RADIO-RUBRIEK.
9 DE EERSTE GULDEN.
GRABBELTON.
V
WETENSWAARDIGHEDEN.
De vredes-idee.
Een merkwaardig resultaat.
Kunstmatige edelsteenen.
Over de verdeeling van de golflengten.
WARE WOORDEN.
'deed, 266 slecht, dat de wereld je zal verachten of mee-
doogenloos veroordeelen. Nou, jongenlief, dan heb je
misschien iemand noodlg, die je zelfs dat kan ver
geven, die je troost en je opheft, en die je liefde geeft,
aan wie je kunt belooven, dat het nooit, nooit meer
zal gebeuren. Wel, jongenlief, als je zóó iemand ooit
mocht noodig hebben, al ben je ook nog zoo groot en
zoo oud, denk dan aan je moeder .Want al word je
ook nog zoo groot, en voornaam, of gering... of slecht
poms, voor mij blijf je toch steeds... moeder's jongen...
i
Aan het einde van de week,
Van zijn baas als weekloon beurde
Was ie min of meer van streek!
O, hij vond zich w&t gewichtig,
En de steun van het gezin,
Hij begon al groot te worden,
I Want nu bracht hij toch wat in!
Op een sukkeldrafje liep hij,
Met den gulden in de hand,
Op z'n dunne spillebeentjes
Heel dicht langs den huizenkant.
I En hij kneep z'n vuistje samen,
't Was wat angstig, stel je voor,
Dat ie eens z'n heele weekloon
i Midden op de straat verloor!
O, nu was ie het vergeten,
1 Dat hij wel eens hoofdpijn had,
En soms stiekem in een hoekje
j Onder 't werk te huilen zat,
Dat de grooteren hem plaagden,
Zóó, dat hij er zelf van schrok,
j Om z'n malle korte broekje
In de kleur van moeders rok!
'Met een sprong kwam ie naar binnen:
„Moeder!" riep ie, rood en bleek,
,,'t Is een fijne nieuwe gulden,
„En die krijg ik elke week!
„Die mag U nu van me houden,
'i „En wat zegt U daar wel van,
„Om er alles van te koopen,
j „Wat U er van koopen kan!"
In haar rommelige woning
>Was de moeder in de weer,
En ze zei, met iets afwezigs:
',,0, da's best, leg daar maar neer!"
j En hij voelde, dat zijn gulden,
;Heel zijn heerlijke begin,
Onder ging in 't trieste duister
Van hun wank'lend huisgezin.
('Achter, op het kleine plaatsje,
1 Keek ie met een diepen zucht,
1 Naar de groote, grauwe wolken
Van den donk'ren avondlucht.
En hij zag in al die wolken,
Bij hun komen en hun gaan,
Al de hopelooze dagen
Van zijn grauwe werkbestaan!!
Mei 1929.
k.
(Nadruk verboden).
DE DESKUNDIOE.
(Lustige KöIIner Zeitung.)
Gastheer; Hoe vond u het kwartet.
GastPrachtig. Maar het zou nog mooier ge
weest zijn, als er meer spelers waren geweest.
Is het U bekend:
dat de eerste pianoförte gebouwd werd in Flo
rence, Italië, door Bartelnio Christoforo, die het in
strument dien naam gaf, omdat het zacht (piano) en
har (forte) gespeeld kon worden;
d a t de omvang van een olifantspoot varieert van
60 tot 90 c.M.;
dat er jaarlijks in tle Vereenigde Staten onge-
yeer 30.000.000 gros stalen pennen gemaakt worden?
dat dit uitkomt op circa 4 pennen op eiken inwo
ner van de Ver. Staten?
dat, wanneer de Kanaaltunnel gemaakt wordt tus-
schen Frankrijk en Engeland, deze tunnel vier keer
zoo lang zal zijn als de langste bestaande tunnel?
dat de langste tunnel op het oogenblik is de Sim-
plon-tunnel, in de Alpen, die 12 mijl lang is?
d a t de Bank of Manhattan, die te New-York een
gebouw zet, als dat gereed is, het grootste gebouw
tor wereld zal hebben?
d a t dit gebouw 280 meter hoog wordt en meer dan
£3 verdiepingen zal hebben?. ir.-:,ri u
dat de stoomhamer uitgevonden werd door een
Schotsclie werktuigkundige, James Nasmyth, in het
i- 17307.
dat de eerste geregelde krant die in Engeland
verscheen, was de Weekly Newes, die voor het eerst
in 1622 uitkwam'
DE EEUWIGE SCHOONMOEDER.
(Moustique.)
- Mijn schoonmoeder is In de vijver In mijn
lum gevallen. Maar zij is zoo weinig geschrokken
dat ze nog drie weken blijft.
Ik zei je wel, dat er te weinig water in ie
vijver was!
HOE REEDS IN VROEGER DAGEN VOOR DEN
WERELDVREDE MJERD GEIJVERD.
Reeds de Grleksche wijsgeeren der oudheid verhieven
hun stem tegen de oorlogen, die zij massa-moorden
noemden, en door alle tijden heen waren er steeds edel-
denkende mannen, dit dat voorbeeld volgden.
In den tijd van Lodewljk XTV, toen Frankrijk de
plaaggeest van Europa was, behoorde de abt De
Saint-Pierre tot degenen, die hun stem verhieven tegen
de oorlogzuchtige neigingen van hun volk en die niet
alleen het Evangelie des Vredes gepredikt hebben,
maar ook pogingen in het werk hebben gesteld, om het
te verwezenlijken. Hij durfde de oorlogen van Lodewijk
XIV als goddelooze oorlogen brandmerken en 's konings
recht op den bijnaam „de Groote" te betwisten, hetwelk
zoo euvel opgenomen werd, dat hij van het lidmaat
schap der Academie vervallen verklaard werd. De abt
was even geestdriftig voor den algemeenen wereld
vrede, als welk lid ook van de Engelsche zoogenaamde
kwakergemeente. Evenals Josef Sturge, de kwaker,
naar St. Petersburg ging, om den keizer van Rusland
voor zijn oogmerken te winnen, ging de abt in 1715 naar
Utrecht, om de gevolmachtigden, die daar over den
vrede onderhandelden, gunstig te stemmen voor een
congres ter handhaving van den vrede. Men beschouw
de hem als een idealistisch dweper en kardinaal Dubois
kenschetste zijn plan als „den droom van een edel
man". De abt deed een vergeefsch beroep op de ver
tegenwoordigers der Christelijke staten, om hetgeen
zij beleden, ook praktisch te verwezenlijken. De gevol
machtigden en hun vorsten waren doof aan dat oor.
In dat zelfde jaar gaf zijn „Ontwerp ter grond
vesting van een algemeenen wereldvrede" uit. Hij stelt
daarin voor de oprichting van een Europeesch con
gres of een raad, samengesteld uit de vertegenwoor
digers van alle natiën. Door dezen raad moesten alle
grieven, die vorsten en volken tegen-elkander hadden,
behandeld en een vreedzame oplossing er van tot stand
gebracht worden.
Volney, die tachtig Jaar later de propaganda van de
vredesidee van De Saint Pierre voortzette, vroeg in
één zijner geschriften: „Wat is een volk? Een lid van
de groote menschelijke samenleving. Wat is een oorlog?
Een duel tusschen twee volken. Hoe behoort een maat
schappij te handelen, wanneer twee van haar leden
met elkander handgemeen zijn? Zij moet hen verzoenen
of beletten, dat zij elkander te na komen. Ten tijde van
abt De Saint Pierre beschouwde men dat alles als een
droom, maar gelukkig voor de menschheld! thans
begint die droom verwezenlijkt te worden."
Zoo schreef Volney aan het einde der 18de eeuw,
toen de revolutie en de Napoleontische oorlogen in
aantocht waren!
Dat de vredes-idee wel tot In de palelzen was door
gedrongen, blijkt uit het feit, dat tsaar Paul I van
Rusland eens aan Napoleon het voorstel gedaan heeft,
in een tweegevecht tusschen hen beiden, te Hamburg
te houden, Ineens alle vraagstukken te beslechten, die
tot de oorlogen aanleiding gaven, welke Europa des
tijds zoo vreeselijk teisterden.
Hetzelfde, zeker zeer eigenaardige denkbeeld werd
reeds in 1611 door koning Karei IX van Zweden geop
perd, toen hij met koning Christiaan IV van Dene
marken in oorlog was. Zij beschouwden den oorlog
blijkbaar als een twist tusschen vorsten, waarvan de
volken het onschuldig slachtoffer werden.
WETENSCHAP OP HET WASCHBORD.
Twee Amerikaansche professoren hebben experi
menten gedaan cp een waschbord en hiermede zeer
merkwaardige resultaten, bereikt. Zij kwamen tot de
ontdekking dat, wanneer een zeer vlijtige wasc.h-
vrouw het goed langer dan zeven en een halve mi
nuut wascht, zij het vuiler maakt inplaats van schoo-
ner. Deze ontdekking werd vastgesteld met behulp
van optische instrumenten, die sterk beïnvloed wer
den door water en zeep, en den kleurgraad van wit
en grijs duidelijk vaststelt. Het schijnt nu dat watër
en zeep gedurende de eerste zeven en een halve mi
nuut wel de vuile deelen uit het goed halen, maar
daarna deze ook weer in het weefsel afzetten.
WAAR EEN DERDE DEEL VAN DE WERELD-
PRODUCTIE WORDT VERVAARDIGD.
Een medewerker van de Lokal Anzeiger heeft te
Bitterfeld een kijkje mogen nemen in de fabriek van
kunstmatige edelsteenen, die de I. G. Farbenindu-
strie A.G. daar enkele jaren geleden heeft gesticht.
Het is maar een klein, onaanzienlijk gebouw, dat in
bet reusachtige complex van het groote concern in
't niet ver zinkt, en toch worden daar een derde deel
van alle kunstmatige edelsteenen, die op de wereld
markt komen, vervaardigd.
Men hoort een onafgebroken geklepper als men het
gebouwtje binnentreedt, langs welks wanden heele
rijen kleine, met waterstof en zuurstof verhitte ovens
staan. Daarin ontstaan, bij de geweldige hitte van
de knalgasvlam de edelsteenen. Boven aan de ovens
aangebrachte electromagnetische hamertjes brengen
automatisch kleine hoeveelheden grondstof op een
vuurvasten stempel, waar deze smelt tot een door-
zichtigen steen, die geleidelijk grooter en grooter
wordt. De grondstof is zuivere aluinaarde (aluini-
nimoxyde) waaraan sporen van metaaloxyden zijn
toegevoegd om de gewenschte kleuren te krijgen. Zoo
ontstaan bij toevoeging van chroomoxyde robijnen.
De steenen die men hier vervaardigt zijn peervor
mig en moeten geslepen worden voor ze als versier
selen in den handel kunnen komen. Men kan zeer
groote steenen vervaardigen, zoo zag de journalist
er verscheidene van 300 karaat. Om die te krijgen
moet men ze zes acht uur in den oven laten. De
Het zal Nederlanders, in welke uithoek der aarde zij
zich ook mogen bevinden, wel interesseeren, de resul-
tateh van de jongste Praagsche conferentie voor de
verdeeling der golflengten nader te beschouwen. Im
mers, de bekende oude Hilversumsche golflengte van
1072 meter zal binnenkort niet meer door de A.V.R.O.
en de V.A.R.A. gebruikt mogen worden. De golflengten
van 1852 en 336 nieter, waarop Huizen beurtelings
uitzond, vervallen eveneens, en daarvoor komen in de
plaats twee nieuwe golflengten, t.w. 1875 en 298 meter,
met frequenties van resp. 160 Kilo-Hertz en 100 Kilo-
Hertz. Op 30 Juni a.s. treedt de nieuwe regeling, vast
gesteld op de radio-conferentie van "regeeringsverte-
genwoordigers te Praag in werking en de vraag, of
Nederland hiermede in een betere, althans niet slechtere
positie geplaatst wordt is dus alleszins gewettigd. De
vrijwel eensluidende beoordeeling in de binnen- en
buitenlandsche vakbladen is gepaald ongunstig voor
het plan van Praag. De conferentie ging van de
meening uit, dat men In de allereerste plaats moest
denken aan bescherming van de ontvangst van plaat
selijke zenders, waardoor echter de internationale be-
teekenis van den oproep zeer ernstig geschaad wordt
Vanzelfsprekend wilde ieder land' voor zich zoo goed
mogelijk bedeeld worden maar als men nagaat, dat
Nederland mede „de oudste rechten" had, kan men
niet ontkennen, dat wij er bepaald „bekaaid" zijn af
gekomen.
In de allereerste plaats de toegekende lange golf van
1875 meter. Het is de langste golf, die voor omroep
beschikbaar is. Op zichzelf doet dit aan de zaak geen
kwaad. De naaste buur is Finland op 1800 meter, wat
een frequentieverschil geeft van ongeveer 7 Kilo-Hertz.
Dit is te weinig. Als nu het Finsche station hoorbaar
is, zal men daarvan in Holland veel last ondervinden.
Wij bespraken vroeger al eens den golf-„band" en eisch,
dat deze banden elkaar niet mogen overlappen, d.i.
gedeeltelijk bedekken, daar dit de interferentie veroor
zaakte. Welnu, de kans hierop is voor deze lange golf
verre van denkbeeldig. In verband 'hiermede is aan'
Nederland verzocht zoo mogelijk een nog wat langere
golf te nemen. Wel zou het Hollandsche station dan een
golflengte krijgen, die buiten het voor den omroep be
stemde gebied valt, maar men meende dit te moeten
doen JDe buur „boven" is het Engelsche station Por-
tlshead,, een omroepstation met een frequentie van
iets minder dan 150 Kilo-Hertz, .zoodat het verschil in
frequentie ongeveer 11 Kilo-Hertz bedraagt. Neder
land zou zich hieromtrent met dit station moeten ver
staan en dat zou eenige opluchting kunnen geven.
De korte golf van 298 is ook niet bepaald gunstig
te noemen. Deze golflengte is n.1. In de buurt van de
lste harmonische van de scheepsgolven en hiervan zal
de ontvangst wel te lijden hebben. De buren zijn En-
gelann met 301 meter en Estland met 295 meter.
De oude Hilversumsche golflengte van 1072 is verge
ven aan een nieuw op te richten Noorsch station. Zoo
lang dit station nog niet in werking is, gaat de
zakelijke omroep van Scheveningen-Haven op deze
golflengte werken. Maar als deze golflengte niet meer
ter beschikking van Holland is, en door den rechtma-
tigen nieuwen eigenaar opgeëischt wordt, krijgt men
de puzzle op te lossen, wat er nu verder gebeuren moet.
Bovendien is het nog een groote vraag, hoe deze twee
golflengten in Nederland zelf verdeeld zullen worden.
Er zijn te veel gegadigden. Maar hoe die verdeeling ook
mag uitvallen, beide golflengten zijn ongunstig te noe
men, zoodat het al weinig verschil maakt, welke on
gunstige golflengte men krijgt.
Met dat al worden de Nederlandsche luisteraars de
dupe, want tegen de storingen, die door het uitzenden
op deze golflengten als het ware automatische ont
staan, is geen kruid gewassen, evenmin als tegen
tram- en luchtstoringen.
Hieronder geven wij eenige der golflengten van de
voornaamste landen: Nederland 1875 en 298; Frankrijk:
1725, 1444, 466, 447, 381, 329, 304, 293, 286, 272, 265, 255;
Engeland: 1553, 479, 399, 377, 356, 310, 301, 289, 261, 242;
Duitschland: 1635, 533, 473, 418, 390, 372, 360, 325, 276,
259, 253.
prijs van een geslepen kunstmatige edelsteen is
geveer 12.50 Mark per gram.
Het fabrieksgeheim ligt voornamelijk in de ke
van de grondstoffen, in de reguleering van de vla
de geleidelijke toevoeging van het materiaal en v
alles in de kleuring.
Het fabriekje werkt in hoofdzaak voor de techu
sche industrie, die 95 pet. van haar productie
neemt. Slechts 5 pet. komt als versierselen in d
handel.
NIEUWE IACHTMETHODEN.
(Moustique.)
U moögt hier jagen als u wilt, maar uw hond
noet een muilkorf voor hebben op dit terrein.
Toen hij dan z'n eersten gulden,
Men moet een mensch niet beoordeelen naar hel
geen hij niet weet, maar naar hetgeen hij wel wed
en vooral naar de wijze waarop hij het weet.
Laat het kind niet gedachteloos handelen, dwin
het vooraf te overleggen. Zoo voorkomt men de lich
zinnigheid.
o
De grootste roem van den mensch moet zijn
eenigerlei wijze onontbeerlijk te worden.
o
Een diepe zucht rijst uit het woud,
En rust komt na de slagen
Van storm en regenvlagen.
Die ruischt als heil'ge uitkomstklank
En aan 't gebladert glinstert
Een traan van dank.
Bescheidenheid is voor de verdienste wat de scha
duw is voor de figuren op een schilderij; zij geeft er
kracht en relief aan.
o
Wat de mensch zuur verdient, smaakt hem he
zoetst.
Knoopt men den eenmaal verbroken liefdesban
weer aan, men zal toch immer voelen waar de knoo
zit.
Stem van het schellinkje.
Goochelaar: En nu, dames en heeren, als er iemand
uit het publiek is, die mij een ei wil geven, dan zal
ik een werkelijk verbazingwekkende toer doen!
Stem van het schellinkje: Vraag niet zoo van die
stomme dingen, man! Heb je nou nog niet in de
gaten dat er in de heele zaal geen ei te vinden is!!
Herinneringen wekkea.
In de klas Vertelt de onderwijzer van Joseph van
Egypte, en hoe deze door Potiphar in de, gevangent
werd geworpen.
Een leerling steekt dringend den vinger op.
„Wat is er aan de hand, Meyer?" vraagt t
meester.
„Meester, ik heb een oom, die
„Nou, wat zou dat?"
„Die heet ook Joseph en zit in de gevangenis".
Of 'ie er ook verstand van had!
Heeft jouw man veel verstand van voetballen?
Nou en of! De dag te voren weet hij altijd pre
cies wie er winnen zal, en den dag erna weet hij pre
cies waarom ze niet wonnen!
Geneugten van het forensen-leven.
Forens (in rcuzenhaast, tot zijn nog half-slapende
vrouw): Zeg, Marie, weet je ook waar mijn scheer
kwast is?
Vrouw: O ja, lieverd, die heb ik gisteren gebruikt
om het kippenhok te schilderen. Hij staat in een
jampotje met terpentijn onder in het keukenkastje!
De geschiedenis vertelt niet, wat meneer toen
zei
Proef op de som.
Jansen had pas voor 't eerst telephoon op zijn kan
toor, en was er reuze mee in z'n schik.
„Ik zeg je Pieterse", zei hij vergenoegd tot een
vriend die op bezoek op zijn kantoor was, „zoo'n
telephoon is toch een gemakkelijk ding. Ik vraag je
voor van middag te eten, en ik zal even aan m'n
vrouw bellen, dat ze ons kan wachten".
Jansen nam de telephoon en sprak: „Vrouwtje,
onze vriend Pieterse wil vanavond met ons eten".
„Luister nou even, hoe kwiek haar antwoord
komt".
En Pieterse hoorde door "de telephoon mevrouw
Jnnsen zeggen: „Vraag je vriend of hij soms denkti
I dat ik 'n restaurant houd."
