0^0
RADIO-RUBRIEK.
WETENSWAARDIGHEDEN.
Waar reeds de Romeinen baadden.
Is de moderne vrouw een slavin van
de mode?
Moeilijkheden bij de Utra Kortegolf,
ontvangst.
Op de derde Radio-salsn te Scheveningen.
GRABBELTON.
Zwijg, of zeg Iets dat beter is dan zwijgen.
o
Smart is zonde, want de innigste kern van het bestaan
is zaligheid.
Te veel en te vlug lezen is even ongezond als te veel
en te vlug eten.
o
Als men achteruitging voor alle „maar's en hoe's", die
er in zaken opgeworpen worden, dan zou menige daad
pnvolvoerd blijven.
H De liefde, die gij 't leven vraagt,
Bloeit in het hart, dat ge in u draagt!
ïs het U bekend:
dat het normale gewicht van een walvisch geschat
iwordt op 3000 K.G. per meter lengte?
dat het zaagsel van den cederboom gebruikt wordt
yoor de vervaardiging van parfum?
dat Noorwegen, hoewel slechts 1100 mijl (ca. 1750
K-M.) lang, een kustlijn heeft (fjorden en eilanden mee
gerekend) van ca, 12000 mijl (20.000 K.M.)?
d a t de beste en snelste toboggan-baan te St. Moritz
gevonden wordt?
dat deze baan ruim 1 K.M. lang is, een daling heeft
van 220 M. en een maximum snelheid van 130 K.M. toe
laat?
dat de walvischvaarder C. A. Larsen onlangs te
New-York aankwam met de grootste lading traan aan
Iboord, die nog ooit te New-York met één schip aan
kwam?
dat deze bedroeg 75.000 vaten, ter waarde van 4
palllioen?
INTERESSANTE OVERBLIJFSELEN IN
DUITSCHLAND.
Daar waar zich ook nu nog de groote
badplaatsen bevinden.
De Romeinen kenden de geneeskundige krachten van
het bronwater. Reizen naar badplaatsen waren reeds
voor hen niets ongewoons. Dat velen hunner herstel
,van gezondheid zochten in de badplaatsen aan den Rijn
blijkt uit de talrijke altaren en offermunten, die zij uit
dankbaarheid aan de Goden wijdden: aan Sirona en
Apollo te Wiesbaden, aan Mercurius te Baden-Baden,
aan Diana Abnoba te Baden-weiler, aan de Fortnua
Conservatrix te Bad-Ems. De drie badplaatsen met de
warmste bronnen van Midden-Europa, die reeds door de
Romeinen werden bezocht, zijn Aken (Aquis Granum),
Baden-Baden (Aquae Arediae) en Wiesbaden (Aquae
Mattiacorum). Vervolgens kwamen Ems en Baden-
weiler. Ook te Trier hebben de Romeinen weelderige
badinrichtingen gebouwd. Hun ruïnes maken heden
nog een sterken indruk op den toerist,
i Bij het bouwen der badinrichtingen in Germanië,
dienden de groote badinrichtingen van Rome gewoonlijk
itot model. Zij droegen den naam van „Thermen", zelf3
indien zij niet over natuurlijk warm water beschikten.
De badinrichtingen bestonden uit verschillende ver
trekken. In het „Apodyterlum" kleedde men zich uit en
aan. In het „Inctuarium" werd het lichaam gewreven
met welriekende oliën, zalven en pommaden. In het
„Tepldarium" kon men warme lucht inademen. Het
„Caldarium" bevatte een groot bassin en verschillende
kuipen voor warme baden. In het „Sudatorium" en het
„Tepldarium" kon men ademen. De geheele bad
inrichting werd verwarmd door een enkelen grooten
haard (Praefurnium, die in den kelder van het gebouw
was ondergebracht en met houtskool werd gestookt.
Van hier uit 'verspreidde zich de warme lucht door een
lang vertrek, dat onder het geheele gebouw doorliep,
om door tegels in de. verschillende badkamers door te
dringen. Daar waar geen natuurlijk warm water ter
beschikking stond, werd het water eveneens in den
kelder in boven elkaar staande gemetselde ketels ver
warmd. In elke nederzetting der Romeinen vindt men
overigens dergelijke inrichtingen in kleineren of groo
teren vorm terug. De Romeinen hechtten de grootste
waarde aan het baden in warm water, damp en warme
lucht. In de bassins met koud water dompelde men
zich ter verfrissching na het nemen van een warm bad.
Van bijzondere beteekenis waren dientengevolge voor
hen de badplaatsen met warme bronnen en het is te
begrijpen, dat zij daarom te Baden-Baden, Wiesbaden
Wat stom om ie leven voor een hoed
te wasren.
Maar het was miin eenigfe hoed en als
ik dien niet op had, zou ik gemakkelijk kou
kunnen vatten.
("f liegen de Blatter.)
en Aken grootsche badinrichtingen hebben aangelegd.
Koud mineraalwater werd voornamelijk gedronken.
Overigens hechtten de Romeinen ook groote waarde
aan de bronnen, waaruit zij keukenzout konden winnen,
zooals die te Wiesbaden en te Hamburg.
De Interessantste overblijfselen van Romelneche bad
inrichtingen vindt men te Baden-Baden en te Baden-
weiler. Keizer Caraoalla had te Baden-Baden twee groo
te badinrichtingen laten bouwen. De eene was zeer weel
derig, de andere eenvoudiger. Te Baden-weiler verhief
zich een enkel groot gebouw, met bijzondere afdeelin-
gen voor mannen en vrouwen. Ook Wiesbaden en Aken
hebben prachtige badinrichtingen gehad, maar hier
van is niet veel meer overgebleven. Bij opdelvingen
heeft men te Wiesbaden de fundamenten van groote
bassins met, er om heen, een krans van cabines met
en zonder douches, gevonden. Ook koolzuurbaden wer
den hier verstrekt. Het bruine slib van het thermale
water werd verwerkt tot kleine ballen, die naar Rome
werden gezonden, alwaar de vrouwen ze gebruikten, om
hun haren te verven en aldus een zekere gelijkenis met
de blonde Germaansche Vrouwen te verkrijgen. In de
nabijheid van de badinrichtingen bevonden zich loge
menten, wandelgangen, tempels enz. Een en ander was
een nabootsing van de keizerlijke thermen te Rome.
De overheersching der Romeinen in Duitschland
duurde twee, drie eeuwen. Hun badinrichtingen bleven
na hun vertrek behouden en werden nagemaakt. De
nieuwe badinrichtingen te Baden-Baden zijn een na
bootsing van diegene, die de Romeinen aldaar hadden
gebouwd. Hetzelfde geldt voor de baden van Wiesbaden,
Aken en Badenweiler, waar men ook heden in een
open en in een gesloten marmeren zwembad het lichaam
den weldoenden invloed van het warme bronwater laat
ondergaan. Ook de cabines ontbreken hier niet. De Ro
meinen zelf hechtten hier minder waarde aan, daar zij
er van hielden zich in het bad te bewegen en zich te
onderhouden. De Duitscbers hebben de Romelnsche
baden geleidelijk verbeterd en dat ingevoerd, wat de
Romeinen niet kenden. Men vindt er thans zalen met
medico-mechanische toestellen, golf- en tennisbanen,
turnpleinen. Licht- en modderbaden worden overal ver
strekt. Het inademen van het gevaporiseerde water Is
ingevoerd, terwijl thans ook groote beteekenis aan het
drinken van bronwater wordt gehecht. Dit geschiedt
voornamelijk te Ems. Toeristen komen uit alle landen
van de wereld naar de Duitsche badplaatsen gestroomd
en millloenen flesschen bronwater worden naar heinde
en ver verzonden.
De keizerlijke thermen te Rome waren voornamelijk
den gezonden mensch gewijd. Thans staan de badin
richtingen veelal in dienst der zieken. Zij zijn zoo in
gericht als de wetenschap dit verlangt. Ems, Wies
baden, Baden-Baden en Aken bezitten zelfs bijzondere
instituten ter bestudeering der bronnen en hun uit
werkingen.
Hoe weten wij dat de aarde rond is?
Dat zien we aan de globe.
(Dorfbarbier.)
Wat de bezitter van een modern modehuis er van zegt
en wat de echtgenoot van een moderne vrouw.
EENVOUD EN PRACTISCH, MAARWIE
BETAALT DE REKENING?
Is de moderne vrouw een slavin van de mode?
Neen, heeft hierop onlangs de bezitter van een mo
dern modehuis geantwoord.
En hij is toen gaan uitweiden over de mode in vroe
ger tijden. „Twintig jaar geleden", oreerde hij, „kon een
vrouw op een regenachtigen dag eenvoudig niet uitgaan,
indien ze met haar langen sleeprok geen straatveegstèr
wilde spelen.
De vrouw was vroeger de slavin van haar kleeding
en dus van de mode. Ze droeg een hoed, die altijd top
zwaar was en dan de crinoline...
Dit folterwerktuig, samen met nog enkele andere
geraffineerde uitvindingen, benadeelde de gezondheid
van elke vrouw, die zich er aan overleverde.
Slechts iets verschrikkelijks en wereldschokkends als
de groote oorlog kon hier verandering in brengen, een
verandering, die tot een radicalen omkeer voerde.
Stel nu de moderne vrouw eens naast die van om
streeks 1900, dus reken nog maar met een tijdsverschil
van nauwelijks vijf en twintig jaar, riep de enthousiaste
bezitter van een modehuis uit.
(Vervolg.)
Tot de in het vorige artikel globaal besproken
Heavisideylaag zijn deze moeilijkheden dus terug te voe
ren. Is men zich dus het bestaan van deze laag bewust
slechts weinigen zoeken de oorzaak van bepaalde ver
schijnselen die hierop wijzen elders veel meer weet
men er toch niet van. Zoo bijvoorbeeld de hoogte. Deze
ligt, volgens metingen, tusschen 90 en 225 K.M. En soms
vindt men zelfs belangrijk grootere hoogten. Bij deze
metingen openbaren zich bij-verschijnselen waarvoor
men geen verklaring weet te geven. Deze Heavlside-
laag is dus, al met al, een geheimzinnig iets.
Het zijn de korte-golf-zendera, maar vooral deultra-
kortegolf-zenders die last ondervinden van de Heaviside-
laag. De lange-golf-zenders, die bovendien als regel met
belangrijk hoogere energie werken, loopen van deze on
gunstige verschijnselen vrij, althans ze zijn nauw merk
baar. In de eerste plaats is het „sluier-effect," (fading-
effect) te danken aan deze laag. Hieronder verstaat men
het op een - zeker moment vrijwel plotseling wegvallen
van de ontvangst of ook wel, het minder sterk doorko
men van een zender. Eigenaardig is het, dat niet altijd
alle frequenties In gelijke mate verzwakt worden en
ook, dat het niet altijd dezelfde frequenties zijn die
wegvallen. Er is dus geen sprake van vaste regels. Het
eenigste wat op eenige regelmaat wijst is het feit, dat
vooral des nachts het slulereffect optreedt.
Van het anders feit, dat twee, overigens dicht bij el
kaar gelegen ontvangstations in geheel verschillende
mate hieronder te lijden hebben, maakt men dankbaar
gebruik door te ontvangen op twee iets van elkaar ver
wijderde antennes. Heeft men in het plaatsen van deze
antennes een gelukkige hand gehad, dan is dit lastige
verschijnsel hiermee aardig bestreden.
Speciaal de Ultra-korte-golf is onderhevig aan het
verschijnsel, dat op zekere tijden een bepaald zendsta
tion in het geheel niet kan worden ontvangen, n.1. In
de „stille zones". Als regel Is de eerste zóne reeds in
de onmiddellijke nabijheid van den zender gelegen, de
teruggekaatste stralen gaan over den naasten omtrek
van den zender heen. Ook is het mogelijk, het komt al
thans voor, dat een deel der uitgezonden aethergolven
niet door de Heaviside-laag teruggekaatst worden (fig.
88), maar hierdoor als 't ware opgeslurpt worden. Dit ab
sorptle-vermogen kan zich natuurlijk wijzigen, zoowel
plaatselijk, als wat betreft de Intensiteit hiervan. Hier
tegen is zoo goed als niets te doen, verplaatsing van den
ontvanger dan buiten beschouwing gelaten.
Een derde verschijnsel is de „richtingsafwijking". Be
kend mag worden verondersteld, dat met behulp van
een raam-ontvanger de richting van een zender te be
palen Is. Alleen na zonsondergang moet men hiermede
zeer voorzichtig zijn. Dan komt het vaak voor, dat men
het raam in andere richting moet draaien, om de beste
ontvangst van een bepaald station te hebben. De oor
zaak hiervan moet men weer zoeken in tijdelijke ver
anderingen in de Heaviside-laag. Het verschijnsel op
zichzelf Is echter minder hinderlijk.
In het volgende artikel zullen wij de antenne- en aard-
leiding van de Ultra-korte-golf-ontvangers bespreken.
"HEAVISIDE" sSft
uu\q LL
\s- ;;r r'
AfiRZt
LJ FIG.
Op de jongste radio-salon tè Scheveningen werd den
bezoeker op de meest Ideale wijze getoond, welke tech
nische verbeteringen aan toestel- en onderdeelbouw er
zijn. Voor iederen bezoeker waren de demonstraties met
de Photo-electrische cel en die met het nieuwe televisie-
apparaat buitengewoon interessant. Philips noch Tele-
funken spaarden moeite noch kosten om het publick
hiermee iets bijzonders te toonen. De photo-electrische
cel is een „lamp." die ongedachte mogelijkheden biedt.
Het i3 niet alleen voor de Televisie een nuttig instru
ment, dcch ook in hot dagelijksche leven zijn er toepas
singen te óver le vinden. De alarminvichting in de brand
kast is een der voorbeelden hiervan. Zijn deze demon
straties ook die met de televisie heel belangwek
kend, werkelijk nieuwtjes waren er feitelijk zeer wei
nig. Het „stille seizoen" moet blijkbaar den meesten
radio-ingenieurs den noodigen tijd verschaffen om rus
tig .nieuwe paden te bewandelen". Heelemaal zonder
nieuwtje zijn wij echter niet gebleven. Er was namelijk
een luidspreker van geheel nieuw principe. De ontwer
pers hiervan gingen uit van de tweè bekende systemen,
het electromagnetische en het electro-dynamische sy
steem, en ontwierpen aldus den Farrand-Inductor-dyna-
mischen luidspreker, waarbij de bewegingsvrijheid van
den conus (die cok h'er klein is) behouden bleef (dus
lage' tonen) terwijl uitgangstransformator en speciale
veldbekrachtiging vervielen.
„De moderne vrouw kleedt zich zooals ze wil.
mode, die eens keizerinnen tyranniseerde, heeft ti
woordig zelfs geen vat meer op een winkeljuffertje,
gaat met de kleeding net zooals met het kapsel de
mes alles eenvoud, alles practisch
Toen we dit alles lazen, hebben we even ln ovoi
zing uit het raam gekeken, aldus een medewerker
de „Msb." in de rubriek „Bonte Waereld".
Er passeerden juist eenige meisjes en een paar
mes van middelbaren leeftijd.
We moesten toegeven, dat ze er netjes, aantrek!
en bovenal eenvoudig uitzagen.
En toch wilden de beweringen van den bezitter
het modehuis er bij ons niet in.
We zijn daarom naar een goeden bekende gegaan
een moderne vrouw getrouwd heeft, natuurlijk een
derne vrouw in den goeden zin van het woord,
vrouw dus, die haar rechten, doch ook haar plic
kent, haar plichten zoowel tegenover zichzelf en
ren, als tegenover de maatschappij in het algemee
Toen we den echtgenoot van deze moderne vroui
uitspraken van den bezitter van een modehuls ha
voorgelegd om misverstand te voorkomen, zij e
gewezen dat hun huwelijk volmaakt gelukkig is
hij ons meewarig aan.
Er lag in zijn blik iets, dat het midden hield
schen een „zalig zijn de onwetenden" en een „wee
die ergernis geeft."
Daarop stond hij op, opende zijn schrijftafel en
er een reeks rekeningen uit, gekwiteerde en onge
teerde.
Vervolgens ving hij een litanie aan, die geen
scheen te hebben. Een lentehoedje. Een hoedje voo
zachte Meimaand, die toch wel eens koud kan zijn.
zomerhoedje. E en herfsthoedja. Een hoedje voor 0
ber, omdat het in die maand wel eens mooi is. Een
tel voor de lente, Volgde een herhaling van de zoen
genoemde praedikaten. Daarna kwam er een bontrt
,",Winterbont, lentebont, zomerbont, herfstbont".
bekende stopte toen veelbeteekenend.
„Ik zal niet probeeren te schatten" gromde hij,
Veel mijn vrouw naar den kapper heeft gebracht,
heeft haar ponnie geknipt, geshingled, gebobt, ontt
etc. etc."
„Ik wil je wat zeggen," poncludeerde hij tenslotte
een grafstem.
„Nooit is de vrouw in erger mate de slavin vai
mode geweest, dan thans."
Wat ze in de ééne maand aanbidt, verafschuwd
hoog bevel in de andere. Hetgeen ze in de lente
vindt, kwalificeert ze in den herfst als belachelijk.
De mode heeft nooit betere slavinnen gehad, maa
is verpolitiekt en gunt den vrouwen* de vrijheid in
En daardoor heeft ze een nieuwe verovering gedi
den man.
Want vroeger had slechts de vrouw last van een
noline. Heden ten dage werkt echter de man va
morgens vroeg tot 's avonds laat, om té zorgen, dat
vrouw met de mode van de maand, neen, van den
mee kan gaan. Zoowel de vrouw als de man krom
zich in de klauwen van de mode..."
Onze bekende had zich uit z'n stoel verheven,
bundel rekeningen zwaaide hij dreigend heen en v
„De moderne mode", siste hij tusschen z'n tan
door, ,doet de vrouwen in een land, waar de stoere'
tavieren pelzen droegen, teneinde hun geharde lichai
tegen de kou te beschermen, in een winter als dien
achter den rug hebben, met zijden kousjes loopen
met bevroren beenen thuis komen. De moderne vri
is......"
Toen kwam er een glimlach op zijn lippen en
zong een vriendelijk „dag lieveling".
Met een beleefde buiging stelde hij ons zijn vi
voor, een alleraardigst mensch, uiterst smaakvol, m
toch heel eenvoudig gekleed
De vergelijking al te letterlijk opge
Het was een gelukkig paartje geweest, misschien
het gelukkigste stel van heel Amerika! En nu zaten
vanavond zwijgend, ieder op het uiterste einde van
sofa, zoo ver mogelijk van elkaar verwijderd. De joi
man kon maar niet begrijpen, vanwaar die plotsel
koelte van de zijde van zijn aangebedene kwam.
hij niet pas een roerend gedicht op haar gemaakt
„Meneer," zei het meisje eindelijk, „weet U wel,
het Vrijheidsstandbeeld in de haven van New York
ten heeft van ruim 3 meter lengte?"
Ja, dat heb ik wel eens gehoord."
Weet U dat het middel van die vrouwenfiguur
meter wijd is? De neus is 1% meter lang, de mond
meter breed, de dikte van haar hoofd is 3 meter. J
U dat allemaal?
Ja. Maarre...hm..."
„Wil U me dan 'eens verklaren, waarom U in dat
foeilijke gedicht schreef, dat ik U doe denken aan
Vrijheidsbeeld?"
Alles over de pi
Mijn zoon volgt een cursus in pianostemmen
brief..
O, wat aardig! Nu, als hij het goed kan, zullen
hem onze piano over de post sturen om te stemn
hoor!
Dat veranderde de za
Gevangenisbezoeker „Waarom is U eigenlijk gestraJ
Gevangene: „Ik ben eens veertien dagen achtereen
het kantoor weggebleven."
Gevangenisbezoeker: „Maar daarvoor krijg je
geen jaar?"
Gevangene: „Ja, toch, maar ik had de kas bij n
Niet waarom, maar daar»
Vader: „Is die jongen van je gisteravond niet wat
laat gebleven?"
Dochter: „Misschien wel,... maar ik heb hem foi
laten zien..."
Vader: „Zoo, nou, laat hem af en toe ook eens
paar van mijn lichtrekèningen zien!
Onder voorbeho
„Is dat nu echt ivoor?"
„Ja zeker, tenminste als de olifant geen valsche
den had."
