SchagerCourant
De Wedgwood-aardewerkfabrieken.
Radioprogramma
Tweede Blad.
Schoolvoetbal.
KORTE BERICHTEN.
De Psycho-Techniek.
Donderdag 13 Maart 1930.
73ste Jaargang. No. 8628
DE WEDSTRIJDEN VAN DEN N.H.V.B.
IN HET DISTRICT WEST-FRIESLAND.
Men schrijft ons:
Naar wij van de comna. voor ons district vernemen
zijn er nog weinig scholen welke definitief met een elf
tal ingeschreven hebben. Wel is door meerdere scholen
te kennen gegeven aat een inschrijving volgt, maar tot
(heden zijn deze niet binnengekomen.
De commissie is dan ook vol goeden moed dat in deze
restende paar dagen voor sluiting der inschrijving op
voldoende elftallen te kunnen rekenen, om ook in Scha-
gen deze wedstrijden met voldoende schoolelftallen te
kunnen organiseeren. We krijgen toch den indruk van de
commissie, dat de medewerking nog niet is wat zij zou
kunnen zijn, en ons moet de opmerking van het hart,
dat in onderwijskringen nog zooveel lauwheid ten op
zichte van voetbal valt op te merken, om van tegenwer
king maar te zwijgen. Ieder dié met kinderen omgaat
weet hoe groot hun drang is naar bewegingsvrijheid. De
beruchte baldadigheid der Hollandsche jeugd vindt voor
een groot deel verklaring in het feit, dat voldoende lei
ding ontbreekt voor de jeugd bij haar zin naar beweging.
Behoorden onderwijzers niet een steun tb zijn in dezen?
Helaas is sport voor vele onderwijsmannen nog een ge
sloten boek.
De ouderen hebben de lichamelijke en moreele voordee-
len niet persoonlijk kunnen ondervinden en voor de jon
geren begint de dageraad der sport pas langzaam te
gloren, speciaal ten platt'elande.
Waar evenwel de regee'ring steeds hoogere en betere
elschen aan de lichamelijke opvoeding der jeugd gaat
stellen, zal binnen afzienbaren tijd in breede lagen zijn
doorgedrongen het groote nut van sportbeoefening, ten
voordeele van het opgroiende geslacht.
VRIJDAG 14 MAART.
Hilversum (1875 M.)
10.0010.15 Tijdsein en morgenwijding; 103012.00 Gra
mofoonmuziek; 12.00 Politieberichten; "12.152.00 Mid-
dagmuzielc door het Avro-trio; 2.052.45 Uitzending voor
scholen over: het leven in onze slooten; 2.453.00 Gra-
mofoonmuziek; 3.004.00 Maak het zelf, door Céline
SchaakeVerkozen; 4.C05.00 Gramofoonmuziek; 5.30
6.00 Dinermuziek, door „The Singing Fooi Orchestra";
6.306.45 Gramofoonmuziek; 6.457.15 Cursus Spaansch
voor beginners; 7.157.45 Radiocursus vanwege hec on
derwijsfonds voor de binnenvaart; 7.45 Politieberichten;
8.0111.00 Concert, door het omroeporkest o. 1. v. Nico
Treep; 10.00 Persberichten; 11.00 Gramofoonmuziek, ge
varieerd dansprogramma; 12.00 Sluiting.
Huizen (398; na 6 uur 1071 M.)
N.C.R.V. 10.30 Tijdsein; 10.301.00 Korte ziekendienst
K.R.O. 11.3012.00 Godsdienstig halfuurtje; 12.151.15
Lunchmuziek door het K.R.O.-Trio; 1.153.00 Gramo-
foonplaten.
N.C.R.V. 3.30 Tijdsein; 3.305.00 Concert: Jo Immink,
alt. 8.00 Tijdsein; 6.006.30 Gramofoonplaten.
K.R.O. 6.306.40 Beursberichten v?.n Vaz Dias; 6.40
7.00 Lezing; 7 007.30 Cursus in schriftverbetering.
V.P.R.O. 7.30 Weekuitzending; 7.30 Persberichten; 7.40
Cyclus, kerk en kerk'gaan; 8.15 Concert; 8.50 Cursus, on-
werwerp: Het gezin als kern; 9.30 Concert; 10.00 Decla
matie door Marie Bokhorst-Holtrop, uit de werken van
Fred van Eeden. 10.20 Concert.
ZATERDAG 15. MAART.
Hilversum (1875 M.)
10.0010.15 Tijdsein en morgenwijding; 10.3012.00 Gra
mofoonmuziek; 12.00 Politieberichten; 12.152.00 Mid-
dagmuziek door het Avro-ensemble; 2.002.40 Uitzending
voor leerlingen der middelbare scholen; 2.304.30 Vroo-
lijk gevarieerd kleinkunst-programma, met medewerking
van Frans Hulleman, Hellen Randers, Bart Elferink.
Nono. 4.305.00 Sportpraatje door H. Hollander; 5.00
5.30 Gezondheidsha'ifuurtje; 5.306.00 Cursus Duitsch,
voor gevorderden, en conversatie; 6.00 Tijdsein A.V.R.O.-
klok, 6.017.45 Vooravond-concert, door het omroepor
kest o. 1. v. Nico Treep, met medewerking van Stella
Fontaine; 7.45 Politieberichten;
V.A.R.A. 8.C0 Concert door het Vara-orkest, o. 1. v. Hu-
go de Groot; 9.00 Studio-opvoering van „De Jordaan"
in pauze en na afloop gramofoonplaten; 10.00 Persbe
richten Vaz Dias; 11.00 Vara-varia.
Huizen (298; na 6 uur 1071 M.)
K.R.O. 8.15—9.30 Gramofoonplaten; 11.3012.00 Gods
dienstig halfuurtje; 12.00 Tijdsein K.R.O.-kollc; 12.15—
100 Gramofoonplaten; 1.002.00 Lunchmuziek door het
K.R.O.-Trio. 2.003.15 Kinderuurtje;
N.D.O. 4.004.30 Cursus Esperanto voor beginners;
4.305.00 Cursus Engelsch voor beginners.
K.R.O. 5.005.20 Spreker: A. v. Santen. Onderwerp:
Indrukken van de Leipziger Messe; 5.206.40 Gramofoon
platen; 6.407.00 Journalistiek weekoverzicht door Paul
de Waart; 7.00 Tijdsein K.R.O.-klok; 7.00—7.15 Sport
praatje door S. P. J. Borsten. Onderwerp: „Het wezen
v. d. wielersport; *7.157.30 Gramofoonplaten; 7.308.00
Spreker: Dr. G. J. Janssens. Onderwerp: „Psychopa-
thern"; 8.00 Tijdsein KR.O.-klok; 8.019.00 Concert door
het K.R.O.-Orkest o. 1. v. Joh. Gerritsen. 9.009.30 Gra-'
mofoonplaten; 9.309.40 Nieuwsberichten van VazDias;
9.4010.30 Vervolg Concert K.R.O.-Orkest 10.3012.00
Vroolijk programma uit Eindhoven.
Humor in Italië verboden.
Een nieuwe wet, ingediend door den Secretaris-Gene
raal van de Fascistische Partij, Sgr. Turati zal bepalen,
dat er geen moppen meer gedebiteerd mogen worden
door cabaret-artisten over het Fascisme. De Italianen,
ook Fascisten, hebben de eigenaardigheid zelfs hun eigen
sympathiën door moppen belachelijk te maken.
Spaarzame Zweden.
De Zweedsche Post-spaarbanken berichten in hun ver
slag over 1929 ongeveer 40 miliioen gulden meer is ge
stort dan in 1928, d.i. een vermeerdering van 27 Over
1927 en 1928 was de vermeerdering van deposito's
slechts 8
Een ideale stad voor belastingbetalers.
In de Duitsche stad Ebern is de opbrengst van de
gcmeente-bosochen van dien aard, dat er geen gemeen
telijke belasting wordt geheven. Iedere inwoner kan
zelfs een bepaalde hoeveelheid brandstof afnalen en een
jaarlijksche toelage lcrijgjn van 60 Mark.
Hoeveel Amerika rookt
Het aantal cigaretten, dat de Ver. Staten in 1929 ge
fabriceerd hebben, is wederom toegenomen. In verge
lijking met 1928 zijn er dit jaar ruim 13 milliard meer
of 12 Het totaal aantal cigaretten bedraagt bijna
120 milliard per jaar. Dit geeft dus op een bevolking
van pl.m. 120 miliioen zielen 1000 cigaretten per jaar en
per inwoner, kinderen enz. meegerekend. Het aantal
sigaren over 1928 bedraagt 65 milliard.
Verboden te rooken.
De president van de Universiteit te Columbia (Ver.
Staten) heeft een verbod bekend gemaakt, dat rooken in
de universiteitsgebouwen verboden is. Dit treft niet
alleen de studenten, maar ook de professoren, die ge
woon waren, zelfs tijdens de colleges een pijp te rooken.
Men is algemeen ontsteld over dit bericht, maar moet
het althans voorloopig opvolgen.
Improductieve krachten.
In Engeland zijn meer dan 250.000 arme zwakzinnigen,
welk aantal voortdurend toeneemt. Telt men dit cijfer bij
de werkloozen op, dan komt met aan miliioen Der-
sonen, die tot last van den Staat vallen, zonder pro
ductief werk te verrichten.
De toenemende bevolkingsaanwas in
Australië.
De bevolking van Australië bedraagt thans 6,373.000
wat een snelle vermeerdering aangeeft. In 1900 bedroeg
het aantal nog slechts 3 miliioen.
Wel langademig.
In Baltimore (Ver. St.) is een vrouw, die slechts 3 tot
5 maal per minuut ademhaalt, terwijl het gewone aantal
keeren bij een volwassene 1518 bedraagt. Zoo ver men
kan nagaan is dit geval eeniig in de wereld. Haar adem
haling is echter veel dieper dan normaal, zoodat zij per
ademhaling ongeveer 1 Liter lucht inneemt, d.i. 3 maal
meer dan een gewoon persoon. De inhoud van de long
is echter normaal. Als zij zingen kon, zou zij een toon
ongelooflijk lang kunnen aanhouden. Reed zij op den
wielerbaan, dan zou zij een sprint van 200 Meter af kun
nen leggen zonder opnieuw adem te halen, verklaarde
Dr. Benedictus van Boston, die haar heeft onderzocht.
Veelwijverij afgeschaft.
Op de Philippijnen is het verbod van veelwijverij uit
gevaardigd. Ddt verbcd zal pas over 20 jaar volledig in
toepassing zijn, daar er vele Mohammedanen zijn, die
polygamisch leven. De Christelijke organisaties op d»
Philippijnsche eilanden wilden de onmiddellijke en vol
ledige uitvoering der wet, maar de Mohammedanen ver
wezen naar hun Koran, welk boek voor hen de eenige
gezagsbron is.
Haar toepassing bij de spoorwegen.
Het is nog niet zoo lang geleden, dat de wetenschap
den aanleg van de menschen voor de verschillende be
roepen ging onderzoeken In vroegere tijden, toen de
verschillende beroepen van vader op zoon overgingen,
was dit niet zoo noodig. De veelzijdigheid van de tegen
woordige beroepen, het feit, dat de menschen dikwijl3
van beroep veranderen, en de altijd toenemende wed
strijd om de beste en goedkoopste fabricagemethoden
toe te passen, hebben ons geleerd, dat het er niet
op aan komt om schitterende machinerieën le bouwen,
maar dat ook de aanleg van de bedienaars van deze
machines een groote rol speelt.
Een wezenlijke vei-breeding en ruimere toepassing van
deze Inzichten verkreeg men door den oorlog en de
maatschappelijke gevolgen ervan. Toen het vervoerwe
zen in den oorlog reusachtige afmetingen aannam en
men in Duitschland een leger van bestuurders uit alle
mogelijke beroepen moest winnen en opleiden, werden
voor het eerst grootsch opgezette onderzoekingen ver
richt, om uit te maken, of de geworven personen wrel
psychisch geschikt waren voor hun beroep, of zij wel
reageerden op hun uiterlijke teekenen (signalen, hin
dernissen), of zij rustig het voor hen liggende terrein
overzagen en zeker arbeidden. Deze onderzoekingen
werden volgens de regelen van de experimenteele psy
chologie verricht en de toepassing van de psychologie in
het practische bedrijfsleven noemde men nu psycho
techniek. f
Veel verder gingen de Amerikanen in de toepassing
van deze wetenschap. In het verdere verloop van den
corlog werden alle jonge mannen in Amerika onder
zocht om hen op grond van de hierbij verkregen resul
taten bij de verschillende velddiensten in te deelen.
Spoedig hierna werden deze onderzoekingsmethoden
ook voor de gewone bedrijven ingevoerd, vooral in
Duitschland en Amerika, maar ook bij voorbeeld in
duizendenbedrijven in Rusland. Bij dergelijke onder
zoekingen gaat men eerst na, of iemand de geschikte
psychische en physische eigenschappen voor een be
paald beroep heeft. Zoo zijn er bijvoorbeeld beroepen,
waarbij men over een groote handigheid moet be
schikken, maar tevens over rust en bezonnenheid bij het
werk, waar groote voorzichtigheid noodig is en een
zeker opmerkingsvermogen, of juiste verdeeling van op
lettendheid over motor, machine, maar ook over de
straat, spoorbaan, enz. Deze eigenschappen worden
nu door verschillende, dikwijls aan de practijk getoet
ste onderzoekingen nagegaan. De personen, die moeten
worden onderzocht, krijgen een reeks opgaven, welke
zij op papier moeten brengen, dan krijgen zij weer appa
raten, waaraan zij handgrepen moeten verrichten op op
tische of geluidsseinen, of zij moeten eentonige arbeids
prestaties met de grootste nauwkeurigheid en zonder
groote vermoeidheid ervan te ondergaan, verrichten.
Om een idee te geven, hoe de psychotechnische onder
zoekingen worden verricht, vermelden wij eenige op
gaven, aan onderzochte personen opgelegd. Een man
moet tusschen twee in tegengestelde richting zich heen
en weer bewegende balken een blok hout van een tafel
afnemen, en het later weer op zijn plaats terugbrengen.
De balken vallen bij den geringsten stoot reeds van hun
steunpunt af. Een automaat geeft o:»i de vier seconden
een penning af, welke voorzien is van een nummer.
De persoon, welke voor cle automaat staat, moet de
penningen in bakken doen, waarop hetzelfde nummer
staat als op de penning is vermeld. De bakken zijn
voorzien van gleuven, welke in verschillende richtingen
zijn aangebracht. Op een tafel is een rangeerterrein
aangebracht, waarop zich een locomotief bevindt met
verscheidene geladen en ongeladen wagons. De opgave
luidt, om een trein van bepaalde samenstelling te for-
meeren op de meest eenvoudige wijze. De weg, welke
door de locomotief daarbij wordt afgelegd, wordt langs
electrischen weg geregistreerd.
Dergelijke proefnemingen geven een juist overzicht
over iemands aanleg voor een of ander beroep. Bij de
spoorwegmaatschappijen waren het eerst de Duitsche
rijksspoorwegen, welke de psychotechnische onderzoe
kingen toepasten; zij hebben sinds 1916 80.000 menschen
aldus onderzocht. Hierna hebben zich ook de Oosten-
rijksche bondsspoorwegen van deze methoden bediend,
en een psychotechnisch laboratorium aanvankelijk
slechts voor studie-doeleinden ingericht Maar de psy
chotechniek houdt zich niet slechts beperkt om van een
bepaalden djeiist minder bekwame of daartoe niet ge-
eigende personen weg te houden, zij wordt nu, ook bij de
spoorwegen, gebruikt om de beroepskeus te vergemakke
lijken door de personen, die zich laten onderzoeken, na
afloop van het onderzoek een groep van beroepen te
noemen, waarvoor zij den meesten aanleg hebben.
Een groot en dankbaar arbeidsveld vindt de psycho
techniek ook daarin, dat het de menschen veel kan
aanleeren, door het aangeven van allerlei leermethoden,
welke het snelst en zekerst tot hun doel leiden. Hier
mede hangt samen, dat de psychotechniek ook bijdraagt
tot verbetering van arbeidsmethoden, tot beter inrichting
van werkplaatsen. Tenslotte presteert de psychotechniek
ook belangrijke diensten, waar het geldt het voorkomen
van ongelukken. Zoo munt deze jonge wetenschap uit
door haar humane resultaten, waardoor de zorg van de
menschen in hun dagelijksch werk wordt verlicht en zij
tot waardevolle krachten in het gemeenschapsleven
worden opgeleid.
11' AAR D E V ff O i: W
BEL A .V (1 I N S T EET
Wanneer meisjes flirten.
Onlangs ontdekten de bewoners v\n de hoofdstraat
va.i Lydenburg (Z.-Afr.^ een groot piakaat. dat was
aangeplakt, hetwelk een groote opschudding veroor
zaakte. Op het piakaat stond te lezen ,.Dc jenge man
nen van Lydenburg klagen erover, da*, sommige bezoe
kers van de stad en ook veel getrouwde mannen, met
hu;» meisjes flirten, haar uitnoodigen vooi pleziertochtjes
en haar gemengden, gevaarlijken wijn laten drinken
waarna de meisjes dan weerloos zijn. Wij, jonge mai nen
zuuc-n handelend optreden. Gevaarlijk
Men heeft niet kunnen achterhalen, welkn veronge
lijkte jongelieden het zijn, die op deze wijze aan hun ver
ontwaardiging uiting geven.
Leeftijdsgrens voor liet aan
gaan van een huwelijk.
Op het vijfjaarlijksch congres van cisn Vrnuwer. Vol
kerenbond, hetwelk dit jaar te Weene.i van Me; tot Juni
Bij het 2e geboorte-eeuwfeest van
Josiali Wedgwood.
Van 1824 Mei a.s zal te Stoke on Trent (Enge
land) op feestelijke wijze het tweede geboorte-eeuw
feest worden herdacht van Josiah Wedgwood, stich
ter van de bekende Wedgwood aardewerkfabrieken.
Josiah Wedgwood werd geboren in 1730 te Bur-
slejn, waar zijn vader een kleine aardewerkfabriek
had; Josiah was de jongste van 13 kinderen. Hij werd
naar school gezonden te Newcastle-under-Lyme.
Toen hij negen jaar oud was, stierf zijn vader; Jo
siah moest toen van school af en werd geplaatst in
de aardewerkfabriek van zijn oudsten broer Thomas
te Churchyard Works. Toen hij vijf jaar in de leer
was geweest, kreeg hij een beenkwaal, waardoor het
hem onmogelijk werd nog langer aan den draaibank
Ie staan; hij wijdde toen zijn aandacht aan de an
dere deelen van de aardewerkfabricage cn bracht
vele verbeteringen aan.
Op negentienjarigen leeftijd
was zijn leertijd afgeloopen en
stelde hij zijn broer Thomas
voor, om deelgenoot in de fa
briek te worden, welk voorstel
evenwel niet werd aangenomen.
Hij werd toen deelgenoot in de
firma Harrison en Alders te
Sroke on Trent. Hij trok zich
echter spoedig uit de zaken te
rug, waarna hij gedurende vijf
jaar werkzaam was in de fa
briek van Thomas Wheildon.
In de lente van 1759 opende
Josiah Wedgwood te Burslem
een eigen fabriek, welke later
een groote beteekenis in de En-
gelsche aardewerkindustrie zou
krijgen. Aanvankelijk maakte hij
kleine voorwerpen in groen gla
zuur en aardewerk, maar spoe
dig gaf hij de voorkeur aan
crèmekleurig aardewerk. Na ve
le mislukkingen en groote ver
liezen worden zijn proeven ein
delijk met succes bekroond. Op
het eind van 1761 slaagde Wedg
wood erin een geheel nieuw en
bijzonder fijn aardewerk op de
markt te brengen. Ook paste hij
nieuwen vorm van decoratie
toe, welke was uitgevonden door Sadler en Green te
Liverpool.
Op een reis naar Liverpool maakte Josiah Wedg
wood kennis met Thomas Bentley, dien hij in 1768 in
zijn firma opnam. Bentley stierf in 17S0. Wedgwood
huwde in 1764 met zijn nicht Sarah Wedgwood, wel
ke verbintenis zeer gelukkig was. De fabriek breidde
zich steeds meer uit; in 1764 werd het Brick House
in gebruik genomen, maar dit werd al spoedig te
klein, zoodat Ridge House Estate werd gebouwd, met
geheel dorp voor het werkvolk. Dit werd Etruria ge
noemd en werd geopend op 13 Juni 1769; Wedgwood
zelf maakte er de eerste zes vazen, terwijl Bentley
het wiel draaide. De vazen droegen het opschrift
„Artes Etruriae Renascuntur"; één ervan wordt nog
in het Wedgwood museum bewaard.
Wedgwood streefde steeds meer naar de uitbrei-
a.s. zal worden gehouden, zal o.a. ter sprake komen de
leeftijdsgrens voor jongens en meisjes, waar.»p een hu
welijk mag worden aangegaan. De Nationaie Vrouvi en-
raad van Zuid-Afrika heeft op zijn jongste vergadering
te rietermaritzburg deze kwestie behar.Jeld, waarbij de
wenschelijkheid werd uitgesproken om Je leofRjdsgrens,
waarop in Transvaal en Kaapprovincie oen huwelijk mag
worden gesloten, voor meisjes te verhoogen van IJ tot
15 jaar en voor Jongens van 14 tot IS.
Bij de gedachtenwisse'.lr.g hierover bleek, dat de mee
ningen nogal uiteenliepen, waarom besloten werd tot
het instellen van een ctmmissie, welke deze zaak zal
onderzoeken.
Internationaal Op\ ood-
kundig Congres.
Van 4 tot 7 Augustus s.s. zal te Luik onder auspiciën
van Koning Albert van België het vierde In;ernati"ralc
Opvoedkundig congres worden gehouJen. Vo üzitter van
het congres is de Minister van Landbouw. Het congres
vail samen met het zilveren jubileum van het Interna
tionaal Opvoedkundig comité. Het congres s verdeeld
in vier secties, welke allen verschillende vraagstukken
zulten behandelen, zooals: de wetenscnappelijke vorming
van het kind, de gezinsopvoeding in het aigemecn de
r*- ding van het kind vóór de schooljaren; de opvoc-
c'"irg gedurende en na de schooljaren.
Het schoonhouden
van keukentafels.
Keukentafels, welke een leeiijke kleur hebber, gekregen
kunnen spierwit worden gemaakt door hen al' te s< hu
ren met warm water en zand. Als men vet op de keu
kentafel of op een plankenvloer morst, dan moet men
er direct koud water over gieten. Hierdoor sto'-t het vet
en trekt niet in het hout; als men het vet heeft weg-
geschrapt, dan de plek afnemen me*, warm water.
ding en vervolmaking Van de aardewerk-fabricage,
Hij stierf op 3 Januari 1795 en werd begraven in de
oude kerk te Stokc on Trent, waar een inscriptie
nog aan hem herinnert. Het Wedgwood aardewerk
verd beroemd, ook ver buiten Engeland. Catharina
II van Rusland bestelde in 1773 een servies van
omkleurig aardewerk, dat bestond uit 952 stuks'
Ik stuk moest met een Engelsch landschap wor
den gedecoreerd en spoedig was een geheel leger
\an artisten in de weer om alles zoo kunstzinnig
mogelijk uit te voeren. De kosten van het schilderen
Heen bedroegen meer dan 2000. In 1774 werd het
geheele servies in Londen tentoongesteld. Enkele
stukken zijn thans nog te zien in het Etruriamu-
seum.
Na Wedgwood's dood werd de fabriek voortgezet
onder zijn zoon Josiah, die in 1806 proeven nam met
het China aardewerk. De internationale feestweek,
ter gelegenheid van het 2e geboorte-eeuwfeest van
Josiah Wedgwood, zal geopend worden op Zondag
18 Mei a.s. Dien dag zal door den Aartsbisschop van
Een kijkje in de vorm-af deeling van de
Wedgwood-fabrieken. Men ziet hier een ar
beider bezig met het vormen van de beroemde
vazen.
Canterbury een gedenkdienst worden gecelebreerd.
Mr. R. L. Hobson van het Britsch museum zal een le-
zinig over Josiah Wedgwood houden, terwijl voorts
een tooneelstuk zal worden opgevoerd, waarvoor
Rudyard Kipling het libretto heeft geschreven. Ook
is er een wedstrijd uitgeschreven in het ontwerpen
van een Wedgwood-vaas, ter herinnering aan de
eeuwfeesten, waarvoor prijzen ten bedrage van 100,
50 en 25 zijn uitgeloofd.
Een kijkje in de decoratie-af deeling van de
wereldberoemde Wedgrvood-aardetverkfabrie
ken te Stoke on Trentnaar grootsche inter
nationale jubileumfeesten norden voorbereid
Duidelijk kan men op de foto de schilder-
werkzaamheden van de diverse serviezen
volgen.
