RADIO
Het Ontstaan van Radiostoringen en
hunne Bestrijding
Waarnaar men
luistert
Grapjes en Experimenten.
Het bevestigen van dunne draden.
door
Prof. Ing. HARRY W. HOUCK.
Bij de 6teeds grooter wordende gevoeligheid van
de hedcndaagschc ontvangtoestellen en wel in het
bijzonder van die, welke met moderne lampen uitge
rust zijn, wordt het vraagstuk van het verkrijgen
eener plaatselijk rustige en storingsvrije ontvangst
steeds urgenter. Het is een feit, dat tengevolge van
het steeds sterker worden der oraroepzenders, de
voornaamste bron van storingen niet meer ligt in wat
men aanduidt met den naam van atmospherische sto
ringen, zooals b.v. onweer, magnetische stormen, enz.
Het geluid der omroepzenders komt n.1. zoo krachtig
over, dat de zwakkere atmospherische storingen hier
door bijna geheel overstemd worden. De storingen,
welke ook thans nog als zeer hinderlijk ondervon
den worden, worden dan ook bijna zonder uitzon
dering veroorzaakt door electrische apparaten en
toestellen en door inductieverschijnselen.
Teneinde deze storingen tegen te gaan kan men
twee middelen te baat nemen. Ten eerste door een
inrichting aan te brengen in de stroomtoevoerleiding,
waaruit het radiotoestel gevoed wordt en ten tweede
kan men de storingsbron zelf opzoeken en daar de
inrichting aanbrengen. Alhoewel de -eerste manier
voor de meeste luisteraars het gemakkelijkst is, en
meer speciaal indien men niet kan nagaan, waar het
storende apparaat zich bevindt, verdient het toepas
sen van de tweede methode de meeste aanbeveling,
daar hiermede verreweg de beste resultaten bereikt
worden. Het is dus steeds aan te raden de storings
bron op te zoeken, ook al moet men hiervoor meestal
de hulp van derden inroepen.
Kon men alle storingen in het radiotoestel zelf op
heffen, dan zouden immers alle toestellen door de
fabrikanten reeds van te voren van een inrichting
hiervoor voorzien worden.
Alle storingen zijn echter niet afkomstig uit het
voedingsnet. Er zijn ook storingen, welke het toestel
langs de antenne bereiken. Het is gebleken, dat sto
ringen, welke ten deele langs de antenne en gedeel
telijk langs de stroomtoevoerleiding het toestel bin
nen komen, beiden verdwenen blijken te zijn, indien
men een doeltreffende inrichting bij de storingsbron
aanbrengt.
De meeste koopers van een anti-storingsinrich-
ting weten, dat de storingen, welke zij willen bestrij
den, afkomstig zijn van het lichtnet. De kwestie is
nu alleen om uit te maken, welke apparaten in wer
king zijn op het oogenblik, dat de storende geluiden
uit den luidspreker komen (stofzuigers, Röntgen-in-
stallaties e.d.).
Een handig apparaatje voor het opheffen
van storingen bij stofzuigers en andere
electrische machines.
De stroomleveranciers hebben zich voor het sto-
ringsvraagstuk zeer geinteresseerd, want een groot
deel van hun afnemers bestaat uit radio-luisteraars,
die zich bij eventueele storingen meestal direct tot
hen wenden. Volgens James C. Allen, in een publi
catie van het Institute of Radioengineers van Mei
1929, worden de storingen verhoudingsgewijs als volgt
veroorzaakt:
Fabrieken, werkplaatsen, enz. 30
Toestellen voor stroomvoorziening 17
Huishoudmachines 26
Defecte Radiotoestellen 15
Andere oorzaken 13
Dit staatje toont ten duidelijkste, dat slechts 17
der storingen te wijten zijn aan toestellen cn inrich
tingen der stroomvoorzieniugsmaatschappijen zelf.
Teneinde vast te stellen of de storingen langs de
antenne binnenkomen, make men deze van het toestel
los. Dan probeere men het toestel zoowel zonder als
met aardverbinding. Verdwijnen hierdoor de storin
gen, dan komen deze langs de antenne binnen. Om
oen dergelijke storing tegen te gaan, kan men het
bovenbedoelde antistoringstoestelletje niet gebruiken.
Blijft men echter de storingen toch waarnemen, in
dien men de antenne uitgeschakeld heeft, en kan
men geen toestel of motor vinden, die storingen ver
oorzaken kan, dan bestaat er nog een derde moge
lijkheid, en wel dat de storingen door het toestel zelf
veroorzaakt worden. Dit kan gebeuren door de vol
gende omstandigheden:
Losse lampvoetjes, dientengevolge slecht contact,
vuil en stof in de lampvoeten, fouten in de lampen,
trillende of rammelende luidsprekers, stof tusschen
de platen van de variabele condensatoren, contact
tusschen deze platen, defecte transformatoren, slecht
gesoldeerde verbindingen. Bij de gelijkrichter kan
bovendien de fout liggen bij een minder goede af-
vlakcondensator, slordige aansluiting der geleidin
gen, defecte weerstand van de stroomverdeelingsin-
richting, slechte kwaliteit van den gelijkrichter in
het algemeen, enz.
De storingen, welke langs de antenne komen moe
ten steeds aan de storingsbron zelf bestreden worden,
daar een inrichting bij het ontvangtoestel ook de
ontvangst der omroepprogramma's beinvloeden kan.
Het zal een ieder dus duidelijk zijn, dat wij tegen
over storingen, welke uit de weersomstandigheden
vortvloeicn machteloos staan. Buiten deze storings
bronnen bestaan er echter nog vele, welke wij wèl
tegen kunnen gaan, zooals b.v. vonkende electri
sche apparaten, lichtreclames, electrisch gedreven
oliestookinrichtingen, machinerieën voor liften, ge
lijkstroommotoren, huishoudelijke apparaten, zoo
als sofzuigers, electrische koelkasten, enz. Al deze
apparaten zijn eigenlijk kleine radiozendertjes, wier
signalen dikwijls hinderlijk uit den luidspreker
klinken.
Natuurlijk staan deze storingen ten nauwste in
verband met de lijnstoringen vanuit het electrisch
net en met het doen verdwijnen
van deze alleen komt men er dus
niet.
Heeft men cl. een inrichting aan
gebracht voor het opheffen der sto
ringen van het stroomtoevoernet,
dan hoort men de storingen nog
steeds, zoodat men zou gaan veron
derstellen, dat de inrichting niets
helpt. Dit is echter niet juist, wat
na het bovenstaande wel duidelijk
zal zijn.
Ook het parallel loopen van de
antenne met een geleiding van het
electrisch net is een factor van na-
deeligen invloed, daar hierdoor een
capacitieve koppeling tusschen deze
twee geleiders kan ontstaan, wat
weer storingen veroorzaakt.
Samenvattende kunnen wij dus
zeggen
1. Het is steeds noodzakelijk om
de inrichtingen, welke dienen voor
het vermijden van radiostoringen
zoo dicht mogelijk bij de storings
bron zelve aan te brengen.
2. Indien dit mogelijk is, plaatse
men deze bij het ontvangtoestel.
3. Gebruik alleen inrichtingen
van goed fabrikaat, waarvan gij
weet, dat de fabrikanten op dit
moeilijke gebied hun sporen reeds
verdiend hebben.
(Nadruk verboden.)
ZONDAG 17 NOVEMBER.
Hilversum (298, voor 12.00 en na 6.00 u. 1071 M.)
9.00 Esperanto; 9.15 Vioolconcert van Beothoven; 9.45
„De Volkenbond" III; 10.00 Doe het veilig: 10.15 Jood-
sche liederen; 12.00 Tijdsein, praatje over „De ontwikke
ling der Sterrenkunde"; 12.40 Midragconcert; 2.00 Lit
terair halfuurtje; 2.30 kinderoperette „Sneeuwwitje";
4.00 Gramofoon, Sportnieuws; 5.00 BU de Pomp; 5.15
Kinderuurtje; 6.00 Vooravondconcert; 7.30 Bridge; 8.00
Nieuws; 8.15 Versterkt Omroeporkest; S.50 De familie
Speenhof; 9.15 Concert; 11.00 Gramofoon.
Huizen (1875 M.)
8.25 Morgenwijding; 10.00 Hoogmis; 12.30 Tafelmuziek;
I.30 voordracht; 2.30 Concert; 4.30 Ziekenuurtje; 17.50
Kerkdienst, 7.30 Lezing, 8.00 Praatje, ultzendavond, 10.45
Epiloog.
Zeesen (1635 M.)
8.20 Morgenwijding; 10.20 Ouderuurtje; 10.50 Blaasmu
ziek; 12.20 Middagconcert; 1.50 Sprookjes; 2.20 „De drie
Musketiers"; 5.35 Gemoedsbewegingen bij dieren: 6.20
Geschiedenis in den Akker; 6.50 Berenjacht in Siberië;
7.20 Mandolineconcert; tot 11.20 dansmuziek.
Daventry Jr., (479 M.)
4.20 Concert; 8.20 Godsdienst; 9.20 Kamermuziek; 10.50
Epiloog.
Londen (356 en 1553 M.)
3.20 Bachcantate; 4.05 Orkest; 5.35 Godsdienst; 6.05
Bijbellezing; 6.50 en 8.20 Kerkdienst; 9.25 Concert; 10.50
Epiloog.
Radio-Paris (1725 M.)
12.20 Preek; 1.20 Gramofoon; 3.20 Concert; 5.20 Dans
muziek; 6.50 Gramofoonplaten; 7.50 Lezing; 8.20 Concert
Woenen (516.4 M.)
9.20 Mlchael Haydn: Dultsche Hoogmis; 10.20 Weensch
symphonleorkest; 3.20 Concert; 5.35 De Kameroen: 6.20
Kamermuziek; 7.35 „Das Scharzwaldmadel", operette
van JesseL
Hamburg (S72 M.)
6.20 Havenconcert; 8. Orgelconcert; 8.10 Porceieinen
klokkenspel; 8.45 Morgenwijding; 10.20 Fr. Liszt; 10.50
Scarpa-orkest; 11.35 Herdenkingsuurtje: 12.20 Zondags
concert; 1.20 Sprookjes; 2.20 De wondermooie gouden
Haar; 4.20 Theodoor Storm in het Lied: 5.05 Exotische
Muziek; 6.05 Scarpa-orkest; 6.50 Lezing; 7.20 Herfstbal
der Norag; 9.50 Actueele afdeellng; 10.20 Concert.
Stuttgart (360 M.)
10.20 Katholieke Doodenmis; 11.20 Componeerles; 12.20
Gramofoon; 1.20 Familiespel; 2.20 „De drie MusketMers"
5.35 Lezing; 6.05 Pianoconcert; 6.50 Gemaskerd bal van
Verdl; 9.50 Vroolijke uitzonding.
Langen berg (473 M.)
6.20 Morgenconcert; 7.20 Zelfsverdedigingscursus; 8.10
Klokkenspel der Porceieinen klokken uit Meissen; 8.20
Klokkengelui en katholieke morgenwijding; 10.50 30
jonge arbeiders vertellen van hun leven; 12.20 Concert;
2.20 Schaakles; 3.50 „Die Jahreszeiten", oratorium van
Haydn; 5.30 Ongedrukte gedichten; 5.55 In het aan
gezicht van den Mount Eeverest; 6.45 Levensduur en
Dood der Dieren; 7.20 „Die Launen des Verliebten", Her
dersspel; 8.05 „De Jaargetijden", II, daarna nachtmu
ziek en dansmuziek.
Brussel (500 M.)
5.20 Concert; 6.50 Gramofoon; 8.35 Concert.
MAANDAG 18 NOVEMBER.
Hilversum 298 M., na 6 uur 1071 M.)
10.00 Tijdsein en morgenwijding, 12.00 Politieberichten,
12.15 Hongaarscfae kapel, 2.00 Praatje over Kookkunst,
2.45 Bioscoopmuziek, 5.00 Kinderuurtje, 6.00 Tijdsein,
Gramofoonplaten, 6.30 Koersen, 6.45 Wekelijksch Boeken
praatje, 7.15 Engelsche les, 7.45 Politieberichten, 8.00
Tijdsein, Onafhankelijkheidsherdenking, 8.45 Omroep
orkest, 10.00 Nieuws, 11.00 Gramofoonplaten.
Hulzen (1875 M)
8.15 Morgenconcert, 9.30 Concert, 10.30 Ziekendlenst,
II.00 Christelijke ectuur, 11.30 Concert, 12.30 Concert,
2.00 Schooluitzendlng, 3.15 Kniples, 4.00 Ziekenuurtje,
5.00 Gramofoon, 6.30 Litter. lezing, 7.00 Uurtje voor de
Rijpere Jeugd, 8.00 Ultzendavond N.C.R.V.
Zeesen (1535 M.)
11.50 Gramofoon, 1.20 Idem, 1.50 Een Vader vertelt, 3.05
De vrouw in de muziek, 3.20 Engelsch, 3.50 Concert, 4.50
Levendige Boeken, 5.20 Columbus, 7.50 „Zuster Henrl-
ette" van Hermann Kesser, daarna actueel programma.
Daventry Jr. (479 M.)
4.20 Balladen, 4.50 Dansmuziek, 5.50 Kinderuurtje, 6.50
Lichte muziek, 9.20 Uit Operetten, 10.35 Dansmuziek.
Londen (356 en 1558 M.)
3.50 Dansmuziek, 4.35 Lichte muziek, 5.35 Kinderuurtje,
7.05 Beginselen der Muziek, 8.05 Militair concert, 9.40
Lezing, 10.35 Zang en orkestconcert, 11.20 Dansmuziek.
Heel dikwijls is ons reeds gevraagd of wij niet iets
konden publicccren op het gebied van kunstjes, ex
perimenten of grapjes, die zonder schade voor toe
stel en onderdeden bij familiefeestjes of soireetjes
de gasten een extra-versnapering op amuscmcntge-
bied konden verschaffen.
Een enthousiast experimenteerder voelt al spoedig,
dat cr werkelijk in zijn radio-apparaat amuscments-
mogelijkhcden sluimeren. Vooral wanneer hij. behalve
zijn ontvangtoestel, een kleine verzameling „bric-a-
brac"' heeft, dan is hij, al mocht hij dat nog niet we
ten, in het bezit van een heel presentabel electrisch
laboratorium, waaruit hij allerlei kan putten voor
verschillende verrassende „toeren" die zijn gezelschap
ongetwijfeld zullen vermaken.
Voor den ingewijde zijn de trucs, die met een radio
toestel uitgevoerd kunnen worden, in den regel een
voudig genoeg, maar zijn niet technisch ontwikkelde
kennissen zullen deze heel dikwijls als „wonder
baarlijk" beschouwen, ja zelfs aan tooverij grenzend.
Wij geven dus een paar eenvodige experimenten,
die met een gewoon radiotoestel uitgevoerd kunnen
worden. Waar mogelijk, zullen wij bovendien nog
speciaal melding maken van de mogelijkheid om er
een spelletje of wedstrijd van te maken, maar iedere
lezer of lezeres, die de gavon in zich heeft, welke hem
of haar stempelen (en dat zijn er natuurlijk niet wei
nigen!) zal in staat zijn er gemakkelijk nog veel aar
diger gezelschapsspelletjes van te maken dan de
schrijver dezes.
DC DANSENDE GASTEN.
Men neemt twee metalen handles, die men ge
maakt heeft van een metalen plaatje, dat losjes tot
een pijpje gerold is van een centimeter of vijf door
snede. Deze worden door middel van een paar stuk
jes snoer bevestigd aan de secundaire klemmen van
een tusschen de eindlampen geschakelde L.F. trans
formator.
Verbindt de primaire klemmen parallel met den
luidspreker en breng de muziek op haar- hoogste
volume. Nu zal ieder, die de handles vasthoudt, op
de maat van de muziek flinke schokken krijgen cn
als uw slachtoffer erg gevoelig is of misschien in een
frivole bui is, dan zal hij of zij waarschnlijk oen
grotesken huppeldans ten beste geven.
Als men dit experiment aankondigt onder het
mom van een nieuw „wonder der wetenschap', dan
kan men er gemakkelijk wat psuedo-geleerdheid bij
halen over het „voelen van muziek" en dergelijke
meer. Men kan er heel veel pleizier mede hebben,
daar de bokkesprongen der „muziekvoelenden" na-
turlijk op de lachspieren werken.
(Nadruk verboden.)
De dansende gasteneen radiotruc.
Radio-Paris (1725 M.)
6.05 Gramofoon, 6.55 Gramofoon, 8.20 Concert.
Weenen (516.4 ML)
2.50 Kinderuurtje, 3.20 Middagconcert, 5.00 Jeugduurtjc,
5.50 Moderne Nederlandsche Kunst, 6.50 In een vlieg
tuig boven Oostenrijk, 7.20 Uit phantastische Boeken,
daarna ,Het Dier", 8.50 Populair concert
Hamburg (371 M.)
3.35 Kinderuurtje, 4.20 Uit Oud-Hamburg, 5.20 Concert
6.45 Uit de Havenwereld, 7.50 Populaire Opera-avond,
10.05 Actueele afdeeling, 10.25 Naohtconcert.
Stuttgart (360 M.)
11.35 Gramofoon, 3.20 Concert, 5.50 Groote Sterrenwacht,
6.20 Rudolf Binding leest, 6.50 Derde Maandagsconcert
8.35 Magie, phantastische comedie.
Langenborg (478 M.)
6.20 Morgenconcert 9.35 Gramofoon, 10.35 Sehoolultsen-
ding, 11.30 Gramofoon, 2.20 Kinderuurtje, 3.45 Vrouwen-
urtje, 4.10 Jeugduurtje, 4.50 Vesperconcert 5.50 De ris-
sis van het moderne drama, 7.00 Oudersuurtje, 7.20
Baumann-Koppel-avond: liederen en voordrachten, daar
na concert uit Dortmund.
Brussel (509 ÖL)
5.20 Trio-concert, 6.50 Gramofoon, 8.50 Concert
DINSDAG 19 NOVEMBER.
Hilversum 298 3L, na 6 uur 1071 M.)
10.00 Morgenwijding, 12.00 Politieberichten, 12.15 Concert
Radiokwartet 2.00 Gramofoonconcert, 3.00 Knipcursus,
4.00 Microfoondebutanten ,5.30 Hongaarsche Kapel, 6.30
Koersen, 6.45 Engelsch, 7.45 Politieberichten, 8.00 Tijd
sein, 8.01 Concert uit Amsterdam, Mandoline-orkest
Jeanne Bacilek, Boris Lensky, Ellis Noiret, 9.00 Concert
Omroeporkest 10.00 Nieuws, 11.00 Gramofoon.
Huizen (1875 M.)
11.30 Godsdienstig Halfuurtje, 12.00 Tijdsein, 12.15 Trio,
I.15 Gramofoon, 2.00 Vrouwenuurtje, 3.00 Naailes, 4.00
Gramofoon, 5.00 Lezing, 5.50 Gramofoonvoordracht 6.00
Koersen, 6.05 De rechterlijke Macht 6.35 Gramofoon,
6.45 Esperanto-nieuws, 7.00 Kerklatijn, 7.30 Lezing, 8.00
Tijdsein, Uitzendavond K.R.O.
Zeesen (1535 M.)
II.50 Gramofoon, 1.20 idem, 2.20 Jeugduurtje, 3.05 Vrou
wenuurtje, 3.50 Concert, 4.50 De muziek in de katholieke
Godsdienst, 5.50 Fransch, 6.15 Goed Duitsch, 6.40 He»
Noodlot der Erfelijk Belasten II, 7.20 De niet-polltieke
zyde van het Young-plan, 8.20 Concert daarna pers-
nieuws, dansmuziek.
Daventry Jr. (479 M.)
4.20 Lichte muziek, 6.50 Kinderuurtje, 6.50 Dansmuziek,
7.20 Lichte muziek, 8.20 Studentenliederen, 8.50 Sym-
phonieconcert10.35 „Taifun", Luisterspel.
Londen (356 en 1558 M.)
4.20 Orgelmuziek, 4.50 Licht concert 5.35 Kinderuurtje,
7.05 Grondslagen der Muziek, 8.05 Zang, 10.00 Cabaret,
11.05 Dansmuziek.
Radio-Paris (1725 M.)
4.05 Conecrt, 6.55 Gramofoon, 7.35 Voordracht 7.50 En
gelsch, 8.20 Symphonieconcert
Weenen (516.4 M.)
3.20 Concert, 5.20 De Aarde, 5.50 Uurtje voor de Land
bouw, 6.50 Uit de Weensche Staatsopera, „Rigoletto",
9.20 Avondconcert
Hamburg (372 M.)
3.35 Rossini-Bellini, 4.20 Ernst Licht Uurtje, 5.10 Phi-
latelie in Noord-Duitschland, 5.35 Concert 6.20 Nacht
vorst en de inwerking daarvan, 6.45 Kate Kollwitz, 7.20
Unseolen Dage, 9.35 Actueele afdeeling, 9.55 Hèruitzen-
dlng.
Stuttgart (360 M.)
11.45 Gramofoon, 2.50 De vrouw in de moderne Engelsche
litteratuur, 3.20 Middagconcert, 5.50 Machten in Ame
rika, 6.50 Klassieke Walzen, 7.35 Naar Frankfort Rus
sische Muziek, 8.35 Liederen ,9.20 „Gezichten", 10.20
Dansmuziek.
Langenberg (473 M.)
6.05 Lichaamsoefeningen, 8.20 Morgenconcert 9.35 Gra
mofoon, 10.35 Schooluitzendlng, 12.25 Middagconcert, 4.50
Veseprconecrt, 6.30 Gesprekken over de Menschheid,
7.00 Symphonieconcert te geven door het Konlngs-
bergsch Omroeporkest o.l.v. Hermann Scherchen.
Brussel (509 M.)
*5.20 Dansmuziek, 6.50 Gramofoon, 8.35 Orkest, 9.20
Nieuws en Concert.
WENKEN VOOR LUISTERAARS.
Btj de voorloopige montage van radiotoestellen kan
men dikwijls veel tijd besparen, wamneer men de einden
der spoelen direct aan z.g. mannetjes bevestigt
Bij do gebruikelijke klemmen (zie de flg.) geeft dat
echter nog al eens moeilijkheden, daar de spoeleinden
gewoonlijk uit dunne draden bestaan en deze slecht
te bevestigen zijn, doordat ze geen voldoende contact
maken.
Om dit euvel te voorkomen, gaat men volgens de fi
guur te werk. Men steekt een losse stop, zooals men
die wel by anodebatterijen gebruikt in het gat van de
klem en schuift den blanken draad in de snede hiervan.
Draalt men de schroef aan, dan drukt ze den gesplt-
slen top samen en maakt de dunne draad op een goeoe
wyze contact
Een eenvoudige bevestiging snijze van
dunne draden bij de voorloopige montage
van radiotoestellen.
