Praatavond te Wieringen.
Marktberichten.
Predikbeurten.
Plaatselijk Nieuws.
Ingezonden Stukken.
Gemengd Nieuws.
Bomaanslag te Melbourne.
Afschuwelijke misdaad.
Over Grondonderzoek
l&l* HXLV'SXSt'K Aansluiting „Sefcuttenfcer U
Middelburg. Concert door omroeporkest o.l.v. Ni
co Treep. Soliste: Lotte Musken»—Sleure.
11.03 DAVENTRY (1583) Vsrrossingsaummer.
11.20 DAVENTRY Dansmuziek.
Voor Zaterdag 24 Nov.
10.00 HILVERSUM (1071) Morgenwijding.
10.20 HAMBURG (895) Gramophoonplaten
12.06 HAMBURG Concert uit Hannover.
12.00 HILVERSUM (1071) Politieberichten.
12.25 LANGENBERG (469) Middagconcert
12.30 HILVERSUM (1071) Lunchmuziek.
12.30 HUIZEN (341) Lunchmuziek.
12.50 PARIJS (R. 1750) Gramophoonplaten.
130 DAVENTRY (1563) Lunchmuziek.
2.00 HILVERSUM (1071) Filmmuziek uit Theater Tu-
schinski.
2.50 DAVENTRY (492) Schubert-concert
1.00 HUIZEN (341) Kinderuurtje.
1.50 HAMBURG (395) Concert.
3.30 HILVERSUM (1071) Wenken voor stoker».
4.00 HILVERSUM Italiaansche les voor beginners.
4.05 PARIJS (R. 1750) Concert.
4.25 DAVENTRY (1503) Balladenconcert.
4.30 HILVERSUM (1071) Italiaansche les voor gevor
derden.
4.50 HAMBUR (395) Concert
6.00 HILVERSUM (1071) Fransche les voor beginners.
5.05LANGENBERG (469) Vesperconcert
5.20 BRUSSEL (509) Concert
5.30 HUIZEN (341) Gramophoonplaten.
5.25 HILVERSUM (1071) Fransche les voor gevorder
den.
5.50 HILVERSUM Vooravondconcêrt door omroep
orkest o .1. v. Nico Treep.
6.00 HILVERSUM (1071) Tijdsein. Daarna voortzetting
concert
6.50 HUIZEN (1870) Katholieke berichten.
6.50 HILVERSUM (1071) Duitsche les voor beginners
7.00 HUIZEN (1870) Engelsohe les voor beginners.
7JLB HILVERSUM (1071) Duitsche les. voor gevorder
den.
7.30 HUIZEN (1870) Knipcursus.
7.45 HILVERSUM (1071) Politleberlohten.
8.00 HUIZEN (1870) Causerie door Mr. H. van Haaa-
tert.
8.05 HILVERSUM (1071) VARA-avond. Cabaret met
medewerking van Stella Fontain.
8.05 DAVENTRY (1563) Concert
8.05 ROME (449) Causerie over „Suor Angellca" van
Puccini. Daarna 1ste en 2de bedrijf van „Me-
flstofele."
8.20 HUIZEN (1870) De Molen van Sanssouoi,, blijspel
in 3 bedrijven.
9.20 DAVENTRY (1563) Orkestmuziek.
8.20 BERLIJN (484) Georg Kalser (bij zijn 50ste ver
jaardag). Daarna weer- en nieuwsberichten en
tot 11.20 dansmuziek.
0.13 DAVENTRY (1563) Orkestmuziek.
9.05 MOTALA (549) Dansmuziek.
9.20 PARIJS (R. 1750) Concert Daarna dansmuziek.
In de pauzes persberichten.
9.45 PRAAG (349) Dansmuziek.
9.50 LEIPZIG (366) Gramophoonplaten,
10.00 HILVERSUM (1071) VARA-varia.
10.00 HUIZEN (1870) Persberichten Vaz Dias»
10.05 MUNCHEN (535) Dansmuziek.
10.05 KALUNDBORG (1680) Dansmuziek.
10.20 KONINGSBERGEN (303) Dansmuziek.
10.30 HILVERSUM (1071). Filmmuziek uit Cinema Royal
te Amsterdam.
10.55 DAVENTRY (1563) Orkestmuziek.
Nieuwe Nisdorp, nam. 7 uur, De. Echsrmerhom
Burgerbrug, geen dienst
Si-Maartensbrug, geen dienst
Oudesluls, zie Schagerbrug.
Schagerbrug, voorm. 10 uur, D». Witkop, Onderwerp:
„Do strijd van het Protestantisme voorheen en thans".
Barslngerhorn, voorm. 10 uur, Da. Van Loon.
Oosterland, nam 2 uur, Ds. Van Beek.
Anna Paulowna, voorm. 10 uur, Ds. Van der Veen.
Winkel, geen dienst
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te:
Barslngerhorn, voorm. 10 uur, Da R. van der Veen.
Oudesluls, nam. 7 uur, Ds. R. van der Veen.
Nieuwe Niedorp, geen dienst
EVANGELISATIE te:
Schagen, voorm. 11 uur, de heer Hofmeester Sr., van
Amsterdam.
Nam. 5 uur, de heer Boon van Breezand.
Breezand, voorm. 10 uur, de heer Boon.
GEREF. GEEENTE te:
Anna Paulowna, voorm. 10 uur, Preeklezen.
Nam. 2tt uur, Preeklezen.
Kolhorn, voorm. 9H uur, cand. J. R. Hommes, van
Zaandam
i Nam. 2 uur, cand. J. R. Hommes.
csnt hcogsr, Hol!. 3» kw. f 0.84—OM, rstts varkens f 0.84
0.85, per Kg. slaohtgewlcht.
DE NAJAAR8MARKT TE PURMEREND, 21 Nov.
Op de najaaremarkt waren Woensdag aangevoerd 116
paarden. De prijzen waron: rijpaarden f 250—650, werk
paarden f 200850, slachtpaardon f 80150. De handel
was matig.
ALKMAARSCHE SCHEIMARKT.
Op de Schelveegiarkt waren Woensdag aangevoerd
767 runderen en 175 kalveren tegen 665 en 134 verleden
jaar. De prijzen waren: kalf koeien f 250400, gelde-
koeien f 150280, kalfvaarzen f 120230, gelde vaarzen
f 100180, graskalveren f 4090, stierkalveren f 90150.
De handel was stug, doch prijshoudend.
ZONDAG 25 NOVEMBER 1928.
THE STAR OF HOPE MISSION.
JUlianadorp, voorm 10 uur, de heer J. Sevenama, van
Amsterdam.
NED. HERV. GEMEENTE ts:
Schagen, voorm. 10 uur, Ds. Van Dijk.
Petten, voorm 10 uur, Da Van Beek.
Huisduinen, voorm 10 uur. Da Damsté. Onderwerp:
„De Bijbel".
Julianadorp, nam T uur, Ds. Damsté. Onderwerp:
„De Bijbel". Zendingscollecte.
Dirkshorn, voorm 10 uur, Ds. de Leeuw. Onderwerp:
De Vrouw en de Draak.
Heerhugowaard, zie Veenhuizen.
Veenhulzen, voorm 10 uur, Da Zillinger Molenaar.
Warmenhulzen, nam 6% uur, Da Zillinger Molenaar.
Hoogwoud, nam. 7 uur, Ds. Spaargaren.
„Wie is hij?"
De beide mannen wisselden een blik.
„Weet u zeker dat hij Mijnheer Hallam verlangt te
spreken, en niet mij?" vroeg Tupperwill.
„Ja, hij vroeg naar Ralph. Misschien heeft u lust mijn
foto's ook eens te bezien, Mijnheer Tupperwill?"
De dikzak was slechts te gaarne bereid zich weer bij
het meisje te voegen, op wie hij tijdens het verloop van
het diner menigen steelschen en bewonderenden blik ge
worpen had, en in zijn. ijver verliet hij de kamer, vóór
zijn. gastvrouw uit. Eeuige seconden trad Bickerson bin
nen en sloot de deur achte rzlch.
„Hadt gij zoo'n haast mij te spreken? Is er Iets bizon-
ders aan het licht gekomen?"
„Ja, er is iets aan het licht gekomen," antwoordde
Bickerson. Zijn stem was ijskoud, zijn houding een wei
nig gereserveerd. Zonder daartoe uitgenoodigd te zijn,
nam hij plaats op den stoel, die door Tupperwill verla
ten was.
„Aan het einde van den tuin van Elgin Crescent be
vindt zich een afscheiding, die evenwijdig loopt met een
achfcerwegje, een bo'schje laurierstruiken, waar tusschen
iedereen, die langs Ladbroke Grove voorbijgaat, het een
en ander zou kunnen wegwerpen, vrijwel met zeker
heid ,dat het -nooit weer te voorschijn zal komen. Helaas
zijn tuinlieden bezig geweest met het snoeien van de
heg aldaar, en ziehier wat zij vonden."
Hij had een klein, buisvormig fleschje, voorzien van
een rood etiket uit zijn zak genomen, en legde het op
de tafel. Ralph bekeek het met strakken blik, doch ver
ried niet door het geringste, zelfs niet door een knippen
met zijn oogleden, het belang, dat aan dit verwenschte
overtuigingsstuk gehecht moest worden.
„Toen men het vond, bevatte he ongeveer vier drach
men opium-tinctuur, zooals de medische voor lau
danum luidt", vervolgde Bickerson. „Het werd gekocht
bij een apotheker in Piccadllly, één dag vóór den dood
van Tarn. Het vergif ls volgens het register gekocht op
Uw naam. Hallam. En nu zal Ik u nog eens iets meer
Vertellen."
Hij verplaatste ztfn stoel zoodanig, dat hij recht te
genover den ander zat.
„Een gedeelte van het medisch rapport over de lijk
schouwing, werd op mijn verzoek achtergehouden. Het
stelde namelijk vast, dat men in het lijk van Tarn lau
danum aangetroffen had, en dat ook de flesoh cognac,
die naast hem stond, laudanum bleek te bevatten. Ik
geef u allen tijd om mij een verklaring te geven, doch
waarschuw u te voren dat alles wat gij zult zeggen op
geschreven zal worden en in een gegeven geval tegen u
kan worden gebruikt."
„En dat geval is?" vroeg Hallam onbewogen.
„In het geval dat ik u van den moord op Tom be
schuldig," klonk het antwoord.
HOOFDSTUK XXIX.
JPACE."
Ralph nam het fleschje in de hand en bekeek het met
een glimlachje.
„Volkomen juist," zeide hij koeltjea „Ik kocht deze
tinctuur van opium bij Keppell ten behoeft* van Tarn.
SCHAGEN, 22 Nov.
7 stuks paarden f 100—275, 47 geldekoeien mag. t 140
—310, 70 idem (vette) f 200—375, 11 kalf koeien f 240—
340, 101 pinken f 110—220, graakalveren f 40—80, 40 nuch
tere kalveren f 1424, 140 schapen (vette) f 3046,
390 overhouders f 24^-33, 7 bokken en geiten f 6—16,
6 varkens magere f 2226, 62 idem vette per Kg. 70—
74 ct, 120 biggen f 12—18, 30 konijnen f 0.50—3, 163 kip
pen f 12, 28 eenden f 12, haantjes f 0.503, 68 Kg.
boter f 2—225.
EIERVEILING, SCHAGEN, 22 Nov.
Aangevoerd waren 63 partijen 9714 stuks kipeieren, 10
partijen 466 stuks eendeieren. De prijs liep van f 9.80
--10.50, bruine eieren van f 1010.90,, eendeieren van
i 6.506.70. De veiling duurt voort.
WARMEN HUIZEN, 21 Nov.
Roode kool le soort f 2.305.30. 2e soort f 24.10, kale
f 1.403.80, gele kool le soort f 12.50. witte kool le
soort f 2.102.50, Deensche witte kool f 2.903.50, drie
lingen f 8.90, uien f 88.70, grove uien f 7.30—7.70 per
100 Kg., bloemkool le soort f 11, 2e soort f 1.50 per 100
stuks.
Totaal aanvoer: 38800 Kg. roode kool, 2100 Kg. gele
kool. 35700 Kg. witte kool, 9500 Kg. Deensche witte kool,
3625 Kg. uien, 550 stuks bloemkool
NOORDSCHARWOUDE, 21 Nov.
BI. aardappelen f3.80, uien f 8.109, drielingen f 9.60
9.90, grove uien f 7.107.60, peen f 4.104.40, roode
kool f 1.70—5.80, gele kool f 1.90—3.20, witte kool f 2.60
3, Deensche witte kool f 2.604.30, per 100 Kg., bloem
kool f 1621.20. 2e soort f 2.50—2.80 per 10 Ostuks.
Totaal aanvoer: 650 Kg. aardappelen, 16800 Kg. uien,
1350 Kg. peeen, 57400 Kg. roode kool, 11800 Kg. gele kool,
16500 Kg. witte kool, 74800 Kg. Deensche witte kool, 7400
stuks bloemkool.
ALKMAAR, 21 Nov.
Andijvie f 0.90—4.10. bloemkool I f 13.20—23.10. U
t 1.8010.10, boerenkool f 0.804.10, gele kool f 1.30
2.80, groene kool f 3.806.20, prei f 2.809, roode kool
f 13.90, selderie f 1.20—1.90, spinazie f 0.21—0.55, snij-
boonen f 32.4064.40, uien f 3.208.20, wortelen f 2.50
9.80, witlof I f 24.80—30.40, H f 18.80—20.20, selle f 3-10 j
HOORN, 21 Nov.
Aangevoerd 53 varkens, vette f 0.700.74, zouters f 0.66
0.70. Handel vlug.
BROEK OP LANGENDIJK, 22 Nov.
Bloemkool le soort f 12.9020.90, 2e soort f 2.206.50,
per 100 stuks, wortelen f 4.20, roode kool le soort f 2.50
5.20, 2e soort f 0.702.60, gele kool le soort f 1.403.20,
2e soort f 0.601.20, witte kool (Deensche) f 2.604.10,
uien f 7.409.10, drielingen f 8.40, nep f 12.50—-13, bieten
f 1.102.70, blauwe aardappelen f 4.60, eigenheimers 1
f 3.30 per 100 Kg.
Totaal aanvoer: 15000 stuks bloemkool, -1150 Kg. wor-
telen, 22500 Kg. roode kool, 31000 Kg. gele kool, 28000
Kg. Deensche witte kool, 27500 Kg. uien, 1200 Kg. bieten,
1500 Kg. aardappelen.
AMSTERDAM, 21 Nov.
Aangevoerd 197 vette kalveren le kw. f 1.101.20, 2e i
kw. f 0.961.08, 3e kw. f 0.800.94, per Kg. levend ge
wicht, 40 nuchtere kalveren f 1220 per stuk. 560 var
kens Holl., Overz. en Geld., le kw. f 0.850.86, prima 1
Als bijkomende medicijn schreef ik hem laudanum voor
hij was lijdende aan slapeloosheid. Het feit dat het
fleschje tusschen. de struiken gevonden werd, geeft er
een verdacht tintje aan, niet waar? In den vuilnisbak
zou het een overweldigend bewijsstuk geweest zijn, ver
onderstel ik? En is het een nieuwe theorie van de po
litie, dat Mijnheer Maurice Tarn aan opiumvergiftiging
gestorven is? Er staat mij zooietj voor den geest als een
kort mes met zwarten greep: had dat ook niet wat uit
staande met zijn gruwelijken dood?"
„Zoudt gij ons willen doen gelooven, dat Tarn het
laudanum eigenhandig in zijn cognac gemengd heeft?"
vroeg Bickerson.
„Ik wil niemand iets doen gelooven." antwoordde
Ralph met een schouderophalen. „Het ligt niet op mijn
weg, iemand Iets op te dringen. Voor het oogenbllk
werp ik zekere vingerwijzingen, die mij met den dood
van Tarn In verband brengen, ver van mij af."
Hij zag den detective peinzend aan.
„Indien het mij aanging, zou ik liever nader willen
weten waarom gij bij het onderzoek geen melding ge
maakt hebt van het telefonisch gesprek, door u met
Mijnheer Tarn gevoerd, hetgeen zeer opmerkelijk is."
Het gelaat van den detective werd rood van nijd.
„Dat was overbodig," antwoordde hij stijfjes. „In het
telefonisch gesprek, dat in uw bijzijn gevoerd werd, was j
een derde persoon betrokken. Gedurende het onderzoek
zijn een menigte andere feiten verborgen gebleven, Hal
lam zoo achtte ik het bijvoorbeeld verstandig te ver
zwijgen, dat gij in het huis waart, twee uren vóór den
dood van Tarn...."
„Met Juffrouw Marlowe," viel Ralph hem in de rede.
„Gij waart in het huls en had ruimschoots gelegen- j
heid u naar zijn kamer te begeven en den drank te ver-
giftigen ,dien gij wist dat hij drinken zou, daar gij vol-
doende bekend waart met zijn gewoonten."
Ralph lachte luidkeels.
„Gij wilt dus laten voorkomen, alsof Juffrouw Mar
lowe medeplichtig was aan het vergiftigen van den
drank? Ik zeg u dat zij den geheelen tijd In het huls
was, en daar verliet ik haar. En waarom zou lk hem heb- j
ben willen vergiftigen?"
De detective kon op deze laatste vraag niet terstond
antwoord geven.
„Ik heb Juffrouw Marlowe aan een zeer streng kruis
verhoor onderworpen, en ik weet, dat zij u in de werk
kamer alleen liet en naar haar eigen kamer ging om
haar koffer te pakken. Zij was vomemens den nacht
bij een familielid van u door te brengen. Zij heeft u on
geveer tien minuten alleen gelaten. En wat die andere
zaak betreft, zal ik op den man af tot je spreken, Hal
lam. Ik heb alle reden om aan te nemen, dat ge met
Tarn bij de opium-smokkelarij betrokken waart Indien
dat zoo is, en indien ge toevalligerwijze te weten waart
gekomen, dat de oude heer mij gevraagd had hem te
negen uur een bezoek te komen brengen, bestaat de mo
gelijkheid dat ge tot een gevolgtrekking gekomen waart
dat hij mij een mededeeling zou doen, waardoor ge ten
zeerste in opspraak zoudt gebracht worden. Ik beken
eerlijk, dat lk geen woord geloof van ds geschiedenis
die ge opdlscht, dat ge dat laudanum voor Tarn en op
diens verzoek aangeschaft hebt"
Wordt vexralfda
EEN ATSCHEID.
De heer Joh. W. Govers alhier, gaat onze ge
meente verlaten en zich te 'Heemstede vestigen. In
de gisteravond gehouden vergadering is naar aan
leiding van dit vertrek de heer Joh. W. Govers als
vorozitter der Harmoniekapel gehuldigd. Hem werd
het eorelidmaatschap aangeboden en door den se
cretaris werd hem een aandenken aangeboden. Zoo
wel het een als het ander werd door den heer Joh.
W. Govers dankbaar aanvaard.
Tot nieuwen voorzitter werd gekozen de heer
Starreveld en tot commissaris de heer C Prins Cz.
EEN MOOIE RECLAME.
Van de Firma L. Bolte alhier kregen wij toegezonden
een tweetal kalenders voor a.a 1929. En dat was nu
eens een bijzonder aardige reclame, want op het schild-
blad, dat in een frissche, aangename kleur is gehou
den, prijkt een vogel in echte veerentooi De ons ge
zonden gele kaketoe met groene staart is al bijzonder
leuk, terwijl de hooggebeende steltlooper het niet min
der aardig doet
Wij twijfelen er niet aan, of deze aparte reclame zal
voor velen een aangename verrassing zijn,
GEMEENTE SCHAGEN.
Geboren: Neeltje, dochter van Hendrik Horsman
en van Catharina Anna van Engelenhoven.
M. de R.,
Gister heb ik in Uw blad een ingezonden stukje
gelezen over de baldadigheid van de jeugd. Maar
M. de R., dat ziet men niet alleen bij de jeugd, maar
ook wel van oude menschen van 70 jaar. Mij is een
geval bekend van een bewoonster der Regenten
straat alhier,die den geheelen zomer last heeft ge
had dat haar planten aan haar huis begoten wer
den met urine. Men deed dat 's morgens in de
vroegte. Maar dat was nog niet genoeg, zelfs de
zinkput, de W.C. en het heele huis werd ondermijnd,
Ik hoop, M. de R., dat dit ingezondene ook voor den
betrokken persoon een waarschuwing mag zijn.
Dank voor de plaatsing.
N. N.
OP HET HUIS VAN EEN REEDER.
Reuter seint uit Melbourne, dd. gisteren:
Hedenmorgen is een bom geworpen in de buurt van
de woonplaats van den heer Swanton, den directeur
van de scheepvaartlijn Crosby. Het huis werd zwaar
beschadigd. Da directeur zelf was afwezig. Zijn fa,
milie, die op de bovenverdiepingen sliep, blee! ong»
deerd. Swanton is een bekend reeder en eigenaar van
een overzeesche stoomvaartmaatschappij. De politie u
er van overtuigd, dat de aanslag het misdadig opzet
is van zeer gevaarlijke havenarbeiders. Alle beschik
bare dotectievon en rechercheurs zijn opgetrommeld
om de schuldigen te ontdekken.
ZIJN ONWETTIGE VROUW EN HAAR
KINDJE VERMOORD.
In 'Buckowitz bij Bielitz in Polen, vermoordde een
arbeider zijn onwettige „vrouw" en haar kindje op
verschrikkelijke wijze. Hij was tot het onderhoud van
het reeds 2 jaar oude kind door het gerecht veroor
deeld.
Na die veroordeeling begaf hij zich naar de woning
van zijn „vrouw" en doodde deze door een stoek in
het hoofd. Vervolgens wierp hij zich op het dochter-
tje en bracht de kleine messteken toe in buik en hals.
Na de daad poogde hij de hand aan zich zelf to
slaan, doch werd hierin verhinderd, door soldaten, die'*
hem arresteerden.
DB MISSISSIPPI HEEFT REEDS 18
DOODEN GEëlSCHT,
Volgens de laatste berichten uit de overstroomde ge
bieden van den Mississippi, heeft de catastrophe tot
dusverre 18 dooden geëischt. Naar schatting bedraagt
de schade 10 millioen dollar. Groote oppervlakten
vruchtbaar bouwland staan onder water. De wateren
van den reuzenstroom hebben in den benedenloop
met enorme kracht de waterkeeringen aan de oevers
weggeslagen.
DAK VAN EEN SCHOOL INGESTORT.
Onderwijzeres en 8 kinderen gewond.
In een plaatsje nabij Florence is een gedeelte van
het dak van een school tijdens de lesuren ingestort.
Een onderwijzeres en 3 schoolkinderen werden ge
wond. Het onderzoek bracht aan het licht, dat de bal
ken vermolmd waren.
WERELDHOOGTERECORD.
De bestuurder bedwelmd. Tijdig bijgekomen.
De Parijsche vlieger Lemoigne, is gistermorgen op
gestegen om het wereldhoogterecord te breken. Op een
hoogte van 9200 meter werd Lemoigne bedwelmd. Na
een val van 7000 meter kwam de vlieger bij en voer
de nog een normale landing uit.
SCHIPBREUK VAN EEN ITALIAANSCHE
POSTBOOT.
Hulp onderweg.
Gemeld wordt, dat de postboot Montenegro, meten
de 2626 ton, bij het eilandje Maddalena, in de nabij
heid van Sardinië schipbreuk heeft geleden. Behalve
de bemanning bevinden zich 40 passagiers aan boord.
Een aantal booten van de oorlogsvloot is ter hulpver-
leening vertrokken. Omtrent het lot van schip en be
manning is nog niets bekend.
Dinsdagavond 20 November 1928, te half acht, werd
in hotel Lont te Hippolytushoef een z.g. „praatavond'
gehouden.
Op verzoek van de Afd. Wieringen van de Holl. Mij.
van Landbouw, trad voor de aanwezigen op de heer
Velders, Leeraar aan de Rijkslandbouwwinterschool te
Schagen.
De belangstelling was groot. Ongeveer honderd per
sonen, zoowel jongeren als ouderen, waren opgeko
men en hebben met groote aandacht de bespreking ge
volgd. Van de gelegenheid tot vragen stellen werd
door enkelen gebruik gemaakt.
De vice-voorzitter, de heer Kuut, opende de bijeen
komst en gaf het woord aan den heer Velders.
Spreker begon met op te merken, dat de grond in
kuituur gebracht is zoo lang er menschen wonen.
Toen de bevolking nog dun was, kon men volstaan
met de beste gronden, maar naarmate de bevolking
zich uitbreidde, moesten ook de minder goede gron
den in gebruik worden genomen en tegenwoordig
doet men al pogingen om de allerslechtste produc
tief te maken. Daarvoor is veel kennis noodig en
ervaring.
We kunnen alle gronden op twee wijzen verdoelen:
le. mechanisch. We letten hierbij op de uiterlijke
vorming, spreken van fijne gronddeeltjes, grovere,
zeer grove, enz. Door z.g. af slibben krijgen we hier
van eenig inzicht. Voor de praktijk hebben we er ech
ter weinig aan.
2o. Scheikundig. Hieraan hebben we in de praktijk
zeer veel. Hierbij verdeelen we de gronden naar hun
scheikundige samenstelling en de percentages van die
bestanddeelen in: klei, zand, humus en kalk.
Een zeer goede grond wordt verkregen, indien van
deze stoffen respectievelijk 60 30 6 en 4 er
in voorkomt.
De kalk in den grond heeft een zeer bijzondere be-
teekenis. Ze maakt de bouwvoor zeer geschikt voor
de cultuur. We zouden ze kunnen noemen de kap
stok, waaraan vele andere meststoffen opgehangen
vasthechten) kunnen worden.
Zoo wordt b.v. superfosfaat door de kalk in den
grond tijdelijk vastgelegd. Zonder kalk in den bodem
geeft superfosfaat geen resultaat, ze zakt naar diepere
grondlagen weg.
Als voorbeel haalde spreker aan, dat hij in de mo
bilisatietijd woonde in een streek, waar de boeren al
leen chili gebruikten. Toen een van hen een weide
moest scheuren, raadde hij den boer aan, er super op
te strooien, 400 KG. per 'H.A. Het resultaat was prach
tig. Die grond had n.1. behoefte aan fosforzuur; door
■het jarenlang weiden was er met de beenderen van
de dieren die er gegroeid waren, veel fosforzure kalk
aan den grond onttrokken.
Het volgend jaar kwamen er weer een paar, die ook
super wilden gebruiken. De een had een goed resul
taat, maar de ander niet. Het bleek later, dat bij de
laatste te weinig kalk in het bemeste perceel voor
kwam.
Kalk maakt den grond geschikt om voldoende wa
ter vast te houden.
In de derde plaats is kalk zelf plantetovoedsel. Ze
maakt het hooi voedzamer, maakt sterke beenderen.
Ze bestrijdt ziekten, vreterij, doodt schimmels en
zwammen, houdt de grond en de planten dus gezond.
De vraag doet zich voor: als er vroeger veel of ge
noeg kalk in den bodem voorkwam, en ze is nu niet
meer, waar is ze dan gebleven? Ze is gedeeltelijk in
het water opgelost en weggezakt. Voorts hebben le
planten veel er van opgenomen.
Hoe toon en we kalk in den grond aan? We kun
nen het o.a. doen door middel van rood lakmoespa
pier. Als we hiervan een strookje tegen een nat kluitje
grond houden, wordt het bij aanwezigheid van kalk
blauw gekleurd. Wordt een strookje blauw lakmoespa
pier op dezelfde wijze rood gekleurd, dan is dat een
bewijs, dat er weinig of geen kalk in den grond zit,
zulke grond is zuur, en niet geschikt, om er goede ge
wassen op te telen.
Tegenwoordig zijn we met zoo'n oppervlakkig on
derzoek niet meer tevreden, want we kunnen er niet
door te weten komen, hoeveel kalk in den bodem aan
wezig is. Een beter middel is de kalkmeter van Pas-
son.
De werking hiervan komt op het vdgende neer:
Op 20 Gram luchtdroge grond wordt zoutzuur ge
goten. Uit het zoutzuur en de kalk in den grond ont
wikkelt zich koolzuurgas. Dit wordt door een buisje
afgevoerd naar een U-vormige buis met witte deel
strepen, waarbij de getallen 0.1, 02, 0.3, 0.4, 0.5 enz.
staan. Bij 0.4 staat een roode streep. De U-vorige buis
is met water gevuld Het gas, dat zich ontwikkelt,
drukt het water weg, hoe meer gas, hoe meer water
er uit gaat. Op het eind kunnen we aflezen, hoever
het water is teruggedrukt. Het moet minstens tot
0.4 staan, is er minder water weggevloeid, dan is er
een tekort aan kalk.
Spreker nam de proef met 2 soorten grond. De eer
ste bleek zeer veel kalk te bevatten; bij de tweede
proef ontwikkelde zich hoegenaamd geen gas, er
vloeide geen water weg, waaruit de conclusie was te
trekken dat die grond geen kalk bevatte.
De vraag: hoeveel kalk moeten we koopen, is niet
zoo gemakkelijk te beantwoorden. Te weinig is niet
goed, maar een te veel schaadt evenzeer. Daartoe
diene het volgende voorbeeld:
Een suikerfabriek in de Betuwe had veel schuim
aarde in voorraad. Deze schuimaarde bestaat uit kalk,
die gediend heeft als reinigingsmiddel bij de suiker
bereiding. De heeren van de fabrieksboden de boeren
aan, dat ze de schuimaarde voor 50 cent per 1000 KG.
mochten weghalen. Deze gingen daar echter niet op
in. Toen pachtten de fabrikanten zelf veel grond en
lieten de schuimaarde er over rijden, zoo dik, dat ze
nauwelijks onder te brengen was. Daarna werden bie
ten ingezaaid. Ze kwamen goed op, maar toen het
gewas half was, begonnen de planten te kwijnen en
stierven af. Dit was een gevolg van overkalking.
Zure gronden kunnen door aanwending van kalk-
houdende meststoffen verbeterd worden; men moet
dan evenwel geen zure meststoffen gebruiken, maar
z.g. basische. Zoo bevatten b.v. superphosphaat en
thomaslakkenmeel beide kalk, maar de eerste is zuur,
de laatste basisch.
Om dit aan te toonen, neemt spreker twee buisjes,
vult het eene met super, het andere met thomas. Wat
water er bij; daarna giet hij in elk der buisjes wat
fenolphtachine. Het buisje met thomasslakkenmeel
wordt rood gekleurd, het buisje met super blijft kleur
loos.
Als we op zure gronden super gebruiken, maken
we dan grond nog zuurder, en de oogsten worden hoe
langer hoe slechter.
Zure meststoffen, zijn le. super, 2e. zwavelzure
ammoniak en de loagprocentische kalimeststoffen,
b.v, kainiet
