Alititn Nitm
Een beste Bril
KEG's KOFFIE
KEG's KOFFIE
wederom in prijs verlaagd!
10 ets. per kilogram.
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
BRIEVEN
UIT DE RIETHOEVE.
Een groote verbetering.
Fa. Gebr. ROTGANS, Hoogzijde E16, Scliagen.
Wat U gaarne hoort is:
De noteeringen zijn thans:
KEG's KOFFIE DESSERT
No. 1
5
ROBUSTA
70 ets.
60
55
50
45
40
TWEE MAANDEN ALS ARBEIDER
IN SOVJET-RUSLAND.
Woensdag 8 Januari 1930.
SE H AC
73ste Jaargang No. 8591
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiön nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden fl.65. Losse nummers C cent. ADVEBTLN-
TlëN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen). Grontere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
ui.
Laat mij beginnen met een hartelijken gelukwensch
voor mijn Noord-Hollandsche vrienden bij den aan
vang van het jaar 1930. Moge het jaar U allen veel
goeds brengen! Het heeft me goed gedaan van velen
een teeken van belangstelling te mogen ontvangen.
Gij zult 't wel voor lief willen neinen, dat ik niet ieder
persoonlijk terugschrijf of een kaartje zend. Aan
allen, jong en oud, die mij gedachten en daarvan
blijk gaven, breng ik hierbij mijn hartelijken dank.
Ik heb al eenigen tijd het plan gehad om te schrij
ven naar aanleiding van een bezoek dat ik onlangs
bracht aan de weekmarkt te Apeldoorn
t Goethe, de beroemde dichter, die tegelijkertijd een
groot menschenkenner was, heeft eens gezegd dat
het menschenleven overal, waar men 't bezag, inte
ressant was.
Ik geloof dat hij gelijk heeft. Het is maar de vraag
of men het interessante kan bespeuren en er oog voor
beeft.
Ik ben dus naar de markt geweest. En met plezier!
Waarom? Wel omdat ik er den mènsch heb gade
geslagen, den mensch met zijn gaven, zijn gebreken,
zijn humor, zijn artisticiteit!
Om met het laatste te beginnen: ik heb langen tijd
gestaan bij een vischkoopman en ik heb van hem
genoten. Dat was een artist! Hoe verstond die jonge
kerel de cunst om den menschen te brengen onder
zijn sugge stiel
Ik kwam bij zijn standplaats hij verkocht ge
rookte paling en makreel toen hij juist van de
paling op de makreel overging.
„Hebben jullie geen trek in paling? Welnu dan zal
ik jullie wat anders aanbieden!-'
Hij neemt een dikke gerookte makreel uit een
mand en hout 't bruin-gouden beest als een zegetee-
ken omhoog en dan steekt hij van wal.
„Hier heb ik een visch, menschen, die met recht
de koning der visschen wordt genoemd. Dit is het
fijnste, het lekkerste wat ge u kunt voorstellen! Dit
is nu het neusje van den zalm!
Gelooven jullie mij niet? Denken jullie, dat ik
maar wat zeg, dat ik aan 't opscheppen ben? Vertrou
wen jullie den koopman niet? Welnu, dan zal ik jul
lie bewijzen, dat ik de waarheid spreek, als ik zeg dat
jullie nog nooit zoo iets fijns hebt geproefd! Ik zal
jullie laten proeven!"
Ilierop maakt hij de makreel open en neemt er een
stuk uit.
„Hallo! Wie wil er een stuk van hebben?"
De omstanders blijven stom. Dan geeft hij aan een
der dichtstbijstaanden een stuk. „Voomit, eet op!"
De man durft niet weigeren, neemt 't stukje visch
aan en doet 't in zijn mond verhuizen.
„En jij daar" hier richt hij zich tot een stoeren
kerel met een stevigen pruim tabak achter de kie
zen „pak an!"
Fluks brengt de aangesprokene de holle hand naar
den mond, ik zie hoe de klodder tabak daarin wordt
uitgespuwd en dan eet hij blijkbaar met smaak het
brokje makreel.
Dan valt het oog van den marktartist op een heer
achtig uitziend manneke, die met volle aandacht
toezag en toeluisterde. „En jij, meneer, proef ook
eens!" Het heertje is wat met zijn figuur verlegen;
't is hem aan te zien, dat hij er eigenlijk geen zin in
heeft. Toch durft hij niet weg te loopen. „Kom, me
neer, probeert 't, 't zal je bevallen.''
Hij reikt hem een stuk toe. Een beetje aarzelend
wordt 't aangepakt. liet was een oer-komisch gezicht
het meneertje te zien met z'n vette stukje makreel
in de hand. Zou hij 't opeten? De koopman bemerkt
zijn aarzeling. „Vreet dan toch op, dan weet je wat
het is en dan zal je zien dat ik gelijk heb en je zult
zeggen dat er niets lekkerder is dan gerookte
makreel!"
En het meneertje at wat hem aangeboden was!
Nog anderen kregen hun deel; niemand had 't hart
om er voor te bedanken. En de koopman stond als een
Napoleon in Marker costuum (later vernam ik bij na
vraag dat 't heelemaal geen Marker was!), heerschcnd
over zijn menschen. Toen begon de verkoop.
„Zijn ze niet lekker? Zijn ze niet malsch? Vraag
't nu aan de menschen, die geproefd hebben. Jullie
behoeven mij niet te gelooven. En wie neemt nu van
die kostelijke visschen mee naar huis? Wie koopt
den koning der visschen? Wie koopt ze voor zoo n
schuijntje? Want zo kosten geen veertig, geen dertig,
geen negen, geen acht, geen zeven, geen zes en twin
tig centen. Ze kosten met elkaar maar één kwartje,
vijf en twintig centen!!"
En toen was hij als de triumfeerende Napoleon!
Van alle kanten werden de handen uitgestoken en in
korten tijd waren de makreelen van eigenaar ver
anderd.
Och het lijkt zoo eenvoudig. Maar als wij 't eens
moesten doen! Dan zouden we eerst recht goed begrij
pen welk een bijzondere gave er noodig is om zóó te
kunnen spreken en het publiek tot koopen te sugge-
reeren. Ik hob dien jongen kerel bewonderd.
Ik heb ook genoten van de uitdrukkinig op de ge
zichten der menschen. Eerst zie je ze een beetje
schuchter naderen voor een groot deel uit nieuws
gierigheid en dan langzamerhand krijgt de koopman
ze t'» pakken. Ze worden zelfs voor een deel willoos
an en zich allerlei dingen zeggen, die ze, wanneer
zij met onder min of meer sterke suggestie stonden,
liet zouden wcnschen aan te hooren: Ze laten zich
sems uitschelden enzwijgen beteutert.
Waarlijk een marktplein is geen ongeschikte plaats
om menschen te bestudeeren.
Toen ik van den vischverkooper was weggegaan,
dwaalde ik verder tusschen de rijen kramen en stal
letjes en kwam terecht bij een ander type: een keu
rig gekleed man, een zoon Israëls, die voor zich op
een kleed uitgespreid een partij zijden doeken had
linrpr)- L)pz3 had weer een geheel andere taktiek.
Tot dusver liet de .correspondentie voor de Zijpe
en vandaar uit naar Schagen zeer veel te wenscheu
over. De eerste post vanuit Alkmaar wordt verzon
den met de tram die van daar vertrekt om s mor
gens 9.03 en kwam dus eerst In de middagbestelling
bij de Zijper geadresseerden.
Bij de nieuwe regeling gaat deze post met de eer
ste tram van 6.14 uit Alkmaar en komt in de eerste
ochtendbestellinig bij de geadresseerden in de Zijpe;
scheelt dus meer dan een halven dag.
Maar de verzending vanuit Zijpe, die nu eerst
plaats heeft met de tram die om 10.33 's morgens in
Schagen komt, werd daar pas in de avondbestelling
opgenomen. Met de nieuwe regeling arriveert de post
om 7.33 uur 's morgens in Schagen en wordt in de
2e ochtendbestelling van ongeveer 9 uur opgenomen.
De nieuwe regeling gaat in 1 Februari a.s.
Thans kon het voorkomen, dat een brief in de Zijpe
gepost, anderhalven dag werk had om te Schagen bij
den geadresseerde te arriveeren. Dat wordt door de
nieuwe regeling in het ongunstigste geval minstens
met een halven dag bespoedigd, terwijl een. brief
's avonds gepost den volgenden morgen in Schagen
reeds vroegtijdig besteld wordt.
Zeer zeker is dit een groote verbetering, waaraan
zoowel de Burgemeester van Zijpe als de Directeur
der Posterijen te Schagen hun zeer gewaardeerde
medewerking hebben verleend.
Rustig en kalm stond hij te vertellen dat hij iets ex
tra moois had.
Hij neemt één der zijden doeken, vouwt deze op zijn
knie en doet haar om zijn hals.
„Is dat niet chic? Kan niet de rijkste meneer uit
Apeldoorn zoo'n das dragen? Met zulk een das kan
je in 't fijnste gezelschap verschijnen; met zulk een
das ben je gekleed! En wat kost zoo n das? Wat kost
zoo'n echt-zijden das met zulke prachtige kleuren?
Als ge in de mooiste winkels gaat en ge koopt zoo'n
das, dan betaalt ge daarvoor zes, zeven gulden. En
bij mij? Bij mij ja dame, neemt u ze maar in de
hand, bekijk ze maar goed en u zult zien dat 't eer
ste kwaliteit is! bij mij betaalt u zelfs geen rijksdaal
der, bij mij kunt u ze krijgen voor twee gulden!"
Maar het publiek reageerde niet.
Toen nam de man de doeken en smeet ze in een
doos. „Wat zijn de menschen in Apeldoorn dom! En
wat heb ik nou aan domme menschen? Wat zijn ze
dom! Ze hebben geen warenkennis, ze zien niet dat 't
wat moois is! Stom van me hier te staan. Ik moet
wezen op plaatsen waar ze verstandiger zijn. Maar
ik ga mijn mooie doeken weer inpakken. Jullie kunt
ze niet meer van me krijgen!"
Waarachtig dat baatte! Verschillende vroegen om
de doeken nader te mogen bekijken.
„Och! jullie koopt tóch niet. Maar ik heb nog wat
anders, wat goedkooper, ook mooi, ook echt, maar
mindere kwaliteit en dat willen jullie hier nu een
maal. Zoo dom zijn ze in Apeldoorn!"
En dan geeft hij van een ander stapeltje. „Voor
één gulden! Ze kosten mijzelf f 1.17/4!"
Toen kwamen de koopers. Hij had ze te pakken,
Mij ook!
Ja, waarachtig, ik heb ook zoo'n guldens doek ge
kocht! eerst aangeboden voor f l.oÖ) Eneen
beetje aarzelend vertelde ik 't, thuisgekomen, aan
mijn huisgenooten. Zou ik een dwaasheid hebben
begaan? Uitgelachen worden? Neen, 't is goed afge-
loopen. De doek was volgens de deskundigen zijn
geld waard! En mijn hart was gerust!
Ik zal nu niet meer van mijn marktervaringen ver
tellen. Maar ze zullen er mij nog menig keer zien.
Niet alleen om te genieten van de marktverkoopers,
maar ook van al de typen, die daar zijn op te mer
ken. Want uit den heelen omtrek komen de buiten
menschen op Maandagochtend naar Apeldoorn. Er is
ook letterlijk van alles te koop. En ik schep er beha
gen in om zoo tusschen de menschen me te bewegen
en te luisteren naar hunne opmerkingen, hun ma
nier van koopen, van afdingen.
De menschen zijn van een ander slag dan in N.-
Holland, ook uiterlijk. En aan alles is te zien dat 't
hier de streek is van de keuterboertjes. Ze komen met
kleine hoeveelheden groenten en vruchten om die op
de markt kwijt te raken. Dat kennen we in N.-Hol
land niet. Het maakt hier nog veel meer een primi
tieven indruk. Maar dit heeft stellig zijn bekoring
voor iemand, die er van houdt om de menschen in
ongekunsteldheid te bespieden.
„Je moet er slag van hebben op de markt te koo
pen" zeide mij een mijner buurvrouwen niet zonder
trots, „ik ga elke week er heen en ik weet er altijd
goed klaar te komen. Ik heb altijd koopjes, maar ik
ding af! Dat verzeker ik u! Als je niet dingen ken,
blijf dan maar thuis!"
Ik heb 't in mijn oor geknoopt en zal voorzichtig
wezen als ooit me de lust bekruipt om het een of an
der te koopen. Voorloopig zal ik echter wel in hoofd
zaak kijker en w^-rnemer blijven. Want in 't afdin
gen voel ik me zeJ* sterk de mindere van mijn oude
buurvrouw!
N. J. C. S.
met ronde glazen f2.00.
Gediplomeerd Opticien.
Het aangewezen adres voor Goede en
Goedkoope Optiek.
Voor den tweeden maal verlagen wij de
prijzen van al onze verpakte Kofiiesoorten
met
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
Per
pondspak
i)
j)
91
99
99
VRAAGT UW WINKELIER
Geen land ter wereld zal wel in den spiegel des tijds
door partijen van diverse richting zoo verschillend
worden beoordeeld als het Russische Rijk. Voor de com
munisten is het 't paradijs op aarde en voor de tegen
standers een ware hel. Het is daarom, aldus de Metall-
arbeiter, Interessant het oordeel te hooren van een pian,
die door zijn arbeid een paar maanden daar werkzaam
is geweest en vrij van vooringenomenheid midden onder
het 'Rusische volk leven kon. In St. Eloy vinden wij
^daarover een zeer interssant relaas.
Mijn firma had de order ontvangen, voor Rusland een
aantal electrische machines te bouwen, die ter bestemder
plaatse door de eigen monteurs van de firma gesteld
moesten worden. Daarbij werd de conditie gemaakt,
dat slechts aan die monteurs een pas zou worden ver
leend, die nog nimmer in Rusland geweest waren. Ook
ik werd aangewezen. Mijn pas werd opgezonden, doch
vier weken gingen er overheen alvorens het vereischte
visum verstrekt werd. Bij de grenscontrole was het
onderzoek tamelijk scherp; in het bijzonder op couran
ten werd nauwlettend acht gegeven. Voor het overige
was men op reis vriendelijk en voorkomend tegen ons.
V/at me aangenaam aandeed was de zindelijkheid van
den trein. Het wagenmateriaal, de rails en de bovenbouw
van den spoorweg was echter aftands, en had reeds
lang zijn besten tijd gehad. Later trof het mij overal,
dat de verkeersmiddelen, spoorweg, electrische tram en
auto's, minus enkele uitzonderingen, versleten waren. De
bolsjewisten zelf winden daar geen doekjes om en zeg
gen, dat zulks het gevolg is van kapltaaisgebrek. In
Moskou werden wij aanvankelijk in de binnenstad onder
gebracht Waar echter de plaats van onzen arbeid ver
buiten de poorten van de stad lag, betrokken wij spoe
dig een gemakkelijker bereikbaar hotel. Ook hier was
het ons aangenaam een zindelijk onderdak te vinden.
Maar daarmede was het ook gezegd. De verzorging in
zake voedsel liet veeJ te wenschen over. Na twee maan
den verblijf had ik een gewichtsverlies van 15 pond. Mijn
collega's ging het niet beter. Voor alles was er gebrek
aan brood. Er was bijna niets anders dan donker, slecht
gebakken roggebrood, hetwelk na enkele dagen zoo
tegenstaat, dat men er tegen kaakte. Ook voor het
overige waren de levensmiddelen zeer schaarsch. Door
dat wij ons overal vrij en ongehinderd bewegen mochten,
benutten wij onzen vrijen tijd geheel om Moskou en om
geving grondig te bekijken. Overal was men vriendelijk
en voorkomend tegen ons. Door onze betere ltleedlng
trokken wij de aandacht. Textielwaren zijn in Rusland
schaarsch, duur en slecht Juist dit gebrek aan goede
goede kleeding stemt het Russische volk bitter en men
schroomde niet alleen zich daar tegenover ons openlijk
ever uit te spreken. Waarschijnlijk zouden wij nog
menige andere klacht gehoord hebben, indien wij niet
bij voortduring op onze wandeling door geheime agenten
werden achtervolgd en bespied. In het eerst viel zulks
ons niet zoozeer op. Toen wij echter op ai onze wan
delingen steeds dezelfde gezichten in onze nabijheid
zagen, merkten wij spoedig, waar wij aan toe waren.
Ondanks deze controle echter beleefden wij toch nog
eenige voorvallen, die ons de ontevredenheid van velen
met de bestaande verhouding bewezen. Een stenotypiste
uit de onderneming waar wij werkzaam waren, die een
beetje Duitsch sprak, informeerde wie van ons gehuwd
was, en toen zij hoorde dat een onzer collega's nog onge
huwd was, stelde zij alles in het werk hem te bewegen
een schijnhuwelijk met hem aan te gaan, teneinde op
die wijze Rusland te kunnen verlaten. Wij spraken
met een pope, een Russisch priester, die zeer goed
Duitsch sprak, en ons vertelde, dat hij door regelmatige
giften van de geloovigen een jaarinkomen van 200 roebel
had. Van die 200 roebel moest hij echter 120 roebel
belasting betalen, zoodat hij slechts 80 roebel, dat is
ongeveer 36 gulden per jaar, overhield voor zijn levens
onderhoud. Hij verzocht ons met aandrang hem toch
een stukje brood te krijgen, verklapten ons, dat hun
groote hoop gevestigd was op de witte gardisten. Ia
het algemeen kregen wij den indruk, dat men ook in de
kringen der bolsjewisten veel vrees voor deze witte gar
disten had. Waarop deze vrees berustte, hebben wij
echter niet kunnen achterhalen. Uit nieuwsgierigheid
hebben wij ook op het Roode Plein bij het Kremlin de'
plek in oogenschouw genomen, waar de kapel der Ibe
rische Moeder Gods gestaan heeft, en die afgebroken,
is onder het motief, dat het moderne verkeer zulks
noodzakelijk maakte. Voorzoover wij echter de verkeer»-'
verhoudingen konden waarnemen, kwamen wij tot de
overtuiging, dat deze afbraak niet noodig geweest is,
omdat men op andere punten van het Roode plein veel
gemakkelijker ruimte voor het verkeer had kunnen
winnen. Het motief voor de afbraak dat sprak over
duidelijk was alleen de vijandschap tegenover Kerk
en godsdienst In het algemeen is het verkeer in Moskou
nu juist niet overweldigend. Auto's en bussen ziet men
naar verhouding weinig en men vertelde ons in Moskou,
dat toen de Amerikaansche studiecommissie daar ver
bleef, de gezamenlijk bussen-chauffeurs de aanwijzing
hadden ontvangen, steeds daar met hun wagens tc zijn,
waar de Amerikanen verbleven, teneinde daardoor den
indruk van een levendig verkeer te vormen. In de werk
plaats zelfs poogde men steeds weer, politieke gesprek
ken met ons aan te knoopen, natuurlijk door middel
van een tolk. Wij weigerden echter steeds daarop in te
gaan, onder het motief, dat wij niet gekomen waren
om over de politiek t« spreken, doch om te werken.
Over het geheel konden wij het wel vinden met de
Russische arbeiders en ingenieurs. Slechts eenmaal
kwam een wanklank de goede verhouding verstoren.
Een wanklank, die ons bijna gevaarlijk geworden was
en toont, hoe gespannen de stemming in Russische com
munistenkringen is. Na beëindiging der montage, kwa
men er bij het In het werk stellen der machines eenige
moeilijkheden aan het licht, waarvan wij de oorzaak
ondanks intensief zoeken, niet direct konden ontdek
ken. Alsdan werden de blikken van de communisten van:
uur tot uur vijandiger en het woord sabotage drong
tot ons door. Wij werden daardoor door een niet gerin
gen schrik bevangen, want wij wisten, dat een en ander
