RADIO
RADIu
EN VEILIG VLIEGEN.
Het regelen van de geluidssterkte.
Een draadlooze Filmavond.
Waarnaar men
luistert
B1LLY BOO.
DE NIEUWSTE UITVINDING VAN
DR. ALEXANDEItSON.
Roode, groene, en gele lichtjes, welbekend uit het
signaalwezen bij de spoorwegen*en de laatste jaren ook
bij de verkeersregeling in onze groote steden, vinden
thans ook toepassing bij de luchtvaart en wel bij de
„radio-echo-altimeter", die zoo juist door den bekenden
Amerikaanschen uitvinder Dr. E. W. Alexanderson te
New-York is uitgevonden. Het instrument dient voor
het bepalen van de hoogte van vliegtuigen en werd op
de zoo juist gehouden All American Exposition te De-
troit voor de eerste maai gedemonstreerd.
In deze hoogtemeter, waarmede reeds met succes
.enkele vluchten gedaan werden, dienen de lichtjes
om den piloot aan te geven, op welke hoogte hij zich
bevindt Wanneer immers het groene licht op het
dashboard in de cockpit opflikkert weet de piloot, dat
hij 250 meter boven den grond is, gaat het gele aan, dan
bevindt hij zich op een hoogte van 100 meter en ver
schijnt tenslotte het roode lichtje, dat is hij er zeker
Van, dat de machine nog slechts 50 meter hoog vliegt
Bijna twee jaar geleden kwamen legervliegers van
Wright Field op het idee van een dergelijk instrument
en zij riepen de hulp in van Dr. Alexanderson. De
behoeft aan een „hoogtemeter" was er; in regen en
mist, zoowel bij nachtelijke vluchten, heeft de piloot
geen enkel middel te zijner beschikking om de hoogte
waarop hij zich bevindt te bepalen en de gevaren, die
■ich onder deze omstandigheden voordoen zijn niet
denkbeeldig.
Dr. Alexanderson zette zich aan den arbeid en op
grond van het feit, dat de tijdsruimte vereischt om een
xadiostroompje van een vliegtuig naar de aarde, en
terug te doen reizen, kon worden nagegaan, kwam hij
op het idee, om met behulp van deze gegevens het ge-
wenschte instrument te vervaardigen. Het aparaat, dat
hij met behulp van zijn assistenten samcnselde, nam
vele maanden arbeid in beslag, doch de er mee be
haalde resultaten vergoeden dit ruimschoots.
Het apparaat is klein van afmetingen en wordt op
het dashboard vlak voor den piloot aangebracht. Het
bestaat uit een meter, waarmede hoogten tot 3000 voet
kunnen worden geregistreerd, doch, waar immers al
leen in lagere regionen gevaar voor den piloot dreigt
13 speciale aandacht besteed aan de registratie van hoog
ten tot 250 meter en daaronder.
Daar de tijdsruimte tusschen de uitgaande en de gere
flecteerde radio-signalen zoo miniem is radiogolven
hebben immers de zelfde snelheid als het licht werd
dcor Dr. Alexanderson een indirecte methode ontwik
keld, om de metingen te registreeren. Hij maakte n.1.
gebruik van een oscilleerende ontvanger, een van het
type, dat een golf uitzendt, die door een andere ont
vanger wordt opgenomen als een fluitttoon. Hierbij
Werd echter de echo, dat is het door de aarde gereflec
teerde signaal door den zelfden ontvanger opgenomen,
die ook voor de uitzending zorgt.
Dr. Alexanderson ontdekte nu, dat ieder keer, wan
neer het vliegtuig een halve golflengte van hoogte
veranderde, een fluittoon optrad, die een geheele toon
ladder doorliep: van laag tot hoog en van hoog tot laag.
Door het aantal perioden van den fluittoon te bereke
nen, bleek het Dr. Alexanderson mogelijk, om de hoogte
te meten.
Met behulp van den meter, die hoogten van 2003000
meter aangeeft, kan de piloot op Ieder gewenscht
oogenblik aflezen, waar hij zich bevindt De echo's, die
de hoogte aangeven zijn periodisch en worden sterker,
naarmate het vliegtuig meer den grond nadert Dit
perlodische karakter van de echo en de mogelijkheid,
dat de piloot, niet naar het Instrument zou kijken, op
het oogenblik, dat de echo wordt geregistreerd, vormde
©en probleem, dat dDr. Alexanderson onderving door de
constructie van een z.g. „memorymeter".
In deze herinenringsmeter wordt de echo geregistreerd
zoodra hij verschijnt en deze is af te lezen in hoogte-
cijfers. Dit getal blijft aangegeven tot dat een sterkere
echo, die een geringer hoogte aanduidt, optreedt Hoe
meer de aarde genaderd wordt des te sterker wordt de
echo, zoodat Iedere daling onmiddellijk vastgelegd wordt
Is het vliegtuig op een hoogte van 250 meter, dan wordt
automatisch het groene lichtje ontstoken en dit blijft
branden tot het gele of roode aangaat
Indien de piloot wenscht te stijgen en er dus regel
matig zwakke echo's optreden kan hij door een druk op
©en knop de registratiemogelijkheid opheffen. Om dan
te weten op welke hoogte hij zich bevindt dient hij de
meter zoo lang te observeeren tot weer een echo op
treedt welke weer automatisch op de meter aangeeft
hoe hoog het vliegtuig is.
In bepaalde omstandigheden kan bij juiste afstem
ming de ontvangst van radiomuziek te luid zijn. In
dien men, om 'onraan tegemoet te komen, een ver-
Bterkerlamp minder gebruikt, blijkt in vele gevallen
het geluid te ;"\ak to zijn geworden. Om de aange
naamste geluidssterkte in te stellen neemt men dan
zijn toevlucht tot middelen, die niet in alle opzich
ten zijn goed te keuren, b.v. door niet zuiver af te
stemmen. Het behoeft geen betoog, dat hiertoe de
kans op storing veel grooter wordt, dan bij juiste af
stemming het geval is.
Een ander middel, dat nog slechter is, is het terug
draaien van de gloeidraadweerstanden; hierdoor
treedt een ernstige geluidsvervorming op, zoodat ook
dit middel ten zeerste moet worden ontraden.
Men kan de geluidssterkte op zeer goede wijze re
gelen door parallel aan de secundaire winding van
een der laagfrequent-transformatoren een regelba
ren weerstand van 20.000 200.000 Ohm aan te bren
gen. Niet alleen, dat men hierdoor een zeer soepele
controle verkrijgt, ook verbetert dit middel vooral bij
minder goede transformatoren de geluidskwaliteit.
Dr. A. F. Philips, leider van een wercldbcdrijf
met 45000 arbeiders en 68 filialen en 61 landen
op 6 continenten. Aan hem en zijn stille mede
werkers dankt Nederland zijn goede naam op
omroep- en radio-gebied.
Onlangs heeft Hollywood iets nieuws beleefd. De
Dogge Brothers, die daarvoor samenwerking zochten
en vonden bij de National Broadcasting Company,
hebben nl. een draadloozen filmavond georganiseerd.
In een bungalow van Douglas Fairbanks werd de
zaak op touw gezet en uitgevoerd Doug zelf trad op
als ceremoniemeester, Mary Pickford diende thee
rond en de gasten die iets pittigers wenschten, rech
ten het in hun heupflesschen, waarin bij iederen
Amerikaan, die nog iets voor zijn persoonlijke vrij
heid voelt, de gesmokkelde whiskey vroolijk kabbelt.
Het was een illuster gezelschap, dat dien avond
voor de microphoon stond, alleen dames en heeren
van United Artists. met namen die klinken als klok
ken, en een uiterlijk dat een fortuin waard is.
Norma Talmadge, Charlie Chaplin, Douglas Fair
banks, D. W. Griffith, John Barrymore en Dolores
del Rio bevonden zich in het vertrek, en vertelden
ieder op hun beurt belangwekkende dingen.
Barrymore droeg voor uit Hamlet; Chaplin gaf bij
zonderheden over filmtrucs en opnamen; Fairbanks
bezwoer de Amerikaansche jeugd en de heeren van
middelbaren leeftijd aan sport te doen, zoo zij ooit
(gelijk hijzelf) over tafels on stoelen hoopten te sprin
gen; Griffith hield een vertoog over liefde en wat er
mee in verband staat; Norma Talmadge sprak over
„damesmode in de filmwereld" en Dolores del Rio,
die een stem heeft als een nachtegaal, zong moderne
en oude Spaansche wijsjes, met begeleiding van gui
taar en, naar de geruchten willen, van John Barry
more s bewonderende blikken en geestdriftinen bij
val.
Paul Whiteman's jazzband vulde de pauzes aan en
Dodge Brothers smaakten het genoegen een radio
avond te hebben georganiseerd, die Amerika, voor
zoover het uit luistervinken en filmliefhebbers be
staat, (dus 99 pet., van Amerika) zeer waardeerde.
Evenwel, deze rolprent-radio-avond had als zoo
veel interessante avonden in dit leven een staar
tje. Of liever een staart, want de filmartisten die het
tooneel toch al zooveel concurrentie aandoen, had
den zich den toorn op den hals gehaald van de
schouwburgdirecties, die met leege zalen zaten.
Reeds bij vorige gelegenheden was gebleken, dat
een filmster maar voor de microphoon behoeft te ko
men om ontelbare Amerikanen thuis te houden, waar
uit blijkt dat filmartisten niet altijd de uithuizigheid
bevorderen.
Toen bekend werd wie er allemaal zouden spre
ken in Douglas Fairbanks bungalow, sloeg den
schouwburgdirecteuren de angst om het hart, en de
president van hun bond, de heer R. F. Woodhull, zond
onverwijld een telegram aan Joseph Schenck, den
president van United Artists.
Dit telegram luidde:
„In overweldigende meerderheid spreken theater
directeuren zich uit tegen deelneming van filmster
ren aan radio-uitzending, gedurende de avonduren
stop.
Zijn van meening dat dit de populariteit der film
artisten niet ten goede komt, daar radio het publiek
illusies zal ontnemen, stop. Ondervinding heeft voorts
geleerd dat het schouwburgbezoek zeer lijdt onder
zulke radio-avonden, die voor u als reclame geener
lei nut hebben."
Joseph Schenck is echter een man als Francois
Coty. Wat hij zich in zijn hoofd heeft gehaald is er
met geen stok, laat staan met een telegram van me
neer Woodhuul, uit te krijgen.
Een kijkje in een Nederlayidsche studio: de
Avro ie Hilversum.
(Photo Irpa.)
En hij seinde terug;
„Het spijt me erg, maar de sterren hebben hun
contracten met Dodge Brothers reeds geteckend.
Als de schouwburgdirecties van meening zijn, dat
zulke uitzendingen hun bedrijf schaden, zal ik trach
ten er zorg voor te dragon, dat onze artisten er in
het vervolg niet meer aan meedoen.
Onze meening is echter, dat de publieke belang
stelling in films er door wordt gestimuleerd."
Ook op dit ijle gebied dus weer een botsing tus
schen tooneel en film, want al belooft Joseph
Schenck nu al telegrafisch dat zijn artisten in het ver
volg de microphoon zullen mijden, er zijn nog meer
filmsterren in Hollywood dan die van United Ar
tists.
Een bevredigende oplossing zou zijn hen niet des
avonds maar overdag te laten spreken, mnar die op
lossing ziet er rationeeler uit dan zij is Want in de
eerste plaats heeft lang niet iedereen overdag tijd om
naar zijn luidspreker te luisteren, en in de tweede
plaats moeten de artisten uit Hollywood gewoonlijk
overdag uitslapen van hun „pettingparties", „moon-
riding" en andere vermakelijkheden van den vorigen
nacht. Behalve natuurlijk Douglas Fairbanks. die
s morgens voor dag en dauw al ovei stoelen en ta
fels springt. B. N.
ZONDAG. 29 DECEMBER.
Hilversum (van 12—6.09 uur 298 3L, 1071.4 M.)
9.00 Vioolconcert; 9.45 ,.De beteekenis van het werk
tijdenbesluit voor winkels, bedienden, middenstand en
publiek," 10.00 „Doe het veilig!", Een en ander over
verfspuiten,, 10.15 Orgelspel, op Vara-orel, 12.00 Lezing.
Dr. C. H. Sluiter over Sterrekunde; 12.30 Radio-Octet;
in de pauze Scheppingsreien uit „Adam in Ballingschap"
van Vondel; 2.00 Tooneeluurtje; 2.30 Liederen van Cor-
nelie van Rhijn; 3.00 „Doornroosje", een sprookje voor
kinderen; 4.30 Platen, Sportnieuws; 5.00 Bij de Pomp;
5.15 Kinderuurtje; 6.00 Vooravondconcert o. 1. v. Hu go
de Groot; 7.30 Brldgepraatje door J. de Ridder; 8.C0 Tijd
sein, Nieuws; 8.15 Concert versterkt omroeporkest o. 1.
v. N. Treep; 9.30 Platen; 10.10 Symphonleconcert. 11.00
Platen.
Hulzen (1875 31.)
8.30 Morgenwijding K.R.O., 10.30 Prot. Kerkdienst; 12.15
Voordracht; 12.30 K.R.O.-trio; 1.30 Godsdienstonderricht;
2.00 Voordracht; 2.30 Concert o. m. v. een gemengd koor,
het dubbelkwartet Excelsior; J. Sommers, tenor; M.
Guillaume, viool, N. Zeijncn, plano, 4.30 Zlekenhalf-
uurtje, 5.50 Kerkdienst, 7.30 Lezing, 7.55 Voetbaluitsla
gen R.K. Vöetbalfed., 8 09 Voetbal K.N.V.B, 8.05 Praatje
Pastoor Perquin; 8.15 Orkestcenesrt o. m. v. een capel-
lakoor; 10.45 Epiloog.
Zeesen (1033 31.)
8.20 Morgenwijding; 10.20 idem; 2.53 Platen; 6.15 Too
neel in Rusland; 7.20 Militair Concert; 8.23 Haydn-Mo-
zart Concert, Dansmuziek.
Davcntry Jr. (479 JVI.)
4.20 31ilitair Concert; 8.10 Kerkdienst; 9.20 Kamermu
ziek; 10.50 Epiloog.
Londen (536 en 1553 Bï.)
3.20 Bach-cantate (Nr. 122); 4.05 Orkestconcert; 5.35
Pianovoordracht; 8.25 Mil. Concert; 10.50 Epi'.oog.
Radio-Paris (1725 31.)
12.20 Kerkdienst; 1.20 Platen; 3 20 Concert; 7.50 Luis
terspel; 9.05 Vroolijke Avond; 10.20 Jazzmuziek; 11.20
Platen.
Weenen (516.4 M.)
9.50 Orgelconcert; 10.20 Weensch Symphon'.econcert;
2.50 Middagconcert; 5.05 Kamermuziek, 6.20 Natuurlijke
Historie in Palestina, 7.C0 Liederen; 7.35 Operette „De
arme Jonathan" van Mlllocker.
Hamburg (373
6.20 Concert; 8.40 Morgenwijding; 10.50 Conesrt; 2.50
Zangles; 3.50 De gitar* ln de kamermuziek; 4.53 Scar-
paorcest; 6.00 Luisterspel „Sleg uber den Atlantlk"; 7.20
Milloekeravond, 9.20 Actueele afdeeling, 10.05 Dansmu
ziek.
Langenberg (473 M.)
6.20 Concert; 8.25 Kath. Morgenwijding; 12.29 Middag
concert; 3.50 „Furst Fitzebutze", een vroolijk Luister
spel; 6.50 Dansles; 7.20 Orkestconcert. Nachtmuziek.
Brussel (309 3Ï.)
5.20 Dansmuziek; 6.20 Radiotrio; 6.50 Platen; 8 35 Or-
kesteoncert
MAANDAG. 30 DECEMBER.
Hilversum (293 BI., na 6.00 u. 1071 M.)
10.00 Morgenwijding; 11.15 Wat zullen onze kinderen
lezen?; 12.00 Politieberichten; 12.15 Mlddagmuz'ek Avro-
kwartet; 2.45 Filmmuziek; 5.00 Kinderuurtje; 6.00 Tijd
sein, Platen; 6.30 Koersen; 6.45 Boekenpraatje; 7.15 Le
zing; 7.45 Politieberichten, platen; 8.00 Tijdsein, concert
omroeporkest o. 1. v. N. Treep, 10.00 Nieuws, 11.00 Pla
ten.
Huizen (1875 M.)
8.15 Morgenconeert; 10.30 Korte Ziekendlenst; 11.00
Chr. Lectuur; 11.30 Concert; 12.30 Solistenconcert; 2.00
Platen; 2.45 Onze Kamerplanten (V); 3.15 Cursus Stof-
versleren; 4.00 Ziekenuurtje; 5.00 Solistenconcert; 6 00
Platen; 6.30 LJt Lezing;! 7.00 Uurtje Rijpere Jeugd; 8.00
Platen; 8.15 Concert en Voordrachten, Uitzcndavond.'
N.C.R.V.
Zeeson (1635 M.)
9.20 Nieuwejaarsmoppen; 11.20 Platen; 1.20 Platen;
2.20 Pedagogie; 3.05 Vrouwenuurtje; 3.50 Concert; 4.50
Oude Fluitmuziek; 5.20 Chemie in het dagelijksch leven;
G.50 Spel: „Het verwenschte slot", van Mlllocker; 8.20
Fantasieën in de Bremer Ratskaller.
Daventry Jr. (179 3L)
4.20 Liederen; 5.50 Kinderuurtje; 6.35 Nieuws; 6.50
Licht Concert; 8.20 Cabaretprogramma; 10.35 Dansmu
ziek.
Londen (1553 en 356 M.)
3.20 Liederenconcert; 5.35 Kinderuurtje; 7.05 Schubert'a
Pianosonaten; 8.05 Marschen en Walsen; 9.55 Hoe alles
verandert (Reminlzcnz Hey); 11.05 Dansmuziek.
Radio-Paris (1725 M.)
12.50 Concert; 4.05 Muziek en Voordr.; 7.25 Platen;
8.20 Kamermuziek.
Weenen (516.3 M.)
2.50 Concert, 4.50 Muzik. kinderuurtje, 4.50 Het oude
en het nieuwe jaar, 5.50 Gevaren der Alpen, 6.20
Nieuwjaar in het volksgebruik, 7.20 Uit oude en nieuwe
Thetatermuzlek.
Hamburg (372 3L)
11.50 De strijd met het water, 8.35 Duitsch kinderuurtje,
4.00 Geschiedenissen van Boerenjongens, 4.20 Beetho
ven, 5.20 Concert, 7.20 De dolle Gravin (Kcllo), 10.00
Actueele afdeeling, 10.20 Concert
Langenberg (479 3L)
6.20 Morgenconeert, 9.35 Platen, 12.25 Concert 2.20
Kinderspeeluurtje, 3.30 Damesuurtje, 4.05 Jeugduurtje,
4.50 Kamermuziek, 6.35 Spaansoh, 7.20 De onsterfelijke
stem (Mattia Battistlnl 2), 7.50 „Def Schlaohtcnlenker"
comedie in 1 bedrijf van Bern. Shaw.
Brussel (509 3L)
5.20 Concert Radio-trio, 6.50 Platen, 8-35 Orkest en zang.
DINSDAG 81 DECEMBER 1929.
Hilversum (298 BL, na 6.00 uur 1071 M.)
10.00 Morgenwijding, 12.00 Tijdsein, Concert Avro-kwar
tet 1-45 Opvoering van „De familie Stastok" o.l.v. Ko
van Dijk. 4.00 Concert, 5.30 Platen, 6.00 Concert Radio
kwartet 6 30 Koersen. 7.00 Voor de kinderen, 7.15 Pla
ten, 7.30 Kerkdienst V.P.R.O., 8.45 Nieuwjaarswenschen
ln verschillende talen, 9.00 Licht concert 9.30 Actueel
Programma, 9.50 Concert Radio-Octet 10.15 Nieuws.
Platen, 10.35 Luisterspel, 11.00 Platen. 11.35 Praatje. 11.55
Itoraal, 12.00 Tijdsein, Nieuwejaarsaankondlging, 12.03
Klokkengelui, KoraaJmuziek, 12.07 Nieuwjaarswenschen,
12.15 Concert 12.20 Nieuwejaar in Engeland, Heruit
zending B.B.C.-programma.
Huizen (1875 M.)
11.30 Godsdienstig Halfuurtje, 12.00 Tijdsein, 12.30 Mid
dagconcert 1.15 Platen. 2.00 Vrouwenuurtje, 4.30 Platen,
5.C0 idem, 6.15 Opera-uitzending „De Vleermuis" van Joh.
Str&uss, 9.20 Humoristisch Concert voor Orkest en zang,
(trio: tenor, bariton, bas), Uit vroolijke opera's en ope-
retten.
Zeesen (1635 M.)
11.20 Platen, 1.50 Kinderuurtje, 2.20 Kinderuurtje, 3.05
D&mesuurtje, 2.50 Concert 4.50 Uur en kalender. 5.20
Oudejaarspuneh, 5.50 Oudejaarsviering, 10.20 IX Sym-
phonie; daarna vroolijke avond.
Daventry (479 M.)
4.20 Lichte Klassiek concert 5.50 Kinderuurtje, 6.35
Nieuws, 7.20 Licht concert, 10.35 Oudejaarsviering.
Londen (1553 en 356 M.)
3.20 Liederen, 5.35 Kinderuurtje. 7.50 Cabaretprogramma,
10.00 Piano-voordracht 11.10 De geboorte van het
nieuwe jaar.
Radio-Paris (1725 M.)
12.50 Concert, 4.05 Orkesrtconcert, 7.25 Platen, 10.20 Vroo
lijke avond.
Weenen (516.3 M.)
2.50 Concert 4.50 Kinderuurtje. 5.50 Voordracht 6.25
Fransch, 7.25 Muzikale avond, 9.20 Sylvesterrevue, 11.20
Klokkengelui St Stepfaan; Orkestmuziek en dansmuziek.
Hamburg (372 M.)
11.50 Triomphen van Dultsche Techniek, 3.35 De Jaar
getijden, 4.15 Kerkdienst 5.35 Concert, 6.20 Het nieuwe
Jaar in!, 6.20 Sylveeter ln het volksgeloof, 11.05 Het
nieuwe jaar; vroolijk programma tot 's morgens vroeg.
Langenberg (479 M.)
0.20 Concert 9,25 laten, 12.25 Mldagconcert 2.20 Kinder-
speeluurtje, 3.50 De wereld van het Boek, 4.50 Avond
concert 5.50 Economie, 6.50 Sylvesteravond, 7.40 Inter-
„Zwel Krawatten", vroolijk programma.
Brussel (509 3L>
5.20 Concert, 6.50 Platen, 8.35 Orkestconcert 9.25 Dans
muziek.
Toen de kabouters hoorden van 't vertrek,
Gingen ze rondom Billy staan.
Ze zeiden: „Lieve, beste, trouwe vriend,
Waarom wil Je nu van ons gaan?
Waarom zou je hier niet blijven,
Je hebt het hier toch goed?
We zouden niet weten waarom Jij
Nu van ons vertrekken moet"
„Ik dank voor Jullie verzoek", zei Bil,
„Jullie vergeet dat ik Jarig ben.
En oen mijn verjaardag te vieren
Ik geen heerlijker plekje ken
Dan het ouderlijk huls,
Waar ik al de liefde vind
Van mijn vader en mijn moe,
Voor Billy, hun verdwenen kind."
Zou Knlckey nog van de partij zijn?
