Aliencei Kitüws-
AliiiiiMii- LaillmM
OM HONDERD DUIZEND
DOLLAR
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Een tweesnijdend zwaard.
Binnenlandse!! Nieuws.
Een manifest aan het
Nederlandsche Volk.
Wielrijdster door den trein gegrepen.
Mr. dr. W. F. van Leeuwen.1'
De Gerofabriek op de Jaarbeurs.
Dinsdag 9 September 1930.
73ste Jaargang No. 8727
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TIcN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno
inbegrepen). Grootere letters worden nnar plaatsruimte berekend
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
658.000 VERLOREN ARBEIDSDAGEN.
Volgens opgave van het Centraal Bureau voor de
Statistiek hebben de stakingen en andere arbeidscon
flicten in het jaar 1929 een verlies gebracht ongeveer
658.000 arbeidsdagen.
532.000 hiervan komen op rekening van de land
arbeidersstaking in het Groninger Oldambt
Aan arbeidsloon alleen beteekenen al die verloren ar
beidsdagen een verlies van \Vt a 2 millioen gulden.
Voegt men daarbij de schade, welke de werkgevers
hebben geleden en zoovele anderen, die zijdelings bij
zulk soort conflicten betrokken zijn winkeliers, enz.
dan komt men tot een indrukwekkend getal. Jaren
zijn er noodig, om het verlies weer goed te maken,
Indien het al ooit weer in orde komt!
Wij zeggen dit niet om de staking als strijdmiddel
af te keuren. Dat kan onze taak niet zijn. Werkgevers
en werknemers moeten zelf weten, of zij het tot strijd
willen laten komen, doch zij dienen wel te beseffen,
dat zulk oorlogvoeren al vloeit er geen bloed
niet het meest gewenschte middel is, om tot overeen
stemming te geraken.
In den strijd der volken veroordeelen wij geweld. Wie
met vernieling, moord en doodslag winnende partij
wordt, heeft daarom nog niet het recht aan zijn zijde.
Evenmin bcteekent een verloren staking, dat de werk
gevers gelijk hadden, of een gewonnen staking, dat het
ongelijk voor 100 percent aan hun kant was.
Maar staking is oorlog, economische oorlog en
zooals in den echten, den bloedigen oorlog de zege Is
aan de grootste macht aan hem, die den laatsten
gulden tot zijn beschikking heeft en niet aan het
recht, zoo is bij stakingsconflicten de overwinning san
die zijde, welke het het langst „uit kan zingen".
Een welluidende uitdrukking voor een leelijke zaak.
Wat wij zouden willen?
Geen oorlog meer, doch overleg en als dat mis
loopt: arbitrage, scheidsrechterlijke uitspraak.
Of het zoover komen zal?
Ons optimisme is onverwoestbaar. Strijdend tegen het
militairisme, beseffen we volkomen helder, dat dit ge
slacht zeer waarschijnlijk de overwinning niet zal be
leven.
Dat is jammer voor dit geslacht, doch is geen reden
om bij de pakken neer te zitten.
Precies zoo is het economisch leven. Ook daar zal
de vreedzame beslechting van geschillen nog wel ge-
ruimen tijd op zich laten wachten. Toch zal het o.i. dien
kant op moeten en daarom wijzen wij er eens op,
dat het wapen der staking wondt naar minstens twee
kanten en dat het een zegen zal zijn, als het ongebruikt
kan blijven.
Ieder verstanotó nrfher
Heeft GOMARUSupn koker!
Sigaren SeriemerkJ^p 5-20 ets
FEV1LIF.TON
Uit het Amerikaansch
van
FRANK L. PACKARD.
26.
1 In orde, hoor! verklaarde de schorpioen coulant.
Als er wat verdiend wordt zal ik mijn deel wel krij
gen en ik ben bij voorbaat tevreden met de verdeelir.g
die Baldy Vickers maken zal. Het is niet de eerste
keer dat wij zaken doen. Kom voor den dag met je ge
schiedenis, brave man!
De details zijn niet van belang, begon Bookie,
dus laten we daar onzen tijd niet mee verspillen. De
zaak komt hierop neer, dat een aardig Italiaansch
meisje, dat juist dwars door de Staten naar New-York
gekomen is, weet waar het aardige sommetje van hon
derd duizend dollar uithangt, een sommetje, dat vijf
jaar lang verborgen is door een zekere Dave Hender-
son. Dave heeft die vijf jaar in de nor gezeten: hij is
er een paar dagen geleden uitgekomen... en even daarna
in stukken en brokken geslagen door een Dago-bom,
snap je? Hij heeft niet veel tijd gehad om van zijn
rijkdom te genieten! Hij stond in relatie met den vader
van dat Italiaansche meisje, een bekende oude schurk
Nicolo Capriano je zult wel eens van hem gehoord
hebben en naar dien vent ging hij toe den avond
nadat hij uit de gevangenis kwam. Nu denken we dat
die oude Italiaan, nadat hij erachter gekomen was waar
de duiten waren.Dave Henderson met een van zijn oude
bommetjes naar de andere wereld heeft geholpen, snap
je? Een paar dagen later stierf Nicolo aan een hart
verlamming en dat jonge ding heeft zich amper den
tijd gegund om den ouden man een behoorlijke begrafe
nis te bezorgen. Ze is zoo gauw ze kon hier naar toe
gereisd... met den zelfden trein waarmee ik gekomen
ben. Ik denk dat je nu wel begrijpt waarom we bij
zondere belangstelling voor die jongedame hebben?
Gesnapt hoor! Het komt in orde! Wat wil Je
Door de politie in beslag genomen.
Tot de toegewijde strijders voor ontwapening be
hoort zooals men weet. ook Ds. Hugcnholtz van Am-
merstol. Iiij is leider van de „Nationale Vredes-
Actie" en heeft als zoodanig een manifest gepubli
ceerd dat door de Haagsche politie in beslag is ge
nomen.
Toch staat er geen onvertogen woord in. De lezer
oordeele zelf. Wij laten het hieronder volgen. Al
zouden wij sommige dingen misschien anders zeggen
met den geest gaan we accoord cn wij veronderstel
len, dat dit met iedereen het geval is, die moord en
doodslag strijdig acht met de grondslagen onzer
samenleving.
Het manifest luidt als volgt:
„Terwijl de gruwel en misdaad van den wereld
oorlog nog versch in het geheugen liggen, gaan de
regeeringen in Europa voort met steeds sterkere
bewapening en militariscering der volkeren.
Conflicten dreigen overal.
De samenstelling van den Volkenbond toont nog
van den ouden zuurdeesem van imperialistischen na
ijver der groote mogendheden doortrokken te zijn.
Internationale ontwapening ligt nog ver in het
verschiet.
De regeeringen gaan op haar heilloozen weg voort,
omdat zij zich nog zeker weten van uwe medewer
king, van uwe bereidheid, om straks, als de wereld
brand wellicht opnieuw uitslaat, de wapenen der bar
baren weer op te nemen.
Volk van Nederland, weest op uw hoede!
Ook in ons land organiseert het militarisme zich
al sterker en driester.
Naast, het leger staat daar het instituut van den
vrijwilligen landstorm cn het nog oneindig veel ge
vaarlijker instituut van den bijzonderen vrijwilligen
lnadstorm, dat reeds 60.000 man telt, v.n. uit coh-
servatief-kerkelijke kringen en militair wordt ge
drild.
Ja. het militarisme reken' op u, landgcnooten.
Het vraagt uw belangstelling en weet de volks
opinie stelselmatig te bewerken, op een wijze die alle
vredesvrienden beschamen moet.
Dit geschiedt nationaal en internationaal door het
houden van parade's, legerdagen, landdagen, mili
taire schouwspelen, uitreiking van militaire eere-
teekenen, die speculeeren op de ijdelheid van man
nen en vrouwen.
Daar wij weten, dat vele militairen te goeder
trouw meenen daarmede hun land en de zaak der
menschheid te dienen, meenen wij u des te drin
gender te moeten waarschuwen tegen deze stelsel
matige en schijnschitterende propaganda van het
Nederlandsche militarisme, dat de hoogste goede
ren der menschheid bedreigt en ook ons land naar
den ondergang voeren zal.
Landgcnooten. indien gij met ons en duizenden
doordrongen zijt van het zedelijk ongeoorloofde en
het barbaarsche van het militarisme, blijft dan weg
van de militaire schouwspelen, die in Nederland op
provinciale landdagen vertoond worden.
Wie weet wat oorlog is, weet ook, dat deze
schouwspelen leugen en bedrog zijn, vergeleken bij
het tooneel van den werkelijken oorlog.
Nu spel, parade en geschitter.
hebben: een van mijn jongelui om het meisje... laten
we zeggen, om de sporen van het meisje uit te wisschen
of een knaap om een brandkast te kraken? Je hebt
het maar voor het zeggen.
Bookie Skarvan schudde het hoofd.
Geen van beiden... tenminste voorloopig nog uiei.
Het meisje heeft, voor zoover we kunnen nagaan, het
geld nog niet in handen! Wat we te doen hebben i3
haar goed in de gaten houden tot ze de duiten inge
pikt heeft of we erachter zijn waar die uithangen. Bookie
boog zich naar zijn gastheer toe. Ken jij een gele
genheid, niet ver hier vandaan, die „De IJzeren Ta
veerne" heet?, vroeg hij opeens.
Of ik die ken? Iedereen kent die! Het is het ren-
dez-vous van de grootste boeven van heel Amerika en
de schurk, die daar met een onschuldig gezicht voor
restaurateur speelt Dago George noemen ze hem
is het hoofd van de bende die daar haar hoofdkwar
tier heeft. Maar wat heeft dat met de zaak te maken?
Het meisje is daar!
Is ze daar? Cunny Smeek's belangstelling scheen
in hcoge mate opgewekt door deze mededeeling.
Ze is er direct van den trein heengegaan met haar
bagage. Ik weet het, omdat ik haar in een andere taxi
ben nagegaan. Ze heeft me niet gezien, niet in den
trein en niet in New-York en uit San Franciso kent ze
me evenmin... ze heeft me daar maar éénmaal gezien
één oogenblikje maar en dat was nog bij avond
en terwijl ze heelemaal overstuur was door den dood
van den ouden heer. Dus herkennen doet ze me vast
niet...
Hij zweeg even, keek. alweer kauwend op een verscne
sigaar die hij tijdens het gesprek had aangestoken, een
oogenblikje peinzend voor zich uit en ging toen verder:
Nu ik dat hoor, van die „IJzeren Taveerne", ben
ik heelemaal overtuigd dat we het bij het rechte eind
hebben. Het is tenminste een rare gelegenheid voor zoo'n
meisje om daarheen te gaan, Inplnats van naar 'n behoor
lijk hotel; waar of niet? En als het daar in die „IJze
ren Taveerne" is zooals je zegt. dan kon het wel eens
wezen, dat die honderd duizend dollar daar ook zitten.
Het zou me niet verwonderen als de Dago waarvan je
me vertelt, in dezelfde branche is als waarin de vader
van het meisje, de oude Nicolo Capriano, was.
Cunny Smeeks keek zijn gast een paar seconden onder
zoekend aan en zei toen, met complimenteuze welwil
lendheid:
Hij en Baldy Vickers zijn aan elkaar gewaagd,
hoor! Een pracht van een combinatie!
Bookie's gezicht verried dat hij zich gestreeld voelde
door dezen lofspraak van de zijde van een man als de
Straks een hel van vernieling en massamoord,
van lijklucht, cn hongerdood, waarop onvermijde
lijk het rampzalige geweld van den burgeroorlog
volgen zal.
Nederlanders, weest op uw hoede!
Strijdt met al wat in u is tegen het georgani
seerde geweld van het militarisme, dat de rustige
ontwikkeling van den vredesarbeid stuit.
Strijdt in uwe verecniging, kerk en politieke
partij voor de ontwapening der volken.
Voedt uw kinderen op tot den vrede en wekt in
hen een gezindheid, die hen afkeerig maakt van het
militarisme.
De zaak van den wereldvrede vraagt uw aandacht,
uw steun en uw offer.
De regeeringen kunnen niets zonder u.
En daarom zij uw antwoord: Wij doen niet meer
mee! Op ons kunt gij niet meer rekenen
Op den onbewaakten overweg nabij Gouda.
l'it. Gouda wordt gemeld:
Bij het binnenkomen van den sneltrein uit Utrecht
Zaterdagmiddag om 4 uur in hot station Gouda, be
merkte men dat voor aan de locomotief <le resten
\an een vernielde fiets hingen. Een onmiddellijk in
gesteld onderzoek wees uit, dat op den onbewaakten
overweg aan den Zwarteweg hij Gouda een ongeluk
was gebeurd, dat nog betrekkelijk goed is afgeloopon.
Een 15-jarige scholier uit Gouda reed met zijn tnn.'o,
de ongeveer 30-jarige mej. ^Ic Hoog uit Gouda in de
richting van Reewijk over den Zwarteweg. Daar liet
uitzicht over den spoorweg ter plaatse in de rich
ting Utrecht geheel wordt belemmerd door een oude
sein wachterswoning, konden zij den naderenden trein
niet zien voordat zij zich op den spoorweg bevonden.
Toen zagen zij tot hun ontzetting de locomotief vlak
voor zich. De scholier kon nog juist voor den trein
heen komen, docli de fiets van mej. De Hoog werd
bij het achterwiel door de locomotief gegrepen en
eenige meters meegesleurd. Doordat het rijwiel ver
brijzeld werd is het ongeluk nog goed afgeloopon. De
berijdster werd terzijde van de spoorbaan neergewor
pen. Zij bleek een ernstige hoofdwonde te hebben be
komen en is in het van Iterson ziekenhuis te Gouda
opgenomen. Er is reeds meermalen de aandacht van
de autoriteiten op den gevaarlijken tocAtnnd van do-
zèfli overweg gevestigd. Eenige weken ge'eden is be-,
sloten de wachterswoning af te breken.
Zaterdagmorgen vroeg is op 70-jarigen leeftijd over
leden de oud-vice-president van den Raad van State
mr. dr. W. F. van Leeuwen, oud-commissaris van de
Koningin van Noordholland cn oud-burgemeester van
Amsterdam.
De teraardebestelling van het stoffelijk overschot
heeft hedenmorgen om half twaalf op Westcrvcld
plaats gehad.
DE MOORD TE HARDEGARIJP.
De justitie te Leeuwarden heeft behalve G. D., ver
dacht. van moord, subs. doodslag, op den heer Van
der Veen te Hardegarijp, nog aangehouden P. II. te
Bergum, als verdacht van het uitlokkeu van dit mis
drijf, door D. en dolkmes te verschaffen, en T. v. d.
M. te Bergum, beschuldigd van wederspannigheid te
gen den rijksveldwachter Visser, letsel ten gevolge
hebbend.
schorpioen, maar hij was te zeer vervuld van de be
langrijke zaken die hem bezighielden, om daar lang bij
stil te staan.
Ik moet zien dat ik in die „IJzeren Taveerne" on
der dak kom, verklaarde hij. Dat is de eerste
kaart die we nu moeten uitspelen, zou ik zeggen. Maar
het kemt me voor dat die Dago me niet zoo maar
terwille van mijn mooie gezicht Bookie grinnikte even
een kamer zal geven. Hij zal wel veel te voorzichtig
zijn om zoo maar een vreemde in huis te halen, iemand
die best een politiespion of zoo iets kon zijn. Heb ik
het goed of niet?
Cunny Smeeks knikte.
Nu. dan had ik zoo gedacht, vervolgde Bookie
Skarvan. Ik veronderstel dat die Dago George jou
wel op een of andere manier kent en dat jij wel zou
kunnen zorgen dat ik daar een kamer krijg. Je zou
het bijvoorbeeld zoo kunnen voorstellen, dat ik een cude
bekende van je ben, die een kleine moeilijkheid hc^ft
gehad met de politie... laten we zeggen in Baltimore en
die nu een paar dagen behoefte heeft aan een rustige
logeergelegenheid.
Prachtig, prees de schorpioen, Dat klopt als *en
bus! Jij bent een man naar mijn hart Kijk eens Dago
George en ik zijn niet wat je noemt vrienden, maar hij
heeft toch redenen genoeg om Cunny Smeeks een klein
beetje naar de oogen te kijken en hem een dergelijk
verzoek niet te weigeren, snap je? Wacht een ©ogen
blik. dan zal ik hem opbellen.
Cunny Smeeks, alias „de Schorpioen", een van de kop
stukken der New-Yorksche onderwereld, verliet Je ka
mer. Bookie strekte zich ongegeneerd op den divan uit
en begon weer een van zijn geliefkoosde alleenspraken.
De Icop dien de zaken namen, was hem bijzonder naar
den zin.
Het ziet er goed rit... het ziet er best uit... het
ziet er uitstekend uit! In wilde vroolijkheid bewoog hij
zyn dik hoofd heen en weer. Ik ben nooit zoo erg
dol op San Fransisco geweest; ik heb. altijd graag
willen reizen! Misschien zijn Cunny Smeeks en Baldy
Vickers op stuk van zaken niet zulke goede vrienden
al3 het lijkt...! Wie zal 't zeggen? Het eenige wat ik
weet is dat Bookie Skarvan niet zal wachten om hun
lange gezichten te zien als ze in de gaten hebben dat
ze naar hun aandeel in de honderd duizend dollar kun
nen fluiten...
De schorpioen kwam terug en bleef in de deuropening
staan.
Ga mee, zei hij, het is in orde. Hij had perst
zóó'n hoop pourparlers; hij maakte zóóveel bezwaren,
dat ik vast overtuigd ben dat hij onder éen hoedje
EEN OUDE VROUW VERBRAND.
Bij het koffiezetten.
In de Tuinstraat te Groningen 7.ou Zaterdagochtend
le 85-jarige vrouw van S. als naar gewoonte koffie
zetten, waartoe zij een op den grond staand gasstel
aanstak. Haar kleeren zijn daarbij in brand geraakt.
Voorbijgangers zagen kort daarna vlammen in de
woning. Toen men binnendrong, bleek de vrouw
reeds overleden te zijn. Het lichaam was voor de helft
verkoold. De 79-iariue man, die, toen in t ongeluk ge
beurde, nog te bed lag, kreeg geen letsel.
Er was een klein binnenbrandje ontstaan, dat do
brandweer spoedig bedwongen had.
AUTOBANDIET.
Een gevaarlijke manoeuvre van een chauffeur.
De vrouw%L. II. van het. Leger des Ileils werd Za
terdagmiddag ter hoogte van liet landgoed „de Gaas"
op den Brcdaschcn weg onder Tilburg achterop ge
reden door een grijzenyauto. Do juffrouw was op le
fiets en had een actctasch onder den arm. Toen de
auto haar in snelle vaart passeerde, boog de chauf
feur zich uit het raampje cn ontrukte aati de juffrouw
de acte-tasch, die slechts waardelooze papieren be
vatte. Do juffrouw viel van haar rijwiel en bezeer
de zich erg aan dc knie. Het nummer van de auto is
niet bekeaid.
Op de Jaarbeurs te Utrecht trekt de stand van de
Gerofabriek te Zeist de bijzondce aondac tl. Ook cp
vorige jaarbeurzen mocht deze zich in veler belang
stelling verheugen door de groote uitgebreidheid van het
geëxposeerde en de prettige aankleeding van den stand
zelf. Echter moest meer met de ruimte gewoekerd
worden.
Thans is door uitbreiding met twee aangrenzende
stands een ruime expositiezaal verkregen, die in hvr-
monie met het tentoongestelde is verzorgd. Een donker
eikenhouten betimmering is aangebracht volgens ont
werp van Rinze Hamstra, voor het daglicht is een
verlichting met Phililux-lampen van Philips' in de plaats
getreden, waardoor de tentoongestelde artikelen won
dermooi uitkomen. Langs den stand zijn etalagekastjes
aangebracht, zoodat belangstellenden, die overigens in
dezen stand steeds welkom zijn, ook van buiten af een
indruk der fabrikaten kunnen krijgen.
De afdeeling Kunstnijverheid is belangrijk uitge
breid. Eisenloeffel, Van der Hoef en Georg Nilsson ont
wierpen couvertartikelen, waarbij gehamerd tafelzhver.
Copier ontwierp verschillende voorwerpen voor tafel-
gebruik in Gero-Zilver. zooals oli- en azijnstellen, zuur-
stellen, hors d'oeuvreschalen, likeurstellen, kandelaars.in
streng modernen stijl. Hamstra en Van der Hoef een
speelt met die brave jongedame. Hij beweerde dat hij
geen kamer beschikbaar had... maar ik heb hem even
tjes de duimschroeven aangezet! We hebben nog een
oude rekening te vereffenen en dat weet onze vriend!
Dus denk erom; je bent een oude kennis van mij en
hebt moeilijkheden met de politie van Baltimore...
Prachtig; laat het verder maar aan mij over. Laat
het aan de vluchteling voor de politie van Baltimore
maar over met een kerel als Dago George om te sprin
gen.
Twintig minuten later reeds, was Bookie Skarvan be
zig met den eigenaar van „De IJzeren Taveerne" om te
springen, zooals hij het had uitgedrukt. Dat geschiedde
op een kamer op de tweede verdieping van het Itali
aansche hotelletje. Bookie legde de hand op Dago
George'3 arm, toen deze hem goedennacht had gezegd
en aanstalten maakte om naar beneden te gaan.
Kijk eens, zei hij vertrouwelijk, ik weet van
Cunny Smeeks dat je een kerel bent die het klappen
van de zweep kent. Ik moet de eerste dagen een beetje
uit het gezicht blijven... ik moet niemand tegen het lijf
loopen, zelfs niet op de trappen en in de gangen. Hoe
zit het daarmee? heb ik buren?
Dago George legde zijn wijsvinger tegen zyn neus en
lachte geruststellend.
Ik begrijp het... ik begrijp het volkomen, zei hij.
U hoeft u niet ongerust te maken. Ik neem geen
gasten... behalve... behalve... hij maakte een veelzeg
gend gebaar als ik een vriend zooals Cunny Smeeks
een plezier kan doen. Anders zou ik zeker niet de eer
hebben gehad u een kamer te kunnen aanbieden, be
grijpt u? Dus er is niemand, behalve, hij weec met
zijn duim naar de deur aan den overkant van het por
taal, mijn nichtje, van wie u geen last zult hebben
en in de kamer naast de hare iogeert een goede vriend
van mij van wien u evenmin last hebben zult. Anders
is er niemand. Ik geef u mijn woord dat u zich niet on
gerust hoeft te maken.
Bookie Skarvan knikte.
Dat is dan in orde. zei hij opgewekt, Maar ik
kan niet te voorzichtig zijn.
Hij drukte Dage George hartelijk de hand en deze
laatste ging naar beneden. Bookie deed de deur achter
hem op slot, ging zitten en grijnsde.
NU Een nichtje, hè, mompelde hij triomfantelijk.
In de kamer hier vlak tegenover! Ik geloof dat ik
maar niet naar bed ga, tenminste nl t direct Maar
het licht zal ik voor alle zekerheid uit doen...
(Wordt vervolgd.)