SchagerCourant
ACCOUNTANTSBUREAU W. en H. J. ENNIK
Amsterdam-
Ba t a v i a.
Trambaan
Schagen-W ognum.
Balk
a n-m a n e r e n.
Vijfde Blad,
H. ERIKS, oud-Burgemeester van PETTEN.
Zaterdag 27 September 1930
73ste Jaargang. No. 8738
Een his.torische ochtend.
De regelmatige luchtdienst Neder
land en Indië geopend. Drie-en-
twintigduizend poststukken en de
eerste vracht. Van Dijk en
Wiersma de piloten.
Het was Donderdagmorgen een historische och
tend op het vliegveld Schiphol te Amsterdam. His
torisch, omdat dien morgen de regelmatige lucht
dienst tusschen Nederland en Indië begonnen is.
Daarmee is een nieuwe periode ingeluid en zullen
we dus thans naast de mailboot ook een vaste perio
dieke verbinding door de lucht tusschen het moe
derland en de overzeesche bezittingen in het Oosten
hebben.
Honderden menschen zijn bij den aanvang van de
zen vasten dienst tegenwoordig geweest, waardoor
het Donderdagmorgen, oiachoon het weer alles be
halve uitlokt, reeds druk was op het Amsterdam-
sche vliegveld.
Om zes uur is alles al gereed, doch het wachten
is op tante Pos, die zich verslapen schijnt te hebben.
Toch niet! want naar later blijkt is ze zoo attent ge
weest om op de nachttreinen te wachten, om ook
eventueele post die daarin voor het vliegtuig mocht
zitten, mee te geven. Zoodoende komt ze pas om half
zeven met de auto op Schiphol aansnorren.
Nu wordt de inhoud van haar karbies gewogen
en. dan gaat hij in den neus van het vliegtuig. De
vracht, de eerste, die per vliegtuig naar Indië gaat,
is al behoorlijk aan boord gestouwd. Ze is totaal 15
K.G. zwaar en bestaat uit 4 kistjes champagne, ver
zonden door de Handelmaatschappij Deli-Atjeh aan
verschillende adressen in Medan, een pakket kran
ten voor het bureau te Medan van de Deli-courant
en een colli monsters van stoffen, door de firma de
Jager gezonden aan de firma L. Platen te Batavia
In totaal is het vliegtuig met 210 K.G. belast.
De vliegers zijn op de ma
chine af gekomen, Evert van
Dijk, Theo Wiersma en M.
Buitenhuis. De familie staat
nog om hen heen voor het
laatste afscheid.
Dan is het oogenblik. geko
men. De heer Plesman (di
recteur der K.L.M.) zegt een
paar woorden tot afscheid.
Hij zegt, dat het een voor
recht is voor de vliegers de
eerste vlucht van de nieuwe
serie te mogen openen. Heel
Nederland en een groot deel
van het buitenland zullen uw
prestaties met gespannen
aandacht volgen, maar stelt T)
één ding voorop: voorzichtig- bvert van Uijfc
heid. Ik hoop, dat goede kameraadschap het werk
op uw tocht zal verlichten. Goede reis, mannen.
De heer Damme, directeur-generaal van de P.T.T.,
verklaart het als een eer te beschouwen aanwezig te
mogen zijn bij wat „wij eigenlijk beschouwen als het
begin van den regelmatigen vliegdienst tusschen
Amsterdam en Batavia". Het is een gebeurtenis van
groote nationale en postale beteekenis. En als het
ons gelukt den weg te blijven bewandelen, dien we
tot nu toe gevolgd hebben, dan mag Nederland met
trots terugzien op het resultaat dat het bereikt heeft.
Hiervoor is moeilijk baanbrekend werk noodig ge
weest, maar het doet goed de overtuiging te hebben,
dat in de ruime periode, die ligt tusschen dit oogen
blik en de laatste Indië-vlucht een periode, waarin
het werk schijnbaar stil lag, doch waarin niettemin
in stilte gestaag doorgewerkt werd dat in al dien
tijd de publieke opinie haar vaste geloof aan het
welslagen heeft behouden. Dat bewijzen de 23.000
poststukken, die deze reis meegaan, een hoeveelheid
die het getal van vorige vluchten verre overtreft.
Steeds grooter zal dit getal stellig worden en ook
hierom zal deze vlucht, zooals de heer Damme hoopt,
het begin zijn van een lange reeks Indië-vliegtochten.
Er wordt nog even gepraat over de etappe, die de
vliegers dien dag zouden maken. De wind is Zuid-
Oost, tegenwind. Van Dijk zal in Neurenberg aan den
grond gaan, als het kan nog doorvliegen naar Wee-
nen.
En dan: draaien!
De eerste motor begint te zoeven en slaat met een
knal aan. De tweede motor, de derde; huilend jagen
de schroeven door de lucht De wielen staan te stoo-
ten tegen de blokken. De laatste kus, Instappen.
Om 6 uur 38 rolt de kist over het perron, Twee
minuten later hangt hij in de lucht.
De menschen beneden zijn doodstil geworden. Wat
kleintjes staren ze naar boven. De machine cirkelt
nog eenmaal over het veld, dan nog eens over het
stationsgebouw. Daarna sterft het geronk weg. In
de richting van de Oost.
Te Boedapest aangekomen.
Het vliegtuig is den eersten dag verder gekomen
dan men aanvankelijk dacht. Naar Donderdagavond
uit Boedapest werd gemeld, was het dien middag al
daar om 1 uur 10 goed en wel aangekomen.
De meegenomen post.
Omtrent de meegenomen post worden nog de vol
gende bijzonderheden meegedeeld:
Met het vliegtuig werden 26 zakken luchtpost ver
zonden met een totaalgewicht van 219.80 kg. bruto en
207 kg. netto. Dc zending bevatte 22054 brieven, 832
briefkaarten, 204 drukwerken, 27 postwissels, twee
pakjes en dertien monsters, totaal 23132 stuks. Hier
van werden aangeteekend verzonden 6£1 brieven, 37
briefkaarten, een drukwerk, twee pakjes en vier mon
sters, totaal 738 stuks. Van het totaal aantal brieven
waren er 1(3135 met een gewicht benedep de 5 gram.
Plannen om de oude trambaan
tot pnblieken weg te maken. De
belanghebbende gemeente- en wa
terschapsbesturen kunnen een uit-
keering van 45 pet. krijgen.
De Ned. Spoorwegen en de provincie Noord-Hol
land zijn mot elkander in onderhandeling getreden
inzake overdracht van de oude trambaan Schagen
Wognum, welke de provincie tot publieken weg zou
willen maken. Er is aan de Ned. Spoorwegen voor
deze baan een bedrag geboden van f54.400.
Indertijd hebben echter de belanghebbende ge
meente- en waterschapsbesturen voor verdere exploi
tatie der tram rentelooze voorschotten verleend tot
een bedrag van f 123.000.
De Ned. Spoorwegen hebben zich nu bereid ver
klaard het bedrag van f54.400 aan de betrokken
lichamen te restitueeren, wat overeenkomt met een
uitkeering van pl.m. 45 pet. Er dient nu te worden
afgewacht of de betrokken besturen zich hiermede
accoord zullen verklaren.
Hoe de belanghebbenden er over denken.
Aan de betrokken besturen is door de Nederland-
sche spoorwegen 't bovengenoemd accoord aangebo
den. Dezer dagen is het in den" gemeenteraad van
Opmeer behandeld. Na mededeeling van bedoeld
schrijven door den voorzitter, adviseerde een der le
den, de heer Laan, om het voorstel der Ned. Spoor
wegen met beide handen aan te grijpen. 1 Is een
„smeerlappenzood", anders niet!, aldus werd er aan
toegevoegd. De secretaris geloofde echter dat het den
meesten nog wel mee zal vallen, wat de voorzitter
nog de vraag achtte.
Er werd verder nog gewezen op een gedeelte van
het paardenmarktterrein en van het perceel Knijn,
waarvan de maatschappij indertijd f5000.op zak
heeft gestreken. Hier meende men de spoorwegen
nog wel aan te kunnen herinneren.
Overigens werd nog geen beslissing genomen. De
zaak zal eerst, nog ter sprake komen in de z.g.n.
liqu i c! a t i e-commi ssie.
ADMINISTRATIËN BELASTINGZAKEN.
Hoofdkantoor: HAARLEM, Wilhelminastraat. Tel. 11601. Na 6 nur Tel. 14621
Bijkantoor; 's GRAVENHAQE, Akeleistraat 56.
Speciale afdeelingen voor BLOEMBOLLENCULTUUR,
LAND- EN TUINBOUW en VEETEELT.
INLICHTINGEN bil onzen CORRESPONDENT, den heer
Het „comité", dat beslist
over leven en dood.
DE NUTTELOOZE REVOLVER. ZELFMOORDEN
VAN OFFICIEREN. DE GEHEIMZINNIGE
VEREENING. TER DOOD VEROORDEELDEN.
(Van onzen reizenden correspondent.)
Sofia, 22 September.
Ergens in een café in een der hoofdstraten zat de
zer dagen een uiterlijk rustig heer met een dame.
Ze dronken samen koffie en praatten gemoedelijk,
evenals de andere menschen om hen en er was op
het eerste gezicht niets vreemds aan hen te bemer
ken. Schijnbaar rustig babbelend liet de heer even
wel zijn blikken onderzoekend om zich heen gaan en
vooral naar den ingang keek hij herhaaldelijk, eiken
nieuw binnenkomende scherp opnemend. Hij zat met
zijn rug dicht bij den muur en op zijn knieën hield hij
met beide handen zijn hoed, zoodat men, als deze
twee rustige menschen achterdocht zouden hebben ge
wekt op de gedachte zou hebben kunnen komen, dat
hij in den hoed iets verborg. Doch niemand lette
bijzonder op hem. Menschen kwamen en gingen,
steeds scherp opgenomen door den heer met de dame.
Op een gegeven oogenblik trad iemand het café bin
nen, die het geheele publiek scherp monsterde en
toen achteloos liep naar het tafeltje, waaraan de
heer en dame zaten. Er werden rustig eenige woor
den gewisseld, welke, weet men niet. Toen knalden
plotseling dadelijk achter elkander twee revolver
schoten en de heer aan het tafeltje stortte van zijn
stoel. Over den grond rolde de hoed, die hij met bei
de handen op zijn knieën had gehouden en er viel
een revolver, die in den hoed verborgen was geweest
en het slachtoffer tot niets had gediend.
De menschen in het café sprongen ontzet op; buiten
op eenigen afstand angstig, bleven een oogenblik
enkele nieuwsgierigen staan, die het woord „Komi-
tadsji's" fluisterden en dan snel doorliepen, vreezend
op de een of andere wijze in de zaak te worden be
trokken. De dader verliet rustig het lokaal, maar
enkele onvoorzichtige mannen wezen hem aan twee
politieagenten, die in de nabijheid stonden en de
moordenaar, die niet de minste poging deed te ont
komen, werd gearresteerd, terwijl enkele goedmoe-
digen zich bezig hielden met het stervende slachtof
fer. Vrijwel alle bladen zwegen over deze geschiede
nis en vermoedelijk hoort men er nooit meer iets
van. De dader zit in dc gevangenis of is misschien
ook wel weder vrij gelaten. Wie zal dat zeggen? Hij
behoort tot een der Macedonische comité's en wel
tot dat, hetwelk in nauwe verhouding staat tot enkele
hooge regeeringspersonen. De gedoode behoorde tot
een andere Macedonische organisatie.
In een ander café komt 's avonds een heer bin
nen, die koffie bestelt. Aan den wand ziet hij hangen
een portret van een vrocgeren leider der Macedo-
niërs, Theodor Alexandrof, die enkele jaren geleden
vermoord werd. Door wien? Sommigen beweren:
door handlangers der Zuid-Slavische regeering. Een
neutraal bewoner van Sofia, dien men reeds om zijn
functie volle vertrouwen kan schenken, zeide me,
dat vermoedelijk de tegenwoordige leider van het
sterkste en rijkste Macedonische comité de hand in
het spel had bij de vermoording van zijn voorgan
ger.
Hoe dit zij, den heer in het café beviel het portret
van den vermoorden Alexandrof niet en hij eischte
van den waard, dat deze het zou verwijderen, waar
aan de waard geen gehoor gaf. De bezoeker dronk
daarop zijn koffie uit, betaalde nog, maar toen hij
wegging, haalde hij plotseling een revolver te voor
schijn en gaf op het portret een schot af. Daarop
wandelde hij kalm weg, zonder dat iemand hem lastig
viel. De menschen hier weten, dat men beter doet
zich met dergelijke aangelegenheden niet te be
moeien. En de waard is wel zoo verstandig geen
klaoht in te dienen.
De laatste weken gingen geruchten over zelfmoor
den en een der hier verschijnende bladen maakte
-zelfs van één dier zelfmoorden melding, zonder even
wel nadere bijzonderheden te geven. Het betrof den
zelfmoord van een kolonel Marinopolski, een alge
meen geacht officier. Nog een ander officier, een
kapitein, pleegde zelfmoord; een luitenant der genie
deed een poging een einde aan zijn leven te maken,
doch verwondde zich slechts. De gewonde werd ge
vangen genomen, want deze zelfmoorden hielden ver
band met de een of andere misdaad beweerden som
migen. In de stad fluisterde men er over en enkelen,
in vertrouwen, vertelden dat de zelfmoorden samen
hingen met ,fkomitadsji"-geschiedenissen. Het ge
heime Macedonische comité zou er achter steken. Er
hadden ook arrestaties plaats gehad, mompelde men.
Inderdaad, dit laatste was juist, maar de bladen zwe
gen, behalve dan enkele buitenlandsche bladen, die
kwamen met verhalen over spionnage ten voordode
van een naburige staat. Zuid-Slavië zou de hand in
het spel hebben gehad, maar de regeering te Bel
grado dementeerde.
De Bulgaarsche overheid zweeg officieel als het
graf, doch in de buitenlandsche pers werden nadere
bijzonderheden gegeven over de „spionnage"! Deze
bijzonderheden kwamen ten minste voor een deel
van een zijde, die heel nauwe betrekkingen onder
houdt met het groote Macedonische comité, dat dus
volgens deze nadere verklaringen geheel buiten de
geschiedenis zou staan. Een aantal Bulgaarsche offi
cieren zou in dienst hebben gestaan van een vreem
de mogendheid. Toen kwam plotseling een blad
„Oetro", met een duidelijk gestelde verklaring, dat er
onder het Bulgaarsche officierskorps geeu verraders
waren. Het schijnt, dat een groep Bulgaarsche offi
cieren het blad tot deze verklaring heeft bewogen.
Deze verklaring bevat waarheid. Maar als er dan
geen spionnage-affaire was ontdekt, waaraan waren
dan de zelfmoorden van officieren toe te schrijven?
Men fluistert erover heel voorzichtig, heel zacht. Het
„comité" heeft de hand in het spel en voor het „co
mité" hebben de meeste Bulgaren, ook de hoogstge-
plaatsten, angst. De officieren, die zelfmoord pleeg
den, waren door het „comité" ter dood veroordeeld.
Vroeger werden zulke „ter dood veroordeelden" op
straat neergeschoten. Dit maakt in West-Europa een
slechten indruk en dus wordt nu zooveel mogelijk
een nieuwe methode gevolgd. Deze „ter dood veroor
deelden" krijgen hun vonnis thuis en ze mogen het
zelf voltrekken. Ze weten dat geen ontkomen mo
gelijk is en liever dan op straat als een hond te wor
den nedergeschoten, maken ze zelf een einde aan
hun leven.
Neen, ontkomen is niet mogelijk. Misschien in het
buitenland zouden zulken „ter dood veroordeelden"
veilig zijn, maar zulk een vlucht vereischt veel geld
en bovendien 'n buitenlandsch paspoort en zouden ze
zulk een paspoort gemakkelijk krijgen?
Er was een architect, die wist. dat door het „co
mité" tot zijn dood was besloten. Hij hield zich eeni
gen tijd thuis verborgen, maar omdat er niets ge
beurde, waagde hij zich tenslotte ook nu en dan op
straat, echter natuurlijk niet in afgelegen buurten.
Dan, op den Boulevard Dondoekof, vroeg in den
avond, in het hart van de stad, op een boulevard
met hel verlichte winkels, met groote café's met
tramlijnen, met honderden auto's, met verkeersagen
ten, zag hij plotseling een paar man op zich toe ko
men, die hij kende als behoorend tot het „comité".
Toen wist hij dat hij verloren was. Roepend,
schreeuwend als 'n dier in doodsnood rende hij weg.
temidden van het talrijke publiek, waarvan niemand
een hand uitstak om hem te beschermen. Met zulke
aangelegenheden van het comité bemoeit men zich
niet.
Een paar schoten knalden. De architect lag ster
vend op de straat. De mannen van het „comité"
schieten goed. De daders ontkwamen. Er was nie
mand, die hun in den weg trad.
Zulke gebeurtenissen spelen zich af in het Europa
van den Volkenbond.
J. K. BREDERODE.
Proefrooien
van de Friso-aardappel.
Een veelbeloovend soort, die be
stand schijnt te zijn tegen de ge
vreesde aardappelziekte. Voldoet
ook aan de eischen, die aan een
prima consumptie-aardappel ge
steld worden.
De landbouwkundige medewerker van het Hsbh
schrijft:
Tot nog toe is de Bravo de meeat-verbouwde aardap
pel in de polders ten westen van Amsterdam. Ze vol
doet nog steeds goed, maar heeft één groot gebrek en
dat is, dat ze zéér vatbaar is voor de wratziekte. Om
deze reden wordt ze door de veldkeuringsdiensten niet
meer voor de keuring aangenomen en is er veel kans,
dat ze het veld moet ruimen.
Toch heeft ze vele goede eigenschappen, als: duur
zaamheid, mooie knolvorm (niet te dik), en geringe
vatbaarheid van de knol voor de gewone aardappelziekte
Vooral in een jaar als dit is het laatste een niet te on
derschatten deugd.
Het groote gebrek is echter, als gezegd, de vatbaar
heid voor wratziekte. In verreweg de mee3te gevallen,
dat er wratziekte in ons land geconstateerd is, was dat
dan ook bij de Bravo.
Alle landen, waarheen Nederland zijn land- en tuin
bouwproducten moet afzetten, hebben strenge bepalingen
gemaakt voor den invoer dezer producten. Een streek,
waar wratziekte in de aardappelen is gevonden, is voor
verschillende uitvoerproducten (w.o. bloembollen!) uit
gesloten voor den export. Onnoodig dus, om te betoo-
gen, wat dat voor de betrokken landbouwers, vooral in
dezen tijd van malaise, beteekent!
't Is daarom zeer toe te juichen, dat er ernstige po
gingen in 't werk worden gesteld, om nieuwe aardap
pelsoorten te kweeken, die onvatbaar zijn voor deze ge
vreesde ziekte.
Evenzeer is het verheugend, dat er mannen van da
practijk gevonden worden, die er hun moeite, tijd en
geld voor over hebben, om de nieuwe soorten, die wat
beloven, in de practyk te probeeren.
Eén dergenen, die zoo'n nieuwe soort, en wel da
Friso, gekweekt door Dr. J. C. Dorst, consulent voor da
plantenveredeling bij de Friesche Maatschappij van,
Landbouw te Leeuwarden, op een doeltreffende wijze
verbouwde, is de heer M. v. d. Laan te Houtrakpolder.
Hij plantte midden in zijn veld dat voor de rest be-
teeld was met Bravos, elf rijen (ieder van ongeveer 200
meter) Frisco's en ging deze op Woensdagmiddag 24
Sept. in tegenwoordigheid van een aantal belangstellen
de aardappelverbouwers uit zijn omgeving, maar ook
uit verder van zijn boerderij gelegen streken, zooals do
Haarlemmermeer, Hazerswoude en Heemstede, rooien.
Van verre waren de 11 rijen Frisco's al te herkennen,
Al de omliggende Bravoplanten waren totaal afgestor
ven; „de aardappelziekte" (Phytopathora infertans) had.
het loof dermate aangetast, dat er geen groen blaadje
meer aan de stengels zat, terwijl ook de stengels een
vroegtijdig afsterven toonden.
De Friso's hadden nog ten deele geelgroene stengels,
waaraan nog enkele blaadjes. Het gewas was rijp en
vertoonde weinig aantasting van de ziekte, waar za
toch midden tusschen in gestaan had.
Noch Bravo, noch Friso, waren besproeid met Bour
gondische pap.
In een paar willekeurige rijen, dicht bij elkaar ge
legen, werden afgeteld 25 opeenvolgende planten.
Friso's en eenzelfde aantal Bravo's.
Bij het rooien bleek de grootte der knollen weinig te
verschillen; beide soorten leverden mooie consumptie
waar, die met uitzondering van de kleinen, en een enke
le doorgroeide knol zóó naar Amsterdam geleverd kon
worden.
In geen van beide partijen werd een zieke knol ge
vonden. Ook bij het verder rooien bleken beide soorten
ziektevrij te zijn. De Friso is blanker van schil dan de
Bravo. Het vermoeden werd geuit, dat ze bij het koken
wel eens lichter, misschien tè licht van kleur kon zijn-
Toen echter de echtgenoote van den heer v. d. Laan,
die speciaal voor deze gelegenheid een monster gekookt
•had, met een dampende pan gekookte Friso's kwam
aandragen, bleek dit vermoeden onjuist. De bezoekers
zagen een mooi-gele, bloemige pan met aardappelen, die
ook heerlijk van smaak bleken te zijn.
Bij weging bleek de opbrengst van de 25 planten
Bravo's 19 K.G. te zijn. dus een goede opbrengst. De
25 planten Friso's brachten het echter tot 32!4 K.G,
Dit resultaat ontlokte een der aanwezigen de opmer
king: „Met zoo'n aardappel behoeven wij, boeren, niet
blij te zijn, want die graat de overproductie, waaronder
we al zoo gebukt gaan, nog méér vergrooten! Als de
aardappelen zooveel geven en in een ziekjaar als dit,
zonder rot boven den grond komen, is 't met de goeie
prijzen, waarop we nog eens hopen, voorgoed gedaan."
De andere boeren waren 't wel voor een deel met
hem eens, maar ze meenden toch, dat ze niettegen
staande dat, toch blij met zoo'n aardappel moesten zijn.
En de verbouwer van dit jaar was het zeker.
In knolgrootte, weerstand tegen „de aardappelziekte"
kleur van de gekookte aardappel blijkt de Friso dus
evengoed te zijn als de Bravo, in opbrengst in ze vet
de meerdere.
Rest nog. en dat is 't voornaamste, hoe vindt da
consument de nieuwe aanwinst?
We staken hiervoor ons licht op bij iemand, die in
dit opzicht als deskundige beschouwd mag worden en
iemand, die meer, dan iemand anders, op de hoogte
is van wat de Amsterdamsche huismoeder vraagt, n.L
bij den directeur van het Coöperatief Restaurant aan
het Molenpad te Amsterdam.
Hij ontving van hetzelfde veld, dat nu gerooid werd
deze week een monster, om in zijn restaurant te pro
beeren en verklaarde, „dat de Friso voldoet aan de
eischen, gesteld aan een prima consumptie-aardappel,
n.1. zeer goed in de kook, niet te groot en regelmatig
van stuk en blommig op de schaal".
WEGENCOMMISSIE A.N.WB.-K.N.A.C.
Rijwielpad Langs den Kermemerstraatweg,
I»
Langs den Rijksweg BeverwijkCastricum doet zicK
het gebrek aan rijwielpaden gevoelen, aangezien voor*
de wielrijders slechts een grintpaadje beschikbaar ia,
dat nagenoeg niet wordt gebruikt, omdat de rijweg
voor de wielrijders veel beter berijdbaar is. Naar aan-,
leiding van een betreffend verzoek van den A.N.W.B,
en de K.N.A.C. heeft de betrokken arrondissements
ingenieur van den Rijkswaterstaat meegedeeld, dat
bij het verbeteringsplan voor den weg VelzenAlkmaar
(hetwelk dezer dagen b.v. onder Limmen volledig tot
uiting komt) het de bedoeling is, aan elke zijde der
hoofdvenhardlng, en daarvan gescheiden door een ori-
verharden berm, een rijwielpad, breed 2 M., aan te bren
gen. Op de bedoelde bermen zullen althans voor het
grootste gedeelte beplantingen (boomrijen) worden
aangebracht
