RADE
O
Op den Mont-Athos.
Deventer aan een ramp ontsnapt.
Diefstal en wisselvervalsching.
Wie moet dat betalen?
De Indnctor-Dynamische
Luidspreker
::Here is W.G.Y. Schenectady-
N e w Y o r k!"
WOONWAGEN VERBRAND.
Bewoners met moeite gered.
Maandagavond laat is te Heiligerlee de woonwagen
van D. Ti. geheel door brand vernield. Het gezin dat
uit vier personen bestaat, kon nauwelijks worden ge
red. Wagen noch inboedel waren verzekerd.
Grooto gashouder nagenoeg leeggeloopen.
Duizenden kubieke meters gas de lucht
In.
Maandag ontdekte men op het terrein der gasfa
briek te Deventer dat de groote gashouder opeens na-
genoog ledig was, hoewel kort te voren nog geheel
gevuld. Er had een massa-ontsnapping van gas
■plaats, waarbij bet een wonder mag heetcn, dat te-ge
llij,k geen explosie was voorgekomen. Bij onderzoek
bleek, dat door een mechanisch gebrek in den gas-
tocvoer naar den gashouder de grooto ketel scheef was
gezakt, waardoor het gas met geweldige kracht naar
buiten was geperst. Nëaar schatting heeft zioh een
hoeveelheid van niet minder dan $000 kub. meter een
ivcg naar buiten gebaand. Om toch nog in do behoef
te aan gas voor de stad te kunnen voorzien, is in
allerijl dc watergasfabriek in werking gesteld. Men
fhoopt aldus het bedrijf nog in gang te kunnen hou-
tden.
De nagemaakte handteekening werd den
Jongeman noodlottig.
Gistermorgen meldde zich een jongeman aan de
kasafdeeling van de Nodcrlandsche Middenstands-
giank te Haarlem met een wissel van ongeveer f000.
De aangeboden wissel was betaalbaar gesteld op de
Nederlandschc Middenstandsbank aan het Nassan-
plein te Haarlem. Toen de procuratiehouder de hand
teekening nauwkeurig bekeek, ontdekte hij, dat deze
vervalscht was. Dc betaalbaarstelling was voorzien
van de nagemaakte handteekening van de directie
der N.V. voorheen Reno Schoo en Co., blocmbollen-
ikwoekorij en handel te Heemstede. De bank stelde
zich met de firma in verbinding, en daar bleek men
van den wissel niets af te weten. Toen men dit wist,
beeft men den man laten wachten in de kasafdeeling,
terwijl de deur goed gesloten bleef.
De bezoeker doodde den tijd door ocnigszins geagi
teerd een siaaret te rooken. Inmiddels waarschuwde
de bank de Ilaarlemsche politie. Twee rechercheurs
DE VRIJWILLIGE TOLK. TE PAARD NAAR HET
KLOOSTER WATOPET EEN VIERVOETIGE
GIDS. DE ONTVANGST IN HET
KLOOSTER.
(Van onzen relzcnden correspondent).
IN HET KLOOSTER WATOPET (MONT-
ATHOS), Februari 1930.
Door de vergunning tot verblijf van den gouverneur-
generaal en den brief van het Heilige College lag het
gebied van Mont-Athos, lagen alle kloosters voor me
open, echter, er v.*as nog één moeilijkheid: de taal. Mijn
■kennis van het Grieksch is juist voldoende om me door
het leven te slaan, iets te koopen, een maaltijd bestellen,
in een hotel een kamer tc huren, maar volkomen ontoe
reikend er een gesprek in te voeren en er zijn, zooals
ik reeds had vernomen, slechts zeer weinig monniken,
die oen der moderne wereldtalen beheerschen.
Wat is evenwel een journalist, die niet een weinig
geluk heert?
In hot hotel te Carriès. waar ik ecnige dagen woonde,
had ik een Griek ontmoet, die Fransch sprak. Iiy was
zooals me later bleek, een zakenman uit Athene. Toen
ik alle formaliteiten vervuld had. en don volgenden dag
zou vertrekken, voor mijn bezoek aan enkele kloosters,
sprak deze Griek me aan. Hij had vernomen, dat mijn
plan was, een rondreis door het gebied van Mont-Athos
te maken. Hijzelf had zijn zaken te Carriés afgedaan en
wilde ook enkele kloosters zien en daarom stelde hij me
voor, samen te gaan. Natuurlijk aanvaardde ik dit
voorstel, waardoor de taaimoeilijkheid verdween. Deze
Griek is me op reis van zeer groot nut geweest. Hij ge
noot daarbij echter van de voordeden, die mijn bijzon
dere brief van aanbeveling me gaf.
We spraken af, dat we ons eerst naar het Grieksche
klooster Watopct zouden begeven, een afstand van drie
uur tc paard of per muilezel en ik verzocht mijn Griek-
schen reismakkor en vrijwilligen tolk, een paar last
dieren tc huren, natuurlijk tegen zoo laag mogelijken
prijs. Van deze opdracht kweet hij zich op de verbluf-
fendste wijze. Elk „souverein" klooster heeft te Carriès
een eigen huis, de „Konak", daar een soort dlplomatleKe
vertegenwoordiger van het klooster zetelt en mijn
Grieksche kameraad, een keurige, elegante verschijning,
ging zonder met mij erover te spreken naar den „konak"
van het klooster Watopet, waar hij vertelde dat er een
Nederlandsch journalist was gekomen, om de kloosters
te bezoeken en dit maakte zoo'n indruk, dat de vertegen
woordiger van het klooster Watopet verklaarde (na
tuurlijk kosteloos) voor lastdieren te zullen zorgen. Vóór
mijn vertrek bracht ik daarom een bezoek in den „ko
nak", waar mijn begeleider en Ik plechtig werden ont
vangen, natuurlijk onder aanbieding van de gebruikelijke
confituren, glas water, een glaasje „oezo" (soort bran
dewijn, die in smaak aan abrinth doet denken) en een
kopje Turltsche koffie.
Er was voor ons een monnik, die als gids zou dienen,
op een muilezel; een muilezel voor mijn begeleider en
voor mij een goed doorvoed bergpaardje met een bij
zonder fraai gekleurde deken ovr het houten zadel. Mijn
paardje heette Roessa en toonde zich zeer intelligent en
zeker in de bergen.
Het was heerlijk weder, stralende zon, alleen boven
op de bergen nog tamelijk kil. Stijgend, honderden me
ters, ging het smalle bergpad, waar we achter elkander
reden. Elcemen bloeiden reeds; wit was hier en daar
de bodem van sneeuwklokjes. Op de hoogste punten
genoten we de heerlijkste vergezichten over groene
dalen; nu en dan was er een klooster zichtbaar, een
klooster, dat aan een geweldig kasteel of aan een ver
sterkte stad deed denken .Ook kleinere nederzettingen
van monniken zagen we; deze kleinere, niet „souvereine"
nederzettingen, die van een „souverein" klooster afhan
kelijk zijn heeten „skytcn". Elk dezer skyten heeft
steeds haar kerk. Met een totaal-bevolldng van 6000
zielen heeft Mont-Athos niet minder dan duizend ker
ken. Hooge, eeuwig-groene cypressen verhieven zich als
wacht bij kleine huisjes van hermieten alleen óf met
twee of drla lovend*» kluizenaars. Statige populieren
hadden bij kleine koepelkerkjes de wacht betrokken en
op een afstand gezien kleurden deze populieren zich al
teedcr paars: het begin van de lente. Dit landschap van
hebben daarop den jongeman meegenomen en in het
politiebureau opgesloten.
Deze zaak houdt verband met een inbraak bij de
N.V. v.h. Rene Schoo en oC. te Heemstede, waar gis
ternacht in het kantoor de brandkast is geopend met
een sleutel, die in een kast van het kantoor geborgen
was. De man heeft er verder nog gestolen een bedrag
van f30 aan vreemd geld. Hij is vroeger bij deze fir
ma in betrekking geweest.
De kosten van een Justitioneel onderzoek.
De Minister van Justitie bepaalde met ingang van 1
Januari J.I., dat de rechercheurs of Inspecteurs van
politie geen dienstreizen meer mochten maken, zoolang
de zaak nog in h»t stadium van politie-onderzoek was.
Later werd nog bepaald, dat alleen dan gereisd mocht
worden, als een proces-verbaal bij de justitie was inge
leverd.
Vroeger was het gebruikelijk, dat een commissaris
van politie, in zijn kwaliteit van hulpofficier van justitie
de inspecteurs kon gelasten op kosten van het Rijk
dienstreizen te maken. Door de bepalingen van den
Minister is het natuurlijk niet onmogelijk geworden, dat
reisorders worden gegeven, doch in dit geval komen de
kosten op rekening van de gemeente. De politie-auto-
riteïten zijn van meening, dat door dezen maatregel
de goede gang van zaken ten zeerste wordt belemmerd
daar een Inspecteur, die met een zaak bezig is, oct:
buiten zijn gemeente moet kunnen optreden. Verschil
lende politie-autoriteiten hebben reeds besloten Keen
dienstreizen voor rekening van de gemeentekas te laten
maken.
Het orgaan van den algemeenen Nederlandschen Po
litiebond teekent hierbij het volgende aan: De kwestie
is niet nieuw.
Wij herinneren ons dat een dertig jaren geleden een
burgemeester eens wilde doen .uitvechten" wie de kosten
van een justitieel onderzoek moest betalen en daarom
weigerde de voorschotten, door een commissaris van po
litie gemaakt, te vergoeden. De betrokken officier van
justitie een vermogend man gooido echter roet in
't eten, en betaalde uit eigen zak de voorschotten. „Uit
vechten" werd niets, want voor vechten zijn minstens
twee noodig en de O. v. J. bedankte voor de eer. De meer
ernstige wending, welke de zaak nu neemt, is een ge
volg van het feit, dat ertijds de spoorwegen verplicht
waren, volgens concessie en volgens de wet* in dienst
reizende politiemannen gratis te vervoeren en een paar
jaren geleden daarin verandering is gebracht. De rei
zen moeten nu betaald worden en vanzelf komt nu de
vraag: door wie? De stelling, dat de gemeentepolitie
dienstbaar is aan de rijkspolitie en daarom de kosten
van een onderzoek op de gemeente zouden rusten, schijnt
ons niet houdbaar.
Het wordt o.l. meer dan tijd dat afgezien van een
Politiewet, die het middel moet zijn voor alle politie-
kwalen de wet geregeld worden, de finantieele ver
houdingen bij politioneele onderzoekingen.
weelderig groenen naakte rotsen van schuchtere kerk
jes en Indrukwekkende kloosters, had steeds als achter
grond de blauwe en zilveren Middellandsche Zee.
Toen we ruim twee uur onderweg waren, had mijn
Grieksche makker genoeg van den rit Hij wilde verder
wandelen, daar hij met zijn elegante halfschoenen en
dunne zijden sokjes koude voeten had gekregen. Ik,
met zware bergschoenen en lederen beenkappen, gaf er
de voorkeur aan te paard te blijven. De Griek ver
trouwde zijn muilezel aan de zorg van onzen monnik-
gids en holde vooruit, een berghelling af. Tusschen het
groen van struiken door zagen we beneden ons, aan de
zee, het klooster Watopet een fantastisch geheel van
torens, muren, poorten, daken, schoorsteenen, met in de
bovenverdiepingen uitgebouwde, door balken gesteunde
waranda's, die boven den afgrond schenen te zweven.
Maar bij een wending van den weg verdween dit wlld-
romantische beeld uit onze oogen.
Onze monnik-gids was met zijn twee muilezels om de
een of andere reden achtergebleven en mijn paardje
toonde neiging, waar de weg dit slechts even toeliet, een
steeds sneller tempo aan te nemen. Spoedig had Ik dan
ook mijn vooruit gesnelden reisgenoot Ingehaald. Toen
hij me alleen zag, vroeg hij me verbaasd, waar onze
monnik-gids was gebleven. Op mijn antwoord dat niet
te weten, jammerde hij: „Maar hoe komen we dan aan
het klooster. Wij weten den weg niet in dit warnet van
bergpaadjes en over een goed uur is het donker". Ik
wees op mijn paardje en zeide: „hij weet den, weg". In
derdaad Roessa, het bergpaardje, wist den weg Ik liet
het dier den vrijen teugel. Achter me draafde de Griek,
die het nu niet koud meer had en in zijn moedertaal
uitdrukkingen gebruikte, welke, naar ik vrees, geen
salonuitdrukkingen waren.
Na een klein half uur kwamen we aan het klooster.
Monniken, die in een moestuin werkten, keken eerst
verbaasd, dan lachend naar ons. Het moet dan ook wel
een zonderlinge vertooning zijn geweest: ik te paard,
met beenkappen, den hoed In nek, lachend, .daarachter
dravend, hijgend, transpireerend, schreeuwend de ele
gant gekleede Griek.
Het paardje ging de groote, statige toegangspoort met
haar schemerduister voorbij. „Waar gaat hij heen?"
schreeuwde buiten adem de Griek in het Fransch en jlï,
lachend: „Naar den stal natuurlijk." Daar ik niemand
vond om het dier aan over te geven, liet ik het rustig
begaan. En inderdaad, tot groot plezier van de toekij
kende monniken, bracht het me naar den stal, waar
een monnik het dier van me overnam.
De stal met andere bijgebouwen, bevond zich buiten
het kloostercomplex en dit lag nu in den avondzonnc-
schyn voor ons als een geweldige massa gebouwen, fan
tastisch en grootsch, een gesloten geheel. De buitenste
gebouwen hadden slechts in de bovenste verdiepingen
vensters, beneden alleen enkele schietgaten. Waar de
buitenste gebouwenrij onderbroken was, verhieven zich
hooge muren met tinnen, want deze kloosters met hun
schatten moesten vroeger rekenen met de mogelijkheid
van een aanval door zeeschuimers en waren goed ver
dedigbaar. De monniken hier verstonden in den ouden
tijd ook het krijgsmanshandwerk. Een machtige toren
met schietgaten diende in tijd van nood als laatste
bolwerk en hier werden bij gevaar ook de schatten op
geborgen.
Een hooge. breede poort gaf toegang tot de binnen
plaats en onder de poort bevond zich het huisje van
den poortwachter, aan wien we onze vergunning tot
de bezichtiging van hec klooster overhandigden. Even
later verscheen er een soort huisknecht, geen monnik
en deze ging ons voor door de poort en geleidde ons
naar eer trap op de binnenplaats. Boven aan de trap
was de toegang tot de „archontaria". de verblijfplaats
voor vreemde gasten. Daar ontving ons de „archontaris".
een bejaarde monnik, die ons bracht in een groot, zin
delijk vertrek met twee bedden, stoelen en tafels, waar
reeds een andere hulsknecht bezig was vuur aan te ieg-
gen In de steenen kacheloven, want de avonden zijn
hier nog frisch. Even later werden ons de trp.dltioneele
confituren met glas water, een glaasje „oezo" (brande-
wijnè en Turksche koffie gebracht en kort daarop volgde
het avondeten: een goede soep, vleesch, brood, groenten
en een karaf wijn.
J. K. BREDERODE.
door
A. MEYER SCHWENCKE.
In Amerika, dat ons op radiogebied nog altijd een paar
jaar voor is, heeft men een nieuwe luidspreker uitge
vonden, de zoogenaamde lnductor-dynamis c h e
luidspreker. Deze beteekent ongetwijfeld een groote stap
voorwaarts wat betreft een natuurlijke en volle weer
gave, en heeft binnen enkele maanden tijds ook hier te
lande een groote populariteit verworven.
Het valt in het geheel niet te verwonderen, dat deze
Inductor-dynamische luidspreker overal met
-.stemming begroet is, want de tegenwoordig in de mode
"ijnde e 1 ec t r o-d ynamische luidsprekers kle
ven nog vele nadeelen aan. Zoo is b.v. voor de werking
een stroombron voor het opwekken van het vereischte
magnetische veld noodzakelijk, terwijl de prijs zeer
hoog is: bij middelmatige toestellen kost een luidspreker
van dit type meestal meer dan de helft van het toe
stel zelf! Ook het magnetische type voldoet niet meer
geheel 'en al aan de eischen, die tegenwoordig aan de
weergave gesteld worden, en Is speciaal In de lagere
toonen vaak onbevredigend.
De uitvinder van den inductor-dynami
sch e n luidspreker is de Amerikaan C. L. Farrand,
welke er na een arbeid van drie jaren in geslaagd ls,
het bovenvermelde type samen te stellen, en wel zoo,
dat de weergave minstens evengoed was als die van het
electro-dynamlsche type, of zelfs nog beter, terwijl de
kosten van fabrllcatle niet zoo hoog zijn, en het systeem
ook niet zoo lastig te vervaardigen is.
Van buiten gezien lijkt de nieuwe luidspreker op een
wat groote en goed afgewerkte magnetische luidspreker
Binnenin bevinden zich twee hoefijzervormige magneten,
terwijl het bewegende mechanisme geheel ingekapseld ls.
Toch kan dit mechanisme zich geheel vrij bewegen,
daar geen strak gespannen anker aanwezig is, hetwelk
zoo karakteristiek is voor het gewone magnetische type
Bij een nadere beschouwing, zal de werking van dit
ingenieuse systeem den aandachtigen lezer Wel duide
lijk worden.
De inductor-dynamische luidspreker is zoo genoemd
naar het feit, dat de werking ervan overeenkomt met
de inductiemotor en verder naar haar magnetische
kracht De telltens van richting veranderende magne
tische stroomen, veroorzaakt door spoeltjes, waardoor
heen de slgnaalstroom wordt geleld, werken op een paar
tusschen de beide spoelen vrij opgehangen ankertjes,
die aan de uiteinden door staafjes met elkaar verbonden
zijn. De afstand tusschen anker en poolschoentjes blijft
daarbij steeds gelijk. De beide staafjes worden op hun
plaats gehouden door twee zeer lichte veertjes. Deze
veertjes zijn nog eens voorzien van rubberstrookjes,
waardoor elke resonantie vermeden wordt
Vergeleken met gewone magnetische type valt het
direct op, dat, alhoewel het anker van het inductor-
dynamische type zeer dicht bij de poolschoentjes ge
plaatst ls, er toch geen gevaar bestaat, voor het kleven
aan de polen of het de bewegingen niet voldoende kun
nen volgen. De veeren, welke bij het magnetische type
noodig zijn, om den kleinsten en gevoeligsten afstand
van anker tot magneet te verkrijgen zijn hier overbodig.
Deze veeren werken toch altijd remmend op de trillin
gen van het anker, resp. de membraan, waardoor ge
luidsvervorming ontstaat. Bovendien geschiedt de be
weging van het anker meer in een boogvorm dan in een
rechte lijn, wat ook weer een oorzaak voor vervorming
is. Door al deze nadeelen ls de magnetische luidspreker
beperkt gebleven tot het gebruik bij toestellen van be
scheiden capaciteit en toonbereik, en indien een zoo
goedkoop mogelijke luidspreker verlangd wordt.
Vergeleken met het electro-dynamische type valt di
rect het groote voordeel op, dat geen extra stroombron
vereischt wordt voor de opwekking der magneetvelden.
Alleen moet de Impedantie van de inductor-dynamische
luispreker nauwkeurig aangepast zijn aan die van den
gebruikten versterker. Verder Is een smoorspoeltje met
condensator noodig, evenals dit bij een goede luidspreker
van het magnetische type het geval is, teneinde te ver
mijden, dat gelijkstroom door de magneetspoeltjes zou
vloeien. Zooals reeds gezegd moet de impedantie van den
lnductor-dynamischen luidspreker nauwkeurig aanpas
sen bij de impedantie van den versterker. Te dien einde
wordt de luidspreker voor vier verschillende impe-
danties in den handel gebracht
Moet de luidspreker aangesloten worden achter een
balans-krachtversterker, dan kan men een derde leiding
aftakken vanaf de plaats, waar de twee magneetspoel
tjes verbonden worden. Hierdoor kan een speciale aftak
king vanuit het midden van den gebrulkelijken smoor-
spoel of transformator vervallen.
Ook voor de lagere tonen, waarvoor tot nu toe alleen
de electro-dynamische luidspreker geschikt was, geeft de
inductor-dynamische alleszins goede resultaten. In tegen
stelling met dit eerste type, met beweegbaar spoeltje,
waarvoor voor een goede weergave der lage tonen steeds
een klank- of resonantiebord vereischt wordt, is dit
hier niet meer noodig.
Alles bij elkaar genomen beteekent de verschijning
van de inductor-dynamische luidspreker, welke de een
voudige constructie en lage prijs van het magnetische
type met de groote klankvolheid en het volume van het
dynamische type ln zich vereenigt, een grooten stap voor
waarts. Volgens deskundigen zal 't inductor-dynamische
type binnen afzienbaren tijd de meest gevraagde luid
spreker zijn.
(Nadruk verboden).
Schenectady Is den luisteraars bekend als
de korte-golfzender, waarover alle over
drachten tilt Amerika naar Europa tot dus
ver gegaan zyn.
Voor de poorten van Groot-Berlijn, in 'n idyllisch ge
legen nederzetting aan den rand van de voorstad Zeh-
lendorf, verheft zich een klein huisje met spitsen gevel,
waar een moderne toovenaar woont. Het huisje is de
woon- en werkplaats van een man, wiens werkzaamhe
den juist in den laatsten tyd buitengewoon veel hebben
bijgedragen den luisteraars in Duitschland de mogelijk
heid te verschaffen, de programma's van overzeesche
station - met name van Amerika te kunnen ont
vangen.
Programma uit Amerika: dat laat zich zoo gemakke
lijk zeggen, en het lijkt voor de oningewijden soms heele-
maal niet zoo verrassend, als hij zijn luidspreker den
Eerlijnschen omroeper hoort, die met weinig woorden de
overschakeling op Amerika aankondigt We berinneren
WILLEM VOGT,
de bekende Hilversamsche Omroeper.
ons nog alleen heel goed den tweeden Kerstdag van het
vorige jaar, waarop het weer eens met verbazingwek
kende duidelijkheid geluikt was, de Amerikaanscha
zendstations Pittsburg en Schenectady op Zeesen te hoo-
ren. De verantwoordelijke man voor het gelukken van
deze overbrenging was dr. ir. W. Reiszer, die daar buiten
la Zehlendorf zyn laboratorium heeft en daar zijn niet
gemakkelijk beroep uitoefent.
Slechts weinige menschen is het tot dusver mogelijk
geweest, tot deze werkplaats door te dringen, want of
schoon daar geen geheimen van bijzonderen aard be
waard worden, toch wordt alles achter slot en grendel
gehouden, om tenminste onbevoegde handen niet tot de
kostbare radio-apparaten toe te laten. Men kan zich heel
goed voorstellen dat op de plaats, waar de „wandelin
gen in den aether" worden bewerkstelligd, een appara
ten installatie wordt vereischt, die verre alles overtreft,
wat men zich gewoonlijk onder een radio-laboratorium,
of beter gezegd, onder een experimenteergelegenheid
denkt. In een zeer diepe bijzonder ingerichte kelder
ruimte van het huisje, dat slechts 30 vk. m. omvat, is
om zoo te zeggen het heksenapparaat van dezen radio-
meester ondergebracht. De zoldering zoowel als de vloer
zijn met geluiddempend materiaal bekleed. Het is een
bedekking van z.g. „celotex", een mengsel van suiker
rietvezels. verwerkt tot 13 m.m. dikke platen, met dex-
trine als bindmiddel. Maar dat is nog niet genoeg; want
ook de wanden zijn van den vloer tot de zoldering van
een houten betimmering voorzien, welke de acoustiek
van de ruimte begunstigt, en die het bovendien gemak
kelijk maakt, zeer snel nieuwe draadleidingen te leggen
of reeds aanwezige te verleggen. Helder licht straalt
van de zolderverlichting uit, zoodat de heele ruimte in
het daglicht en niet in een kelder schijnt te liggen.
Kijkt men rond, dan werkt de overvloed van overal
opgestelde veelsoortige radio-ontvangstapparaten verras
send en overweldigend. Daar zijn allereerst luidsprekers
en schakeltoestellen. Afwisselend bemerkt de bezoeker
radio-apparaten van allerlei aard, die in den handel be
kend zijn naast bijzondere fabricaties voor bepaalde
doeleinden. In het midden van de ruimte staat achter
de bijna 2 M. lange geheel lichtgrijs geverfde „radio-
kist", het apparaat voor de ontvangst van de Ameri-
kaansche uitzendingen. Het is een apparaat, dat zeer
eenvoudig te bedienen is.
Met het tot dusver meegedeelde is echter nog niet al
les geschetst wat daar gebeurt. De zendingen moeten in.
het laboratorium van Zehlendorf niet alleen ontvangen,
maar ook verder geleid worden; ze moeten over Uuitsche
zenders gaan, om de luisteraars te bereiken. Het er
niet toe. of het nu om overdrachten van overzee v.. /an
Europeesche Stations gaat, er moeten nog verbindings
stukken voorhanden zijn, om den kring tot aan den
luisteraar te sluiten. Daarvoor dient in het bijzonder een
nauwkeurig doordacht, veelzijdig schakel-apparaat,
waardoor de „wandelingen in den aether" voor de luis
teraars eerst tot werkelijkheid werden. De leider der
overdrachten die aan dit apparaat werkt, bevindt zich
in den toestand, niet enkel de aankomende zending en
ook de b.v. bij den Duitschland-zender uitgaande zen
ding te controleeren, maar hij kan ook daar tusschen-
door en ongestoord voor de gezamenlijke afwikkeling
van het overdrachtsprogramma nieuwe stations kiezen
en deze door omschakeling op den eigen zender brengen.
Daar liem ook een microfoon ter beschikking staat, kan
hij den luisteraar terstond waarschuwen, als de een of
andere overschakeling volgt. Het is zeer interessant, dat
bij alls werkzaamheden in dit laboratorium nooit ener
gie uit het openbare lichtnet genomen wordt, maar dat
slechts dnode-batterijen en accumulatoren, voor den
noodzakelijken stroom worden gebruikt. Dit geschiedt,
om bij voorbaat iedere van buiten komende ongewensch-
te inwerking op de apparaten uit te schakelen.
Maar nog veel verder gaande maatregelen worden ge
troffen, als het erom gaat, vreemde stations met zeker
heid en met de grootst mogelijke zuiverheid binnen te-
halen. Als het in het programma voorziene zenduur hier
voor nadert, worden in het heele huis de zekeringen
voor het electrische licht uitgeschroefd, zoodat alle lei
dingen stroomloos zijn, en niet' misschien door werking
van lichtschakelaars of aansluiting van electrische
stroomverbruikers in het huis storingsgeruisch kan wor
den veroorzaakt. Daar echter in de pikdonkere ruimte
niemand kan arbeiden, neemt men, om hier licht te krij
gen. zijn toevlucht tot bronnen uit ouden tijd: tot...
stearinekaarsen. Zeven tot acht flikkerende lichten ge
ven dan licht.
Op deze plaats is men ook in staat, met behulp van
meetapparaten en z.g. meetplaten, vast te stellen, wat
een luidspreker werkelijk presteert. Want een luid
spreker" ls nog lang geen „luid" spreker in dien zin,
dat hij alles wat tot hem geleid wordt ook getrouw en
onberispelijk weergeeft De meetplaat is geen gewone
gramofoonplaat, die slechts toonschalen bevat; ze wordt
aan den versterker aangesloten, die het gespeelde tot de
verschillende luidsprekers leidt. Een bijzonder schakel
apparaat maakt het nu mogelijk, de ter keuring opge
stelde luidsprekers onmiddelijk na elkaar ln en uit te
schakelen, waardoor een volkomen onberispelijke ver
gelijking wordt mogelijk gemaakt. Dan blijkt, dat
menige luidspreker geen bastonen voortbrengt en een
andere daarentegen over geen hoogteresonans beschikt
Bijgevolg doet zich het vermakelijke feit voor, dat men
bij het hooren van een muziekstuk in den ecnen luid
spreker geen bassen hoort, terwijl bij het omschakelen
op een ander apparaat alle bassen goed te hooren zijn,
maar de... boventonen ontbreken.
Voor de entvangst dienen naast vier hoogteantennes
met lengten van 7 tot 35 M., ook raamantennes en
kamerdraad.
F. B.