Alumni Nieiws- Na den opmarsch naar Rome. Uit een Balkan-staat. Tfi|( Geestelijk Leven. Zaterdag 27 April 1929. 72ste Jaargang No. 8449 Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN &Co., Schagen. Eerste Blad. KI MG pepermunt I I blijft U de aangename, I krachtige amaak in her. I lnnerlngj® Plaatselijk Nieuws. SCHAGER ||t blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder- lag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver- intiën nog. zooveel mogelijk in het eerstuitlcomend nummer geplaatst. POSTREKENING No. 23330. INT. TELEP. No. 20. Prijs per 3 maanden fl.65. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN- TlëN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere 'regel meer 20 cent (bewijsno. inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. dit nummer bestaat uit zes bladen. OVER DE ONTWIKKELING VAN HET FASCISME X DE EERSTE TIEN JAREN VAN ZIJN BESTAAN. (Van onze Romeinsche briefschrijfster). n. i) „Met het optreden van Mussol lni na den opmarsch utf Rome, heeft het jonge Italië zich opgericht, het hwft de oude goden omvergeworpen, de verouderde witten afgeschaft, de verouderde theorieën en syste rn over boord gegooid; het heeft alle nutteloos en om* liegen gepraat gestaakt en de rookpluimen van spe- ulatleve hersenschimmen verdreven", aldus 3>e Vrlea e Hleekellngen ln zijn studie over het fascisme en zijn esultaten. Een uitgeputte politiek is vervangen ge- forden door een die tintelt van energie en enthousiasme. Ie staat, die in drijfzand wegzakte, heeft een nieuwen, echten en sterken grondslag gevonden. In dit nieuwe Italië, kon het liberalisme, zonder grond- ag in het volk en al de jaren aan het einde van zijn rachten, geen opgeld meer doen. Hij had zijn weinig ympathiek bestaan geëindigd bij de komst van het iscisme. Mussolini had dan ook, toen hij aan de macht wam, geen strijd mieer te voeren tegen de liberale par- als zoodanig. Maar de liberale geest, de geest van rijd enk er ij en atheïsme, had zich verschanst in de wel- tphrinde schuilhoeken der magonnieke loges en zou oortgaan. zijn verwoestingen tegen het godsdienstige iven aan te richten. Wfent we moeten niet vergeten, at de vrijmetselaars in Italië een geheel ander doel oh stellen dan in Nederland; daar trachten zij goed te oen en o.a. door filantropische instellingen te schep en of te ondersteunen, maar hier zijn de magona er op {gericht, alle religieuse leven te ondergraven en de erk zooveel mogelijk te benadeelen. Hier vormde zij en geweldige en gevreesde macht ln den staat; wie geen rljmetselaar was, kwam maatschappelijk niet vooruit, oen, de groote kunsttentoonstelling in 1911 ln Rome eopend werd, zette men het werk van Inzenders die niet de gevreesde bent behoorde eenvoudig aan den kant, iet werd niet geplaatst, hoewel het door de jury, die it voorname buitenlandsche artisten samengesteld was, rtrd goedgekeurd. De bekende Servische beeldhouwer Hwtrovitch was over deze tirannie der miagons zóó imwaardigd, dat hij zijn ontslag uit de jury nam. tajelijke feitenj, die wij persoonlijk constateerden, om- zij voorvielen op een ons zeer bekend terrein, wa- en overtuigende bewijzen voor het ongehoorde despo tisme, waarmede de hoofden van het Groot Oosten (de RHdent van deze kunst-tentoonstelling was ook voor- Itter van de loge) hier gewend waren op te treden. zoo al a in het bestuur van deze Internationale ex- •osltie, zoo had de vrijmetselarij haar sujetten ln alle ikken van de staats-administratle ingeschoven. Zij oopte na den opmarsch naar Rome, Mussolini op hun wid te krijgen en publiceerden zelfs een manifest teT egroeting van de fascisten, maar Mussolini liep er niet Zijn politiek had ten doel: de gezondmaking van t 'tlonale leven, hij was er zich volkomen van bewust, it de strijd tegen de vrijmetselarij onvermijdelijk was, den ouden liberalen staat w«ti den rand van den ifrond gebracht had en hij vreesde niet het getal faer vijanden te vermeerderen door zoo ondubbelzin- 1 mogelijk aan de vrijmetselarij den oorlog te verklaren aan de fascisten het lidmaatschap der magonnieke «es te verbieden, terwijl door de wet van Nov. '25 het *taan der loges in Italië onmogelijk wordt gemaakt hr door deze wet Alle vereenigingen, stichtingen enz. &A statuten aan de regeering moeten overleggen. ffelk een knevelen van de vrijheid!" roepen de Hol- Klers, niet bedenkend dat de vrijheid in Italië tot 'slagen anarchie leidde en gebruikt werd tot het voe- to van een anti-religieuse propaganda die Italië on tbaar den weg naar Sovjet-Rusland zou opgestuwd fcben. Maar ook het socialisme, klaasehaat en strijd zaaiende, 18 er op aangewezen in het treurige na-den-oorlog- tijd- lrk, den' grootsten invloed uit te oefenen op het lot 18 Italië, een invloed, die niet anders dan noodlottig zijn, daar het de grondslagen van het gemeen- tapsleven zou vernietigen. De arbeider keerde zeer 'tgoocheld na den oorlog in de maatschappij terug. Mat getal actieve leden der socialistische partij steeg 42 duizend ln 1914 tot meer dan een millioen in 19! Met socialisme zou meester van het tereln zijn gewor- als niet één, die vroeger tot de arbeiderspartij ^oorde, zich rekenschap had gegeven van de onmete- 8 ramp die een overwinning der socialistische ideeën l0r zijn vaderland zou beteekenen. Men heeft aan Ussolinl verweten, dat hij de belangen der arbeiders het oog had verloren, maar de leider der fascisten bleef zijn ideaal trouw. Hij veranderde alleen maar van meening ten opzichte van de middelen om het te ver wezenlijken toen hij tot inzicht kwam, dat het socialis me ongeschikt is het geluk van een volk of zelfs maar van een klasse te verzekeren. Met Mussol ini's voor naamste werk: de wet op het syndikallsme, heeft hij aangetoond hoezeer het fascisme de belangen der ar beiders ter harte neemt. Het ideaal van het fascisme is niet de overheersching van een enkele klasse maar de natie sterk te maken door haar gemeens chappelijken en eendrachtigen ar beid. Daarom is haar symbool: een sterk aaneenge- snoorden bundel; deze moet ons spreken van de soli dariteit der klassen en niet van ouderlingen) strijd, ver dachtmaking en haat. De vereeniging „Depolavoro" (Na den arbeid) werd al in '19 opgericht door particulier intiatlef, zij beoogde den werkman geestelijk te ontwikkelen en zijn vrijen tijd goed te laten besteden; dergelijke vereenigingen wer den bij ons reeds lang vóór '19 opgericht, zeker! maar het fascisme maakt van „Depolavoro" een staatsinstel ling. De staat organiseert nu zoowel de sportgezelschap- pen en wedstrijden als het oprichten van tooneel-gezel- schappen, want zoowel de mannelijke als de vrouwelijke arbeiders toornen een groote liefde voor dit soort tijdr verdrijf. Hij zorgt ook voor zwembassins en| gymnastiek lokalen over heel Italië; hij schenkt zijn aandacht aan de meer hygiënische inrichting der fabrieken en sani taire woninginrichting, aan den aanleg van groenten- en bloementuintjes, aan huisvlijt en landelijke nijverheid en in deze richting werd hier tot nog toe niets gedaan. Door al deze verbeteringen erkent het volk dat het een der zijnen is, die aan het hoofd der regeering staat. Daarom heeft het vertrouwen in den Duce en het om ringt hem met oprechte genegenheid. De tegenstanders en vijanden van den Diktator moet men dan ook eer der onder de intelleotueelen, onder de individualisten en vrijdenkers zoeken, die geen vrijheid van handelen en praten meer hebben, dan onder de arbeiders wier be langen de voortdurend© zorg van Mussolini 1& E. F. schoone Ziska heeft reeds lang den moolen, krachtlgen Frank lief, doch deze, een lichtzinnige, hoewel overi gens zeer sympathieke Jongen, is zich deze groote liefde niet bewust en flirt met alle knappe vrouwtjes van het circus. Armand ie een geheel ander type en met zijn kalme, rustige natuur draagt hij Ziska een warme, op rechte liefde toe. Op den dag van de vijftigste opvoe ring van het nummer kan hij zich niet langer inhouden en verklaart hij in gloeiende bewoordingen Ziska zijn liefde. Doch Ziska heeft voor Armand slechts medelij den, hoogstens vriendschappelijke toegenegenheid. Als Atto, Ziska en Armand dien avond naar het ju bileumfeest gaan In de cirousbar is Frank daar niet deze heeft een afspraak zij probeeren Armand tot andere gedachten te brengen, waarbij Atto de waar schuwing voegt, dat reeds zoo menig circusnummer door een ongelukkige liefde uit elkaar moest gaan en daarna te gronde ging. Armand kan echter niet leven zonder Ziska en den volgenden avond stort hij zich tijdens hun nummer uit den nok van het circus aldus een gruwelijken dood vin dend. Eenige maanden later treffen wij onze drie overgeble ven vrienden aan in een klein reizend circus in een provinciestadje. Na den dood van Armand is de troep ontbonden, hoewel de drie menschen bij elkaar geble ven zijn, ieder met een eigen nummer. De eigenaresse van het circus, madame Saltarelli, een nog knappe vrouw van middelbaren leeftijd, wordt ver liefd op Frank en probeert de drie vrienden van elkaar te schelden. Ziska heeft kennis gemaakt met een zeke ren dokter Magirus, een mysterleusen man ,die haar zijn uitvinding toont, een radio-mechanische mensch. Ook Magirus krijgt het jonge meisje lief en constru eert voor haar een pop, die als vierde man in het cir cus aan het luchttrapezium kan meewerken, onder be dinging echter, dat hij de pop zal bedienen. Ziska gaat hiermede accoord. Als echter op zekeren dag Magirus Na het proeven van Engros bij J. F. v. LIESHOUT en G. KUYPER, Alkmaar. haar zijn liefde opdringt, smeekte zij Atto en Frank met haar en de pop te vluchten. Na veel wederwaardig heden belandt het troepje tenslotte weer in het Circus Royal en stralend van geluk verschijnen zij den eerzien avond opnieuw voor het in groote getale opgekomen publiek. Dr. Magirus is echter ook aanwezig en als het num mer afgeloopen is, ontmoet hij Ziska in de gangen. Het meisje vlucht tot in den nok van het circus op een blnnenzljdache brandgalerij. Diep onder haar ligt de arena en achter haar nadert de woedende Magirus. In haar angst zoekt het meisje bescherming achter de me chanische pop, die daar hoog in de lucht hangt. Ma girus grijpt de pop beet en wil hem naar beneden wer pen, doch hij houdt geen rekening met de zwakke con structie van het hekwerk en stort zelf naar omlaag. De mechanische pop blijft hangen en zal ook in het vervolg meewerken aan het geluk van beide geliefden Frank en Ziska en hun ouden beschermer Atto. 1). Zie voor I het nummer van vorigen Zaterdag. In dit nummer te beginnen, zal onze geeste lijke medewerker „Astor", in een drietal arti kelen het boek bespreken, dat sedert den oor log het grootste literaire suoces is en op het oogenblik heel het lezend publiek bezig houdt. Dit boek is de oorlogsroman van Erich Maria Remarque: „lm Westen nichts Neues" of zooals de ln het Hollandsch vertaalde titel luidt: „Van het Westelijk front geen nieuws." Er klinkt in dit boek geen vrengde over den vrede, slechts een klacht, de diepste, de menschelijkste, de echtste tegen den oorlog of, zooals de schrijver zelf zegt, het wil pogen een beeld te geven van een generatie, die door den oorlog vernield werd, ook als ze aan zijn granaten wist te ontkomen. Is het wonder, dat ook Astor door dit over weldigende en aangrijpende werk werd aan gegrepen en de behoefte in zich voelde op komen om het voor zijn ultgebrelden lezers kring van zijn „Geestelijke Levens" in de Schager Courant te bespreken, iets wat onze lezers zeer zeker zal boelen, steeds grootere belangstelling als de artikelen van Asior bij hen weten te wekken. DE REDACTIE. NAAR HET CONCOURS. De gemengde zangvereeniging zal deelnemen aan het Concours te Zandvoort. Enkele zangers en zangeressen hebben zich daarbij aangesloten. THEATER ROYAL. Circusdrama's op het witte doek genieten bij het pu bliek nog altijd een zekere voorliefde. Zij zijn doorgaans vol spanning en sensaties en als het op deze twee eigen schappen aankomt, dan kan de film „Acrobaten des doods", die de week in Theater Royal draalt, er we zen. In het Wereld-Circus Royal treedt reeds langen tijd en met dagelijks stijgend succes het sensatie-nummer „De Drie Luchtduivels" op. In dichte drommen doet deze geweldige attractie avond aan avond het reusach tige gebouw vol stroomen. Atto, een oud ,in eere grijs geworden 8rtist, is de lei der van den troep, die verder nog bestaat uit drie jonge menschen, Armand, Frank en Ziska. De beeld- IN VROEGER TURKSCH GEBIED. HET GROOT- SCHE HOTEL IN HET AFGELEGEN BALKAN STADJE ONTPLOFFINGSMIDDELEN IN DIENST DER BESCHAVING. EEN PERSCAMPAGNE, DIE LANG NAWERKT. (Van onzen relzenjden correspondent) KRAUS3WO, 20 April 1929. Het noordelijkste punt, dat de Turken ooit met hun spoorwegen bereikt hebben, was Mitrovitsla. Eigenlijk bereikten ze deze plaats ook niet, want een paar kilo meter zuidelijk van Mitrovitsa houdt de spoorweg op en een afschuwelijke weg verbindt het stationnetje met de stad. Noordelijk waren in dit gebied, dat tot 1912 Turksch was, geen spoorwegen, zelfs geen gewo ne wegen in Europeeschen zin van het woord. Door een wild gebergte gaat de eerst éhelft van den spoorweg Skoplje—Mitrovitsa, dan komt hij in de vlakte van Kosovo, het „Merelveld" ,waar in de 14e eeuw de Serven door de Turken beslissend werden ver- li slagen. Vele duizenden mannen rusten- hier, die er ster vend wel niet van gedroomd hebben, dat dit gebied na meer dan een half duizend jaren toch wieder Ser- visch zou worden. Mitrovitsa Is een overwegend Mohamiedaamsche; Turk- sche stad met lage huizen, die, voorzoover het geen winkels zijn, meest achter muren zijn verborgen; En I ook de bestrating is er nog Turksch; het plaveisel vormt er meer een hindernis dan een vergemakkelijking voor het verkeer. Tusschen de Turksche huizen verspreid, ziet men er echter reeds nieuwe moderne gebouwen, i woningen van Serviërs, bureaux. Toen ik er 's avonds half tieni aankwam, en na een kleinen marsch vanaf het station de schaars verlichte stad door wandelde, had ik heel weinig vertrouwen er een eenigszins bewoonbaar hotel te zullen vinden. Ik had. me al vertrouwd gemaakt met het denkbeeld, den nacht te moetenl doorbrengen met zeven, acht mlan ln een vuile kamer vol ongedierte, toen ik plotseling muziek hoorde, een moderne operettemélodie. Ik ging er op af en vond een groot, nieuw, modern hotel, dat zelfs in een groote Nederlandsche stad geen slecht figuur zou maken. Beneden was eeni ruime cafézaal, daarachter een bioscoop-zaal, waar de menschen, o.a. vele officieren met hunne dames, genoegelijk om tafel tjes zaten, toekeken naar de levende beelden en aten en dronken. De toegang tot het eigenlijke hotel werd gevormd door een keurig gemeubileerde hall; de kamers lieten niets te wenschen over. De trappen waren belegd met dikke loopers en overal waren versleringen miet bloe men en palmen; Dit hotel bestaat nog geen jaar en is opgericht door drie Joego-Slaven, die jarenlang in Amerika werkten en het daar verdiende geld hebben aangewend om dit hotel te doen bouwen. Over de flnancieele resultaten zijn de oprichters, die allen ook uitstekend Engelsch spreken, zeer tevreden. Van het oude Turksche Mitrovitsa naar het noorden bestaat nog geen spoorweg, doch hij wordt aangelegd en voorloopig is er alvast een post-autobusdienst, wat reeds heel veel is. Om dien dienst mogelijk te maken, moest de bestaande weg uit Turkschen tijd aanzien lijk worden verbeterd, waaraan men nog bezig is. Deze post-autobus voert naar Rasjka en Novipazar. Te Rasjka is een particuliere autobusdienist, die genoemde plaats verbindt miet het stationnetje Kraljewo aan den naar de kust voerenden spoorweg, die o.a. over Sera- je wo gaat. De reis per postauto van Mitrovitsa naar Rasjka is hoogst interessant. De chauffeur, die den wagen voert, moet ijzeraterke zenuwen hebben en gewoon zijn aan het bergland. De weg volgt vrijwel doorloo pend de wilde, snel stroomende Ibar, maar deze on bevaarbare rivier heeft in het rotsachtige gebergte alleen' haar eigen smalle bedding geslepen. De auto ga-it stijgend en dalend over de rotsen. Honderden meters is men soms boven de rivier op een smallen v.-eg vol kuilen en gateni zonder dat er nog zooiets als een borstwering is gemaakt Enkele centimeter» van den afgrond draaien soms de wielen. Een deel van den weg is echter al verbreed en verbeterd; nieuwe betonbruggenl over zijriviertjes van de Ibar zijn reeds gereed en aan den weg zelf wordt nog steeds gearbeid. Telkens ziet men tijdelijke barakkendorpen: daar wonen de werklieden en de ingenieurs, die manmoedig strijden tegeni de gevaren en den weerstand der bergen. Op verschillende plaatsen wordt de weg verbreed door enorme steenstortingen; waar dit door de diepte van den afgrond niet mogelijk is, laat men de rotsen sprin gen om ruimte te verkrijgen. Aan de overzijde der rivier rijn ook telkens barak- kenjdorpen: daar wonen de arbeiders en ingenieurs, die werken aan den nieuwlen spoorweg. Tunnels woiden geboord, bruggen geslagen ,de baan wordt waar dit noodig is versterkt, en, evenals de automoblelweg op verschillende plaatsen met hooge granietmuren;' be schermd tegen bergstortingen. Zoo klein schijnen de menschen tegenover de machtige bergen* die hier en daar tot tweeduizend meter stijgen, dat men begint te twijfelen of deze arbeid wel ooit gelukken zaL Dan ziet en hoort men echter geweldige ontploffingen; de explosieve stoffen, die in den oorlog dood en verderf verspreidden, zijn hier in dienlst gesteld van vooruit gang der beschaving. Rotswanden ziet men springen enorme steenmassa's neerstorten en langzaam maar zeker Wordt de weg gebaand, die ook hier meer wét- Vaart en beschaving zal brengen. Onder de arbeiders zijn vele Arnauten (Albaneezen), die dezen strijd der kleine mpnwhpn tegen de groote bergen medemaken en tevens met verwondering ga deslaan. Turksche arbeiders zijn hier niet bezig. De Turk heeft een onoverwinlijken afkeer van geregel- den arbeid. Schoenpoetser wil hij wel zijn, ook last drager, want van deze soort zijn er in elke Turksche .stad steeds veel te veel, zoodat ze geen gevaar loopen zich dood te werken; Hebben ze een paar dinar ver diend, dan zetten ze zich in een „kafana" (koffiehuis) en drinken rustig hun zwarte koffie, wat de rijke Turken 'van den ochtend tot den avond doen. 's Middags was ik per post-automobiel van Mitro vitsa vertrokken! en over den afstand tot Rajska, 70 kilometer, deden we drie-en-een-half uur, daar nu en dan met een snelheid van hoogstens zes kilometer kon worden gereden op den nog niet voltooiden weg. Te Rasjka, eeni lclein stadje niet ver van Novipasar, moest ik overnachten, om den volgenden morgen vroeg ver der te gaan naar Kraljewo, een afstand van 80 Kilo meter. De autobusdienst is hier in handen van een privaat-ondernemer, een Russisch emigrant, oud-offi cier, die ook in het leger van generaal Wrongel dienf- de. Zonder een cent op zak is hij een kleine tien jaar geleden naar Joego-Slavië gekomen. Als zeer rijk man had hij zich vroeger veel met automobiel-export bezig gehouden en ln Joego-Slavië werd hij chauffeur. Lang zaam werkte hij er zich bovenop en nu heeft hij, te zamen met een compagnon, een onderneming met 21 automobielen en 25 nuan personeel, allen Russen, de meesten oud-offlderen. Hij is niet de eenige Russische emigrant, die zich met energie en ondernemingsgeest weder een goede plaats in de wereld heeft veroverd en over deze emigranten) zou iets te schrijven zijn, dat leer zaam zou kunnen wezen, ook voor hun Russische tegen standers, als deze tenminste willen leeren. Vanaf Rasjka, dat tot 1912 een Servische grens plaats tegen Turkije was, is men; op oud-Servisch ge bied. Hier zijn de wegen breeder en beter dan op het vroeger Turksche gebied, maar aan de eischen van het moderne verkeer voldoen ze toch zeker ook niet en ook hier klinken in het gebegte telkens de ont ploffingen van mijnen* die rotswanden doen springen. Het is alsof Joego-Slavië haast heeft zich geheel aan te passen aan het moderne Europa. Koortsachtig ar beidt het en wel onder zeer ongunstige omstandighe den. De kosten moeten worden bestreden uit de ge wone inkomsten, daar Joego-Slavië nog steeds geen grooto buitenlandsche leening heeft kunnen sluiten: een langdurige perscampagne der Oostenrijkers, die reeds tientallen jaren vóór den grooten oorlog begon nen is, doet nog haar nawerking gelden. J. K. BREDERODE.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1929 | | pagina 1