Aiieicii Ifitm
Mrattmie- LullniUil
E
KLERCQ - DEN HELDER
HEVEN OVER ENGELAND.
Tutti Frutti.
Zaterdag 11 Mei 1929.
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
1UPING-MATRASSEN
HEERENBMl
SCHAG
72ste Jaargang No. 8456
blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
lën nog zooveel mogelijk in het eerstuitlcomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 28.
Prijs per 3 maanden, fl.65. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent {bewijsno.
inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
UT nummer BESTAAT UIT ZES BLADEN.
jLEN van Kapokmatrassen, Veeren-
en KapQkbedsteHen.
uwe tijken om Veerenbedden worden den-
i dag thnis bezorgd, overstoppen gratis
HOUTEN LEDIKANTEN, groote keuze.
in aile maten.
>pers. Matras in ijzeren raam model
„Auping" 18.75, 1-pers. 17.75.
kpkamer-, Woonkamer- en Salon-
iieablementen, alles prima afwerking.
[BEDDEN. MATRASSEN- EN
MEUBELFABRIEK,
poorstraat 32-34 Tel. 206.
4 Mei 1929.
ft stad der toekomst besprak ik in mijn vorige
ft W!at is meer voor de hand liggend, dan dat
In dezen brief over „het huis - der toekomst"
eek?
W) zijn er nog niet aan toe, zoomin aan de stad
aan het huis. Maar terwijl de stad nog niets is
zuivere toekomstmuziek, die vooralsnog alleer,
ar geklonken heeft in de ooren van den Engel-
len architect over wien ik de vorige maal ge
reven. heb, worden met het huis der toekomst
eds ernstige proeven genomen. Wij moeten trou-
ns bekennen, dat het eenigszins gemakkelijker is,
oeven te nemen met een toekomsthuis dan met
n toekomststad. Het bestek is uit den aard der
iets kleiner en de kosten iets minder,
proeven, die ik bedoel, worden genomen in het
;he stadje Watford, een- plaatsje van een der-
ind inwoners in de nabijheid van Londen.
Degenen, die ze nemen, zijn dezen winter in bijzon
der ideale toestanden geweest. Waarschijnlijk zijn
zij wel de eenigen geweest, die de buitengewone kou
de, die we gehad hebben, met genoegen hebben be
groet. Zij gaf hun uitstekend materiaal om mee te
werken. 4
Uitwendig onderscheidt het proefhuis zich in niets
van eenig ander huis. Het is noch groot ,noch klein
en ziet er onschuldig genoeg uit om zelfs aan de on
getrouwde dames uit Barrie's Deftige Straat tot ver
blijfplaats te kunnen dienen. Het schijnt, met andere
woorden gezegd, van volkomen onbesproken karak
ter te zijn.
Schijnt, want het is in werkelijkheid volstrekt niet
zoo onschuldig. Het is, onu te beginnen, in e.en sta
len geraamte gebouwd, op zulk een wijze, dat muren
en dak zonder eenig bezwaar van een ander mate
riaal gemaakt kunnen worden, dan ze op het oogen-
blik zijn. Wel gemakkelijk als je huis zoo is inge
richt, De muren van het proefhuis zijn thans bij
voorbeeld van baksteen en het dak is bedekt met
pannen. In een volgend stadium zal dat heel anders
zijn. Maar de proefnemingen worden langzaam en
met groote zorg uitgevoerd, zoodat zoowel baksteo-
nen als pannen waarschijnlijk nog geruimen tijd
dienst zullen moeten doen.
Op het oogenblik gaat het over niets anders dan
verwarming. Eien belangrijk vraagstuk in onze hui
zen. Ik bemerk het, terwijl ik dezen brief zit te tik-
j ken, aan 'den lijve. De kolen zijn op, sinds eergis-
j teren. Nieuwe, inslaan in de maand Mei, die ieder
I oogenblik een temperatuur van zeventig graden in
I de schaduw brengen kan, hebben wij bij stemming
I met twee tegen nul verworpen. Wij' verwarmen daar
om mijn studeerkamer al twee dagen lang met rijs
hout, dat verleden jaar dienst heeft gedaan als on-
dersteuning voor erwten en lathyrus, en thans, 't
zijn stevige elzentakken, uitstekende eigenschappen
blijkt te bezitten als nood-brandstof. Gelukkig leent
een open haard zich goed tot het stoken van hout,
maar anthraciet is werkelijk wel zoo gemakkelijk,
j Het huis in Watford wordt uitsluitend met elec-
itriciteit verwarmd. In ieder vertrek bevindt zich
een electrische kachel, en in het midden van de ka
mers zit de bewoner, wiens taak het is vast te stel
len, of de kamer voldoende, te weinig, of te sterk
verwarmd wordt. Aangezien wij, menschen van
vleesch en bloed, soms rillen in de warmte en zwee-
j ten als het vriest, hebben de Engelsche proafnemers
wijselijk bewoners voor hun kamers uitgezocht, die
van dergelijke bijzondere verschijnselen nooit last
hebben. Als ze rillen is het koud, en als ze zweeten
is het warm. Bovendien rillen en zweeten ze niet,
maar doen die dingen, of beter gezegd de dingen, die
i er mee overeenstemmen, qp zuiver wetenschappelij
ke wijze. Met andere woorden,' het zijn „dummies",
poppen, namaakmenschen.
Maar daarom nog volstrekt niet onbelangrijk om
axhet goedkoops „blondinnetje.". Zijn
glaasje wodka, wat wij Hollanders gemeenlijk
met den naam van „bittertje" of „graantje" en
ook wel „hassebassie" betitelen, noemt de Rus zijn
„blondinnetje". Maar afgescheiden van den naam,
geraken de gebruikers ervan In een teedere, liefde
volle stemming, en wanneer bij den een het bit
tertje of bij den ander het blondinnetje zijn eeu
wig smachtende keel streelt, kent hij geen zor
gen meer.
En de Rus vooral heeft Wodka noodig, wanneer
hij door zorgen geplaagd wordt. Zoo ook Wanjka
Slwuchin drukten de zorgen zwaar, die ln hoofd
tak daarin bestonden, dat hij bij gebrek aan het
noodige zakgeld zijn liefde voor het „blondinne
tje" niet kon botvieren. Maar juist zijn groote
liefde daarvoor zou hem vindingrijk maken.
Op een mooien dag ging Wanjka een van de
velo kroegjes, die Moskou telt, binnen. Zelfbewust
«tapte hij ln de richting van het buffet, fronste be
tekenisvol het voorhoofd, en begon den waard
te vertellen, dat hij plotseling gasten gekregen
bad, die hij toch Iets moest schenken. Helaas wa
ren de winkels echter reeds gesloten, dus moest
bij nu hier, in het café zijn wodka koopen. Zelf
bad hij een. fleschje meegebracht En met die
woorden haalde hij het laatste reeds uit de zak
Van zyn overjas om het den kroegbaas te over
handigen.
Even later kreeg hij het weer gevuld terug,
draaide er zorgvuldig de kurken stop op en borg
bel
weer weg op het plaatsje, waar hij het van
daan gehaald had. Vervolgens haalde hij zijn por-
efeuille voor zoover het onoogelijk uitziende
ng, dat te voorschijn kwam, daarop aanspraak
°n maken voor den dag, en nam er behoed-
Zaam ^en ganschen Inhoud uit, die er zioh in be-
^ond, maar overigens niet meer bleek te zijn dan
é!U oud' gekreukt en verbleekt bankbiljet van
n roebel met... het Czarenbeeid er op. Dit reik
te hij den kroegbaas met een achteloos gebaar
over het buffet toe. Een namenloos verbazen aan
de andere zijde' van de toonbank; aan dezen kant
staat Wanjka te wachten op het geld, dat hij
terug moet hebben.
„Man, broedertje, kameraad U bent toch wel
beteekenisvol wijst de waard naar het mid
den van zijn voorhoofd, „U leeft zeer zeker ln
een andere wereld, daarmee kunt U toch niet
betalen, dat waa eensvoor twaalf jaar
terug..."
Wanjka staart een beetje wezenloos voor zich uit,
neemt het roebelbiljet weer terug eni vertelt, dat
hij eerst voor een paar uren terug van „daar"
hierbij doet hij het gebaar van den waard na
ontslagen geworden was enl nru eerst nog een
beetje aan de nieuwe verhoudingen moest gewen
nen. Bekommerd geeft hij den waard het fleschje
terug en nog meer bekommerd ziet hij toe, hoe
de wodka weer in de kruik wordt gegoten. Hoofd
schuddend gaat hij eeni beetje zielig weer naar
buiten, slentert de straat langs en verdwijnt dan
door een steeg naar oeni pleintje, in welks midden
een pomp staat. Hier heeft er een merkwaardige
verandering met Wanjka plaats. Stralend van ge
luk haalt hij een gevulde flesoh uit zijn zak,
streelt haar teeder en laat den inhoud, terwijl de
gelukzaligheid op zijn gezicht staat te lezen; lang
zaam door zijn keelsgat glijden. Dan haalt hij uit
een tweede fleschje, dat er precies zoo uitziet als
■het eerste, voor den! dag, eveneens uit de blijk
baar onpeilbare jaszak en vult haar glimlachend
met pompwater.
Precies dezelfde soene herhaalt zich in het
volgende kroegje, vervolgens in het derde, enz.
Moskou telt, zooals reeds gezegd, vele kroeg
jes, en het lijdt geen twijfel of in menigeen zul
len de bezoekers zich beklaagd hebben, over de
„licht"vaardigheid van het oud geliefde blondin
netje. Wanjka Slwuchin echter zal wel met de
gedachte rondloopen om als hij in Moskou
alle kroegjes gehad heeft of daar de grond te
warm voor hem wordt een rondreisje te maken
door de naburige stadjes, rondom Moskou. Zorgen
heeft hij niet één meer.
eens kennis mee te maken. De kamerbewoner van
het. proef huis te Watford is een zwartgeverfde, holle
koperen cylinder, met in zijn inwendige een elec-
trisch verwarmingsapparaatje, dat twintig watt af
staat. Wat dat betreft komt hij dus heel goed met
ons menschen overeen. Ook wij hebben een kachel
tje in ons binnenste, dat ons meestal heel aardig op
temperatuur weet te houden.
Nu hebben wij menschen de gewoonte, wanneer wij
ods niet behaaglijk voelen, dit op verschillende wij
zen kenbaar te maken. Er zijn aangename en onaan
gename wijzen bij. Bij' sommige davert het huis en
schudden de muren. De cylinderman is eenigszins
mser beschaafd in zöjm optreden.
Zijn „bazen", de proefnemers, hebben om te be
ginnen voor hem vastgesteld wanneer hij1 zich be-
hsaglijk voelt en wanneer niet. Zij hebben gezegd,
dat wanneer de „dummy" een temperatuur van 75°
Fahrenheit heeft ,hij zoo- lekke? is als kip. Als hij
daar bo'ven zou komen, zou hij gaan zweeten (maar
doar heeft hij een andere methode op), en daaronder
is het zijn plicht om op wetenschappelijke wijze te
rillen.
Zoo zit de geduldige bewoner rustig midden in zijn
kamer en wacht af de dingen, die met hem zullen
gebeuren. Denk niet, dat hij ongevoelig is. Welis
waar zijn er vele aandoeningen, waarmee zijn hart
nooit kennis hééft gemaakt, maar aan tocht heeft hij
een broertje dood en hij houdt van een lekker zon
nestraaltje. Hoe hij dat laat merken? Zoodra zijn
temperatuur boven de vastgestelde 75° komt, waar
bij hij het „lekker" heeft, volgens zijn bewakers, zet
hij doodeenvoudig zijn kacheltje af. En vergissen
doet hij zich nooit.
Natuurlijk zijn niet alle kamers in het huis van
dezelfde ligging ten opzichte van zon en heerschen-
de.winden. Er zijn vertrekken met weinig zon en zoo
goed als geen tocht, en in deze vertrekken is geble
ken, dat de bewoner een zeer regelmatig leven leidt.
Lijn temperatuurskaart, die hij zelf zonder haperen
bijhoudt, bewijst, dat hij in die kamers met tamelijk
regelmatige tusschenpoozen de verwarming aanzet
en uitschakelt. Maar in de andere vertrekken leeft hij
Engios bij J. F. v. LIESHOUT en G. KUYPER,
Alkmaar.
EEN EIGENAARDIGE VERHUIZING IN PARIJS.
In de grootsche Avenue des Champs Elysées
te Parijs stond nog twee jaar geleden een huis
van twee verdiepingen, dat daar in de acht
tiende eeuw was gebouwd. Hierdoor disharmo
nieerde het echter met de wel niet erg mooie,
maar toch grootsche gebouwen, die er in'de
laatste tijden verrezen zijn.
Het. was in 1775 gebouwd tusschen tuinen en
bosschages en had destijds veel van een lan-
délijke idylle. Naar een der bezitters werd het
„Hotel de Massa'Vgenoemd.
Dit rustieke huis nu, dat in het moderne Pa
rijs niet meer op zijn plaats was, heeft men
naar den overkant van de Seine vervoerd.
Het vervoer geschiedde intusschen niet, zoo
als het in Amerika wel eens met huizen ge
beurt, nl. dat men het op rollen zet en het
zoo naar de plaats van bestemming rolt.
Men heeft in Parijs een ander systeem moe
ten volgen. De Vereeniging van Schrijvers, die
het romantische huis aankocht, liet het van
boven tot onder afbreken. En elke steen werd
genummerd en-geregistreerd. Hletzolfde deed
men met d edeuren, met de muurbekleedlngen
etc. Op elk stuk werd nauwkeurig aangegeven,
op welke verdieping en waar precies het hoor
de. De blauwe salon, de gele salon, de keuken,
al deze afdeelingen werden in rekenkundige
formules omgezet. Ook het closet ontkwam
niet aan deze systematisatie. Doch hier werd
er iets bijgemaakt, dat er oorspronkelijk niet
bij was, n.1. een moderne waterspoeling.
Deze wetenschappelijke en gesystematiseer
de afbraak vorderde drie maanden hard wer
ken, van November 1927 tot Februari 1928.
Het opnieuw opbouwen nam zes maanden in
beslag en het huis stond in September van
het vorige jaar weer overeind, alsof er niets
gebeurd was. Alleen de omgeving bleek heel
wat rustiger dan voorheen, daar op die la
waaierige Champs Elisées.
De leden van de Vereeniging van Schrijver?
hebben nu een rustig, romantisch en inspiree
rend oord, waar ze hun pennevruchteri volko
men in stijl zullen kunnen kweeken.
JnptaaüuangewoHéta&akJ
veel onrégelmafTger. Zoo is het opvallend om te zien,
welk een verschil de winterzon in een kamer maakt.
En niet alleen de zon, die regelrecht op de „dun*-
my" schijnt, maar evenzeer de stralen, die op de
wanden vallen en door deze worden weerkaatst. In
de zonnige kamers zit de bewoner geregeld met zijn
kacheltje te spelen.
Allerlei ondervindingen heeft men reeds opgedaan,
hoewel men nog pas aan het begin van de proefne
mingen is. Onder andere over uitstraling. Opge
merkt ig bijvoorbeeld, dat «as muur V. n&chfeg warm»
te kan uitstralen, hoewel de i»ï»fK5r&lüur van de
kamer belangrijk hooger is dan vsn de buitenlucht,
die zich aan de andere zijde van den muur bevindt.
De verklaring is, dat een van de muren gedurende
den dag veel meer zonnewarmte heeft opgenomen,
dan de andere, en nu blijkt de uitstraling van dezen
warmen muur naar de andere, die kouder zijn, ster
ker te wezen, dan van het inwendige van de kamer
naar de zijden. Sommige bouwmaterialen vertragen
den doorgang van de zonnehitte van acht tot negen
uur. Men veronderstelt, dat het mogelijk zal blijken,
later huizen te bouwen in de tropen, zóó dat er ka
mers zijn, die de hitte niet doorlaten, voor dat de
nacht begonnen is, terwijl andere vertrekken voor
het daggebruik geschikt zullen zijn.
Heel merkwaardig is ook, dat hier, als bij zooveel
andere dingen (de geneeskunst bijvoorbeeld), de we
tenschap onze voorouders in het gelijk komt stellen.
Opnieuw blijkt, dat zij: het meermalen bij het rechte
eind hadden en dat wij aan het dwalen zijn geraakt.
Want wat Is wetenschappelijk vastgesteld in het
huis te Watford? Dat er zes uren noodig zijn, om de
oppervlakte van een baksteenen muur te verwarmen
en tien minuten voor een, die met hout is betim
merd. Een kamer met eiken paneelen is natuurlijk
heel kostbaar, maar wat een besparing in verwar-
mingskosten des winters.
De proeven zullen nog jaren moeten duren. Zij
zullen herhaald worden met andere verwarmings
middelen dan electriciteit, met kolen en cokes. Proo
ven met warmte uitstralende paneelen zullen wor
den genomen en vastgesteld zal worden, waar die
behooren geplaatst te worden. Totdat ten slotte, na
jaren lang zoeken, het ideale huis gevonden zal zijn,
dat (laten we hopen, dat het niet te duur wordt) in
de toekomststad gebouwd, voor ons nageslacht een
ideaal leven zal mogelijk maken. Want dat wij het
nog zullen zien, moet, vrees ik, wel heej sterk be-
twijifeld worden.
VERKEERSREGELEN VOOR VOETGANGERS.
Mem is werkelijk zijn leven niet meer zeker. En
omdat tot nog toe „slechts" elke vijfde mensch
in Amerika het tot een auto gebracht heeft,
waaruit volgt dat er nog altijd honderd millioen
voetgangers zijn, die ook nog meenen aanspraak
te moeten maken op een beetje levensrecht, wondt
de geschiedenis met de verkeersregelen steeds
doller, welke tot nu toe echter vrij algemeen nog
steeds het rijdende verkeer betrof. Maar nu zul
len ze in Amerika waarachtig ook de voetgangers
te lijf gaan. In New-York werd er mee begonnen
eö de politic-verordening luidt: straten' voor voet
gangers voor één-richtingverkeer. In het mid
daguur, tusschen twaalf en één uur, wanneer de
mienschemnassa's uit de wolkenkrabbers stroomen*
is in de zevende Avenue tusschen de 38ste en de
88ste straat slechts voetgangerverkeer in één
richting toegestaan. Voor wie in Zuidelijke rich
ting gaat, moet zich op het Westelijk trottoir be
geven, terwijl het Oostelijke trottoir voor do Noord
waarts strevende New-Yorkera 1» gereserveerd.
Hot mankeert er nog maar aan, dat de voet
gangers ook nog uitgerust moeten zijn met een
claxon, en dat hun het „parkeeren" op één-rlch-
tlngs-trottoirs verboden is en dat ze bij het loo-
pan een zekere snelheid van, laten we zeggen,
een kilometer per kwartier, niet mogen over
schrijden! Reeds schijnt een afgevaardigde ln het
Parlement een wetsontwerp te hebben ingediend,
waarbij alle voetgangers verplicht zullen worden,
steeds wanneer zij des nachts door donkere stra
ten gaan, om een brandende lantaarn bij zich te
hebben.
Het is nauwelijks ineer aan te nemen, dat wij
in de voortschrijdende, verlichte twintigste eeuw
leveni
o
ANECDOTEN OVER WTERTZ. De Belgische schil
der, Anton Joseph Wlertz, gestorven in 1885, de
bizarre kunstenaar, is na een tijdperk van groo-
ten roem meer en meer in het vergeetboek ge
raakt. Wel komen nog velen het hem gewijde
museum te Brussel beziohtigen, maar het is
