I VAN DIT EN VAN DAT
V EN VAN ALLES WAT i
Geestes-Sport en Hersen-Oymnastiek
EVENTJES DENKEN.
VOOR ONZE SCHAKERS.
VOOR ONZE DAMMERS.
3
a
M
iH
i
H
m
fH
Él
Hf
ÉH
HH
ÉH
öf
fl
in
Ü1
v
llllllllllll
Bijvoegsel der Schager Courant van Zaterdag 29 September 1928. No. 8331.
Vraagstuk No. 205.
Vraagstuk No. 208.
Vraagstuk No. 206.
Vraagstuk No. 207.
Een Commuinistisch Rijk Yan 16001750
onder leiding van GEO VAN DAM.
DE GEKETEND EN.
Deze puzzle is voor twee personen bestemd, liefst een
dame en een heer. We hebben daarvoor noodtg twee
■lukken lint of koord, elk van ongeveer een meter
lengte. De einden van het eerste touw of lint worden
om de polsen van de dame bevestigd, met dien ver
stande, dat om elke pols één eind zit. De einden van
het tweede stuk worden op overeenkomstige wijze
om de polsen van den heer vastgemaakt, 't laatste eind
wordt echter eerst door het lint van de dame gehaald,
roodat de twee personen aan elkaar geketend zijn.
De opgave bestaat nu hierin, dat de heer moet trach-
tsn de dame de vrijheid terug te geven zonder de knoo»
pen los te maken, de touwen door te snijden, te knippen
of te schuren of Iets dergelijks.
Het is vooral in een gezelschap esn buitengewoon
amusante puzzle, daar bij de pogingen om los te komen
vaak de meest dwaze houdingen worden aangenomen,
die sterk den lachlust opwekken.
EEN GEHEIMZINNIGE BREUK.
Welke gelijknamige breuken van een pond 1), een
shilling en een penny, zullen, indien bij elkaar opge
teld, te samen Juist één pond uitmaken?
1). Een pond 20 shillings. Een shilling 12 pennle».
OPLOSSINGEN DER PUZZLE®
uit ons vorig nummer.
No. 20L DE OVERBLUFTE BOER.
Zij begonnen te verkoopen zeven appels voor ssn
stuiver; de eerste verkocht voor zeven stuivers, de
tweede voor vier stuivers en de jongste voor één stui
ver. Maar ze hadden de mooiste hunner vruchten be
waard; de eerste had nog één appel over, de tweede
twee, en de Jongste drie. Toen ze een rijken ldant tegen
kwamen, verkochten ze de rest hunner appels tegen
drie stuiver het stuk en dus ontvingen ze elk in 't
geheel:
De eerste 7 si en 3 st 10 st
De tweede 4 st. en 6 st 10 st.
De derde 1 st en 9 st 10 st
No. 202. NA EEN VASTENDAG.
Op zijn nuchtere maag kan een hongerig mensch niet
tegenstaande zijn honger nog niet eens een heel ei eten,
maar slechts één hap, wamt zoodra deze hap naar bin
nen isis hij reeds niet nuchter meer. Een strik
vraag, waarvan reeds menigeen de dupe geworden
van Ir. W. VrtJlandt, Dordrecht
Zwart 2.
m
m
m
m
m
té,
m
'M
m
fS»
m
Wit: 4.
be diagramstand ln cijfers behoort te luiden: Zwart
schijf op 15 en een dam op 3. Wit drie schijven
°P 28, 35 en 47, voorts een dam op 5. Wit speelt en
Verlokt zwart tot den foutzet, waarna wit op aardig*
w0ze wint, Hoe is het spelverloop?
PROBLEEM No. 204,
van Joh. de Bree, Amsterdam.
(Met oplossing).
De diagramstand in cijfers: Zwart 13 schijven op 3,
68, 12, 15, 16, 18, 19, 22, 23 en 25. Wit 13 schijven
°P 26. 27, 29, 32—35, 37 40, 42, 43, 45 en 48. Wit speelt
®n wint hierdoor achtereenvolgens te zetten: 2924,
<3-38, 26—21, 37 X 26, 42X11. 35—50, en 40X7. Een slag-
?'et naar de partij, die een compliment aan den ver
arden blinden componist de Bree meer dan waard is.
ven in -deze wereld en hoe hiernamaals een nog be
ter leven was te vinden, waarin „het gras malscher
de vrouwen aanminniger en bet vee welvarender
was" dan bier beneden. Door dit welkome nieuws
aangelokt, trokken ze bij duizenden naar de nieuwe
nederzettingen, zoodat men bet den goeden pateri
niet kwalijk kon nemen dat ziji meenden dat de
Goddelijke genade hier groot e dingen had gedaan.
Maar de wreede Mamelukken, zooals de roover-
benden van San Paulo werden genoemd, dwongen
hen spoedig hun verblijf te verlaten, en zij voeren
de Parana af zeven Jezuiten en twaalf duizend
Indianen met zevenhonderd kano's om veilig
heid te zoeken op plaatsen waar het Spaansche
gezag krachtiger was, in het gebied dat nog thans
„Missiones" wordt genoemd.
van Hcn<ri Rinck.
Zwart: 5.
f
g
a b c d e
Wit: 2.
De diagramstand moet zijn: Wit Ke6 en Ta8. Zwart
Kh8 en vier pionnen op c3, d2, f3 en f2. Wit spoelt en
forceert op een even leerzame als fraaie manier do
remise.
PROBLEEM No. 208.
van Th. Herlln.
(Palamède 1845. met oplossing).
De diagramstand luidt: Wit Kd0, Ld4, Pc8 én twee
pionnen op a3 en c4. Zwart Ka8 en een pion op a4. Wit
geeft mat in vier zetten door 1. Kd0c7, zwart Ka6
a5. 2. Wit Ld4f6, zwart Ka5—a6; en vervolgens 8. wit
Lf6—d8ü, waarna op den volgenden zet het mat volgt
In deze oplossing gaat allereerst het battorij-stuk naar
zijn plaats. De zet Kc7 is verre van thematische zui
verheid, aangezien iedereen dien zet terstond doet om b7
af te sluiten. De omtrekkende beweging met den looper
is echter interessant Oi. had Ld4 beter op eö gestaan,
dan was Kc7 tevens rulmingszet voor het erop volgen
de omtrekkingsmanoeuvre.
i
EEN MOEILIJK PROBLEEM.
(Kasper, Stockholm.)
Amice, ,e hebt te veel getuid van avond. W*
zal je vrouw zeggen
Dat weet ik welik denk er over wat ik zU
lil zeggen.
DE JEZUPTEN-HEERSCHAPPIJ OVER DE
INDIANEN VAN. PARAGUAY.
MOEILIJK TE ZEOOEN.
(Moustique, CharleroL)
En as Je nou es hartstikkedood viel, wtA soa
je d&n zegge?!
Geen enkel religieus lichaam heeft tot dusver
kunnen bogen op zoo vele wonderlijke lotgevallen
als de Societa3 Jesu. In de twee honderd jaren die
tusschen de instelling der orde door Ignatius van
•Layola en de ontbinding door paus Clemona XIV
in 1773 verloopen zijn, strekten haar werkzaam
heden zich uit van China tot Peru en dat in een
tijd toen die gebieden voor Europeanen nog r,oo
goed als volkomen onbekend waren.
In 1610 werden de eerste missies van „Onze
Lieve Vrouwe van Loreto" en „St. Ignatius" geves
tigd aan de Opper-Parana. Het lot wilde, dat juist
ten tijde, dat de paters Ruiz Cataldino daar hun
eerste missie oprichtten, de Indianen van Paraguay
in Zuidelijke richting vluchtten voor de stroor'
ten, di~ de Portugeezen uit San Paolo in hun g. ied
ondernamen.
D^e vluchtelingen vernamen de vre mc'e tijding
dat er blanke menschen gekomen waren niet oijj
hun grond te rooven en hun lichamen te verlcoo-
pen, maar om hun te leeren hoe men beter kan le
Er is geen land dat, wanneer het tropische oer
woud eenmaal weggekapt is, vruchtbaarder is dan
de roode aarde van den Zuid-Amerikaanschen
Staat, Paraguay. En in dit zeer uitgestrekte land
vestigden de pater» bun staat. Hier waren, zooals
pater Sepp in het einde der eeuw ons vertelt, in een
provincie, die in grootte de gezamenlijke oppervlakte
van Duitschland, Frankrijk en de Nederlanden
overtrof, „geen steden, doch slechts een tachtigtal
gouvernementen van Jezuiten, waarin tezamen niet
meer dan honderdzestig menschen ziting hadden.
Die gouvernementen waren van honderd tot zes
honderd mijlen van elkander verwijderd."
Die gouvernementen werden geregeerd in com-
munistischen geest onder de patriarchale en geeste
lijke leiding van de paters zelf. In hetzelfde land,
waar nog niet zoo lang geleden zekere Europee-
sche idealisten poogden (en faalden) een idealen
communistisehen staat te scheppen ond9r den naam
Nieuw Australië, in -ditzelfde gebied was het stel
sel volledig in weiking onder een 500.000 Zuid-Aine-
ritaansche Indianen in den tijd van den tachtig
jarigen oorlog.
Het Jezuïtische rijk verkreeg spoedig volkomen
onafhankelijkheid. De grenzen werden voor de bui
tenwereld hermetisch afgesloten. Wat daarbinnen
in de uitgestrekte landen met deze theoretische re
geering voorviel, daar wist men in die tijden niets
van in Europa en nu nog vrij weinig. Slechts kwa
men veelal kostbare huiden, soms wel 300.000 op
eens, te Assuncion ter markt uit dat gebied.
Wat men ook voor of tegen de Jezuiten moge zeg
gen en aan beide zijden is zeer veel gezegd
het feit blijft bestaan dat 150 patera Jezuiten over
500.000 Indianen hebben geregeerd en daar een ge
zag handhaafden zonder gebruik van ook maar het
minste geweld, zonder de machinerie van civiele of
militaire macht, een absolute heerschappij geduren
de meer dan 150 jaar.
De Jezuitische maatschappij in Paraguay kende
sleohts aan den Pater Superior van de orde admi
nistratieve volmacht toe. Zijn beide vertegenwoor
digers, een aan de Parana, een aan de Uruguay
,waren aan hem volledig ondergeschikt, zooals men
dat overal bij deze merkwaardige orde ziel De com
munistische partij van Rusland is niet volkomenor
gedisciplineerd en in de Unie van Socialistische
Sovjetrepublieken wordt deze discipline niet stipter
in toepassing gebracht dan dit geschiedde in de Unie
van 'geheiligde Missies, 250 jaar geleden.
Don walo de Dablas schreef in zijn rapport
aan den 6paanschen onderkoning, nadat de verdrij
ving van de orde ten laatste een tipje van een
heimzinnigen sluier had opgelicht: In iedere neder
zetting was een vicaris en een hulpprediker, de eer
ste belast met de zorg voor de stoffelijke, de tweede
met die voor de geestelijke welvaart van zijn volk.
De vicaris had het oppertoezicht over den land
bouw en de veeteelt en leerde den Indianen de be-
rinselen van de techniek. Hij was in het kort, kok,
dokter, architect, tuinman, wever, smid, schilder
hakker, vroedman en alles wat verder in een
menleving een onmisbare functie is Een van de
voornaamste dingen waaraan zij de hand moesten
houden was, onder alle Indianen de volkomen g -
lijkheid te handhaven, en later ook onder henzelf,
j^'halve natuurlijk wat de hiërarchie betreft. De vi
caris en de prediker moesten het eerst hij, den dage
lij ksohen arbeid zijn en hun eenlge onderscheiding
die zij en hun ouderlingen zich mochten veroorlo
ven, was dat zij op sommige dagen met een zwarte
staf mochten loopen en kleederen dragen, die de
paï (padre, prediker) achter slot en grendel hield en
vcor deze gelegenheid alleen te voorechijn bracht.
.Overigens droegen zij allen dezelfde kleeding."
Vier dagen in de week moesten de Indianen voor
de gemeenschap werken en alles Wat er geprodu
ceerd werd kwam bij- de gemeenschappelijke voor
raad, waarvan de paï aan ieder lid der gemeen
schap een gelijk aandeel gaf. De overige dagen wa
ren de Indianen hun eigen meester weliswaar, maar
alles wat zij gedurende dien tijd produceerden werd
van hun rantsoen afgetrokken en daar er niemand
was aan wien zij het konden verkoopen, bestond er
voor werken eigenlijk geen aanleiding.
Er waren 26 kantons of dorpen, die ieder drie- tot
zesduizend bewoners telden ieder van die gemeen
ten had zijn kerk en zijn marktplein, de rest van de
plaats bestond uit straten met leemen hutten, ge
dekt met stroo. Een Jezuiet beschrijft zijn aankomst
in zoo'n plaats als volgt:
„De notabelen droegen schoudermantels, de overi
gen alleen maar een stuk huid, om het middel ge
slagen en voor de knieën hangend. De Jongens en
meisjes loopen naakt, maar ze hebben gaten in hun
ooren of kin waar ze vischgraten of een gekleurde
veer doorheen halen; soms hebben ze ook wel een
halsketting van zulke veeren om. Ze wikkelen hun
zuigelingen ln een tijgerhuid en hun bedden zijn
oasevellen, behalve dat de notabelen in hangmatten
slapen."
Kapitein Woodes Rogers, die in 1708 schreef,
merkt op: „Hoe sober de inboorlingen leven, de
priesters hebben voldoende luxe, Hun kerken en to
rens zijn hoog, hebben vier of vijf klokken en be
zitten heel wat zilveren kandelaars en andere sie-
radiën. Ze leeren de inboorlingen zingen en spelen
en zeggen dat die daardoor gemakkelijker ln den
hemel komen dan vroeger in de heL En de goede
paters verstrooiien zich met muziek-uitvoeringen,
door goede orkestjes, uitgevoerd. Behalve alle soor
ten heerlijk fruit, 'hebben ze gevogelte, visch en wild
braad! in overvloed, evenals gewoon slagers-vleesch.
Alleen de tijgers maken het ze wel eens lastig. Maar
als men de paters wil gelooven hebben ze zulk een
respect voor hun kleedlj, dat ze hen, alsook de In
dianen in hun gezelschap ontzien. En de slangen
worden op dezelfde nette manier door Ave Moria's
bekoord".
In het jaar 1750, toen de theocratie nog een ge
heim was voor de wereld, werd ze door een samen
loop van Internationale diplomatieke omstandighe
den wegevaagd. Bij een tractaat, gesloten tusschen
Johan I van Portugal en Philips V van Spanje werd
overeengekomen dat een nadere grensregeling zou
worden vastgesteld van de Amerikaansche bezittin
gen van ieder van hen. In ruil voor de provincie
San Sacramento, in dien tijd een gedeelte van Bra
zilië, stond Spanje toe een belangrijk gedeelte van
Noord-Paragij ay af te staan. Dit bestuit bracht
groote ontsteltenis onder de Jezuiten te weeg, om
dat ze dan een vierde gedeelte van hun staat aan
de Portugeezen zouden moeten doen overgaan, fin
van vroeger wist men al te goed hoe de Portugee
zen hun koloniën plachten te „regeeren". Met alle
macht die haar ten dienste stond trachtte de orde
de ratificatie van dit tractaat te voorkomen.
De persoonlijke biechtvader van Philips V was do
Jezuitenpater Ravago, die van den1 Portugeesohen
koning de Jezuitenpater Moreyle en beide biechtva
ders betoogden hun vorsten dat het verdrag scha
delijk voor hunne belangen zou zijn. Dat deze po
gingen faalden was te wijten aan de houding van
Elisabeth Farnese, Spanjes heersehzuehtige konin
gin en korten tijd daarna kwamen de gezanten te
San Nieolo aan om de nieuwe grenslijn vost te stel
len.
Maar daar kregen de zaken ineens een geheel
anderen loop. Een troep Indianen uit de Jezuiti
sche gemeenschap namen een zoo dreigende houding
aan dat de onderhandelingen moesten worden af-
NIET WELKOM, VREEMDELINO I
(Tabl#. Talk, Melbourne.)
De direc'.e heefi me vijf honderd meer ge-
b>> !en ais ik maar op h". kantoor Amsterdam wou
blij en.
Dat aanbod kwam zeker van het kantoor in
Rotterdam.
