SchagerCourant
De bemaling van de Wieringermeer.
VERKEERSONGELUKKEN.
Vierde Blad.
Binnenlandsch Nieuws.
Een Nederlandsche schoener vergaan.
Stoomerij en Ververij
van S. KROM.
PUSSEEREN - STOPPAGE (onzichtbaar).
De beide gemalen officieel
in gebruik genomen.
Hoe de schoener „Oranje" vergaan is.
Predikbeurten.
Marktberichten.
Dinsdag 11 Februari 1930
73ste Jaargang. No. 8610
De kok en de kapitein verdronken.
Reuter meldde Zaterdagavond uit Londen:
Na een zwaren overtocht over het Kanaal is de
Nederlandsche schoener Oranje(?), die met zware
averij naar Londen werd opgesleept op de Theems
gezonken.
De Nederlandsche kapitein, de heer Tulp uit Gro
ningen en de Duitsche kok Walter zijn verdronken.
De lijken van de omgekomen zeelieden konden nog
niet geborgen worden.
Een ander lid van de bemanning, een Nederlander,
is zwaar aan het hoofd gewond en moest naar een
Londensch ziekenhuis worden getransporteerd.
Depotde heer B. G. G. KöNIG,
Hoogzijde - Schagen.
Hierboven een foto van het Gemaal te Den Ooever, op het oogenblik dat de Zuid- en Westgevel vrijwel voltooid zijn. Geheel links zien we nog een gedeelte
van de schutsluis met brug; geheel rechts de drie olietanks, elk met een inhoud van 200 kubieke Meter, waarin zich de brandstof voor de Diesel
motoren bevindt.
TEGEN HET ROOKEN IN BIOSCOPEN.
Dc Kon. Ned. Brandwcervereeniging heeft een cir
culaire verzonden aan de besturen van de provin
ciale brandweerbonden, waarin, in verband met het
steeds grooter wordende aantal bioscopen in de on
derscheidene gemeenten in ons land, gewezen wordt
op het groote gevaar dat ontstaat, indien tijdens de
voorstellingen het rooken in de bioscoopzaal niet ver
boden is.
In Amerika, Engeland, Duitschland, Zwitserland,
België, Luxemburg, enz., bestaal aldus het adres, reeds
lang een wet, waarbij het rooken in bioscooptheaters
verboden is. Hier te lande kan zulks bij politieveror
dening eveneens geregeld worden. In verband hier
mee wordt verzocht, het rookverbod in bioscopen te
bevorderen.
HET GEMAAL BIJ DEN OEVER
GEDOOPT.
„DE LEEMANS"
Gisteren zijn in tegenwoordigheid van vele autori
teiten de beide gemalen, één bij Medemblik en één
hij Den Oever op Wieringen officieel in bedrijf ge
steld. Alleen te Medemblik had daarbij een officicele
plechtigheid plaats.
Zooais den lezers bekend, draaien de beide gemalen
reeds sedert een paar wéken proef, maar van nu sf
aan heeft dan de eigenlijke bemaling plaats. Inmid
dels heeft men, op grond van de ervaringen, de laat
ste twee weken bij het proefmalcn opgedaan, thans
reeds de zekerheid, dat onvoorziene omstandighe
den daargelaten de vroeger geraamde termijn van
negen maanden, noodig voor het leegmalen, niet
overschreden zal worden. Er bestaat zelfs een rede
lijke kans dat men met dit werk nog eerder gereed
zal komen.
De drooglegging van den 19.400 H.A. grooten Wierin-
^germcerpolder het is de kleinste van de vier
droogmakerijen welke nu is aangevangen, is van
veel belang, daar zij onzen waterbouwkundigen een
kijk zal geven op de grootcre werken, welke later zul
len worden ondernomen. Want dit leegmalen is fei
telijk de tweede belangrijke phase, welke thans voor
de Wieringermeer is ingetreden. Wanneer eenmaal
het water er uit zal zijn, zal de weeke slibrnassa die
te voorschijn is gekomen, nog heel wat bewerkingen
moeten ondergaan, alvorens er de boerenhoeven oo
zullen verrijzen. Maar al is het dan nog niet zoo ver,
het nadert ioch meer en meer en meer dan ooit kun
nen we thans zeggen, dat Nederland's twaalfde pro
vincie in wording is.
De plechtigheid te Medemblik.
Met een extra trein waren vele genoodigden naar
Medemblik getrokken, het doode stadje aan de Zui
derzee, met het oude kasteel Radboud. Daar waren,
behalve de minister van Waterstaat, de voorzitter en
griffiers van de heide Kamers der Staten-Generaal,
de commissaris der koningin in Noordholland, de
Zuiderzoeïaad, de voorzitters en secretarissen van ver
schillende Zuiderzeecommissies en vele anderen.
Aan het station bevonden zich ter verwelkoming
de plaatselijke directie der Zuiderzeewerken, B. en
W. van Medemblik, het bestuur van het Ambacht de
Vier Noorderkoggen, enz.
Op het stationsplein was het plaatselijke muziek
korps opgesteld, dat de gasten naar het electrische
gemaal geleidde.
Rede van den directeur-generaal ir. V. P.
J. Blocq van Kuffeler.
Daar sprak het eerst de directeur-generaal der Zui
derzeewerken, ir. V. J. P. de Block van Kuffeler.
Na de aanwezigen verwelkomd te hebben en dr.
ir. C. Lely en ir. W. F. Leemans te hebben herdacht,
schetste spr. de voorgeschiedenis van de Wieringer-
ineerpolders.
Spreker verzweeg niet, dat in het bijzonder de
kosten van de bedijking belangrijk hooger zijn ge
worden dan deze eertijds waren geraamd. Nu is door
de plotselinge uitvoering van groote grondwerken
aanvankelijk het prijsniveau der baggerwerken ab
normaal gestegen en wel met 50 hetgeen zich op
de kosten van de Wieringermeer in zijn vollen om
vang doet gevoelen. Spreker gaf bijzonderheden over
de wijze van bedijking, kanaalaanleg en de gemalen,
waarbij hij opmerkte, dat naast de bedijking de voor
ziening in de belangen van afwatering en scheep
vaart der achterliggende landen gereed gekomen is
door den aanleg van een kanaal langs de Noordhol-
landsche kust van Aartswoud tot even bezuiden Den
Helder, dat ten behoeve van de scheepvaart door een
schutsluis bij De Kooy in verbinding is gebracht met
het Noordhollandsch Kanaal.
Reeds vóór de droogmaking zijn in den polder de
noodige hoofdkanalen gebaggerd, welke het water
naar de gemalen zullen voeren en welke tevens dienst
baar zullen zijn voor de scheepvaart in den polder.
Ook de op deze hoofdkanalen aansluitende tochten
in den polder zijn reeds gebaggerd.
Tot slot stelde de directeur-generaal den minister
van Waterstaat voor om, na dit gemaal in oogen-
schouw te hebben genomen, order te geven tot het
in bedrijf stellen van de gemalen, teneinde een aan
vang te maken met het droogleggen van den eersten
Zuiderzeegrond.
De rede van den heer H. Colijn.
Vervolgens schetste oud-minister H. Colijn als voor
zitter van den Zuiderzeeraad de beteekenis van de
drooglegging van dezen eersten polder, en in het al
gemeen het groote belang van de Zuiderzeewerken
voor ons land.
Als het water straks is weggemalen, aldus spre
ker, dan is er nog veel arbeid te verrichten, eer het
zoo ver is, dat wij dien grond kunnen gaan bebou
wen. Kanalen, sloten en wegen moeten worden aan
gebracht tot een totale lengte van 1200 km. Om niet
te spreken van de 40.000 km. begreppeling. Om dat te
kunnen doen moeten er arbeidskrachten in de Wie
ringermeer worden gebracht. Er zal moeten worden
voorzien in nog tal van zaken en wanneer men een
maal den grond bouwrijp zal maken, waarbij dank
baar gebruik zal kunnen worden gemaakt van de
gegevens, die de commissie-Lovink in den proefpol-
der Andijk heeft verzameld, dan komt aan de orde
de belangrijke quaestie van de uitgifte der gronden.
In de zeventiende eeuw, aldus eindigde de heer
Colijn, was niets ons volk te groot. En wanneer het
in eigen land, op eigen bodem werken onderneemt
als de drooglegging der Zuiderzee, dan is dit volk
geen uitgedoofde natie, maar het beschikt dan over
de kracht, die het in vroeger eeuwen heeft getoond.
De minister van Waterstaat mr.
Reymer aan het woord.
P. J.
Daarna was het woord aan den minister van Wa
terstaat, den heer mr. P. J. Reymer, die allereerst
opmerkte, hoe hij bij de woorden van den directeur-
generaal onder den indruk was gekomen van de be
teekenis der onderneming, waarvan dit werk een
onderdeel vormt. Wij weten ons aldus de minis
ter gedragen door den wil van het volk om dit
werk tot verhooging van de volkskracht tot een goed
einde te brengen. Het geheele Nederlandsche volk zal
medewerken om dit grootsclie cultuurmonument te
voltooien.
Met wardeering herinnerde spr. aan de pioniers van
dit werk, wier namen in de voorgeschiedenis der
droogmaking der Zuiderzee staan opgeschreven en
die het mogelijk hebben gemaakt dat thans tastbare
resultaten kunnen worden bereikt.
De schets, die spr. mocht geven, zal voor hen, die
als de hier aanwezigen, zich in de Zuiderzeevraag-
stukken thuis gevoelen, de herinnering doen ople
ven van taaien, volhardenden, doorzettenden, eens-
gezinden arbeid om een staag in het oog gehouden
einddoel tot heil voor de gemeenschap te bereiken.
En dan zien wij als incarnatie van dit arbeidsbeeld
twee figuren ais van zelf naar voren komen, wier
streven het meest door succes is gedragen en die het
resultaat van hun arbeid in wettelijken vorm heb
ben zien belichaamd. Het eerste succes werd geboekt
door Leemans; daarna is, nadat eenige jaren de een
heid is verloren gegaan, deze op meesterlijke wijze
hersteld door Lely, die met nimmer falende energie
den eindpaal heeft weten te bereiken, en die nog op
hoogen leeftijd, als voorzitter van den Zuiderzeeraad,
van nabij mede aan de vraagstukken die nog waren
op te lossen, leiding heeft mogen geven. Kan het
verwonderen, dat nu wij op het punt staan het eerst
voltooide werk in gebruik te stellen, de Regeering
daaraan den naam wil verbinden van dezen man
van initiatief en daadkracht, wiens naam in ons mid
den blijft voortleven in het werk dat door hem als
hte ware geschapen is? Terwijl dit gemaal bij Me
demblik voortaan den naam Lely zal dragen, zal dat
bij Den Oever „De Leemans" heeten, tot dank voor
hetgeen beiden vor tijdgenoot en nageslacht hebben
verricht.
Definitief in bedrijf.
Na den koffiemaaltijd, stelde de minister het gemaal
in werking; de electro-motoren werden aangezet en het
gemaal was definitief in bedrijf. Op hetzelfde moment
dat minister Reijmer last gaf tot de inwerkingstelling,
werd getelefoneerd naar het gemaal te Den Oever, dat
ook even gestopt was tijdens de hierboven aangehaalde
redevoei'ingen, en ook daar begonnen de belde Diesel
motoren te werken en verdween met behulp van hun
pompen elke minuut tweemaal 250 kubieke meter water
uit den polder.
Daarna werden den aanwezigen ververschlngen aange
boden, terwijl op het oogenblik van de plechtige inbe—
drijfstelling der machines door klokgelui de bevolking
van Medemblik van deze gewichtige gebeurtenis kond
werd gedaan. Na de opening werd een beperkt aantal
bezoekers in de gelegenheid gesteld het gemaal bij Me
demblik te bezichtigen.
De bemalings-lnstallatie's.
Ofschoon reeds eerder daarover het een en ander is
meegedeeld, volgen hieronder nog eenige bijzonderheden
over de beide reusachtige bemalingsinstallatie.
Het gemaal te Den Oever is een Dieselgemaal, be
staande uit twee centrlfugaalpompen, elk van 250.000
liter per minuut, en gedreven door twee motoren elk
van 600 E.P.K. Het electrlsch gemaal nabij Medemblik
is het modernste ter wereld. Dit laatste beschikt over
drie pompen, elk van 390.000 liter per minuut, aange-
dreven^loor even zoovele electro-motoren van 900 E.P.K.
elk. De totale capaciteit der twee gemalen bedraagt dus
2% millioen kubieke meter per etmaal.
Een ongelukkige eerste reis. Het verhaal
van de schipbreuk. Verschrikkelijk oogen
blik aan boord van het zinkende schip.
In aansluiting op het bericht elders in dit nummer
omtrent de op de Theems vergane schoener „Oranje"
wordt nog gemeld, dat het geen schoener was, maar een
motortjalk. De oude naam. van het schip was „Broe
dertrouw", het was kort geleden geheel nagezien en
goedgekeurd en daarna „Oranje" gedoopt. Do kapitein
die al eenige jaren als stuurman had gevaren, deed er
nu zijn eerste reis mee. Het schip was geladen met ce
ment. Kapitein Tulp was 27 aar oud en hoopte na zijn
terugkomst in het huwelijk te treden, waarvoor alles
reeds in gereedheid was gebracht. Hij was ai herhaalde
malen op de Theems geweest, zoodat het ongeluk niet
aan onbevarendheid kan worden geweten.
Relaas van een der geredde schipbreukelin
gen..
De stuurman Van der Ley vertelde (Je volgende bijzon
derheden, die wij aan de „Tel." ontleenen:
„Ik monsterde den laatsten Januari aan op den 120'
ton metenden motortjalk die in Antwerpen cement aan
het laden was voor Londen. De bemanning bestond be
halve uit kapitein Tulp, uit mijzelf en Walter, een Duit-
scher. die zijn eerste reis maakte. Al dadelijk merkte ik.
dat de „Oranje" lek was, ilc denk bij de zwaarden. Ook
de motor werkte niet goed. ja, eigenlijk deugde er heel
weinig aan de schuit, hetgeen geen wonder is. als ik u
vertel, dat het schip minstens 25 jaar oud was. Het was
gedurende de reis hard werken voor den kapitein en
mij, want Walter zijn achternaam weet ik niet eens,
-- was zoo zeeziek als maar eenigszins mogelijk is en
bovendien kwam er nog een flinke storm opzetten, die
ons handen vol werk gaf. Tot overmaat van ramp sloe
gen onze zeilen kapot
Tegen Zaterdag waren wij nog een paar mijlen van
de Tbeems-monding verwijderd, maar het ergste was,
dat wij zooveel water hadden binnen gekregen, dat het
voorschip en ons logies heelemaai blank stonden. Ik had
spoedig in de gaten,, dat wanneer er water in het ruim
zou komen, het met ons gedaan zou zijn. Daarom ried
ik den kapitein aan, denoodvlag te hyschen, maar daar
van wilde hij aanvankelijk niets weten; hij dacht nog
wel voor den storm en op eigen kracht binnen te kun
nen loopen.
Ten slotte ging het schip echter zoo diep liggen, dat
de kapitein voor mijn overreding bezweek. Een marine-
redersleepboot kwam ons te hulp en nam ons op sleep
touw met het doel de „Oranje" op een zandbank te
zetten. Ook een ander Nederlandsch schip, de „Geertrui-
da", verleende assistentie. Wij stonden intusschen tot de
borst in het water. Plotseling werd onze toestand uiterst
hachelijk; het voorschip begon te zinken; even later een
schok: de voorsteven bad den grond geraakt. Het was
een verschrikkelijk oogenblik; direct sprong ik over
boord, gevolgd door den kapitein en den Duitschen jon
gen. Geholpen door een stuk hout kon ik mij drijvende
houden. De arme Walter kon zich echter bijna, geen
oogenblik boven water houden; ik zocht nog naar hem,
maar hij moet onmiddellijk in dé diepte zijn verdwenen.
Ook kapitein Tulp verging het niet beter; ik zag alleen
nog maar zijn naar boven geheven armen, voordat ook
hij in de diepte verdween.
Door den stroom werd ik naar de „Geertruida" gedre
ven; die lag het dichtst bij mij, want de Engelsche boot
had, zoodra ons schip begon te zinken, den kabel door
gesneden om zelf niet meegetrokken te worden. Na
een kwartier in het ijskoude water te zijn gewees, word
ik aan boord geheschen, waar ik door middel van een
warme groc en droge kleeren snol opknapte.
Gruwelijk auto-ongeluk bij Relms.
Anto door een sneltrein gegrepen. De
inzittenden In stukken gereten.
Zondagavond heeft zich een ontzettend auto-onge
luk voorgedaan bij een spoorwegoverweg op de lijn
ParijsEpernay.
Omstreeks half acht naderde een uit Chatillon ko
menden auto in snelle vaart den overweg, waarvan
de boomen gesloten waren. De auto reed door den
eersten boom heen, zou juist de rails oversteken, toen
de sneltrein uit Parijs met een snelheid van 80 K.M.
naderde. De locomotief greep de auto, die over groo
ten afstand werd weggeslingerd en volkomen vernield
werd.
Twee mannen, twee vrouwen en twee kinderen, die
in de auto zaten, werden geheel in stukken gereten.
Een der kinderen werd over vijftig meter, het andere
over zeventig meter, de beide vrouwen over honderd
meter weggeslingerd. Een der mannen bleef aan den
locomotief hangen.
De machinist heeft onmiddellijk na de botsing den
trein tot stilstand gebracht en reddingspogingen on
dernomen, welke evenwel niet mochten baten. Door
politiebeambten uit omliggende plaatsen worden de
dooden in de wachtkamer van het dichtbijzijnde sta
tion opgebaard. De verbrijzelde boomen werden later
op 200 meter afstand terug gevonden.
Autobus in een kloof gestort. Zeven
dooden.
In de nabijheid ven Laibach in Joego-Slavië is een
ernstig auto-ongeluk gebéurd.
Op een bergweg stortte een met 20 personen bezette
autobus in een kloof. Zeven personen werden gedood,
vele anderen zwaar gewond.
Spoorwegongeluk in Spanje. 1 doode
en 20 zwaar gewonden.
Uit Madrid wordt gemeld, dat op de lijn der zuider
spoorweg maatschappij twee sneltreinen, de een ko
mend uit Sevilla en de ander uit Allicante, op elkaar
zijn geloopcn, waardoor één persoon werd gedood en
twintig reizigers zwaar werden gewond. De toestand
van eenige zwaargewonden is hopeloos.
Een vliegtuig van den dienst Londen
Parijs neergestort. 3 dooden.
Gistermorgen is bij Marden een Farman Goliath van
den dienst LondenParijs in brand geraakt en neer
gestort. Twee passagiers werden gedood.
De piloot is ernstig gewond.
De mecanicien en een passagier werden licht ge
wond.
IN HET BINNENLAND. i
Ongeval Rijksstraatweg bij Den Haag.
Bejaard echtpaar door een auto aange
reden.
Op den Rijksstraatweg van Den Haag naar Naald
wijk ter hoogte van de Kastanjelaan te Poeldijk heeft
Zondagavond een ernstige aanrijding plaats gehad.
De 76-jarige heer G. en zijn echtgenoote liepen na
het verlaten van de autobus der W. S. M achter dit
voertuig om, ten einde aan de overzijde van de straat
hun weg naar huis te vervolgen. Op hetzelfde oogen
blik naderde uit de richting Den Haag met flinke
snelheid een auto. Toen de beide odjos achter de
bus vandaan kwamen, werden zij d-vr den wagen
aangereden. De heer G. werd over flinken afstand
medegesleurd en bekwam ernstige verwondingen aan
het hoofd en handen en verschillende kneuzingen
over het lichaam. Zijn vrouw kwam met lichte ver
wondingen vrij.
De heer G. werd dooi omwonenden opgenomen en
door een onmiddellijk ontboden geneesheer voorloo-
pig verbonden.
Later is hij in zorgwekkenden toestand naar het
ziekenhuis te 's Gravenhage overgebracht. Men
vreest voor zijn leven. De politie stelt t en onderzoek
in.
Als tragische bijzonderheid kan nog worden me
degedeeld, dat de zoon van het echtpaar G. zijn
ouders had vergezeld, doch met de bus was doorge
reden naar Den Haag. Hij had niets van het ongeval
bemerkt en hoorde eerst laat in den avond, hoe on
gelukkig het uitstapje van zijn ouders was geëindigd.
Een autobus in de etalage. Achteruit
gegaan in plaats van vooruit.
Zondagmorgen stond in de Lange Brugstraat te
Nijmegen een auto, waaraan een herstelling moest
geschieden. Daartoe was een reparateur ontboden,
die eveneens per auto arriveerde. Deze laatste auto
werd op eenigen afstand van de defecte auto neerge
zet. Toen even later een der reparateurs de auto wat
dichter bij den defecten wagen wilde brengen, reed
deze in plaats van vooruit, achteruit, met het ge
volg, dat de auto op het trottoir terecht kwam en via
een groote spiegelruit, die met. donderend geraas ver
brijzeld werd, in de étalage van de firma C. en A.
Brenninkmeyer terecht kwam. In de étalage werd
een groote verwoesting aangericht.
WOENSDAG 12 FEBRUARI 1930.
NED. HERV. GEMEENTE te:
Sint Maarten, nam. 7 uur, Ds. Tinholt.
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1930.
NED. HERV. GEMEENTE te:
Barslngerhorn, nam. 7 uur, Ds. Van Loon.
WARMENHUIZEN, 8 Febr.
Roode kool le soort f 2.806.50, ze soort f 2.706.20,
gele kool le soort f 4.706.60, 2e soort f 2.605.80, witte
kool le soort f 1.101.80, 2e soort f 0.601.20, drielingen
f 1.70, uien f 1.90, grove uien f 2.10. per 100 Kg.
Totaal aanvoer: 92375 Kg. roode kool, 11750 Kg. gele
kool, 15150 Kg. witte kool. 1250 Kg. uien.
WARMENHUIZEN, 10 Februari.
Roode kool, 2e soort f 5.505.90, gele kool, 2e soort
f 3.504.80, witte kool, le soort f 1.20.
Aanvoer: 1000 K.G. roode kool, 700 K.G. gele kool,
1300 K.G. witte kool.
NOORDSCHARWOUDE, 8 Febr.
Uien f 1—1.40, drielingen f 1.301.60, nep f 2.60, grove
f 1.40—1.60. roode kool f 3.10—7.70. gele kool f 4.60-6.50,
Deensche witte kool f 12.10 per 100 Kg.
Totaal aanvoer: 15000 Kg. uien, 20040 Kg. roode kool,
57600 Kg. fgele kool. 103600 Kg. Deensche witte kool.
NOORDSCHARWOUDE, 10 Februari.
Uien f 1.10—1.40, drielingen f 1.60—1.70, grove f 1.60—
1.80, roode kool f 3.507.70, gele kool f 4.906.30, Deen-
s«he witte f 1.10—2, alles per 100 K.G. Taaie gele f 9.20
per 100 stuks.
Aanvoer: 7700 K.G. uien, 61300 K.G. roode kool, 15500
K.G. gele kool, 74500 K.G. D. witte, 800 stuka Taai gele.
ALKMAAR. 8 Febr.
N.V. Eierveiling voor Hollands Noorderkwartier.
Aanvoer 160000 kipeleren, 5658 Kg. f 5.806.10, 58
60 Kg. f 6—6.40, 6062 Kg. f 6.30—6.70, 62—64 Kg. f 6.50
—7.10, bruine 6065 Kg. f 6.707.60, kleine eieren f 5.40
—5.70, 8000 ecndeleren f 6.80.
ALKMAAR, 8 Febr.
Op de heden gehouden botermarkt werd betaald voor:
fabrieksboter le soort f 1.07J41.1714, 2e soort f 0.95
1.05, eieren (groothandel) f 5.75—6.25, eendeleren f 6.
ALKMAAR, 8 Febr.
Op de heden gehouden veemarkt waren aanvoer en
prijzen ais volgt: 25 paarden f 200450, 7 koelen f 2.80
3.40, 33 nuchtere kalveren f 8, 71 schapen f 3843, over-
houders f 2935, 9 schrammen f 58, 48 biggen f 5.2031.
Handel goed.
ALKMAAR, 10 Februari.
Op de heden gehouden veemarkt waren aanvoer en
prijzen als volgt: 39 vette koeien f 280415, 5 vette kal
veren f 75—130, vette kalveren per ned. pond f 1.40
1.60, 50 nucht. kalveren slecht f 1035, 526 vette var
kens zware per ned. pond 7680 ct., zouters per ned.
pond 7478 et, Handel vlug.
ALKMAAR, 10 Febr.
Andijvie f 2.202.60, Bloemendaler kool f 3.20, boeren
kool f 13.70, groene kool f 2.60, knolselderie f 7.20—
10.40, per 100 stuks, gele kool f 2.204.20, roode kool
