Almeei Nltm
Denk ©in baby's
teere huid
MIK
Radioprogramma
Donderdag 31 October 1929.
72ste Jaargang No. 8555
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
BEDRIJF OF DIENST?
DE R00DE -
VINGERAFDRUK.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330; INT. TELEF. No. 29.
Prijs per 3 maanden fl.65. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TI6N van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bcwijsno.
inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Particulieren, die iets ondernemen, moeten zorgen,
dat ze uitkomen. Niet elk jaar hoeft winst op te le
veren, maar de gemiddelde uitkomst mag geen ver
lies zijn. Elke zaak, waarin dit wel het geval is, is
tot ondergang gedoemd. Plet doel is immers winst
te maken, er beter op te worden en zoodra het anders
loopt, staat men aan het begin van het einde. Het
in-teren kan niet duren. Dat kan zelfs de meest ka
pitaal-krachtige niet volhouden.
Zoolang de maatschappij is, als zij is, zal het niet
anders worden. De grondslag, waarop zij rust, is niet
Ihet gemeenschappelijk welzijn. Ieder vecht voor
zich zolf cn het doel kan nog niet anders zijn dan
het persoonlijk oordeel. We groeien naar iets beters,
iets hoogers, doch bereikt is dat nog lang niet
De gemeenschap staat er anders voor dan de par
ticulier.
Een gemeente, die haar ingezetenen gas gaat leve
ren, kan de rekening zoo opzetten, dat haar bedrijf
net uitkomt. Winst is niet noodzakelijk.
Dat er niettemin dikwijls winst wordt gemaakt en
dat die gestort wordt in de gemeentekas, is een feit,
doch voor het bedrijf is dit zeker niet noodig en
yelen keuren het dan ook af.
Verlies moet er natuurlijk niet worden geleden,
al is het geen doodwond.
Neem eens aan, dat een gemeente licht levert aan
al haar ingezetenen. Als het jaar om is, blijkt er
een flink overschot te zijn, dat dus door alle in
woners is bijeengebracht Logisch is het nu, om dit
overschot aan te wenden ten bate van het bedrijf.
Er zijn misschien verbeteringen mogelijk of een ta
riefsverlaging, die het overschot in één of meer ja
ren opslokt. Zij die het overschot fokten, krijgen
het dan in een of anderen vorm terug.
Ja, zegt men dan wel, dit is ook het geval, als het
overschot in de gemeentekas wordt gestort, want dan
kan de belasting lager zijn.
Inderdaad, maar dan profiteeren niet dezelfde
mcnschcn.
Ieder gebruikt licht, ook de armste, doch niet ieder
betaalt belasting. Wordt dus een te-veel aan licht
geld aangewend om de belasting lager te houden,
dan profiteeren daarvan andere personen en juist
zij, die het niet het allereerst noodig hebben.
Deze redeneering kan men ook volgen, maar dan
in omgekeerden zin, als de richtprijs te laag zou zijn.
Dan is er een te kort, dat ingehaald kan worden
door de prijzen te verhoogen of door een greep te
doen uit de gemeentekas. In het eerste geval treft
men dezelfde personen, die van den te lagen prijs
hébben geprofiteerd, terwijl in het tweede geval de
niet-belastingbctalers niet zouden medehelpen om
het tekort aan te zuiveren.
Vooral op het platteland zal het zelden voorko
men, dat alle gezinnen profiteeren van door de over
heid geleverd licht, gas of water. Dan klemt het des
te meer, om bedrijfskas en gemeentekas goed ge
scheiden te houden. Wie bijv. zelf niet van licht of
gas kan profiteeren, omdat hij te afgelegen woont,
moet het voelen als een onrecht, als hij toch zou
■worden aangesproken voor een tekort op een dier be
drijven.
Evenwel kan hier onderscheid gemaakt worden,
en dit onderscheid drukt men dan uit door de woor
den bedrijf en dienst.
Gas- en electriciteitslevering dat geschiedt door
zuivere bedrijven.
De waterlevering begint te lijken op een dienst.
Geen gas en geen eiectriciteit beteekent alleen
minder gemak.
Geen waterleiding beteekent behalve minder gemak
FEUILLETON
Uit het Duitsch van
M ATT Hl AS BLANK.
HOOFDSTUK IH.
Het hoorde tot de gewoonten van den heer Langen-
bach om aan de ontbijttafel zijn particulieren secreta
ris aanwijzingen voor den heèlen dag te geven. De jon
geman stond een pas of vijf van hem vandaan, in voor
overgebogen houding, in de linkerhand een blocnote, in
de rechter een potlood en met zijn knipperende grijze
oogen keek hij naar den Consul-Generaal die juist een
ei verorberde en niet veel notitie nam van de aanwezig
heid van zijn gedienstige geest.
Hebt u nog iets bijzonders meneer?
Neen, U kunt wel gaan. Om tien uur kom ik in
mijn werkkamer.
De magere gestalte, wiens figuur Iets jongensachtigs
had dat een tegenstelling vormde met het rimpelige,
geelachtige gezicht maakte eerst voor zijn meester een
buiging, toen voor diens echtgenoote en verliet geruisch-
I003 de kamer.
Richard Langenbach wendde zich nu naar zijn vrouw,
die langzaam een kopje mocca dronk.
Ik wilde twintig duizend mark aan de stichting van
Prinses Aldegonde geven. Je vindt het zeker wel goed,
want een dergelijke vereeniging dient gesteund te wor
den.
Over haar smal, bleek gezicht trok een lachje, en zij
haalde de schouders op.
Waarom vraag je dat? Je verandert toch niet van
idee als je eenmaal een besluit genomen hebt.
Toch wil ik weten of jij er mee accoord gaat, een
ook een gevaar, niet alleen voor de betrokkenen,
maar ook voor derden. Zuiver water voorkomt ziekte
en besmetting. Er is dus een algemeene kant aan de
levering van goed water en de overheid kan aldus
redeneeren: het is van zoo groot gewicht voor de
heele gemeenschap, dat ik er gerust geld op toe mag
leggen.
Natuurlijk heeft dat bijpassen een grens en ver
standig lijkt het, om het bedrijf niet de beschikking
te geven over de overheidskas.
Wat Noord-Holland van plan is te doen, lijkt ons
uitstekend.
Het Provinciaal Waterleidingbedrijf wordt als be
drijf beheerd. Het moet rondkomen, doch hoeft geen
winst te maken. De kommen der dorpen, flinke
buurtschappen zijn alle aangesloten. Met de geldende
waterprijzen, ongeveer 25 cent per M3., is de exploi
tatie mogelijk.
Aansluiting van kleine buurtjes en eenzaam ge
legen woningen zou uitloopcn op schade, verlies. Dat
kan het bedrijf niet dragen cn als het er toch toe
overging om er water te leveren, zou het, om uit te
komon, overal den prijs van het water moeten ver
hoogen of het tekort verhalen op de provinciale kas.
Wasch zachte kleertjes nooit met scherpe zeep. Dit veroorzaakt
prikkeling van baby's teere huid. Gebruik altijd Luxen Lux
alleen. Lux is zoo zacht voor teere wol en fijn katoen—cn
verwildert het vuil zoo gemakkelijk uit het weeïsel. En tevéhs
zoo vlugKlop een handvol Luxvlokken in een teil heet water
tot schuim en koel het overvloedige sop wat af. Haal dan het
kleedingstuk door het sop. Na het uitspoelen zult U zien dat
het heerlijk frisch en zacht is bij
uitstek geschikt voor baby's teere hntd.
a. v. DE LEVEB'S ZERP MAATSCHAPTCJ VIXUlDBtCEN
dergelijke zaak moet heusch ondersteund worden.
Ze leunde achterover in haar stoel.
Geef je niet zooveel moeite om comedie te spelen;
het zijn immers niet de armen die je wil helpen. Prin
ses Aldegonde moet aan je bestaan herinnert worden en
daarbij moet er zeker ook nog een bericht in de kran
ten komen: De door liefdadigheidsztn bekenden Con
sul-Generaal... enz. Het is duidelijk genoeg waarom je
dergelijke dingen doet
Zijn dikke hand pakte de botervloot, en kauwend gaf
hij ten antwoord:
Het spreek vanzelf dat ik bij mijn bedoelingen
een doel voor oogen heb.
Dat weet ik, je hoeft je niet te verontschuldigen,
ik geloof niet dat er tusschen ons geheimen bestaan.
Dat hoort ook zoo, of denk jij misschien anders
daarover?
Mevrouw Langenbach zag er vermoeid uit, er was van
ochtend een scherpe trek op haar mooi gezicht.
Neen, jij hebt er voor gezorgd dat ik niet meer aan
geheimen hoef te gelooven, evenmin als aan idealen.
Langenbach bestreek zijn broodje dik met boter en
gaf ten antwoord:
Idealen zijn goed voor jonge meisjes, dichters en
dwazen. Een verstandig man vervult zijn plichten, doet
zijn werk verlangt van iederen arbeid geen tegenpres
tatie
Dat weet ik Wat ben jij toch een buitengewoon
verstandig mensch!
Toen schoof Kitty haar kopje van zich af en stond
op. Ze ging naar het venster, steunde met haar rechter
arm tegen den muur en keek, met het hoofd op de ar
men geleund, naar het park, waar de boomen met een
weelde van witte en roode bloesems prijkten.
Je schijnt je niet goed te voelen, je hebt vanoch
tend niets gegeten, merkte haar man op.
Er kwam geen antwoord.
Is dat de nawerking van je ontmoeting van gister
avond? Meneer von Matrel is weer opgedoken; je hou
ding zal hem wel niet In twijfel gelaten hebben dat hij
niet hoeft te trachten je nader te komen, maar het komt
me toch voor dat die ontmoeting je aangegrepen heeft.
Ik vergis me zeker niet?
Ik weet dat het verleden nooit meer het heden kan
worden, klonk het mat
Neen! Maar dikwijls verlangt een mensch dat het
wel zou kunnen en die wensch is meestal de eerste
schrede op den weg van de verleiding.
En voor dien eersten keer dien morgen gold zijn op
merkzaamheid haar alleen; hü keek haar aan en in zijn
blik was een loerende, argwanende uitdrukking.
Ik speel geen dubbel spel, zei ze hoog. Wat voor
bij is, is voorbij en het heeft geen doel om nog verder
over de zaak te praten.
Zooals je wilt. Ik dacht alleen maar aan hem op
dat je mij op bijna verwijtenden toon een verstandig
mensch noemde. Dat heb ik in ieder geval nooit gedaan,
met spelen doelloos geld wegsmijten. Ik kreeg daarnet
den indruk dat je lichtzinnigheid een verdienste schijnt
te vinden, vandaar dat ik aan von Matrei dacht. Die
was lichtzinnig!
Ik wil zijn naam niet meer hooren.
Je zult toch niet kunnen verhinderen dat je hem In
het vervolg af en toe ontmoet.
Dan zal ik doen wat de beleefdheid eischt.
Ik verwacht ook niets anders van je; het is alleen
de vraag of hij daarmee tevreden zal zijn.
Je kunt het gerust aan mij overlaten.
Ze keek hem, toen ze dit zei, zoo ijzig koud aan dat
hij zweeg en hij vervolgde zijn ontbijt zonder verder
iets- te vragen.
Kitty bleef aan het venster staan; haar oogen dron
ken de heerlijkheid van den voorjaarsdag in en zij
droomde van een anderen tijd, waaraan de herinnering
haar nimmer wilde loslaten.
Ja, haar man had goed geraden! Do ontmoeting
van gisteravond had haar aangegrepen. Al had haar
houding het niet verraden, wat zij inwendig geleden had.
dat wist alleen zij. En zij dacht ook aan wat haar man
nog meer had gezegd: als Bobbie eens niet tevreden
was met een omgang als tusschen volslagen vreemden!
Neen, daarin zou ze onder geen voorwaarde bewilligen.
Maar als hij opheldering zou elschen hoé alles zoo ge
komen was, kon ze hem dan een antwoord weigeren?
Plotseling duwde Consul-Generaal Langenbach zijn
stoel zoo heftig achteruit, dat zij ervon schrok; ze liet
haar arm zakken en keerde zich om, met een uitdruk
king van angst in haar oogen.
Ik wil je niet langer storen, zei hü norsch, ik
ben in mijn werkkamer als er naar mü gevraagd wordt.
Gedeputeerde Staten willen van dit laatste niet
weten, terwijl prijsverhooging vanzelf is uitgesloten.
Ged. Staten kunnen natuurlijk niet zeggen tegen
het bedrijf: ga uw gang maar, de provincie., is er
goed voor!
Wel kan dit:
Gedeputeerde Staten kunnen overwegen wat een
meer algemeene voorziening van goed drinkwater in
het belang der heele gemeenschap waard is en in
overleg met Provinciale Staten een bedrag vaststel
len, waarmee onrendabele gebieden geholpen kun
nen worden.
Hot bedrijf blijft dan bedrijf in den zin, dat het
rond moet komen, doch dc hulp dcrProvincie, door
deze zelf te bepalen, stelt het in staat om gedeeltelijk
als dienst te functionneeren.
Die provinciale hulp zal wel afhankelijk gesteld
worden van wat de belanghebbenden en de gemeen
ten doen, doch dit verandert het principe niet.
Óm de sociale betcekenis van de watervoorziening
is een greep uit de publieke kas gemotiveerd. Ge
zamenlijk brengen we iets tot stand wat een aantal
onzer in het bizondcr helpt, doch die hulp reikt ver
der cn is ook hulp aan de gemeenschap, omdat die
als het ware veilig gesteld wordt voor de gevaren,
die uit het gebruik van ondeugdelijk water kunnen
voortkomen.
Zoo staat het overheidsbedrijf op hooger plan dan
het particuliere.
Zij, die er in werken in dc eerste plaats, maar
ook wij die er alleen van profiteeren, moeten het
voelen als een plicht aan de gemeenschap, om mede
te werken, dat zulk een bedrijf ten volle zijn taak
kan vervullen.
VRIJDAG 1 NOVEMBER.
Hilversum (298 M. na 6 uur 1875 M.)
10.00 Tijdsein, Morgenwijding, 12.00 Politieberichten,
12.15 Avro-ensemble, 2.00 Schoolultzending, 2.45 Gra-
mofoonmuziek, 3.00 Maak het zelf! 4.00 Gramofoon, 5.00
Lezing Ir. J. Gratema, „De ontwikkeling der moderne
architectuur in Nederland, 5.30 Hongaarsche kapel, 6.00
Tijdsein, 6.30 Koersen, 6.45 Spaansch, 7.15 Radiocursus
Binnenvaart. 7.45 Politieberichten, 8.00 Tijdsein, Opera
avond: Hélène Cals, sopraan. Lit Fuldauer, sopraan,
C. de Vos, tenor. M. Plooljer, tenor.^E. v. d. Bosch,
bariton, E. v. d. Ploeg, bariton, G. Leenders, bas; Om
roeporkest; 9.30 Nieuws, 9.45 „Paljas", Opera in 2 be
drijven, o.l.v. C. de Vos, daarna gramofoonmuziclc.
Kuizen (1875 M.)
10.30 Tijdsein, Ziekendlenst N.C.R.V., 11.00 Kerkuitzon-
ding, 12.30 K.R.O.-trio, 1.30 Gramofoonplaten, 2.15 Gra-
mofoonpl.. 3.00 Tijdsein, Concert, 5.00 Allerheiligen en
Allerheiligenpreek, 6.40 Tuinbouwhalfuurtje: „De teelt
van kruisbessen en roode bessen", 7.00 Schriftverbete
ring, 7.35 Persnieuws, 7.40 Cathechisatie, 8.15 Opening
Propaganda-avond, 8.15 Openingswoord, 8.20 Concert,
8.20 „Het beginsel der Vrijzinnig Hervormden", 9.00
Concert, 9.20 „Vrijzinnig Hervormde Vereeniging", 9.40
Concert.
Zeesen (1635 M.)
9.20 V. Mühlefeld: „De Drooglegging der Zuiderzee",
11.20 Gramofoon, 3.05 Voor de vrouw, 3.50 Concert, 4.50
Gesprekken over muziek, 6.40 Wetenschappelijke voor
dracht voor Artsen, 7.20 Opera-uitzending „Spanische
Stunde", muzikale comedie in 1 acte, 8.50 Zesdaagscne
Rennen.
Daventry Jr. (479 M.)
3.20 Orgelmuziek, 4.20 Dansmuziek, 6.50 Concert, 7.20
Concert 8.20 Tweede B.B.C.-Symphonieconcert 9.35 „A
Mass of Life", 2e deel; 10.35 Jack Hylton. 11.35 Dans
muziek.
Londen (356 en 1553 M.)
10.35 Morgenwijding, 12.20 Sonatenconcert, 7.05 Grond
slagen der muziek, 8.05 Militaire muziek. 8.15 Concert,
8.20 Cabaretprogramma, 11.20, Verrassing, 11.35 Dans
muziek J. Payne.
Ze knikte, maar toen de deur zich achter hem geslo
ten had, drukte ze haar blanke voorhoofd tegen de koele
glasruiten alsof zij een gloed moest uitblusschen die
opgelaaid was door de gedachten aan het verleden. En
zü ging van het venster weg en belde om een dienst
meisje die zij aanwijzingen voor den dag gaf.
De Consul-Generaal was op weg naar zijn werkkamer,
toen zijn particulieren secretaris hem tegemoet kwam:
hy gaf hem een gesloten brief die door een hoteljongen
gebracht was. Met een hoofdknik nam Langenbach den
brief in ontvangst en de secretaris liep onhoorbaar te
rug.
Richard Langenbach draaide den brief om en om. Het
handschrift van het adres kwam hem onbekend voor.
Hü scheurde de enveloppe open, maar nauweiüks had
hij de eerste regels gelezen of een opeenvolging van
emoties was in zün gelaatstrekken zichtbaar. Zijn oogen
sperden zich wijd open, zün gezonde kleur verdween,
hij werd aschgrauw. Zijn lippen waren op elkaar ge
klemd en schenen tusschen de tanden te verdwijnen, de
neusvleugels gingen hygend op en neer en hy scheen
op zijn beenen te wankelen.
Hü smeet het papier op de schrijftafel en sloeg in
machtelooze woede met beide vuisten op den brief.
Maar spoedig kreeg hij zün zelfbeheersching terug,
hij strekte zich, streek met uitgespreide vingers een
paar maal door zijn haar, lachte in zichzelf en ging toen
weer zitten.
Achterover geleund in zün stoel, bleef hij een heelen
tüd peinzend zitten; zün handen gebald op de schrijf
tafel. Toen stond hü langzaam op. Hü scheen tot een
besluit gekomen te zün; hij greep naar den brief, ging
er mee naar de kachel en stak daar het papier met een
lucifer aan en zag toen hoe de vlammen het verteer
den. Maar dat alleen was hem niet voldoende. Met den
briefopener verspreidde hü de zwartverkoolde rest, zoo
dat er niets meer overbleef dat ook maar in de verste
verten op de overblijfselen van een brief leek. Bü dit
vernietigingswerk waren zijn gedachten zoo ingespan
nen, dat de anderen op zün voorhoofd als koorden uit
puilden.
Toen ging hü langzaam weer naar zün schrijftafel te
rug.
Wordt vervolgd.
