelen Ta-
•k - Koffie - Thee. Hij heette Egbert Douwes
Egbert zoon van Douwe, beide Friesche voornamen).
Dit op zichzelf is volstrekt niet interessant, noch be-
angrijk, maar wèl interessant is het, U vóór te stellen,
wat oogen deze stamhouder óp zou zetten, als hij nu
iens kon zien, wat er van zijn bescheiden winkeltje ge
worden is en wél zeer belangrijk is het, dat de beschei
den dorpswinkelnering uitdijde tot een der grootste za
ken van ons land.
En natuurlijk verbazen wij ons met hem. We laten
in onze gedachten die bijna twee eeuwen voorbij gaan
en dan wordt het ons duidelijk, hoe hier practisch in
zicht, breede blik en koopmanssohap ononderbroken al
die jaren samenwerkten om tot deze uitkomsten te ko
men.
Immers, heel veel dergelijke zaken zijn evenzeer in
dien zelfden lang vervlogen tijd begonnen, waarin na
tuurlijk ook de kiem voor groei en bloei heeft gelegen,
want die is in den beginne overal aanwezig. Het was
nu maar de kwestie, wie de verzorging op zich nam en
wie die later voortzetten.
Zóó is het ons en U nu duidelijk - en dat is het inte
ressante, omdat het zoo zeldzaam is - dat hier een heele
reeks mannen van toen tot nu, steeds op eenzelfde en
blijkbaar gezonde basis hebben gearbeid, waardoor de
kiem zich kon ontwikkelen om tot vollen bloei te ko
men. En het bijzondere daarbij is dan nog, dat de be
heerders der Firma Douwe Egberts elkander in 6 ge
slachten van Vader op Zoon opvolgden.
Hoe die nu verder wel allen heetten, hoe de firma
naam lange jaren Weduwe Douwe Egbertszoon luidde,
omdat een Moeder eenigen tijd voor haar nog te jonge
zoons de zaken moest leiden; hoe er niet steeds een
Douwe of Egbert de zaken voortzette, omdat allicht een
der andere zoons meer geschiktheid en lust toonde; hoe
de familie in den Napoleontischen tijd den geslachts
naam „De Jong" aannam en dat de vennootschap nu
Douwe Egberts heet, hoewel de Directeuren, vader en
zoon, de heeren C. J. de Jong en Joh. H. de Jong zijn,
dat alles doet weinig ter zake meenen we.
Maar wèl mag hier vermeld worden, dat bij het be
heer steeds het oog gevestigd is geweest op dézen grond
regel: „Neem in het bedrijf altijd en zoo spoedig moge
lijk het beste wat de techniek heeft aan te bieden en
verwerk de beste grondstoffen op de vlugste, meest
juiste en minst kostbare wijze, opdat ook het beste kan
worden aangeboden tegen de matigste prijzen.
Zoo is de eenvoudige dorpswinkelzaak in den loop der
jaren geworden tot het groöte bedrijf, waarvan ge U
't best een voorstelling zoudt kunnen maken, indien ge
het groote gebouwen-complex te Joure en te Utrecht
want ook daar ls de laatste jaren een deel van het be
drijf gevestigd eens kondt zien.
Mogen we U even rondleiden?
U ziet daar, om te beginnen, het ketelhuls, de belde
stoommachines en dynamo's die den electrischen stroom
moeten opwekken om de tallooze werktuigen de noodlge
electrische energie toe te voeren, waarbij het schakel
bord voor de juiste verdeeling zorg draagt.
In de tabaksververij gaan snel de groote zware en
vlijmscherpe messen op en neer, om de van te voren
naar eisch gesorteerde, gemeleerde en aangevochte ta
baksbladen te snijden in fijne, middel of grove snede.
Ziet U hoe een jacobsladder de massa al maar opvoert en
uitstort in dien grooten rondwentelenden door stoom
verhitten trommel? Daarin wordt de tabak op den ver-
ei schten vochtigheidsgraad of droogtegraad, zoo ge
wilt gebracht.
Verderop ziet ge wéér jacogsladders, die de naar eisöh
gedroogde Heerenbaai aan ons gezicht onttrekken. Ze
wordt nu naar de pakketteer-afdeeling boven gevoerd,
waar gecompliceerde machines met behulp van rappé
meisjeshanden het geurig kruid ln de bekende keurige
„pakjes" zullen steken.
Wat een wonderen van vernuft, die pakketteerma^
chines. De rappe, ervaren meisjeshanden hebben enkel
FABRIEK" TEUTRECHT
te zorgen voor het afwegen en verder gaat alles van
zelf. Ziet U daar, hoe de tabak doorhet papier wordt
omvat? Hoe het pakje aan de einden toegevouwen
wordt, de door den fiscus geëischte belastingstrook of
banderolle er omgeplakt en de einden met een etiket
worden gesloten? Alles schuift en glijdt en draait en
wentelt. Er wordt gelijmd, gevouwen, geplakt, alles door
die wondermachines! Zeker, het is zéér interessant, en
elk zoo'n „metalen mensch in tienvoud" doet zijn werk
prima, onberispelijk, en levert der dag 15.000 a 20.000
pakjes, 't zij van ons, een ons of wel een halfpond.
Een nulletje teveel meent U? Volstrekt niet: vijftien tot
twintigduizend pakjes elk!
Na deze vluchtige bezichtiging van de tabak-af deeling
worden wij naar de koffie-afdeeling geleid.
't Is hier warm, vooral dioht bij de branders. In deze
al maar rondwentelende trommels, waaronder een knap
vuurtje gestookt wordt, zijn de blanke boonen uit de
bovenliggende sorteer-afdeeling gestort: .100 K.G. in
ieder en worden tot 180 a 190 graden Celcius vertilt.
Na ongeveer een kwartier aan die hitte te zijn blootge
steld, gaan de schuiven open en de gebrande partijen
stroomen uit in groote vaste platte kuipen, eigenlijk
zeven, want de bodem laat lucht door. En nu worden
door middel van roertoestellen de bruine massa's al
maar over en door elkaar gedreven, onderwijl zeeij
krachtige exhausters door den bodem der zeef voortdu
rend lucht zuigen om de boonen spoedig af te koelen en
verder doorbranden te voorkomen. Want ook hier geldt:
„de juiste maat". Déarin en in de keuze der goede soor
ten schuilt, evenals bij de tabak en ook vooral bij de
thee waarover aanstonds nog een woordje de
kwaliteit!
Nu meent U is de koffie voor gebruik gereed?
Tot op zekere hoogte ja, maar als U ze zóó thuis kreeg,
zou U stellig niet tevreden zijn en geen geregelde ge-
brulkster blijven, want er schuilen nog steentjes en
stofjes ln de massa, die vóór de verpakking nog eerst
zorgvuldig verwijderd dienen te worden.
Het zuiveringssysteem berust op verschil in zwaarte:
Het stof is lichter en de steentjes zijn zwaarder dan de
boonen. De massa wordt gevoerd in een grooten trech
ter, waaruit een niet te dikke en te krachtige „straal"
naar buiten valt. Direct zuigt een zwakke exhauster de
EEN DER OUDE GELDKISTEN, WELKE DOOR DE LEDEN
DER COMPAGNIESCHAP DOUWE EGBERTS IN'T
BEGIN DER 19' EEUW VOOR HET VERVOER VAN
ZILVERGELD GEBRUIKT WERD.
stof weg, doch de zwaardere boonen en steentjes gaan
door. Maar even lager haalt een krachtiger zuiger de
boonen wég en laat de zwaardere steentjes vrij. Zóó is
de zuivering geschied. Eenvoudig? Zeker, maar het be
dienend personeel heeft al weer goed te letten op zuiver
stellen van de apparaten. Iets te sterke zuiging zou met
het stof ook de lichtste boonen meevoeren mét de
koffie ook de lichtste steentjes, terwijl de zwakke zui
ging stof zou laten tusschen de boonen en boonen tus-
schen de steentjes.
Nu kan de verpakking beginnen, die bijna geheel
automatisch op zeer ingenieuze wijze geschiedt. Zoo ko
men duizenden pondjes dagelijks, zoowel in de brander#
te Joure als te Utrecht, ter aflevering gereed.
Tenslotte vragen we nu nog even Uwe aandacht voor
de afdeeling thee, die wel zéér bijzondere zorg eischt,
omdat juist door het mengen der soorten de gewenschte
„smaak" gevonden wordt. Het ls n.1. een kwestie van
fijn proeven, om een melange samen te stellen, die de
meest verwende tongen ten volle bevredigt. Dat Is dus
't „fabrieksgeheim", evengoed en nog meer haast dan
het meieeren van. tabak en koffie.
Als de soortverhouding gereed is, wordt daarvan in
eens ongev. 800 pond gestort in die groote meleertrom-
mel, die U daar ziet. Groote schepraderen slingeren de
massa al maar zóó dooreen, dat tenslotte ln elke hoe
veelheid die men er uit zou nemen, al de soorten in de
aangegeven verhouding voorkomen, m.a.w. de melange
is gereed. Daar U weet, dat er vele kwaliteiten in den
handel gebracht worden, begrijpt U meteen, met welk
een uitgebreide zorg en uiterste nauwkeurigheid ook
hier gewerkt moet worden. En altijd maar weer wordt
In de monterkamer van tabak, koffie en thee gezocht
naar iets beters.
We zullen nu verder zuiveraars, exhausters, automa
tische afweegapparaten etc. onbesproken laten. U be
grijpt, dat die ook hier een woordje meespreken en met
behulp waarvan weer tal van meisjeshanden een keurig
verpakt artikel afleveren.
Zoo hebt U een blik geworpen in het grootbedrijf van
Douwe Egberts (D-E), dat zich nog voortdurend uit
breidt Bij het heengaan loopen we nog even door de
ruime kantoor-afdeeling met telefoon
centrale, verkoop-, boekhoud-, recla-
me-afdeelingen enz. en in de verschil
lende bergplaatsen verbaast U zich
over de aanzienlijke voorraden tabak,
koffie en thee, die, op hun beurt
voor de consumptie gereed gemaakt
over heel ons land gedistribueerd wor
den. 4
U stelt er natuurlijk geen belang
in, te weten, uit welke streek onzer
v(jf werelddeelen de vele soorten ta
bak, koffie en thee zijn gekomen en
evenmin of de directeuren ze aan de
Beurs te Amsterdam, Londen of
New York kochten, of direct ter
plaatse waar ze geoogst werden.
Voorts is het U onverschillig of die
soort zus en die zóó heet, het komt
er voor U maar op aan, dat U de be
schikking heeft over een artikel, dat
volkomen aan Uw smaak ,en hoogc
eischen beantwoordt: een geurige kop
thee of koffie en een fijne pijp tabak.
U kan gezien den loop der ge
schiedenis van „Douwe Egberts"
volkomen vertrouwen, dat deze U
steeds zal weten te leveren wat U be
geert
