RADIO m
Dertig jaar voor Marconi.
Radio in 1865.
Geen enkele gedachte is absoluut
oorspronkelijk.
Geen enkele gedachte is absoluut oorspronkelijk en
geen enkele menschelijke poging staat geheel vrij van
reeds voordien gedane pogingen. Wilde nien dan ook al
len. die de eer toekomt de radio te hebben „uitgevon
den", als zoodanig huldigen, dan kreeg men een lange
lijst van honderden, ja, misschien duizenden namen.
Vele groote geleerden zooals Branly, Hertz, Lodge,
Marconi en nog vele anderen hebben zich Intensief be
zig gehouden met de studie van den aard en het wezen
der electromagnetlsche golven en hun voortplanting in
den aether. Om echter deze eminente geleerden meer
lof toe te zwaaien dan hun toekomt, zoodat hun ware
onderzoekingen op den achtergrond zouden geraken, zou
echter juist tot gevolg hebben, dat hun levenswerk ver
keerd beoordeeld en hun daden in een verkeerd licht
gezien werden.
Dit is dan ook de reden, waarom er hier wat nader op
wordt ingegaan, alvorens u met de geschiedenis van een
onbekende pionier op radiogebled bekend te maken. Er
bestaat geen enkele aanleiding om op wat anderen hun
goed recht meenen, Inbreuk te maken of wel andere het
ondekklngsrecht van een of ander phenomeen op na
tuurkundig gebied te ontzeggen, zelfs al zou ik dat kun
nen. Ook ligt het verre van den schrijver om de repu
tatie van de een of ander persoon, die zijn leven aan de
wetenschap of de ontwikkeling der radiotechniek gaf,
afbreuk te doen.
Toen de schrijver eenlgen tijd geleden in Washington
logeerde, had hij het genoegen kennis te maken met dr.
Harris Rogers uit Hyatsville, die ook In de
radio-wereld geen onbekende is, o.a. door zijn uitvinding
op het gebied van de voortplanting van electromag
netlsche golven onder den grond en onder water. Deze
begaafde natuurkundige stond hem toen toe zijn onder-
grondsch antennesysteem te bezichtigen,' hetwelk bestaat
uit een stelsel van In oen centraal punt stervormig sa
menkomende bulzen, waarin zich de geïsoleerde antenne
draden bevinden. Bij die gelegenheid vertelde hij, dat
zijn aandacht het eerst op zulk een systeem gevallen
was, door het feit, dat een tandarts uit Washington, een
zekere Dr. Mahlon Loomis, die hij eens ont
moet had, hiermede een draadlooze verbinding had tot
stand gebracht. Hij schreef den schrijver van het vol
gende artikel dienaangaande o.a.:
„Het was mij in die dagen een genoegen dr. Loomis te
leeren kennen, die toen Juist alle pogingen in het werk
stelde om de wereld te overtuigen van het nut zijner
vinding om draadloos te telegrafeeren, bij welke pogin
gen hij echter van de zijde van de wetenschap geenerlei
steun ontving. Zijn ontdekking maakte echter zulk een
indruk op mij. dat ik mij In verbinding stelde met Pro
fessor Joseph Henry, wiens naam onsterfelijk geworden
is door de naar hem genoemde eenheid van Inductie.
Prof. Henry was echter niet te overtuigen. Hij moet
zelfs eens gezegd hebben, dat hij het heele plan voor on
mogelijk en onuitvoerbaar hield."
Nadat de schrijver dit alles van dr. Rogers vernomen
had, besloot hij, om zelf alles In het werk te stellen om
nog terug te vinden, wat er van het werk van dezen
genialen man overgebleven was. Het resultaat van dit
enderzoek vindt men in het volgende beschreven.
Dr. Mahlon Loomis werd te Oppenhelm in
de staat New-York geboren, op 24 Juli 1820. Zijn voorou
ders waren afkomstig uit Essex, vanwaar zij ongeveer
300 jaar geleden geemigreerd waren, tengevolge van de
toentertijd heersehende kerkelijke geschillen. Op nog
jeugdigen leeftijd trok Loomis met zijn familie naar
Virginia, alwaar hij voor tandarts studeerde, en wel te
Cleveland (Ohio). In dezen zelfden staat werd hij later
als onderwijzer aangesteld. Gedurende zijn vacanties
plaeht hij tevens nog als rondreizend tandarts de omge
ving te bezoeken, waarmode hij vaak 50 dollar per maand
verdiende. Later vestigde hij zich te Philadelphia en te
Cambridge (Maas). Reeds in dien tijd toonde hij een
inventieven geest te bezitten, want op den tweeden Mei
1854 verkreeg hij patent op een door hem uitgevonden
methode om tanden in gummi te bevestigen. In 1856
huwde hij en vestigde zich kort daarna in de hoofdstad
van de Ver. Staten.
Ztfn flnantieele toestand schijnt nooit al te gunstig
te zijn geweest, wat wel in hoofdzaak te wijten is aan de
groote sommen, die zijn vele uitvindingen en proefne
mingen hem kostten. Zoo nam hij ook eens een proef,
waarbij hij electrlsehe draden in zijn tuin legde om de
plantengroei te bevorderen, door een steeds gelijk blij
vende temperatuur van den grond; deze proef is in den
laatsten tijd op grooten schaal herhaald. Ook maakte hij
ballons, welke geheel met verguldsel bestreken waren,
waarmede hij electrlcitelt uit de hoogere luohtlagen wil
de „aftappen". Het grootste gedeelte van zijn uit zijn
praktijk als tandarts verdiende geld, werd door derge
lijke experimenten opgeslokt.
TELEGRAFEREN ZONDER DRAAD IN
1865.
Xn 1865 wisseldeLoomis verstaanbare teel gram men
tussohen Mount Coehochin en Beorse Deer in Virginia
een afstand van ca. 23 kilometer zonder, dat hier
sprake'was van eenige verbindingsdraad. Weinig zal hij
toen hebben vermoed, welke mogelijkheden de toekomst
voor hem verborgen hield.
In het jaar 1S65 wisselde dr. Loomis tele
grammen tusschen de Mount Coehochin en
Beorse Deer (Ver. Staten), een afsland van
23 kilomeier, ronder dat er van een verbin-
diiig.yeiding sprake was.
(Teekening W. M.)
Bij deze primitieve proefnemingen gebruikte hij geen
enkele „kunstmatige" energiebron; hij verkreeg de be-
noodigde electrische energie door aan een koperdraad
opgelaten vliegers, waarbij dan de koperdraden als an
tenne fungeerden. Ongeveer ter zelfder tijd wisselde hij
telegrammen onder water tusschen twee schepen ln de
Chesapeaksbaai, waarbij hij twes draden van verschil
lende lengte gebruikte. In dit verband is bet wellicht
interessant te vernemen, dat Dr. Harris Rogere
die 'n uitstekend functionneerend o n d e rgrondsch
radiosysteem uitgevonden heeft, tot de con
clusie is gekomen, dat de beste resultaten bereikt wor
den, indien de antennen van verschillende lengte zijn.
Alvorens nu verder op de experimenten van dr. Loomis
in te gaan of een beschrijving van de door hem ge
bruikte toestellen te geven, is het wel interessant om
de theorleen eens na te gaan, op grond waarvan hij ten
slotte tot de uitvoering van zijn proeven was gekomen.
Over het gebruik van vliegers voor zijn doeleinden
schreef Loomis het volgende:
„De bovenste lagen van den dampkring zijn een zee
van electrische energie," en verder:
„F r a n k 1 1 n leidde den electrischen atroom vanaf
de wolken naar beneden bij een verdere vervolmaking
van de toe te passen toestellen, twijfel ik er niet aan, dat
men een constante stroom van electrische energie kan
verkrijgen, welke sterk genoeg is, om over den Oceaan
te telegrafeeren. In deze plichting wilde ik verder ex
perimenteeren en eenige feiten en ideeen verzamelen,
teneinde tot meerder succes te komen en dezen droom
te helpen verwezenlijken."
Op een van de teekeningen naar de origineele schet
sen van Dr. Loomis kan men duidelijk zien, welke voor
stelling hij zich maakte van de „electrische zee", welke
volgens hem in de bovenste luchtlagen moest bestaan.
De ontvangstapparatuur, die Dr. Loomte
gebruikte.
(Naar een origineele schets.)
Het is nu wel Interessant, dat deze ^theorie als een soort
voorlooper beschouwd kan worden van de tegenwoordig
algemeen aanvaarde theorie van H e a v i s i d e. Wel
iswaar doelt deze theorie, welke het bestaan van een
geïoniseerde luchtlaag, de zoogenaamde „Heavisedelaag"
aanneemt, niet zoo zeer op een „zee van electriciteit",
doch desniettemin is de overeenkomst treffend.
Verschillende geleerden, die ik de hierbij gereprodu
ceerde teekeningen toonde, drukken mij hun twijfel uit
over de waarde van Loomis' theorieën. Dat hij iets be
reikt heeft, alhoewel langs zuiver empirischen weg, kon
den zij echter niet tegenspreken. Zij wezen er echter op,
dat Hertz en Marconi hun onderzoekingen
baseerden op wetenschappelijk vaststaande feiten, terwijl
deze ook reeds eenige bekendheid verworven hadden
van de wetten, die op dit gebied van de natuurkunde
heerschen. Hierdoor zijn hun proefnemingen volgens een
meer bewust plan tot stand gekomen, in tegenstelling
met die van Loomis (en vele anderen, zoo o. v. Hughes),
die eigenlijk maar in den blinde rondtastten Om dit dui
delijk te maken, wezen zij mij op de door hem achter
gelaten teekeningen, in de veronderstelling verkeerende
dat hij een electrisch contact tot stand trachte te bren
gen met de electrische lagen in de hoogere luchtlagen,
en dat hij deze electriciteit dan maar zoo langs een ge
leider „aftappen" kon. Dit is nu volgens hem een abso
luut foutieve opvatting, welke de wetenschap eerder een
stap terug dan vooruit bracht.
Dat deze bewering echter niet geheel juist is, blijkt
wel uit den inhoud van een schrijven, dat in het jaar
1872 aan het Congres werd voorgelegd. In dit schrijven
wordt de theorie van Loomis als volgt uiteengezet:
„Deze theorie veronderstelt, dat de aarde, de haar om
ringende atmosfeer en verder het heelal concentrische
vlakken op cirkels van electriciteit bevat De zich het
dichtst bij de aarde bevindende vlakken ondergaan
geregeld storingen en wel door atmospherische veran
deringen, het verschil tusschen dag en nacht, de in
vloed van zon en maan, enz. AH©en de zich zeer
hoog boven de aarde bevindende vlakken, welke slechts
door de alelrhoogste bergen geraakt zouden kunnen
worden, worden door een of andere doordringende van
beneden komende galvanische kracht, waardoor elec
trische trillingen of golvingen veroorzaakt worden, die
zich vanuit een bepaald punt rondom den geheelen
aardbol voortplanten op de zelfde wijze als de golven,
welke ontstaan, indien men een steen in een stilstaand
watervlak werpt waarbij de elkaar volgende cirkel
vormige golven tenslotte zelfs de verst verwijderde
oever bereiken. De aldus veroorzaakte electrische tril
lingen kunnen dus door een zich op groote hoogte op
een willekeurig punt der aarde bevindende electrische
geleider vastgesteld en door daarvoor geschikte toestellen
geregistreerd worden, welke de lengte en duur der
trillingen vastleggen.
DE KERN DER GOLFTHEORIE AAN
WEZIG.
Uit het bovenstaande blijkt duidelijk, dat bij Loomis
de kern voor do later door Hertz geformuleerde theorie
der voortplanting van electro-magnetlsche golven reeds
aanwezig was. Hij beperkte echter de golfvormlge be
weging tot de horizontale richting, een beperking,'welke
de theorie van Hertz niet kende. Hij zou dit echter on
getwijfeld ook Ingezien hebben, Indien hij voldoende
steun ondervonden had om zijn experimenten voort te
zetten. Doch laten wij niet op veronderstellingen In
gaan.
Alhoewel dus Loomis zich niet vrij kon maken van
de idee van een „electrische zee" in de hoogere lucht
lagen, welke moest dienen voor de voortplanting van
electromagnetische golven, zoo zou hij toch in ieder
geval van de zelfde golven gebruik moeten maken, die
wij tegenwoordig als radiogolven betitelen.
Loomis zelf voelde ook het gebrek aan voldoende
kapitaal om zijn proeven voort te zetten en rijn theorie
te rechtvaardigen. Hij stelde dan ook pogingen in het
werk om een sterkere flnancieele basis te vestigen, fn
1872, toen Loomis zijn plan aan het Congres voorlegde,
kreeg hy de toezegging van 50.000 dollar, doch dit geid
heeft hij nooit gezien, aangezien op de bewilliging der
regeering verzuimd was te vermelden uit welke baten
deze som betaald zou moeten worden.
HET EERSTE
WERELD.
RADIOPATENT DER
In hetzelfde jaar nam Loomis het eerst patent ln de
Vr. Staten, dat een systeem voor draadlooze telegrafie
betrof. In het volgend jaar werd de eerste maatschappij
voor draadlooze telegrafie te Washington D. C. opge
richt, welke echtei tengevolge van de financieele crisis,
GUSTAAF WEITZEL, de populaire Hüversumsche omroeper
der A.V.R.0. Hij heeft zich een zekere reputatie weten te ver
werven door de uitstekende gramofoon-uitzendingen, welke on
der zijn leiding staan en in binnen- en buitenland zeer bekend
zijn. In de Engelsche pers noemt men hem den omroeper met
de beste Engelsche uitspraak," zonder twijfel wel een eerenaam.
(Foto: Irpa).
die op den burgeroorlog volgde, en wiens hoogtepunt
op de beruchte „Black-Friday" (zwarte Vrijdag) viel,
al spoedig weer moest ophouden te bestaan.
United States Patent Office.
mahlon loomis, of washinoton, district OF COLUMDIA,,
IMPROVEMENT IN TELEGRAPHINO
l*e.ianli« tMMH fênULt
Tb «D ulm (I M| coiuimt
li.' Il known tut I, Maiilon Looms, dan-
ll«l,of Wa»Uliigt»u, Diutrict of Colombia, Intro
Invruicd or dlacovercd ne* and lmprovcd
ModsorTrlepniiiliIngnndorOeoenitingLIgbt,
Urn», anti MotivuPower; ud I do bereby do
ctor» Hint lbo fullourlar la a fall deoeripilou
IbrrcoC
•tala,la groeral (*nnt,oI otllitlog i
Irlulty raid ruUbllahlngan olocmc.
circuit tor iclegraphto aod otüer purpura *itU-
out lbo aid of "Irea, utlfldal bclUrlta, or c»-
Ueatotorai aodjclrctricalclrealt,asd>eteora-
■ranicata ftva ooo continent of tba globe to
To cotblo othtra (killed ln eleotrleal ectenre
to rnufca tiaa of ra; diaoorrrr, I «UI uroceed to
drscriba tba arroogcnienti asil moda of oprr-
ulutüuiliig tlie enrlli
t one balt tb* circuit,
ao 1 uoo d!>iKi»o *llb botti nirta, iining tba
Uitili at one lialf tba circuit and tba couiliio-
nn, rlcctrlcal clemeul fox abo.e tba «artb'a
■Iirtoco tor (tic otbrr pnrt of Uie circuit. I al-
ao dlapuiao *ttb «II attibclal batterica, but nae
lbo frw rlcclncity nf (be atmoapbere, co optt-
aling itb (lint ol lbo tar(|i, to aupply tbc dcc-
tncal dyouinic forto or corrrnt lor tclegrapb-
Ing andtorotbcr uuflil pcrpow-Saocb ai ligbt,
brat, aud rsolivr ponrr.
Ai aunoaphci Ic rlcclricity la tonnd more and
'iture,clouda,hcated
teipatiuyioG
currenU of air, and olber diaaïi.
ar* lelt bclon and grtaler iltiluca atulncd,
i*y ultn Itto irek et nigb an eleratioo aa prnc-
iicublion tbetopiof blgh mooDtalus, and Ibno
pnifireto or eitnbllib elrctrical connrcllon
wttb tbc «rmospbcrlo atraiom o
toglornldlaturliniicca. Upontl
topa I crcci auilnbla tower» nnd apparalas to
attract lbo tlrclricity, or, la otbcr «rorila. to
dialarb lbo rler.trical equillbriinn. and tbua ob-
taln currrnt of elrciticlty, or ataocka or pul-
aatlona, wlilch traveraa or diaturb tbo poalUve
electrioil body of tba otraoaphere *bu«e and
betreen 1*0 given polnis by comraonlcatlng
il to th» negativo «Ireiriecl body In tbo eartE
belou, to fonn tbo eleetrinal circuit.
I ilccra It caprdlent to u?o an Inaulotcd wlre
or conductor na forming pnrt of tba locol ap-
parnlua and forconducllngtlio elect ricitydovu
to tho toot of tlie inouutAin, or o« tor airay na
mnjrbo oonvenluit tor» tclegnipl. office,o.-to
utifite li tor otbcr purpoeen.
I do nol claim nny now key board nor aoy
do* alpbnbet or ilgnnla; I do not claim nny
ne* regiator or reuurding inilniiopnt; tuf
\Yhnt I clnlm na my Invcnllou or Olaoovcry,
aod dcaire to aecure by Letlcra t'ntcnr, la—
Tba utlliutlon of untuml clectricitj fretn
eleralcd pointa by cnnnccting tlie opposlta po-
Inrlly of lbo ccteallnl and terrralrial bodlca of
elcctricity at dilTcrent pointa by auitable eoa
ducton, and, tor telcgraphfc purpura, rclyiog
upoo tbodiatnrbnncu produccd in tbo two rlco
trcHDppoallo bodiea (of tbs enrtb aod atnioo
pberel by na intemiption of tho coutinnlty of
onc of tho conductor» froiu lbo electrlral body
bciog ladlcarod npon Ita oppoiito or corro-
apoading terminus, and. tbo» producing a cir
cuit or comuuolcalloD betreen tbo t*o vilh
out au nrtlltcial battery or tbo ftutber uac of
wirea or cnbloa to eoooeot Ü10 co-opcrating
MAHLON LOOWia
Witnei
Foto van het patentschrift, waarin de uit
vinding van Dr. Loomis beschreven wordt.
Nog eens werd een poging gedaan om de zaak fi
nancieel op poolen te zetten, doch ook toen was het
noodlot Loomis ongunstig. Ditmaal waren zijn financiers
inwoners van Chicago. Deze werden echter door den
verschrikkelijken brand, welke deze stad teisterde, to
taal geruïneerd.
Door al deze tegenslagen werd Loomis ontmoedigd,
doch alvofens den tijd te bespreken, toen hij zijn plan
geheel liet varen, volgt hier nog een beschrijving van de
door hem gebruikte toestellen:
Alhoewel bijzonderheden hiervan niet al te overvloedig
bekend zijn, blijkt uit zijn nagelaten schetsen ten dui
delijkste, dat hij werkte met behulp van antenne, in
ductieve antennekring en aardverbinding, dus met de
zelfde middelen, welke thans nog worden toegepast. Een
kunstmatige capaciteit schijnt hij echter niet gekend
te hebben. Uit een andere teekening blijkt, dat hij ge
bruik maakte van een magnetischen detector, doch
hoe deze er precies uitgezien heeft kan niet meer vast
gesteld worden. Dat hij eohter ln het bezit was van
een dergelijk instrument, blijkt uit een teekening, en
beschrijving in zijn aanteekenboekje:
„Er is vastgesteld, dat, Indien de uiteinden der dra
den niet door middel van metalen met elkander ln con
tact zijn, of wel door een systeem van geleiders ver
bonden zijn, er geen inductiestroomen kunnen optreden.
Dit is de verklaring van het feit, waarom in de draad
een steeds in dezelfde richting loopende intermittee-
rende Aroom moet vloeien. Teneinde dit te bereiken,
moet er een inrichting aangebracht worden, om het
contact bij de beide uiteinden van de spoel te verbreken
en wel tegelijkertijd bij elke halve omdraaiing van de
magneet. Gedurende deze halve omwenteling moet het
contact blijven bestaan bij het begin van het negatief
magnetisch worden van de poolschoen M, en het posi
tief magnetisch worden van de poolschoenen N, resp.
bij het afnemen van het positief magnetisme in de pool
M en van het negeatief magnetisme in de pool N.
Door deze veranderingen worden een intermitteeren-
de, ln een richting loopende stroom opgewekt Gedu
rende de volgende halve omwenteling wordt het contact
verbroken, waardoor de op de bovenomschreven wijze
opgewekte stroomstcotjes thans van ongekende richting
tegengehouden worden."
Ongelukkigerwijs werden de modellen en teekeningen
van het werk van dezen onderzoeker verniold tijdens den
brand, welke in het Senaatsgebouw te Washington
plaatsgreep. Het onderzoek naar het levenswerk van
dezen radio-pionier wordt hierdoor niet weinig be-
moeJV'.ct
Zoc*ls vele onderzoekers ondervond Loomis ook bij
zijn leven niet de waardeering, die hij wel verdiende.
Hij stierf als een gebroken man in 1886, ten huize van
zijn broeder in West-Virginia.
Al zijn vrienden en zelfs zyn vrouw hadden hem ver
laten; bij het congres was zijn uitvinding in het vergeet
boek geraakt en een deel van de pers maakte hem het
leven zuur, door. hem openlijk aan haren 3po -t bloot fc*
stellen. Hij zelf was echter van de waarde zijner vinding
ten volle overtuigd, getuige zijn laatste woorden, toen
hij zijn einde voelde naderen:
„Indien de menschen van de tegenwoordige generatié
oud genoeg worden, zullen zij de tijd nog meemaken*
waarin mijn voorspellingen bewaarheid zullen worden?
Dan zullen zij zich verbaasd afvragen, waarom zij dat
vroeger voor onmogelijk gehouden hebben. Ik zal het
niet meer meemaken, maar dat het zoo ver komt, staat
voor mij vast. Anderen zullen met de eer van mijn ont
dekking gaan strijken... De archieven van het Congres
zullen echter daar zijn, om te bewijzen, dat die eer mij
toekomt"
(Nadruk verboden).
WAAR DE VROUW
BELANG IN STELT
Wat vrouwen uitvonden.
De eerste vrouw, die wij als uitvindster vermeld dn*
den, is vrouw Barbara Uttman, die in 1561 in Neurenberg
een werktuig voor het vervaardigen van kantwerk heeft
uitgevonden. Zij kan door deze uitvinding beschouwd
worden als de grondlegster van de kantindustrie in het
Ertsgebergte en terecht heeft men dan ook ln 1886
in Annaborg een standbeeld voor haar opgericht.
Was dit een, laat ons zeggen, vrouwelijke uitvinding,
men vergist zich toch te meenen, dat bij uitstek „man
nelijke" uitvindingen niet door vrouwen kunnen worden
gedaan.
Wist men b.v. dat onze taxameter in zijn eersten vorm
uitgevonden is door een Berlijnsche vrouw, Marie TrennT
En dat mevrouw M. E. Walton de uitvindster is van een
spoorwegelevator? Dat mevrouw Montgamery de uit
vindster is van een nieuw model locomotief-wielen en d«
Franqaise Rosette la Rouge van een automatische ma
chine voor straatreiniging.
Een der jongste uitvindingen door een vrouw gedaan
is die van de Poolsche dr. Iwanowsky, die een nieuw
soort asphalt heeft uitgevonden, dat samen te stellen
is uit grondstoffen, welke alle in haar land te vinden
zijn.
Van het werk van mevrouw Curie hebben wij thans
niet gesproken. Wat dit vrouwelijk genie echter heeft
tot stand gebracht, is van voldoende bekendheid, dan
dat wij dit hier in kort bestek zouden moeten uiteen
zetten.
Een zonderlinge
melk-proef.
Dezer dagen is te Lanarkshère In Engeland een proef
begonnen met melk als voedingsartikel. 28.000 school
kinderen zijn voor het nemen van deze proef uitgezocht.
Hiervan krijgt de helft geen melk; van de overige 10.006
wordt aan 500 kinderen 0.3 d.L. rauwe melk en aan d«
andere 500 een gelijke hoeveelheid gepasteuriseerde melk
gegeven.
Hoeveel melk heeft
een kind noodig?
Het Tijdschrift „Voeding en Hygiëne" geeft ten aaa-
zien der voeding van de kinderen de volgende wenk,
welke ontleend ls aan een plakkaat op de tentoonstelling
„Die Ernahrung": Geeft een kind van 2 jaar L. melk
per dag. Geeft een kind van 3 jaar 1/3 L. melk per dag.
Geeft een kind van 5 jaar XA L. melk per dag. De arts
behoort het dieët van een kind te regelen. Een kind, dat
goed gevoed is, wordt niet licht ziek en doorstaat, toch
ziek geworden, de ziekte gemakkelijker dan een slecht
gevoed kind.