Alttntti Nitms-
Biiiiiniiin
S.COLTOF
S.COLTOF
GEESTELIJK LEVEN.
Den Heider.
Uw adres voor:
Illlllllllllll
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Een koningsdochter.
Sjoorkome/) Ff
Kanaalweg 142
Prima Deventer Staal
draad matrassen 2=pers.
f 12.50.
Zaterdag 1 Maart 1930.
SGHAGG
73ste Jaargang No. 8621
COURANT
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag. Donder
dag en Zaterdag Bij inzending tot s morgens 8 uur, worden Adver-
teritien nog zooveel mogelijk in het eerst uitkomend nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden fl.65. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TIöN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen» Grootere lettors worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN.
Wij hebben in het vorige artikel gezien hoe Rena-
ta, na den dood van haar man, haar tweede vader
land Ferrara verlaat. Zij gaat terug naar Frankrijk
en begeeft zich rechtstreeks naar de stad Orleans.
Daar treft zij den jongen koning Frans II, die ge
heel stond onder den invloed van zijn moeder, Ca-
tharina de Medici, dochter van het machtige he9r-
schersgeslacht in Florence en weduwe van den Fran-
schen koning Hendrik II.
Frankrijk was toen een land vol verwarring op po
litiek en godsdienstig gebied. Scherp stonden tegen
over elkander de Roomschen en de Hugenoten (Pro
testanten).
Renata kiest nu openlijk partij vóór de Hugeno
ten. Het is haar een verardeming, zich ver van Rome
le weten. Daardoor kan zij zich vrij uiten. De ver
plichting om haar kinderen in het katholicisme op
te voeden, is vervallen. Zij voelt niet meer den ste
kenden blik van het oog der geestelijken, noch dien
van de machtigen aan het hof te Ferrara.
Zij vestigt zich te Montargis, het door erving aan
haar gekomen gebied, waar zij het oude slot laat
vernieuwen. Daar woont zij nu, geheel haar eigen
meesteresse. Ze behoeft nu niet meer in het geheim
door middel van een bevrienden postmeester met
Calvijn te correspondeeren, zij kan het openlijk doen
zonder vrees voor moeilijkheden. Calvijn wordt haar
raadsman in gewichtige aangelegenheden
Om haar heen vormt zich een kring van Hugeno-
ten. Het slot en de omgeving van Montargis wordt
het toevluchtsoord voor honderden vluchtelingen.
Weldra wordt van deze plaats gesproken als van „het
nest der Hugenoten'. Soms woedt daar een felle
strijd, dan kost het Renata groote moeite haar pro-
testantsche troepje te beschermen tegen de vervol
ging der roomschen.
Met leede oogen ziet de roomsche partij het optreden
tan. Renata. Haar eigen schoonzoon, de hertog de
Guise treedt tegen haar op, tracht haar te dwingen
Montargis te verlaten. Hij zendt een van zijn gene
raals daarheen om het kasteel van Renata en Mon
targis te overmeesteren. Deze waagt het echter niet
tegen de koningsdochter op te treden en vraagt na
dere instructies van den koning en deze beval hem
om van de belegering af te zien.
Renata had n.1. den durf om den bevelvoerenden
generaal te laten weten dat, indien hij het slot zou
belegeren, zij zelf op den vestingmuur zou post vat
ten om den waaghals af te wachten, die zoo vermetel
zou zijn de hand op te heffen tegen een konings
dochter. Het beleg werd dientengevolge opgeheven.
Inmiddels werd (18 Febr. 1563) de hertog de Guise
vermoord.
Er kwam een verzoening tot stand tusschen de
Roomschen en de Hugenoten (het tractaat van Am-
boise) waarhij aan den protestanten het recht werd
gegeven om te vergaderen en godsdienstoefeningen te
houden.
Dit had een goeden invloed op Renata en gaf haar
rust en deed haar zinnen op middelen om de pro-
testantsche propaganda te bevorderen.
Helaas, de verzoening was slechts schijn.
Catharina de Medici begon zich steeds scherper te
gen de Hugenoten te verzetten.
Er worden pogingen aangewend om Renata weer
In de roomsche kerk terug te brengen. Wanneer in
1534 Calvijn is overleden, dan reist Renata's zoon Al-
foriso uit Ferrara naar Frankrijk en doet alle mo
gelijke moeite om met behulp van anderen haar te
overreden het hervormde geloof te verzaken cn om
de partij der Hugenoten te vernietigen.
En wat doet Renata?
Zij is cn blijft tróuw aan haar overtuiging. Ja, ze
wordt te meer tot ijvet geprikkeld. Ze sticht een in
stituut voor de opleiding van predikanten. Ze steunt
allerwegen de protestantsche beweging.
Haar optreden maakt de hofkringen ongerust en
Karei IX (die de opvolger was van Frans II) beveelt
haar om Montargis te verlaten. Renata weigert. Dan
wordt haar het beheer over hare goederen ontnomen.
Hierin krijgt echter Karei IX de publieke meening
tegen zich en dan moet hij toegeven.
Intusschen wordt de verhouding tusschen Room
schen en Hugenoten voortdurend ellendiger Gevech
ten zijn aan de orde van den dag. Het geloofsfana
tisme zwiepte de menschen op tot de gruwelijkste
barbaarschheid. Zoo werd b.v. in Auxerre het hart
van een Hugenoot door de roomsche bevolking op
het vuur gebraden en in stukjes gesneden rondge
diend als spijs. Paus Pius V staat zelfs toe dat kerk
goederen worden verkocht, als het geld maar werd
gebruikt tégen de ketters.
Een groote uittocht van Hugenoot3che vluchtelin
gen heeft plaats. Velen trekken naar ons land, naar
Zuid-Nederland in 't bijzonder
Weer is het Renata, die zonder aarzeling haar gast
vrijheid aan vervolgden aanbiedt. Dit verbitterde hel
roomsche hof in Parijs. En dit hof (waar Catharina
de Medici nog altijd de machtige is) was sterker dan
Renata. Het dwingt haar de vluchtelingen weg te zen
den. En het ging zelfs zoo ver te eischen dat Renata
allen, die niet goed roomsch waren, uit haar omge
ving te verwijderen.
Het is te begrijpen, dat dit voor de arme konings
dochter een buitengewoon zware slag was. Hoe lan
ger zoo meer voelde zij zich daardoor vereenzaamd.
Daarbij kwamen geldelijke zorgen als een gevolg van
haar groote vrijgevigheid. En het leven van deze
vrouw werd versomberd bovendien door de bittere
gedachte, dat zij zelfs den steun van haar kinderen
moet missen.
Geen wonder dat zij zich moe en ziek gaat gevoe
len.
Het verlangen komt in haar op om een bezoek te
brengen aan haar dochter in Parijs. Dit gebeurt in
het vreeselijke jaar 1572, het jaar van den Bat tholo-
meusnacht. En het is wel diep tragisch dat zij, de
vriendin van Calvijn, de beschermster van de pro
testanten, deze slachting van haar geloofsgenoofcsn
heeft moeten meemaken.
Op den 23sten Augustus begon het bloedbad in Pa
rijs. Renata ontkomt aan den massamoord door de
vlucht. (Het aantal vermoorde protestanten is niet
-hr .-i jsch zeker. De opgaven zijn verschillend cn
wisselen tusschen 2000 cn 4000 voor Parijs en 1200U
en 100.000 voor Frankrijk.)
Gebroken naar lichaam en geest komt ze te Mon
targis terug. Zij vreest, dat door den moord van duizen
den protestaten de zaak der hervorming voor Frank
rijk voor goed is vernietigd. Zij laat een poos den
moed zinken, zij ijvert niet meer voor de haar zoo
dierbare zaak. Catharina de Medici schrijft haar cn
geeft haar den raad openlijk met de hervorming te
breken.
Wat moet zij, oud en moe geworden, doen?
Het pleit voor de vastheid van haar overtuiging,
dat zij, na zoo vele ervaringen toch nog den moed
heeft de roomsche regeering te trotseeren. In plaats
van het hoofd in den schoot te leggen, richt zij het
nog ééns, voor zij uit het leven scheidt, fier omhoog.
Juist nadat zij den brief van Catharina de Medici
heeft ontvangen, krijgt zij bericht over de wreede
vervolging van de protestanten in Orleans. Dit doet
in haar de oude kracht herleven en weer is zij de
vrouw, die aan de vervolgden een wijkplaats aan
biedt op haar gebied! En zij vreest niet voor de mo
gelijke gevolgen van haar optreden.
Het zou voor den laatsten keer zijn. Haar einde
naderde. Als zij in 1574 een bezoek brengt aan Parijs,
waar haar zoon ziek lag, wordt zij zelf ernstig on
gesteld. Zij laat zich terugbrengen naar Montargis
en daar sterft zij den vijftienden Juni 1574.
Haar eigen zoon Alfonso verbiedt eiken rouwdienst
en dit verbod wordt uit Rome bekrachtigd, omdat
Renata als een ketter was gestorven De koning wil
niet dat zij in de koningsgraven wordt bijgezet. Zoo
werd zij gehoond nog nüt haar dood, omdat zij an
ders dacht en geloofde dan de machtige kerk!
In Montargis wordt haar stoffelijk overschot aan
het graf toevertrouwd, Zonder eenigen praal wordt
zij overeenkomstig haar eigen wensch naar de laat
ste rustplaats weggedragen door zes arme lieden.
En toen haar testament werd geopend, kon men
daarin lezen, hoe zij was heengegaan ten volle over
tuigd van de waarheid der leerstellingen van Cal
vijn.
Ik heb deze geschiedenis van Renata niet verhaald
met de bedoeling om partij te kiezen vóór het Cal
vinisme en tegen het Roomsch-Katholicisme. Want
ik ben evenmin calvinist als roomsch. Maar voor
mij is het aantrekkelijke in deze geschiedenis, dat
ik daarin kennis maak met een mensch, die het aan
durft om zich zelf te zijn.
Als wij zien hoe de groote massa zich maar neer
legt bij wat hun in de jeugd wordt geleerd en nooit
komt tot zèlf-denken cn zèlf-zoeken, dan is het een
verkwikking menschen te ontmoeten, die den moed
bezitten om dit wèl te doen.
Dit heeft Renata gedaan, dat is haar glorie. En als
we bedenken dat zij een koningsdochter was, bij wie
nog zoo vele andere bezwaren overwonnen moesten
worden, welke voor gewone burgermonschen niet be
staan, dan krijgen wij wel grooten eerbied vcfor haar
karakter.
Hoevelen zijn er niet, die vreezen in conflict te ko
men met hun familie, met den kring van vrienden
en verwanten, waarin zij leven, en daarom voor den
schijn maar blijven bij het geloof, waarin zij zijn
opgevoed?
Vaak komt de gedachte bij me op: als de men
schen eens eerlijk voor hunne meening uit Kwamen,
hoevelen zouden er dan niet zijn, die blijken heel
anders te denken dan hun kerk, hun secte, hun ge
nootschap het van hen veronderstelt?
Daar is zoo ontzaglijk veel oneerlijkheid in dit op
zicht. En deze oneerlijkheid heeft als ondergrond:
vr.egs! Het is de vrees voor moeite, voor schade, die
het gevolg zou kunnen zijn van het openlijktoreken
rnr:t een overtuiging
Deze, vrees heeft Renata, vooral in haar latere le
ven niet gekend.
Daarom staat zij voor ons als pen beschamend
voorbeeld, waartegenover wij ons klein gevoelen,
maar ook als,een lichtend voorbeeld, waaraan we
ons sterken.
En ons verdiepend in haaT leven worden we ons
weer krachtig hiervan bewust, dat een menschen-
levcn dan pas groot cn mooi is, als het gedragen
wordt door- een zèlfverworven overtuiging.
Welke deze overtuiging is, is bijzaak. Gelooft wat
ge wilt, maar bedenkt, dat een geloof niet is te lee-
le'n' üïf 'een boekje, en evenmin mag bestaan in het
napraten van een ander.
En levend, bezielend,- sterk-makend geloof is al
leen te veroveren door onafhankelijk, zelfstandig
denken en zoeken.
ASTOR.
A'Al' uE LA MAR heeft Dinsdagmiddag ge
heel hersteld van een ernstige ziekte de
Boerhavve-kliniek, waar hij eenige weken
werd verpleegd, verlaten. Vanaf heden 1
Maart zal hij weder optreden en wel in de
Tivoli-Schourvhurg te Rotterdam,met een
reeks voorstellingen van Flierefluiters Op
onthoud. naar het bock van A. M. de Jong
Mcrijntje Gijzen II). Hierbij een spelsceue
met Nap de la Mar als Flierefluiter en Cisca
C rem er als Merijntje.
Zoo gauw hebt U kou gevat,
lastig zijn de gevolgen Neem
steeds een paar Wybert-tabletten.
In orlgln doozen 6 45 en 65 ets.
h A V ERENDE Dl N G E V.
ONKWETSBARE PACHYDERMEN.
Er loopen kerels in deze wereld rond, die in hun
arrogantie beminnelijk en in hun beminnelijkheid arro
gant zijn. Zij gooien er de gekste dingen uit met een
glimlach die de Engelschen „a blank smile" noemen.
Je maakt je razend, je krijgt een kop als vuur. je brult
„K^rel, je bent een ezel, een stommerd van de bovenste
plank. een... nou een karbouw gewoonweg!"
Vindt U? zegt de kerel belangstellend, als had je
niets anders gezegd dan: „Aardige das heb je daar aan.
zeg!" of iets van dien aard.
Deze lieden, aldus de Dell Crt., behoorende tot het
geslacht der pachydermen, zijn het Noodlot geweest
van vele sergeant-majoors, scheepskapiteins e.d. Zij
genieten zelf in den regel een uitmuntende gezondheid,
maar op de gezondheid van anderen hebben zij een be
slist nadeeligen invloed. Hun onkwetsbaarheid werkt in
hooge mate prikkelend. Ik heb eens een ruzie bijge-
AUPING MATRASSEN
in alle maten.
Kapokmatrassen 3-deeiig 49.50
Geschilderde p.p. 2-pers.
Ledikanten 6.75
Massief eiken Ledikanten 22.50
Coupons Balatum 1.07
Linoleum Krommenie
2 meter breed 2.60
Vraagt bezoek en Uw huis wordt geheel
JL door onze stotleerders ingericht
Kanaalweg 142 - Den Helder.
woond tusschen een pachyderm en een man dien ik
reeds jaren kende, als een zich zelf beheerschend, gere
serveerd. beschaafd, rustig type. een goed huisvaJer.
de cheri van zijn acht kinderen. Een vloek in den montl
van dezen heer was. had ik tot dat oogenblik steeds ge
dacht, een anomaliede, als een Rotterdamsche bootwer
ker, die vindt dat er gestaakt moet worden. De kwali
ficaties, die hij zijn wederpartijder naar het hoofd slin
gerde werden steeds grover, en steeds zaliger werd «I©
glimlach, waarmede de wederpartij dezelve aanhoord-?.
En eindelijk zei de gereserveerde huisvader hikken.I
van drift: „Kerel ga weg, ga dadelijk weg of ik steek
je overhoop!!" En de pachyderm ging weg," na beleefd
zijn hoed te hebben gelicht.
Zoo zijn or! Zoo zijn er... ook in Deli.
Een administrateur had de afdeeling geïnspecteerd
van een singkeh. En hij had aanmerkingen en niet zoo
weinig ook. Er bleef van de heele afdeeling om zoo te
zeggen geen spaan heel. En de singkeh incasseerde de
opmerkingen met de grootste kalmte. Hij ging niet zoo
ver, dat hij den administrateur amicaal op den rug
klopte en zei: „Nou ouwe, kom maar eens los!" Maar
het was er werkelijk niet ver vanaf. En de administra
teur had dan ook een ietwat onbehagelijk gevoel toen
hij naar huis tufte.
Bij de volgende inspectie was de singkeh niet aan
wezig. Aan verbeteringen in zijn afdeeling had de sing
keh zich niet schuldig gemaakt Hij had. naar het ge
ijkte matjem, een glas gedronken en de zaak gelaten
zooals zij was. Weer tufte de administrateur naar huis,
en daar creëerde hij een „gecopieerde" die op pootcn
stond. Dit was geen brief meer, het was ook geen „ge
copieerde" zonder meer (wat toch al erg genoeg is voor
sommige planters), het was een ultimatum in optima
forma. De administrateur schreef aan den singkeh dat
hij zijn afdeeling had bekeken, en dat hij er nog alles
bij het oude had gevonden, en dat hij wel eens „por
koerende" wilde vernemen of dit te wijten was aan on
wil, grove luiheid of gebrek aan inzicht.
Zoo!... Dat was nu een epistel, waar zelfs een pachy
derm zijn grijns bij zou verliezen! De brief werd be
zorgd. En de brief kwam weer terug op het admir.5-
strateurshuis ook, met dit gedenkwaardige onderschrift
van den singkeh:
„Geen onwil, geen luiheid, geen gebrek aan inzicht,
raad nog eens X. Y. Z."
De administrateur zeeg in een stoel neer. Geduren
de vier minuten kon hij geen woord uitbrengen. Toen
hijgde hij moeilijk: „Wel allemachtig!! en hij vertoonde
aan den boy, die juist op de galerij rondzwierf het
volkomen beeld eens administrateurs met een gebroken
klomp.
Wij vermoeden, dat hij, nadat hij den schok te boven
was, wel weer een nog pittiger „gecopieerde" naar dtu
singkeh heeft gedirigeerd, en daarna misschien nog een
paar, tot de singkeh de allerlaatste „gecopieerde" ont
ving, waarop hij met een blijmoedig gezicht zijn koffpr
pakte en vertrok, om elders aanslagen te plegen op dc
gezondheid van anderen.
Pachydermen zijn nu eenmaal onkwetsbaar!