AIitntiD Nieuws- Mmititit- UiiMIit Toestanden en verhoudingen in de Balkanstaten. Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen. Eerste Blad. 0M HONDERD DUIZEND DOLLAR Een watersnood-jubileum. L Woensdag 20 Augustus 1930. 73ste Jaargang No. 8716 COURANT. Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver- tentien nog zooveel mogelijk in het eerstuitkornend nummer geplaatst. POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20. Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN- TIcN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno. inbegrepen). Grootere letters worden naar plnntsrtiimte berekend. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. VERSCHILLENDE RASSEN EN GODSDIENSTEN. HOE GELOGEN WERD EN WORDT. OP ZOEK NAAR DE WAARHEID EN DE TOEKOMST. (Van onzen reizenden correspondent). SOFIA, 10 Xugustus 1930. TWEE jaar zwerf Ik nu rond op den Balkan, dat ik binnen enkele maanden zal verlaten. Twee jaar heb ik in verschillende landen van het steeds zoo roerige schiereiland onder alle klassen der maatschappij verkeerd en waar dit mogelijk was in openbare of andere bibliotheken de verschillende vraag stukken bestudeerd, boeken van reizigers en al of niet ernstige geleerden, werken en beschouwingen van staatslieden, voor zoover ik ze niet in de bibliotheken vond, heb ik uit Frankrijk, Engeland, Duitschland en Oostenrijk laten komen; met vreemdelingen uit alle mo gelijke landen, die reeds lang den Balkan bewonen en dus op de hoogte konden zijn van de toestanden, heb ik urenlang gepraat, soms gedebatteerd. De regeeringen der Balkanstaten, die ik bezocht, stelden me materiaal ter beschikking, dat me in staat moest stellen een juisten kijk te krijgen op de toestanden en verhoudin gen op het Balkan-schiereiland, van welk gebied Bls- marek verklaarde, dat het nog niet de knokken van een Pommerschen grenadier waard was en dat toch de directe aanleiding werd tot een oorlog, die ongeveer tien millioen mensohlevens kostte, om van de verminkten, de aan ziekten gestorvenen niet te spreken. En na twee jaar zwerven en studeeren uit boeken en naar het leven, ben ik overtuigd, dat ik nog niet volkomen op de hoog te ben vpn alle hier brandende vraagstukken. Ik weet. dat' vele journalisten en ook wel geleerden hier veel korter vertoefden dan ik en reeds na enkele weken, hoogstens enkele maanden meenden ..zich met zekerheid een oordeel te kunnen vormen. Aanvankelijk heb ik deze journalisten en geleerden bewonderd tot... ik hun boeken of wel de verslagen van hun lezingen las. In de eerste plaats heeft men op den Balkan te doen met zeer veel verschillende rassen, die elk voor zich een eigen mentaliteit hebben. Ik weet wel, dat volgens vele brave menschen de humaniteit een eenheid vormt en alle menschen ..menschen" zijn (waarmede niets gezegd Is), doch zü, die deze meening verkondigen, beschikken ge woonlijk niet over rijke ervaring op dit gebied. Zelfs als men twee groepen van eenzelfde ras vindt (b.v. Ser viërs en Kroaten) treft men nog vaak groote verschil len aan in karakter, in wezen, al is dan de taal dezelfde. De geschiedenis, het klimaat, de bodem, de opvoeding, de godsdienst ook. hebben vaak twee groepen van een zelfde ras verschillend beïnvloed, wat zijn sporen heeft nagelaten op het karakter. Wij, Nederlanders, kunnen deze waarheid gemakkelijk controleeren. Nederlanders en Vlamingen zijn één ras doch in den tijd, dat de Ve~- eenigde Provinciën een rol van beteekenfs speelden in de wereld, stonden de Vlamingen eerst onder Spanje, later FEUILLETON Uit het Amerikaansch van FRANK L. PACKARD. 15. Nicolo haalde de schouders op. Geld vermoed ik, zei hij onverschillig, het oude liedje. Tenminste dat denk ik, want zoover zijn we niet gekomen. De herrie bij Vinetto schijnt maar plaats voor één gedachte in hem te hebben gelaten. Hij was ln een soort razernij toen hij hier kwam. Het eenige wat hij verlangde was om kleeren die niet de aandacht zouden trekken, inplaats van de gehavende punje die hij aanhad en om zoo gauw het kon weer weg te komen en af te rekenen met die schavuiten van Baldy. Hij zei dat het door hun toedoen was geweest dat hij in de gevangenis was gekomen en dat ze nu op hem loerden vanwege het gestolen geld dat zij meenden dat hij ergens verstopt had. Hij ging tekeer als een krankzinnige, hij raasde en tierde en zei tenslotte dat hij hun en'ieder ander liever in de hel zou zien don dat iemand met zijn vingers aan dat geld zou komen. Hij zwoer dat hij niet zou rusten vóór dat heele stel van Baldy uit elkaar gesprongen zou zijn. Ik had er absoluut geen erg in dat hij dat, zooals later bleek, letterlijk bedoelde. Ik probeerde hem te kalmeeren. maar ik had net zoo goed tegen een woeden de olifant kunnen redeneeren. Ik trachtte hem te bepra ten om hier te overnachten, om rustig naar bed te gaan. maar hij lachte wild en zei dat hij die heele bende van den aardbodem zou verdelgen voor de zon weer opging. Er was geen praten tegen en daarom gaf ik het maar op. Toen trok hij de kleeren aan, die ik hem gegeven had en ging weg. Barjan knikte. Nu is het ook duidelijk hoe het komt, dat de politie zijn spoor kwijtraakte doordat hij hier binnenliep! Ik wist niet eens dat de politie achter hem aan zat, antwoordde Nicolo zonder veel belangstelling. Hij kwam hier 's nachts om een uur of twee terug en had een uurwerk-bom bij zich. De idioot! De heele troep van Baldy Vickers was bij elkaar geweest in het café van Jake Morrlssey en hij had dat ding van buiten tegen het huis gesmeten. De idioot! Natuurlijk ontplofte het niet! onder Oostenrijk. De Nederlanders wier oorlogsschepen, na de zee te hebben gezuiverd van vijanden als de En- gelschen en de Fransohen, terugkeerden met den bezem in den mast, moesten zich geestelijk anders ontwikkelen dan de rasgenooten, die door vreemden overheerscht werden. Het verschil in godsdienst behoeft niet steeds een grooten invloed uit te oefenen, indien de belijders dier verschillende godsdiensten bij en met elkander leven in een sterk, nationaal staatsverband. Op den Balkan leefde het grootste deel der bevolking nog kort geleden onder overheerschers, de Turken, die hun naar wezen en godsdienst volkomen vreemd waren en bleven, ook al omdat de menschen elkander op een afstand met haat en wantrouwen besohouwden. De nlet-Turksohe be volking beleed voor het allergrootste deel denzelfden godsdienst, dien wij (onjuist) gewoonlijk den Grieksch- orthodoxen noemen. Deze godsdienst, in theologisch op zicht één, kent evenwel verschillende organisaties en zoo is er de Grieksche kerk, de Servische, de Bulgaar- sche en de Roemeensche, die niet steeds vriendelijk tegenover elkander hebben gestaan, wat ook de aanhan gers dier kerkelijke organisaties beïnvloedde. Het is troosteloos te moeten constateeren, dat het evangelie der liefde heel vaak zoo slecht is begrepen. Dan staat de reiziger, zij hij geleerde of journalist is, die een diepen blik wil werpen op de toestanden en verhoudingen, nog voor andere moeilijkheden, b.v. die der talen. Om zich op den Balkan door het leven te slaan, heeft men niet zoo heel veel talen noodig, want de menschen zijn hier polyglottisch, doch om overal en steeds zich te kunnen onderhouden over ernstige vraagstukken en daarbij het vertrouwen der menschen te winnen, moet men minstens een dozijn talen kennen en zooveel talen leert men niet in enkele maanden of zelfs jaren. Bij al deze verdeeldheid en verwarring heb ben-eenige groote' mogendheden uit (zooals gebleken Is „slecht begrepen") eigenbelang steeds alle middelen in het werk gesteld, elke poging tot eendracht op den Balkan te verijdelen. „Wereldgeschiedenis Is wereldge recht" heeft eenmaal een Duitscher gezegd. De drie groote mogendheden, die het meest op den Balkan heb ben gezondigd, Oostenrijk. Rusland en Duitschland, zijn indirect door den Balkan ten gronde gegaan. Zooals ik in een ander artikel terloops vermeldde, werkt hier thans weder de invloed van een andere groote mogend heid. Italië, dat bij zijn streven niet let op de belangen der Balkanvolken, doch zich laa.t leiden door eigen im perialistische verlangens. Professoren, geleerden of die daarvoor door gingen en werkten in opdracht van een politiek op den Balkan geïnteresseerde regeering, hebben werken geschreven, dien men niettegenstaande den titel van den schrijver, alle objectiviteit en dus alle wetenschappelijke waarde moet ontzeggen. Een onlangs overleden Duitsch pro fessor kreeg b.v. gedurende den wereldoorlog, toen Bul garije reeds medestreed aan Duitsche zijde en het Ser vische leger verjaagd was uit zijn land. van keizer Wilhelm n de opdracht een werk te schrijven over de Hij dacht dat dat gebeuren zou als het met kracht er gens tegenaan werd gegooid! De eenige manier om zoo'n bom te laten exploreeren is de huls te openen en het uurwerk te stellen. Toen hij merkte dat er geen ont ploffing volgde, raapte hij de bom weer op en nam hem mee hier naar toe. Hij wilde dat ik hem voor hem zou stellen. Ik vroeg hem hoe hij er aan kwam. Het eenige wat ik uit hem kon krijgen wat dat Lomazzi hem verteld had, waar hij een paar dingen had verborgen: ha, ha! Nicolo Capriano kakelde nog schriller dan gewoonlijk en bewoog heen en weer in bed met een sinister plezier. Ha ha, klonk het nog eens. een van Tony's oude bommen! Tony heeft dien jongen idioot een erfenisje achtergelaten enfin, misschien was er ook wat geld bij. Ik trachtte dat gewaar te worden, maar het eenige wat hij al maar door zei, was of ik die bom niet voor hem wou stellen. Ik weigerde: ik zei hem dat ik niet meer in deze branche werkzaam was. dat ik mijn prac- tijk eraan had gegeven toen Tony het ook had gedaan vijftien jaar geleden. Hij vloekte me uit en razend en scheldend ging hij hier vandaan volslagen ontoe rekenbaar ln zijn woede en wraakzucht. Ik veronderstel dat hij, daar op die bank in het park onder een lantaarn zelf aan dat ding heeft zitten prutsen. Ik zou het overi gens niet graag voor hem gedaan hebben het was te oud, hè! Zelfs mij zou het uurwerk misschien parten hebben gespeeld. Ja, zei Barjan opstaande, het komt me voor dat de heele geschiedenis wel in elkaar zal zitten, zooals Jij het zegt, Nicolo. Dus dit is het einde van Dave Hender- son en van honderd duizend dollar! Hij fronste de wenkbrauwen, staarde een oogenblik peinzend voor zich uit, wees toen op de kleeren op het voeteind van het bed en zei bruusk, als om te verbergen dat er iets van ontroering en weemoed in hem geweest was: Ik zal dat maar meenemen voor het gerechtelijk onderzoek. Er ligt pakpapier ln de onderste la van de kleeren- kast daar, lichtte Nicolo zakelijk in. Daar kunt u ze wel inpakken. Barjan knikte, -haalde het papier te voorschijn, pakte de kleeren in en nam het pak onder den arm. We zullen dit niet vergeten, Nicolo! zei hij hartelijk, terwijl hij naar de deur ging. Dank je, bromde de Italiaan, ik weet wat dat niet vergeten van jullie waard is! Hij luisterde in spanning terwijl Teresa den recher cheur-inspecteur uitliet door de voordeur. Toen hij die had hooren dichtgaan, riep hij zijn dochter weer. Luister, kleine meid, zei hij met een humoristische tinteling in zijn zwarte oogen, toen ze bij zijn bed stond, ik zal je wat vertellen. Ignace Ferroni, die zoo stom is geweest om zichzelf ln de lucht te laten vliegen Is de jongeman geworden, die onze goede vriend Tony Lomazzi bevolking van Macedonië. Keizer Wilhelm zou djt uit zijn eigen kas betalen. Dit werk is eerst na den oorlog verschenen (geschreven is het gedurende den oorlog), doch als men het ter hand neemt en men kent uit eigen ervaring iets van het onderwerp, dan ruikt men overal politiek. Eerst is men verbaasd en daarna lacht men of wordt woedend, al naar het temperament van den le zer. En werken van deze kwaliteit bestaan er vele over alles wat den Balkan aangaat en het zijn niet al leen Dultschers, die zich in dit opzicht hebben bezondigd. Betrekkelijk ongevaarlijk zijn de propaganda-diensten der verschillende staten, voor zoover deze propaganda- diensten officieel optreden. Niet dat zij steeds ..de volle waarheid zeggen". De hemel beware me voor zulk een bewering. Doch als journalist, die niet meer een begin neling is, weet men, waaraan men zich te houden heeft De mededeeiingen, die worden verstrekt, aanvaardt men slechts onder het noodige voorbehoud en vooral, men controleert ze zoo mogelijk aan eigen waarnemingen. doch spreekt nooit tegen. Men luistert en stelt vragen, die vaak zooiets als strikvragen zijn. Het antwoord ziet men soms meer, dan men het hoort. Er Is in de oogen van den ondervraagde soms een troebeling, op het gelaat plotseling een zenuwtrekking, een hand maakt een on« willekeurige beweging en dan weet men, dat men een gevoelige plek heeft getroffen. Dat Is heel dikwijls antwoord genoeg. Doch de ingewikkelheld der zaken op het Balkan- schiereiland is zoodanig, dat men er de waarheid eerst met veel moeit en na langen tijd ontdekt en als men haar vaag begint te onderkennen, dan weet men tevens, dat er, niettegenstaande alle nuttelooze vredesbetuigin- gen en -betoogingen gevaar schuilt voor geheel Europa. Het is vrijwel de oude strijd in een voorlooplg minder bloedigen vorm, dien men er waarneemt. Doch daarop zal nog wel eens gelegenheid zijn terug te komen. J. K. BREDERODE. In ons nummer van j.1. Zaterdag Kwam onder het I.angendijker nieuws een bericht voor over den toestand aan de Spoorstraat, d.i. de straat gelegen tusschen de gemeenten Oudkarspel en Noordschar- woude. Het onderhoud(?) van deze straat, die vroeger een sloot geweest is, en die nog steeds niet „be straat" is, schijnt niet „voldoende" te wezen en bij den regenval van de laatste dagen spraken de bewo ners dan ook spottend over het nemen van modderbaden. Men moest eerst planken leggen om veilig de deur van zijn woning te kunnen bereiken en zooals onze foto laat zien, stonden inderdaad geheele gedeel ten blank, daar een goed werkende rioleering ontbreekt. Vijftien jaar geleden is de sloot reeds gedempt en er is reeds veel over gesproken in de raden der gemeenten, hierboven genoemd, maar tot een goede oplossing is het tot heden niet gekomen. Aan de klachten der bewoners te hooren, zullen deze echter blij zijn, wanneer ze dit „watersnood-jubi leum" dit jaar voor het laatst vieren. naar ons toe heeft gestuurd en die gisteravond hier ge weest is! Vader! De oogen van het meisje werden groot van verbazing, maar er was ook een uitdrukking van schrik in. Begrijp je het, kleine meid? Hij schudde het hoofd heen en weer en lachte zachtjes voor zich heen. Geen woord hoor je? Begrijp je het? Ja, antwoordde ze een beetje onzeker. Goed. Ik zou me hard vergissen als Barjan het niet als zoete koek opgegeten heeft. Maar ik mag niets aan het toeval overlaten, niets: ik moet zekerheid hebben. Telefoneer direct aan Emmanuel dat hij kleinen Peter voor me moet opsnorren en dien verschrompelden scha vuit direct hier naar toesturen. Ja vader, zei het meisje, maaA.. Het is voor Tony Lomazzi, antwoordde hij zacht voor zijn doen. Ze ging de kamer uit. Nicolo Capriano sloot de oogen en zonk terug ln de kussens. Er was een glimlach op zijn gezicht en hij lag vrijwel onbeweeglijk tot hij zich een uur later over eind heesch, toen Teresa een klein, verdroogd man netje met een fretachtig gezicht de kamer had bin nengelaten. Het is of de goede oude tijd weer teruggekomen is, dat ik jou hier bij mij zie, kleine Peter, begroette Nicolo den zonderlingen bezoeker nadat Teresa de ka mer verlaten had. Ik heb altijd goed betaald, hé? Dat ben je zeker niet vergeten! Prachtig. Ik zal wéér goed betalen. Luister! Ik ben er vrijwel zeker van dat de man die vannecht in dat park door de ontploffing van een bom gedood is. een pas-ontslagen gevangene was. Dave Hcnderson heette hij en dat heb Ik aan de politie verteld. Maar het Is tenslotte mogelijk dat ik mij vergist heb. Ik denk het wel niet maar je moet toch met de mogelijkheid rekening houden, nietwaar? Nu moet ik absolute zekerheid hebben, klei ne Peter, begrijp je? De politie zal haar onderzoek voortzetten en de bende van Baldy Vickers za 1 ook niet rusten voor ze het fijne van de zaak weten; die zaten die vent ook achterna. J(j bent een pientere kleine duivel, Peter! Je moet er achter komen of de politie niets ontdekt heeft waaruit blijkt dat ik me vergist heb en het zelfde geldt voor den troep van Baldy Vickers. Je kent ze allemaal, nietwaar? De kleine, verschrompelde fret grinnikte. En óf! Je kunt het gerust aan mij overlaten, Nicolo! Ik ben niet van gisteren... Nicolo klopte den ander vertrouwelijk op den arm. Je hebt geen haast, kleine Peter, Je hebt den heelen dag vóór je. Toen de kleine man verdwenen was, lag Nicolo weer met gesloten oogen en met een sluw lachje om zijn mond, achterover in de kussens. Het was al donker, toen kleine Peter weer naast het groote hemelbed stond. Je hebt het bij het rechte eind gehad. Nicolo, rapporteerde hij. Het was die vent: het is vast en zeker. Ik heb zoo'n beetje rondgehangen om de po litie en die twijfelt er absoluut niet aan. Ze hebben zelfs het nieuws aan de kranten gegeven. Hij haalde een courant uit zijn zak en gooide die op bed. Je kunt het zelf lezen, ging hij voort. En wat de bende betreft, dat is precies het zelfde liedje. Ik heb een uur geleden door het raam geloerd en geluis terd bij Jake Morriessey. Ze waren er allemaal, Baldy en Runty Mott, enfin, het heele stel en ook nog een vent dien Ik niet kende. Zeg. ik wist dat Bookie Skar- van wat met dat zoodje uitstaande had. Ze waren zoo woest op elkaar als een troep uitgehongerde wolven en ze gaven elkaar de schuld ervan dat de duiten naar de maan zijn. De eenige die zijn hoofd koel hield, was Bookie. Hij zat op een groote sigaar te kauwen cn veegde ze de kast uit voor hun stommiteit. Zeg Nicolo, je moet die Bookie Skarvan in de gaten houden. Hij zei tegen de bende: „Het staat vast dat Dave Hcn derson dood is, dank zij de onbenullige manier waarop Jullie de zaak hebt aangepakt. En het staat ook vast dat dat verhaal van Capriano ln de krant ook juist is het klopt veel te goed om niet juist te zijn. Maar als Dave Henderson dien ouden kerel zooveel verteld heeft, kan hij hem nog wel een heeleboel meer hebben gezegd. Is 't niet? De oude Nicolo is een gladde vogel en met honderd duizend dollar in 't vooruitzicht, zal die brave jongen niet slapen! In ieder geval het is onze laatste kans dat Capriano weet, waar Dave Hcn derson het ge'.d verstopt heeft. Maar Capriano Is een kerel waar jullie ezels toch niet tegen opgewassen zyn; ik zal dat varkentje zelf wel wasschen!" Kleine Peter likte met zijn tong langs zijn lippen, toen Nicolo van onder zijn peluw een bankbiljet te /oor- schijn haalde, dat een niet heel gering bedrag aanwees. Heel goed. hoor kleine Peter!, prees de oude Ita liaan. terwijl hij het mannetje het geld gaf. Maar je bent het alweer vergeten, nietwaar kleine Peter? Zeker, klonk het ernstig. Maakt u zich daar maar niet ongerust over! Nu, addio dan, kleine Peter! Nicolo bleef een heelen tijd naar de deur staren, toen deze zich achter het fretachtige kereltje gesloten had, glimlachte raadselachtig en plukte weer aan de dekens. Zoo, zoo, mompelde hij ln zichzelf dus ze zullen den ouden Nicolo in de gaten houdenterwijl Ni colo het van zijn kant iemand anders doet...! Laat ze hun gang maar gaan! Het is alsof de dagen van voor heen terugkeeren... Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1930 | | pagina 1