Alputi Nieiws-
Aimtniit- L
H
UIT DE ZAKENWERELD.
EEN VR00LIJKE
ROMANCE
EVIUNI
Woensdag 21 Augustus 1929.
72ste Jaargang No. 8514
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Ford.
Gemengd Nieuws.
Een aanslag op den kroonprins
van Nedzjd.
Bijgeloof en mode op Celebes.
Moeders!
VITAMINE
KINDERMEEL
J. G. VAN BARNEVELD
Op het kantje af.
SCItGER
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.G5. Losse nummers G cent. ADVERTEN-
TIcN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
i.
Ford is klein begonnen, nauwelijks een halve men-
echenleeftijd geleden. Het was n.1. in 1903, dat hij zijn
eerste vennootschap oprichtte met een nominaal ka
pitaal van 100.000 of dollar (2.50). Van dit beschei
den bedrag was bovendien niet meer volgestort dan
9 28.000.
Hiermee begon het winst-maken en elke dollar, die
uitgespaard kon worden, bleef in de zaak. Vreemd ka
pitaal werd niet gevraagd. De onderneming bouwde
zich zelf verder op en uit, en thans zit er in de moe
der-vennootschap een zuiver vermogen van ver over
de 700 millioen
Zuiver vermogen, dat beteekent de waarde van de
fabriek, goederen enz. enz., verminderd met alle schul
den!
Het is net een rollende sneeuwbal. Klein m het be
gin, groeit hij hoe langer hoe vlugger. In de laatste
10 jaar is het kapitaal meer dan verviervoudigd on
danks het feit, dat in dit tijdperk een reorganisatie
valt, welke Ford op een verlies van bijna een kwart
inilliard gulden kwam te staan f240.000.000.
Die ombouw van zijn fabrieken wa: noodzakelijk.
Het oorspronkelijk Ford-type was een onoogelijk mo
del en toen zijn concurrenten wagens fabriceerden,
die niet veel duurder waren dan de zijne, doch van
veel beter model, stond hij voor de onverbiddelijke
keus: van de auto-marlet verdwijnen of ook wa
gens bouwen, die in den smaak van het koopend pu
bliek vallen.
Natuurlijk koos hij het laatste. In 1926 verminder
de hij zijn personeel van 125.000 op 35.000, vernieuwde
▼oor zoover noodig zijn heele installatie en thans,
ruim 2 jaar later, nadert de dagproductie van het
nieuwe model de 10.000 en telt het leger van zijn me
dewerkers weer 125.000 mannen en vrouwen.
Hun loon is hoog, vooral naar Europeeschen maat
staf. Vijf dagen per week wordt er gewerkt: de beide
andere dagen is het reusachtige personeel de onbe
taalde propagandist voor het nieuwe Ford-product.
De trek van arbeiders naar de Ford-fabrieken is
enorm. De trek er uit eveneens. Soms leest men als
reclame: dit jaar is reeds de zooveel duizendste ar
beider aangenomen. Niet vermeld wordt de hoeveel
duizendste werd ontslagen. De honger naar arbeids
krachten is niet te stillen. Kieskeurig kan men bij
de aanneming niet zijn. Echter is men het evenmin
bij het ontslag. Wie het tempo niet bij kan houden,
staat even vlug buiten de poort, als hij er in kwam:
moderne fabrieken zijn harde, wreede meesters en
van vreugde in den arbeid is binnen hare muren
nauwelijks sprake. Geschoolde krachten zijn slechts
de leiders. Van het groote gros der arbeiders wordt
alleen geëischt dat zij getraind zijn in enkele, zeer
bepaalde handgrepen binnen den tijdsduur, die de
nimmer rustende transportband hen laat. Twee dagen
van de 7 daarvan verlost te zijn, is geen weelde, maar
een noodzakelijkheid.
Ford, zegt men, is een genie, een van de grooten
▼an dezen tijd.
Zijn medewerker te zijn in de lagere rangen is geen
onverdeeld geluk: de mensch gaat al te zeer te loor
in den arbeider.
FEUILLETON
P. G. WODEHOUSE.
10.
„De verdoemde oude gauwdief!" schreeuwde Mijnheer
Peters.
„Vader!"
„Sta daar niet te roepen „Vader!" Wat helpt hét, of
Je al „Vader!" zegt? Ik wou liever dat de oude bandiet
het heele huis meegenomen had dan die scarabee. De
gnieperd weet wat hij doet! Hij gapt doodeenvoudig het
mooiste van alles. Ik meende den vader van den man
die met mijn dochter gaat trouwen, best een oogenblik
met die kostbare dingen alleen te kunnen laten. Onder
verzamelaars bestaat volstrekt geen betamelijkheidsge-
voel. Ik zou een syndicaat van Jesse James, Kapitein
Kidd, en Dica Turpin nog eerder vertrouwen dan een
verzamelaar. Mijn Cheops van de Vierde Dynastie! Ik
sou haar voor geen vijf duizend dollars willen missen."
„Maar vader, kunt ge hem geen brief schrijven en
haar terugvragen? Hij is zoo'n aardige oude man, en ik
weet zeker dat hij de scarabee niet heeft willen stelen."
Mijnheer Peters' overkropte gemoed liet stoom uit in
den vorm van een hartstochtelijken uitval.
„Hij heeft haar niet willen stelen! Wat wilde hij dan
wel, denk je haar voor mij bewaren en opbergen, uit
vrees dat ik haar eens verliezen mocht? Hij wilde haar
niet stelen! Ik wed dat hij overal als een kleptomaan
bekend staat Ik wil wedden dat als zijn naam genoemd
wordt zijn vrienden hun zilverwerk achter slot doen
en de politie opbellen om een paar mannetjes om toe
te zien dat hij de voordeur niet moert. Wat wou hij
anders dan haar stelen? Hij heeft zelf een museum op
zijn landgoed. Mijn Cheops is bestemd om daarvan het
sieraad uit te maken. Ik zou er vijf duizend dollars voor
over hebben om haar terug te krijgen. Als er in dit land
een inbreker woont die mans genoeg is om in het
Kasteel in te breken, die scarabee te stelen, en haar
mij weer te overhandigen, liggen er hier vijf duizend
dollars op hei» te wachten, en, als hij wil, mag hij dien
Ford's succes is gedeeltelijk ook te danken aan de
reclame. In één opzicht was die stellig origineel: Ford
profiteerde van den spot.
Talloos waren de grappen op zijn auto's en elke
goede mop was hem geld waard en bracht zijn geld
op. Hij publiceerde ze zelf, het menschdom lacht en
kocht Fordjes, steeds meer.
Hier zijn een paar van die moppen.
Een ezel vraagt aan een Fordje:
Wat ben jij eigenlijk?
Een auto, zegt de Ford.
Pfuu, gnuift de zei, als jij een auto bent, ben
ik een paard!
Een andere mop is deze:
Iemand stuurt een lekke melkbus naar Ford.
Compliment, of menheer daar een aut^ van
wil maken en bezorgen aan dat en dat adres.
Prompt 24 uur later wordt de nieuwe Ford
daar voor gereden met nog drie kwart van de
lekke bus.
Compliment, en hier is de auto. De rest van
de melkbus was niet noodig!
Ford doet meer dan auto's bouwen. Hij is, om zoo
te zeggen, zich zelf genoeg. Hij heeft mijnen, plan
tages, bosschen, spoorwegen, electrische centrales,
hoogovens, wol-, katoen-, draad-, papier-, cement-,
motoren-, locomotief-, machine-, vliegtuigfabrieken
en de hemel weet wat meer.
Hij handelt a contant en op afbetaling en een
aparte maatschappij beheert dat afbetalingssysteem.
Voor zulk een geweldenaar zijn de Vereenigde Sta
ten van Noord-Amerikt te klein. Hij gaat uit om de
wereld te veroveren, en ten einde de hooge invoer
rechten te ontgaan, sticht hij afzonderlijke maat
schappij overal waar de winst hem lokt: in Canada,
met filialen voor Engelsch-Indië, Australië en Zuid-
Afrika; in Engeland, België, Frankrijk, Denemar
ken rnet onderafdeelingen in Zweden en Noorwegen;
in Duitschland, in Nederland.
Het zijn alle dochter-maatschappijen van de groote
moeder-maatschappij te Detroit en zoo opgezet, dat
het binnenlandsch kapitaal er aan deel kan nemen
zonder zeggingschap.
60 van de aandeelen blijven onder Fords con
trole. Zoo houdt hij de leiding en bereikt tevens, dat
zijn vennootschap een nationaal kleurtje krijgt.
Het is slim bedacht en het succes is groot.
Van de N.V. Nederlandsche Ford Automobiel Fa
briek, die te Rotterdam wordt gevestigd, op een ter
rein van 2.85.00 H.A., is het maatschappelijk kapi
taal 5 millioen. Twee hiervan mochten de Neder
landsche geldschieters bijeen brengen en de animo
was zóó groot, dat voor tusschen de 1200 en 1300
millioen werd ingeteekend. 1)
Ja ja, Ford heeft het vertrouwen en geld zit
hier bij stapels, bij mudzakken vol 2)
Men vraagt zich wel eens af, waar toch al die
auto's moeten blijven. Binnenkort produceeren zijn
Amerikaansche werkplaatsen er zóóveel, dat er in 30
weken voor elk gezin in Nederland een wagen be
schikbaar komt: 1.500.000. Reken daarbij zijn filialen:
het Engelsche wordt gebracht op een jaar-capaciteit
van 200.000. En vergeet niet de tientallen andere
merken, die ook goedkoope wagens op de markt
smijten.
Verbluffend is het eenige woord, dat hierop
past zoowel wat Ford betreft als de heele auto
industrie.
Voor ons, aan kleine verhoudingen gewend, is het
niet te omvamen: honderdduizenden, neen millioe-
nen auto's!
En dan een bijna absoluut gebrek aan goede we
gen!
Hoe lang nog?
1) Men moet de beteekenis van het feit, dat er
voor zooveel honderden millioenen werd ingetee
kend, niet overschatten. Er was veel vraag naar die
aandeelen, dat stond van te voren vast. Men houdt
daar dan rekening mee en wie bijv. één aandeel wil
ouden bandiet tegelijkertijd een tik op zijn kop op den
koop toe geven."
„Maar vader, kunt ge niet eenvoudig naar hem toe
gaan, en zeggen dat zij van u is en dat ge haar terug
moet hebben?"
„Om dan uit wraak je verloving door hem te laten
afbreken? Het gebeurt niet! Men kan niet iemand in
zijn gezicht van diefstal beschuldigen en daarna van
hem verwachten dat hij er in toestemt dat zijn zoon met
je dochter trouwt, is het wel? De geringste zinspeling
dat ik hem voor den dief van deze scarabee houd, en de
Trotsche Oude Engelsche Aristocraat zou bij hem bo
ven komen en alles zou uit zijn. Hij verkeert in de
sterkste positie waarin een dief ooit verkeerd heeft. Men
kan hem niet te pakken krijgen."
„Daaraan dacht ik niet."
„Je denkt heelemaal niet. Dat is juist je fout," zei
Mijnheer Peters.
Nu begrijpt ge waarom wij er de voorkeur aan geven
scenari voor de film te schrijven. Het is voor den ver
fijnden en gevoeligen jongen romanschrijver pijnlijk,
dergelijke tafereelen tusschen vader en dochter te moe
ten beschrijven. Maar wat is er aan te doen? Zelfs als
hij in zijn gewone stemming was, was het humeur van
Mijnheer Peters van het allerslechtste; tijdens een cri
sis als deze maakte hij eenvoudig amok. Hij koelde zijn
gemoed op Aline, omdat hij zijn stemming altijd op
Aline gekoeld had, want haar zachte, lieftallige aard,
gevoegd bij het feit van hun verwantschap, maakte
haar tot de ideaal persoon om zijn zwartgallig, over-
kropt gemoed tegen te luchten. Tijdens het leven van
zijn vrouw had hij deze het bestaan zuur gemaakt Bij
haar dood, had Aline de ledige plaats ingenomen.
Aline schreide niet, want zij was geen meisje dat
spoedig haar toevlucht tot tranen nam, maar, ondanks
haar kalm, gelijkmatig humeur, was zij gegriefd. Zij
was een meisje dat niets liever verlangde dan dat alles
in de wereld zijn kalm, gemakkelijk verloop had, en
deze tooneelen met haar vader drukten haar altijd ter
neer. Zij maakte gebruik van een luwte in den woor
denstroom van haar vader, en verliet de kamer.
Haar opgeruimdheid hpd een zwaren schok te door
staan gehad. Zij smachtte naar sympathie. Zij ver
langde naar troost. Een oogenblik dacht zij aan George
Emerson als aan den persoon die haar troost kon
schenken. Maar George, in die rol, bracht zijn bezwa
ren mee. Aline had de gewoonte George te plagen en
aan te hitsen, maar in haar hart was zij een weinig
bang voor hem, en haar instinct zei haar dat hij, a:s
hebben, schrijft in voor 10 of nog meer en zou er
leelijk mee zitten, als hij alles kreeg toegewezen.
2) De stukjes van f 100, die werden uitgegeven,
noteerden onmiddellijk 200, 300, 400 en nog meer
Nu schommelt de koers om de 350. Waarom? Geen
beursman, die het U verklaren kan.
DE PRINS TERNAUWERNOOD ONTSNAPT.
Naar Reuter uit Bassora seint, verneemt men daar
uit vertrouwbare bron, dat een convooi van 17 voer
tuigen, waarbij zich de kroonprins van Nedzjd, de
zoon van den koning van den Hedzjas, bevond, op
weg naar Hasa door opstandelingen is aangevallen
De prins wist ternauwernood met twee wagens te ont
snappen. De overige werden in brand gestoken en hun
reizigers vermoord.
DE HALSKETTING VAN ZWART GAREN.
Een blad te Makassar, de hoofdstad van Celebes,
een der 4 groote Ned. Indische eilanden, vertelt de
volgende min of meer vermakelijke geschiedenis:
Kort geleden kon men, in het Bonthainsche vele
personen, zoowel mannen, vrouwen als kinderen zien,
die om den hals zwart garen droegen, enkelen droe
gen zulk een sieraad ook nog om een der polsen. Zij,
die geen van zwart garen gemaakten halsketting
droegen, en de meer ontwikkelden onder de Inheem-
schen begonnen nu naar den oorsprong van deze
mode te gissen en kwamen al vrij spoedig tot de ont
dekking dat een „doekoen" verteld had, dat zij in
haar droom de opdracht had gekregen van een mach
tig persoon, dat zij den menschen moest mccdeelen
een van zwart garen gemaakten halsketting te dra-
Koopt het beste voor Uw kind.
HET£ERSTEEN EENIGE
ST MOORNLv.misi
ZAANDAM
r fV—MM—BJ
Prijs per pak 23 cent.
Gezondheid en Levenskracht.
Engros verkrijgbaar:
s SCHAGEN
vertrooster, te wild en te woest te werk zou gaan voor
een meisje, dat bestemd was om in Juni met een an
deren man te trouwen. George als vertrooster, zou veel
te veel belust zijn over te gaan tot de daad, eerder dan
dat hij de vertroostende macht van het woord zou aan
wenden. Het geneesmiddel van George voor de wond,
dat voelde zij, zou hierin bestaan, dat hij haar in een
taxi duwde en met haar naar het kantoor van den eer
sten den besten ambtenaar van den Burgerlijken Stand
reed.
Neen, naar George kon zij niet gaan; maar naar wie
dan?
Het visioen van Joan Valentine doemde voor haar
op van Joan, die zij gisteren gesproken had, sterk,
flink, zelfvertrouwend, in haar tegenspoed dapper het
hoofd rechtop houdende. Ja, zij zou Joan gaan opzoeken.
Zij zette haar hoed cp en verliet het huis.
Zeer eigenaardig, had R. Jones zich een kwartier eer
der met hetzelfde doel op weg begeven.
V.
Hoe heerlijk ls het, als men kort na het bijwonen
van een tooneel van geweld en miskenning, verplaatst
wordt naar een van rust en vrede. Met een gevoel van
opluchting neem ik den draad van dit verhaal weer op,
ver van Mijnheer Peters en zijn giftige uitlatingen, in
de gezellige rookkamer van Blandings Castle.
Op bijna hetzelfde uur waarin Aline Peters een bezoek
aan haar vriendin Joan Valentine ging brengen, zaten
drie mannen in de gezellige rookkamer van Blandings
Castle.
Zij hielden zich ieder met iets verschillends bezig. In
den ligstoel het dichtst bij de deur, lag de Hoogwelgebo
ren Frederick Threepwood voor zijn vrinden Fred
die te lezen. Dicht bij hem zat een jonge man, wiens
oogen, bedekt door glinsterende brilleglazen zonder mon
tuur, gevestigd waren op verscheidene keurig gerang
schikte rijen opengelegde speelkaarten. (Rupert Bax
ter, de onschatbare secretaris van Lord Elmsworth,
was niet met ondeugden behept, maar somtijds zochten
zijn met werk overladen hersens ontspanning in een
spelletje solitaire). Achter Baxter, een sigaar in den
mond en een lichte versnapering naast zich, had de
Graaf van Elmsworth zijn gemak genomen. Na een
tooneel als dat waarvan wij zooeven getuige geweest
zijn, doet het iemand weldadig aan een vreedzaam
schouwspel als dit te schilderen.
gen, anders zouden zij (door den duivel) gewurgd
worden. En de goê-gcnicentc deed wat de doekoen
verteld had, waarbij de een het verhaal doorgaf aan
den ander, en zoo breidde deze mode zich hoe langer
hoe meer uit.
De politie in het Bonthainsche ging de zaak uitplui
zen. Eenige dragers van den zwart garen halsketting
werden aangehouden en ondervraagd en kregen toen
den last dien halsketting zoo spoedig mogelijk af te
doen. Dit hielp, andere dragers van den halsketting
hoorden van de aanhouding en deden den halsketting
dadelijk af en nu loopt niemand in het Bonthainsche
meer met zwart garen om den hals of om den pols
en niemand is meer bang om (door den duivel) ge
wurgd te worden.
DE BIJNA GESTORVEN SCHULDENAAR EN DE
GOEDHARTIGE CREDITEUREN.
Dat er in de Rocmccnsche hoofdstad. Boedapest,
nog goedhartige crediteuren bestaanc zal uit de na
volgende gebeurtenissen blijken.
Een koopman, die door vlijt en volharding tot wel
stand was gekomen, verloor door tegenspoed in zaken
weer alles wat hij bezat. Eenige dagen geleden zou
den zijn bezittingen onder den hamer komen en op
verzoek van de crediteuren had het gerecht ook reeds
den datum voor de openbare veiling van zijn huis
vastgesteld. Toen de deurwaarder met de veiling van
de meubelen was begonnen, riep de failliete koopman
plotseling uit: „dat kan ikniet meer aanzien" en
stormde de kamer uit. Eenige minuten later kwam
een bewoner van het huis melden, dat de koopman
in groote opwinding op de dienstbodentrap was ge
zien en nu niet meer te vinden was. De deurwaarder
staakte de veiling en begon met de advocaten, cre
diteuren, veilingshyena's en andere belangstellenden
den huiseigenaar te zoeken. Ten slotte vond men hem
op zolder, waar hij zich had opgehangen. Men sneed
hem direct af en deed pogingen hom weer in deze
wereld terug te brengen. Deze pogingen werden, met
succes bekroond, de man werd weer in zijn w.oning
teruggebracht en de gestoorde veiling kon worden
voortgezet.
Onder den indruk van het gebeurde deed nu echter
een der crediteuren het voorstel, de veiling liever niet
te houden en den koopman de verzochte surséance
van betaling toe to staan. Do andere crediteuren gin
gen er mee accoord en zooals Pesti Tözsde bericht, zal
ook de veiling van het huis worden uitgesteld.
ADOLPH ERAUN GEARRESTEERD.
Wolff meldt uit Bruex (Tsjecho Slowakië):
De krankzinnige moordenaar Adolph Braun, die
zijn vader met een bijl heeft neergeslagen en zijn
moeder en zuster zwaar verwond heeft, is gister in
een nabijgelegen bosch gearresteerd.
Dagen lang had hij zich met zijn hond daarin ver
stopt gehouden en slechts van vruchten geleefd.
Bij zijn arrestatie had hij geen kleeren meer aan
zijn lichaam, bleef heel rustig en bekende den moord
te hebben gepleegd.
RACE-VLIEGTUIG IN HET WATER GEVLOGEN.
Tijdens een oefenvlucht met een nieuw race-toe-
stel, een Fia C 2-machine, dat deel zou nemen aan de
wedstrijden om den Schneider-Cup in Engeland,
kwam het toestel terecht in het Garda-meer en zonk.
De piloot, de Italiaansche sergeant-vlieger Ajello,
die deel uitmaakt van het Italiaansche team, dat
naar Engeland zal worden afgevaardigd, kon bijna
zonder verwondingen gered worden.
Het boek waarin de Hoogwelgeboren Freddie las was
een klein boek in papieren omslag. De omslag was
versierd met een plaat in kleurendruk van rood, geel
en zwart, en stelde een gespannen oogenblik voor in het
leven van een man met een zwarten baard, een man
met een gelen baard, een man met in 't geheel geen
baard, en een jonge vrouw, die, bij het eerste gezicht
uitsluitend oogen en haren scheen te zijn. Tot het een
of ander doeleinde dat hijzelf het beste wist, had de man
met een zwarten baard, de jonge vrouw vastgebonden
aan een ingewikkelde machinerie, voornamelijk bestaan
de uit raderen en katrollen. De man met den gelen
baard duwde of trok aan een hefboom. De man zonder
baard, die uit een luik in den vloer te voorschijn kwam,
hield een groote revolver gericht op lieden op den
achtergrond.
Onder deze afbeelding stonden de woorden: „Handen
omhoog, jullie bandieten!" Daarboven, in sierlijke krul
letters dwars over de bladzijde: „Gridley Quayle, Detec
tive. Het Avontuur van de Geheimzinnige Zes. Door
Felix Clovelly."
De Hoogwelgeboren Freddie verslond het Avontuur
van de Geheimzinnige Zes eerder dan hij het las. Zijn
gezicht was vuurrood van opwinding, zijn haren waren
verward, zijn oogen puilden hem uit het hoofd. Hij
ging er in op.
Dit is inzonderheid een eeuw, waarin ieder van ons,
als hij maar ijverig zoekt, die lectuur kan vinden, die
met zijn geestelijke vermogens strookt. Ernstige en
geleerde mannen, zoowel te Eton als elders, hadden
beproefd Freddie Threepwood Latijn en Grieksch, als
mede het Engelsch in te stampen, en de schaapachtige
volharding waarmee hij geweigerd had in de meester
stukken in alle drie genoemde talen belang te stellen,
had hun de overtuiging geschonken dat hy zich plotse
ling ontpopt als een ijverig lezer. Alleen, weliswaar,
als ijverig lezer van de Avonturen van Gridley Quayle,
maar dan toch in ieder geval als lezer. Hij leidde een
suf leven, en Gridely Qua ijle was de eenige persoon
die er afwisseling in bracht. Voor den Hoogwelgeboren
Freddie was het bestaan eenvoudig een soort van woes
tenij, waarin zich maandelijks iets voordeed, in den
vorm van een aflevering van de avonturen van Quayle.
Zijn grootste eerzucht was den man te mogen ont
moeten die ze schreef.
Wordt vervolgd.