VOOR Dl KINDEREN,
De ontdekking van morphine.
WETENSWAARDIGHEDEN.
WARE WOORDEN.
WAT PIM EN PUK OVERKWAM.
l1
PAALWONINGEN BIJ ZUBICH.
Toestanden van 5000 jaar terug.
Bij Utokai ln het Zwltsersche kanton ZUrich heeft
men een vondst gedaan, welke een licht werpt op de
toestanden voor 4000 tot 5000 jaar in het Züricher-
meer-bekken. Bij graafwerk voor den bouw van nieuwe
woningen stiet men op een diepte van twee meter be
neden den waterspiegel van het meer op resten uit de
paalwoningperiode. Men vond ten deele reeds tot ver
steening overgegane palen, welke uit eiken- en ebben
hout bestaan hebben. Bovendien vond men allerlei ge
reedschap en scherven van vaatwerk. Bijzonder merk
waardig was de vondst van een beitel met een handvat
van hertshoorn. Het Zwltsersche „Landesmuseum" heeft
al deze voorwerpen tot nader onderzoek ontvangen. De
ontdekking dezer woningen mede in verband met
vroegere vondsten als bij Wollishofen en bij de mon
ding van de Llmm|at bij Bauschanzl bewijst, dat aan
het Züricher meer in den oertijd menachelijke neder
zettingen hebben bestaan.
125 JAAR GELEDEN.
Door een Duitschen apotheker.
Het Duitsche tijdschrift „Forsohungen und Fortschrltte"
deelt, naar aanleiding van de ontdekking van morphine
voor 125 jaar, de volgende bijzonderheden over deze
stof mede, die de Geneesk.-Glds vertaalt:
In 1803 ontdekte de apotheker Fr. W. Adam Sertür-
ner ln het melksap, van papaver somnlferuim een ge
kristalliseerde stof, die zeer slaapwekkend en buitenge
woon pijnstillend werkte, veel sterker dan het mjelksap
zelf. Hij noemde deze stof morphine, naar den God van
den slaap, naar Morpheus. Het was de eerste plantaar
dige basische stof, die ontdekt werd en verscheidene ont
dekkingen van dien aard volgden.
Het eerste product van Sertürner was nog sterk ver
ontreinigd, maar in 1806 was dit al vrij zuiver.
De morphine werd in groote hoeveelheden uit het
melksap bereid. Dit melksap werd ingedroogd tot eene
rood-bruine koek en als opium in den handel gebracht
De slaapverwekkende eigenschap van opium was reeds
in oude tijden bekend en de Arabische gemeesheeren
maakten er al gebruik van. Dit opium bevat ongeveer
18 alcaloiden, waaronder de morphine domineert anet 12
pet. Deze papaversoort wordt vnl. gekweekt in de Bal
kans taten, Klein Azië, Perzië, Indië en Egypte. De in
onze streken groeiende papaversoort bevat weinig opium
De morphine heeft in de geneeskunde een waren
triumftocht gehouden, wat zij dankt aan hare zegenrijke
werking, vooral bij ernstige zieken. Kleine hoeveelhe-
Is het U bekend:
dat te Kiel een nieuwe Duitsche kruiser
wordt, die geheel electrisoh gelascht wordt
in geen enkel klinknageltje zal komen?
dat onlangs de 25e baby werd geboren in hel
zin van Manuel Fernandez (47 jaar) en zijn vr;
Teodula (45 jaar) in San José, Costa Rica?
dat dit echtpaar 28 jaar gehuwd is?
d a t er onder de kinderen 3 tweelingen zijn!
dat het grootste bronzen standbeeld ter
zich bevindt te Turijn, 20 meter hoog is en hetfy
tory-standbeeld genoemd wordt?
dat sommige proefbalons, die op metereolo^
stations worden opgelaten, om, middels app^
waarnemingen te doen in hoogere luchtlagen^
wel 20.000 meter hoog stijgen?
dat mén op grond van die en andere waarna
gen heelt vastgesteld, dat de temperatuur op <lm
tot 50.000 meter boven de aarde ongeveer hetzelffoj
als ter hoogte van den zeespiegel?
Als men een netelige taak uitstelt is men verlo
men volbrengt ze nooit.
o
Een kind moet vrij opgroeien en niet in den
J ijken zin des woords worden groot gebracht.
o
Geen beter steun voor 'het karakter dan ean
gewoonte.
o
Dan eerst vindt de mensch zekere tevredenheiip
berusting, als hij zijn wenschen weet in toom
houden, dat is, ze in overeenstemming weet te b
gen met zijn natuurlijke gegevens en omstandig
den.
o
Heel veel menschen zijn ruim van blik, totdat
zich tegenover een practisch vraagstuk geplai
vinden.
o
Menige vrouw denkt, dat haar man in staat
hoort te zijn de eigenschappen van een avontw
en een heilige in zich te vereenigen.
den, 0.005 gr. eubcutaan en 0.01 per ons verminderen
reeds spoedig de pijn, het bewustzijn en het algemeen
welzijn worden niet gestoord. Groote re hoeveelheden
kunnen volledig verlies van bewustzijn geven en zijn
gevaarlijk; de doodelijke dosis voor volwaseenen is ge
middeld 0.3 gr., doch voor kinderen en ouderen van da
gen, is de maximale dosis aanmerkelijk kleiner. Bij
herhaald gebruik kan men er aan gewennen en er zijn
personen, die 14 graan per dag verdragen zonder dat
acute vergiftigingsverschijnselen optreden. Wel treedt
langzamerhand eene ohronisohe vergiftiging op, geken
merkt door wisselende gemoedsstemming, verlamming
van den wil, met eene volkoman onsociale en Immoreels
levensopvatting. De eerste gevallen van morphlnisme
werden voor 50 4 60 jaren beschreven, maar verslaafd
zijn aan opium was reeds ln de grijze oudheid bekend.
Morphlnisme treedt ln den regel op na subcutane ap
plicatie (onderhuidsche inspuitingen)veel zeldzamer
na toediening door den mond.
Niet alle menschen zijn even vatbaar voor het gevaar
dat het morphlnisme medebrengt. Vooral mensohen met
zwakken wil zijn voor ziekelijk morphlnisme gepredispo
neerd; zij ondervinden een aangëname, opwekkende uit
werking van het gift .terwijl een krachtig persoon er
eerder onaangename gewaarwordingen door krijgt De
meest voorkomende aanleiding tot het ontstaan van het
ziekelijk verlangen naar morphine zijn: pijnen, slapeloos
heid of geestesziekten. Het Inwendig gebruik geeft min
der aanleiding tot morphlnisme dan onderhuidsche In
spuitingen. Ernstige organische ziekten ontstaan niet
zoo zeer door het misbruik, maar de functies van vele
organen worden er door verzwakt en vooral het zenuw
gestel er door verwoest Opvallend ls vooreerst de ver
nauwing van de oog-pupU, welk verschijnsel tot herken
ning van morphlnisme dient Vervolgens treedt naast
anders verschijnsel en, een vervwakkfng der spieren en
een geringere werking der klieren (oa geringe speek
selafscheiding) op. Van grooter beteekenls zijn nog de
veranderingen der psyche (het zieleleven); vooral hal
lucinaties treden op, alsook ongemotiveerde angst, af
stomping van het verstand en degeneratie van het ka
rakter en der zedelijke begrippen. De zucht naar mor
phine overheerscht ten slotte alles en schuwt geen mid
del om het te verkrijgen. Bij voortgezet misbruik van
morphine, dat de zieke zich in steeds grooter dosis en
met geringer tusschenpoozen inspuit, ontstaat tenslotte
een doodelijke uittering. Slechs door mfehodisch het
gebruik na te laten, kan genezing worden aangebracht,
daar het plotseling onttrekken van het gjft cohapsus
(plotselinge verzwakking der hersenen) teweeg kan
brengen.
In de landen, waar opium wordt bereid, komt ver
slaafd zijn aan opium of morphine veel voor; in China
noemt men cijfers van 6070 pot der bevolking. In
Europa stijgt in de laatste decennlen dit aantal ook,
zoodat men hier al reeds van een voltegevaar mag
spreken, waartegen men wetten heeft gemaakt
Een dergelijk misbruik van deze stof zal de udtvinder,
voor wien kort geleden een gedenksteen ls aangebracht
ln het harmacologisch instituut aan de Westf. Wilhelms-
Universltelt te München, wel niet bedoeld hebben. Zijn
meening moet geweest zijn de wetenschap te dienen en
speciaal die ln het belang van de lijdende menschheid.
Helaas heeft zijn ontdekking ook dit laatste ln de hand
gewerkt
ia&
pmm Humor, Madrid)
Kapitein, er zijn geen reddingsgordels meer;
eer me even zwemmen.
647. De voetstappen kwamen nader en toen
zag Pimmarius de schoone prinses Hij
sprong op.
O, edele held, ik ben zoo bang, fluister
de zij. Waarom zoudt gij vechten tegen den
draak? Hij zal u opeten! Brrr!
Ik zal strijden voor u, zei de held dap
per, omdat ik zooveel van u hou. Houdt u
ook een beetje van mij?
i O, ja, fluisterde de prinses.
Ze speelden dat zóó mooi, dat alle konijnen
ze luid toejuichten. De twee bc*ea denk
baar voor die hulde.
DE TAND DES TIJDS.
(Kasipêr, Stockholm)
643. Beteuterd keek de schurk zijn dap
peren tegenstander aan. De groote Pimma
rius greep den degen van den boef, nain
die over de knie en brak hem doormidden.
Toen viel de andere op zijn knieën.
O, groote held. genade! Spaar mij asje
blieft, edele Pimmarius.
646. Onder daverende toejuichingen van
het konijnenpübliek ging het gordijn dicht
De edele held drukte de schoone prinses
aan zijn liefhebbend hart
De konijnen klapten, dat het een lust
Och, och zei een oud konijn, wat was
dat mooi.
't Wordt vast nog veel mooier in het
tweede bedrijf van 't stuk, zei een ander.
In spanning wachtte men.
De zaak ls, mevrouw, dat u den tand des tfjds
begint te voelen.
Zal ik dan liever eens naar een tandarts gaan
644. Gemeene boef, zei de held waardig.
Je hebt geprobeerd om aan te vallen en je
bent verslagen. Probeer dat nooit weer. Ik
zal je nu genade schenken. Verdwijn, boef!
Zoo snel hij loopen kon verdween de aan
valler.
Edele held, tel de prinses. Hoe kan ik
u ooit rnjjn dankbaarheid toonen?
648. De koning liep zoo snel mogelijk naar
een andere zaal van zijn paleis. Pimmarius
zag hem nog juist verdwijnen.
Wat gaat gij doen, groote koning, vroeg
hij.
Ik ga in een andere zaal op mijn troon
zitten, antwoordde de koning. Ik hou niet
van draken.
Toen verdween hij.
Een oogenblik bleef Pimmarius alleen.
Toen hoorde hij zachte voetetappen
Wie nou dat sijn?
649. Na de pauze begon het tweede bedrijf
van 't groote drama.
Op een mooien troon zat de koning. Hij
had de kroon op het hoofd en een prach-
tigen mantel aan.
Edele held, zei de koning tot Pimma
rius, Wij danken u zeer voor de dapper
heid, waarmede gij onze dochter hebt ver
dedigd.
De held boog diep.
645. Hoe gij mij uw dankbaarheid kunt
toonen, lieve prinses Puk? vroeg de held
vol ontroering. Ach, ik heb u zoo vreeselijk
Hef! Ik ben zoo blij, dat ik voor u die
zwarte schurk heb kunnen verslaan.
De prinses zuchtte.
Hebt gij mij Hef, prinses, vroeg Pim
marius.
Ja, held, zuchtte prinses Puk.
Dit is het gelukkigste oogenblik van
mijn leven, zei de held.
650. Toen sprak hij:
Groote koning, hier staat voor U een
held, wiens hart van gloeiende Uefde brandt
Hij verzoekt U om de hand van de prinses.
Mag hij met haar trouwen?
De koning trok een bedenkelijk gezicht
Nou, nou, zei hij. Trouwen? Kijk eens,
held, lederen nacht dwaalt door het paleis
een vreeselijke draak! Kunt gij die overwin
nen?
