VAN DIT
EN VAN J
VAN DAT
ES WAT 5
Geestes-Spoft en Hersen-GymnasM
,.E'
w
m
m
\M
Historische Kroniek.
WARE WOORDEN.
VOOR ONZE SCHAKERS
Vraagstuk No. 554.
1
I
mm
EJ
n
IJ
i
lllll
p
VOOR ONZE DAMMERS
Vraagstuk No. 555.
B
Ml
fff
B
f§
B
B
m
II
fü
m
HÉ
H
B
B
B
ff
Mi
m
M
p
J
H
Ml
Mi
EVENTJES DENKEN.
Vraagstuk No. 552.
Vraagstuk No. 553.
WETENSWAARDIGHEDEN.
HET GEHEIM VAN NIZZA.
Bijvoegsel der Schager Courant van Zaterdag 7 Juni 1930. No. 8675.
li 1735 werd Jan van Swinden te 's-Gravenhage
geboren. Hij studeerde aan de Universiteit
te Leiden en na beëindiging van zijn studies
in 1766 werd hij benoemd tot hoogleeraar
in de wijsbegeerte en logica aan de Aca
demie te Franeker. Hier legde hij zich spe
ciaal toe op onderzoekingen over electrici-
teit, magnetisme en metreologie; zoo is van
van hem bekend, dat hij tien jaar lang
alle magnetische declinaties heeft aange-
teekend. Van zijn werken, welke alle ge
tuigen van een diep denkenden geest noe
men wij „Recherches sur les aiguilles
aimantées et leurs variations". Dit werk
zond hij bij gelegenheid van een prijsvraag
naar Parijs en van Swinden verkreeg hier
mede een eersten prijs. Nadat hij gedurende
achttien jaren als docent was opgetreden te
Frankere, werd hij benoemd tot hoogleeraar
aan het Atheneum te Amsterdam, welk
ambt hij tot aan zijn dood bekleedde. In
1790 verscheen van hem „Grondbeginselen
der Meetkunst" en eenigen tijd later „AI-
maniek ten dienste van de Zeelieden". Kort
hierop werd hij met den heer Aeneae door
het Bataafsch Genootschap uitgezonden
naar Parijs om aldaar deel te nemen aan
het werk der gelijke maten en gewichten,
welk werk door de leden van het Fransch
Instituut in samenwerking met buitenland-
sche geleerden werd volbracht. In 1795 werd
van Swinden eenstemmig gekozen tot rap
porteur van de werkzaamheden. In Amster
dam teruggekeerd schreef van Swinden ten
behoeve van zijn landgenooten het werk
„Verhandeling over volmaakte maten en
gewichten", welk werk voor een klassieke
verhandeling in deze materie gold. Vanaf
1809 besteedde de geleerde al zijn krachten
om de invoering van het metrieke stelsel
doorgevoerd te krijgen. Tot dit doel schreef
hij volledige tafels over lengtematen, in
houdsmaten en géwichten. Ook schreef hij
over de wetten, welke betrekking hadden
op het metrieke stelsel. Door zijn vele werk
verwierf van Swinden zich een goeden naam
in het buitenland. Geen wonder, dat wij on
der de verhandelingen van de verschillende
buitenlandsche academiën verschillende ver
handelingen van zijn hand vinden. Als
voorzitter der gezondheidscommissie te Am
sterdam heeft hij veel verricht voor de ge
zondheid van de ingezetenen en voor de
kweekschool van den Zeevaart, welke voor
al in 1813 zeer moeilijke tijden beleefde,
doch door zijn bemoeiingen is blijven be
staan. Hij overleed na een kortstondige
ziekte in den onderdom van 79 jaar en 9
maanden.
i 1602 stierf te Zoetermeer in den ouderdom van
97 jaar Commertje Janse Kokken, die als
moeder, grootmoeder en overgrootmoeder
183 nakomelingen in haar laatste levens
dagen heeft aanschouwd.
li 1496 kwam Prinses Johanna, dochter van Fer-
dinand, koning van Arragon, met een vloot
van 125 schepen te Arnemuiden aan, ten
einde te Lier In Brabant haar huwelijk te
voltrekken met Philips van Oostenrijk.
ii 1586 vereerde de regeering van Arnhem den
Graaf van Leijcester met twee lasten wijn
en honderd mud haver ten teeken van blijd
schap over zijn komst.
ii 1058 behaald Floris I, Graaf van Holland een
luisterrijke overwinning op de legers van
de bisschoppen vau Keulen en Luik, van de
Graven Hendrik van Leuven en Baldwin
van Vlaanderen, van Wichard, Voogd van
Gelderland en Hendrik graaf, van Luik.
i 1823 ontstond te Constantinopel een hevige
brand, welke drie fregatten, verschillende
kazernes, 50 moskeeën en duizenden hui
zen verwoestte.
11153 werd graaf Dirk VI door Keizer Frederik
I onder de rijksvorsten gesteld.
Verantwoordelijkheid is gemakkelijk te aanvaarden,
doch moeilijk neer te leggen.
Een zacht woord keert de grimmigheid af, maar een
kwetsend woord doet den toorn oprijzen.
o
Groote wijsheid is het niet overijld te zijn in het han
delen, noch op eigen meening halstarrig te staan.
Als uw doel groot en rechtvaardig is, zult gij tot zulke
menschen geleid worden wien ge vertrouwen inboezemt
en tot wie ge met gerustheid spreken kunt.
o
Gij hebt vermogens ten goede en elke polsslag van uw
bestaan doet de verplichting aangroeien om die vermo
gens aan te wenden.
onder leiding van GEO VAN DAM.
van D. J. Densmore.
Zwart: 6.
f
S
a b c d
Wit: 7.
De diagramstand in cijfers behoort te zijn: Wit Kf3,
Ta5, Te7, Le5, Lg8, Pd6 en Pe2. Zwart Khl, Ta7, Tb3,
Pd5 en twee pionnen op a3, en f5. Wit speelt en geeft
mat in drie zetten!
OPLOSSING PROBLEEM No. 551,
van Dr. K. B a y e r.
De diagramstand was: Wit Ka5, Df7, Td8, Lh4, Lh7,
Pd4, Pe4 en 4 pionnen op a6, b3, d7 en f5. Zwart Kdö,
Pa8, Pe6, Lb8 en twee pionnen op a7 en h6. Wit speelt
als sleutelzet: Pc2. Op zwart 1. Pc7 volgt 2. Th5! Op
zwart 1. Lc7 volgt 2. Kb5. En op zwart 1. Kc6 volgt
wit 2. Pb4 steeds met mat op den derden zet!
.Dit probleem geeft een nog betrekkelijk ruwe uit
werking van het wederkeerige obstructie-thema. In de
variant Lc7 vinden we de zuivere obstructie van c7
voor het paard, dat anders na Kb5 op c7 schaak zou
geven, een heel wat onaangenamer schaak dan het
looperprikje. In de variant Pc7 vinden we reeds een
verdere ontwikkelingsphase van het idee, n.1. uitbuiting
der obstructie, doordat de zetmogelijkheid van het „ver
stopte" stuk belet is. De „coup de repos" Th5, zooals
men een tempozet in het oplossingsverloop van een
meerzettig probleem noemt, was in Bayer's tijd sterk
in de mode.
van Geo van Dam, Wassenaar.
Zwart: 11.
Wit: 12.
De diagramstand in cijfers behoort te luiden: Zwart
11 sch. op 2, 7, 9, 10, 16, 21, 26—28, 35 en 40. Wit 12
sch. op 11, 18, 19, 23, 24 30, 32 37—39, 41 en 42. Wit
speelt en wint op werkelijk zeer interessante wijze.
OPLOSSING PROBLEEM No. 550,
van Joh. de Bree, Amsterdam.
De diagramstand in cijers was: Zwart 6 sch. op 8,
13, 16, 18, 19, 25, en een dam op 14. Wit 9 sch. op 21,
26, 28. 30, 33, 34, 39 43 en 49. Wit speelt en wint nier
op geestige manier door achtereenvolgens te spelen:
42—38 30—24!, 26—21, 39X48 en 21X3!
„DE PERZIKEN-HANDELAARS."
Vijf handelaars verkochten perziken. De een had er
twintig, de tweede veertig, de derde zestig, de vierde
tachtig, en de vijfde honderd tot zijn beschikking om
te verkoopen. Ze verkochten de vruchten allen even
duur en ontvingen allen precies evenveel geld!
Wie geeft hiervan een verklaring?
A D
We beelden hieronder twee E.'s af, waarvan de eer
ste omgekeerd staat, terwijl de beenen der drie letters
met A tot F zijn' aangegeven. Wij vragen nu door mid
del van drie lijnen, niet meer en niet minder, been
A te verbinden met been F, been B met E en been C
met D, zonder dat deze verbindingslijnen elkander
snijden. Deze verbindingslijnen mag men zoo lang ma
ken als men zelf wil, ze mogen tusschendoor en om de
figuren, loopen, evenwel die figuren niet snijden!
Wie ziet kans dit voor elkaar te brengen?
OPLOSSINGEN DER PUZZLES
uit ons vorig nummer.
No. 548. „IEDER ZIJN DEEL".
De. bewoners van de 1ste, 2de, 3de en 4de verdieping
betalen resp. 2.40, 4.90, 7.20 en 9.60. te samen
juist 24.De eerste dus de helft minder dan de
tweede, de 3de zooveel meer dan de 2de als de eerste
moet betalen en de 4de 4 X zooveel als de eerste. Per
verdieping wordt dus 2.40 meer berekend, ergo resp.
1/10, 1/5, 3/10 en 2/5 deel van het totale bedrag.
No. 549. „HET MAGISCHE WOORD".
Het woord Abracadabra kan uit den gegeven driehoek
1024 maal geconstrueerd worden volgens de voorwaar
den, die er aan verbonden zijn. Hoeveel verschillende
antwoorden van deze opgave werden gegeven is moei
lijk te zeggen; slechts twee inzenders hadden het goede
antwoord. Verder varieerden de oplossingen van 10 tot
987 maal.
Is het u bekend:
d a t de roewedstrijden utsschen de universiteiten
van Oxford en Cambridge in 1864 voor het eerst gehou
den werden?
dat sedert de derde republiek gegrondvest werd in
1870, Frankrijk 78 ministeries heeft gehad met een ge-
midelde „leeftijd" van ló maanden?
dat volgens een astronoom de Melkweg een door
snee heeft van 180 trillioen mijl?
d a t de kust van Australië zoo weinig inhammen
heeft, dat het slechts 9000 mijl kustlijn heeft?
dat Noorwegen, dat een kustlijn heeft van 12000
mijl, slechts een oppervlakte heeft van l/25ste deel van
Australië?
d a t er reeds in 1672 een postdienst bestond tus-
schen New-York en Albany, toen Indianen brieven tus-
schen deze twee plaatsen overbrachten?
d a t de padvinders van Amerika kampeerterreinen
bezitten ter waarde van 4 millioen, met een totaal op
pervlakte van 50.000 acres?
d a t de aardbeienoogst van Florida thans per jaar
f 10 millioen besomt?
dat Universiteit afkomt van Universitas, dat is
school van alle wetenschappen?
Z ATERDAGA VO DSC II ET*.
Een oorspronkelijke, geheimzinnige historie,
door S I R 0 L F.
Nadruk verboden Alle rechten voorbehouden.
ERSTE verdieping, tweede deur links, meneer",
zei de portier van het dagblad „Le Courrier"
te Nice aan de Riviera, tot den slaperig en
verveeld uitzienden Engelschman, die hem naar het
bureau van den directeur gevraagd had.
„Dank je zeer, brave zoon", zei de Engelschman min
zaam, keek eerst eens met toegeknepen oog door zijn
monocle naar boven en begaf zioh dan landerig naar
boven, terwijl hij eenige keeren hartgrondig gaapte. De
portier haalde de schouders op. Zeker weer zoo'n Idi
oot van een Engelsche millionnair. die doodging van ver
veling en die den directeur kwam lastig vallen met de
een of andere onbenulligheid, een onfeilbaar systeem voor
het spelen aan de bank te Monte Carlo of iets dergelijks
De slaperige Engelschman was boven aangeland. Er was
niemand op den corridor en ongemerkt bleef hij voor da
deur van den directeur staan en scheen te luisteren.
Aan de andere zijde van de deur had een vrij opgewon
den gesprek plaats. Monsieur Albert, directeur van „Le
Courrier", zat achter zijn schrijfbureau en trommelde
heftig met z'n vingers op 't tafelblad/Tegenover hem zat
Seminoff, zijn beste verslaggever, die al bijna twee en
een half jaar aan de Courrier verbonden was en in het
bijzonder naam had gemaakt door zijn uitstekende ver
slagen en levendige schilderingen van een aantal ontzet
tende ongelukken, die onlangs hadden plaats gehad en
de heele Riviera op haar grondvesten hadden doen
sidderen.
„Het is afschuwelijk!" sprak meneer Albert. „Eerst in
Augustus 1927 die bom in de dancing Neptune... twee
dooden, dertien zwaar gewonden, dan een maand later
die bom op de spoorlijn MarseilleNizza, waaraan de
Amerikanen uit Parijs ternauwernood ontsnapten; ver
volgens die bom in het consulaat van Italië, daarna Sep
tember 1929 de bom in het restaurant Lilas Blanc tij
dens een feest, drie dooden, vijftien zwaar gewonden...
in October ontploffing in de Bar van Agnello, Novem
ber een bom in het feestlokaal van de Casa Italiana,
December ontploffing in de Marselller Bank, en nu wéér,
vervloekt nog-an-toe, die ontzettende bomaanslag in het
Lilas Blanc. Op die manier, Seminoff, gaat de heele Ri
viera naar den kelder, de vreemdelingen blijven weg en
wij gaan allemaal naar de haaien! Er moet een eind aan
komen. Ga er heen, en zie zooveel mogelijk gegevens te
verzamelen en te weten te komen, zoodat we de politie
op het spoor van de misdadigers kunnen helpen. Ik re
ken op jou, Seminoff, het is een eere-opdracht, bedenk
dat!"
„Dank u, meneer Albert," sprak Seminoff, en verliet
tezamen met den directeur de kamer, om in de gang te
gen den Engelschman op te botsen, die achter zijn hand
hartelijk gaapte en dan slaperig sprak: „Pardon, waarde
directeur, het zal u ongetwijfeld schokken te vernemen,
dat mijn dwerg-pinchertje sinds eenigo dagen last van
het zuur heeft. Ik kom nu persoonlijk een beroep doen
op uw onvolprezen dagblad om door een advertentie vee
artsen op te roepen, die mijn dwergpinchertje in zijn be
proeving bij moeten staan."
„Pardon, ik ben de directeur niet, mijn naam is Se
minoff," zei de verslaggever, en ging naar beneden, den
directeur achterlatend met den idioten Engelschman, die
de wenkbrauwen hoog optrok, diep teleurgesteld keek,
en zich dan tot den directeur wendde: „Een kort aan
gebonden jongmensch, die meneer Seminoff. als ik me
goed herinner, de sohryver van de meesterlijke artike
len in uw blad, meneer de directeur?"
Hij is de meest schuchtere man dien ik ken.
Hoe is hij dan aan een vrouw gekomen?
Hij was te bang om te weigeren.
(Petit Parisien).
