jügtitti Nisiws-
Mmttnit- LillüillJl,
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
DE STRIJD OM HET
ZUIDPOOLGEBIED
HET MEISJE
UIT DE STAD.
ItSElHEEREN-BAAI
M Door onze moderne machines
M en goede organisatie zijn wij in slaat M
M Uw wasch keurig ai te leveren, ter- H
M
M
Wasscherij
Krom - Alkmaar. H
H
M
M
H.S"
BXXXXXXXXXXXX.
Zaterdag 18 October 1930.
M
73ste Jaargang No. 8750
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag. Donder
dag en 'Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepenGrnotere letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADEN.
<EEN WORSTELING OM HET
BEZIT VAN WALV1SCHTRAAN
door Dr. L A M P E.
De Britsch-Australlsche expeditie naar de
Poolstreken onder leiding van Sir Douglas
Mawson, heeft een nieuw walvischgebied
ontdekt dat een der grootste moet zijn, dat
ooit werd aangetroffen. De eigendomsrech
ten zijn reeds aangevraagd. Korten tijd
daarop verscheen in hetzelfde gebied een
Noorsche walvischvaarder, die echter onver-
richterzake weer moest terugkeeren. De op
brengst van dit gebied wordt door vaklieden
op ruim 25 millioen gulden per jaar geschat.
DOOR het steeds toenemend verbruik van plantaar
dige en dierlijke vettten en oliën zijn deze grond
stoffen niet alleen van economisch belang, doch
ook reeds politieke vraagstukken geworden. Nog
is de strijd van de politieke machthebbers en de kapitaal
centra om het bezit van de petroleum niet beslecht of
daar ontbrandt een nieuwen strijd, een worsteling om
het bezit van de „Walvischtraan".
Nadat men dank zü de moderne vangmiddelen de wal-
Visschcn op de Noordelijke Zeeën vrijwel heeft uitge
roeid. werd de vangst naar de Zuidelijke IJszeeën ver
plaatst. Mét de economische beteekenis van dit gebied
groeiden ook de politieke belangen en ontstond er een
strijd tusschen de verschillende landen om het bezit van
de „Walvischvelden."
In 1908 verklaarde Engeland, de Zuid-Shetlandsche-,
de Zuid-Sandwich-, Zuid-George- en Zuid-Orkney-eilan-
den voor Britsch eigendom. Hierdoor raakte Engeland
én conflict met Argentinië. Daar deze beide landen reeds
lang een heftigen politieken strijd voeren over het bezit
van de Falkland-eilanden, die niet alleen strategische
beteekenis hebben, doch ook voor de Walvischvaart een
belangrijk steunpunt zijn. mam het conflict gedurende
korten tijd zelfs ernstige vormen aan. Tot op heden is
men nog niet tot een bevredigende oplossing van deze
aangelegenheid gekomen.
In 1917 vergrootte Engeland deze gebieden door de
annexatie van de uitgestrekte landen om de eddel-zee.
Het geheele gebied voert den naam van „Falkland-Is-
land-Dependencies". In 1923 annexeerde Engeland een
tweede sector, het „Rosz-Dependency". Daarmede had
Groot-Brittannië- dus de toegang tot de Zuidelijke Pool-
zeeën en de controle op de rijkste gebieden voor de Zui
delijke walvischvangst in zijn hand. Drie jaar later breid
de het zijn Zuidelijke bezittingen nog uit door de annexa
tie van eenige landstreken in den poolcirkel. En in het
begin van dit jaar werd tenslotte de Britsche vlag op de
FEUILLETON
Uit het Engelsch van
H. A. V a c h e 11.
m.
Ga er bij zitten, zei juffrouw Spragge. Toen Hazel
nogal sapje-s in 'n stoel was neergevallen, zette juffrouw
Spragge zich ook neer.
Hazel begon wanhopig:
Is dit allemaal eigenlijk niet veel te persoonlijk om
besproken te worden?
Iets wat niet persoonlijk is, is voor mij de moeite
van het bespreken niet waard, klonk het onbarmhartig.
Hazel zat met haar kleine handen gevouwen te wachten
tot haar gastvrouw haar requisitoir beginnen zou. De
heele geschiedenis was plotseling ondragelijk weerzin
wekkend en dwaas geworden. Zc weet zichzelf dat zij
een uitspraak van Samantha uitgelokt had.
Het spijt me, het spijt me heel erg dat ik aanlei
ding tot deze uitbarsting heb gegeven, zei Hazel zachtjes
Ondertusschen heb je het toch maar gedaan!
Ja, dat weet ik, Samantha heeft gelijk. Ik ben dom,
maar niet slecht.
Domme mcnschen zijn dikwijls slecht, zonder dat
ze het weten.
Hazel was nu zoo ver dat ze tot eiken prijs vrede wilde
hebben. Maar dien zou ze nog niet licht krijgen. Licht
vaardig had ze zich in een discussie begeven, die op
een droevig einde zou uitloopen. Juffrauw Spragge nam
een rechterlijk air aan, dat Hazel op een ander moment
zou hebben vermaakt.
Ik heb je wel gewaarschuwd, zei Juffrouw Spragge,
dat je er nooit in zou slagen George naar jouw be
grippen te vervormen als die begrippen niet toevallig
ook de zijne waren. Maar jouw begrippen zijn de zijne
niet en zullen het ook nooit worden.
Dat zal de tijd moeten leeren, antwoordde Hazel
geprikkeld.
ECHTE FRIESCHE
rnumnuimimmM
20-50ct. per ons
kust van Enderby-land geheschen. De eilanden-groepen
ten Zuiden van Australië en Nieuw-Zeeland zijn reeds
langeren tijd Engelsch bezit.
De vluchten van Byrd en zijn ontdekkingen in 1929
leidden tot het uitwisselen van nota's tusschen Engeland
en de Vereenigde Staten van Noord-Amerika.
Door de ontdekkingsvluchten van Wilkens werden de
verhoudingen nog ingewikkelder, temeer daar nu ook
Noorwegen met eischen kwam opdagen. Dit land had in
1928 de Bouvet-eilanden in beslag genomen en dit bezit
energiek en met succes tegen de Engelsche protesten
verdedigd. Met dit eiland heeft Noorwegen een steunpunt
van beteekenis veroverd voor den walvisch- en den Rob
benvangst. Er zijn reeds plannen ontworpen om fabrie
ken op te richten voor het verwerken van traan en an
dere visch-producten. Het Bouvet-eiland is niet alleen
geschikt voor uitvoerhaven, maar tevens is er gelegenheid
tot bunkeren, om levensmiddelen en olie in te nemen.
Gedurende den strengen winter van 19281929 bezette
Noorwegen de Peter I-eilanden en tenslotte in den win
ter van 1929 de Nieuw ontdekte gebieden tusschen
Coats- en Enderby-land. Bij deze laatste inbezitname
gingen de belangen van de walvistfhvaart samen met
wetenschappelijke onderzoekingen.
Behalve deze landen is tenslotte ook Frankrijk bij het
Zuidpoolgebied geïnteresseerd. Het heeft de Kerguelen
en de Crozet-groep in bezit, terwijl in 1927 nog Adélic-
land daarbij kwam.
De hierboven geschilderde eigendomsverhoudingen zijn
echter nog steeds niet vaststaand, want de volkenrech
telijke aanspraken op deze gebieden zijn in verband met
de eigenaardige natuur van dit gebied in bijna alle ge
vallen niet geheel onaanvechtbaar. De diplomaten en
professoren in het Staatsrecht zullen, hier nog menig
vraagstuk moeten oplossen, om tot een vastomlijnde
eigendoms-aangave te komen, tenminste als hier tenslot
te niet zooals dit in de politiek meer gebruikelijk is
de machtsverhoudingen beslissen.
Aan deri anderen kant zijn de snel op elkaar volgende
annexaties een bewijs voor de stijgende waarde der Zuid
poolgebieden. Misschien verbergt de bodem nog kostbare
schatten en misschien krijgen de landstreken en de
eilanden nog eens meer beteekenis door een luchtlijn
wijl toch de prijzen uiterst billijk zijn.
Ik weet goed, wat jouw ideeën zijn, repliceerde de
oude vrouw, en ik zal je een staaltje van de mijne
geven.
Ga uw gang. klonk het onvriendelijk.
Kijk eens hier, meisje. Jij gelooft in het beginsel:
Ga aan het werk en zie dat je er komt! nietwaar?
Zoo ls het.
Wel dat is allemaal heel mooi, als je er ook werke
lijk komt. Maar stel je eens voor dat je er niet komt!
Natuurlijk zullen er altijd onfortuinlijke menschen
zijn!
Maar al te veel. Dit land zit er vol mee. Je vriend
meneer Stocker sprak er aan tafel over dat hij leider
zou willen zijn van een politieke partij. Is dat niet zoo?
Hij is nu al de verantwoordelijke directeur van een
bloeiende zaak!
Zoo! Ik dacht al dat er iets niet met hem in den
haak was. De arme kerel. Hij ziet er ook echt afgebeuld
uit Hij wil een partij leiden, maar hij ziet er uit, alsof
hij niet zoo heel lang meer te leven heeft!
Juffrouw Spragge besefte allerminst dat haar argu
menten tegen de leer van „Ga aan het werk en maak
dat je er komt," door Hazel op zichzelf zouden worden
toegepast en zouden dienen om haar afkeerig te maken
van een huwelijk met den directeur van een groote zaak,
terwijl haar verlangens zouden worden aangewakkerd
om zich te verbinden aan iamand, die misschien zou kun
nen tekortschieten in de kunst van geldverdienen, maar
nooit in gezondheid en levenskracht.
Ze antwoordde geduldig:
Zullen we meneer Stocker maar niet liever hier
buiten laten.
Zeker! Maar hij is een sprekend bewijs voor wat ik
bedoel. Onze steden zijn vol van dergelijke menschen,
een soort van stuivers-automaten. Zeker, zij hebben hun
nut Ik zal de laatste zijn om dat te ontkennen! Maar
de meesten eindigen bij oud-roest! De natuur kan ze
niet verder gebruiken!
Hazel was zeer onder den indruk, want deze sterke,
massieve vrouw sprak uit de volte van een groot hart,
met een kracht van gevoel die het meisje evenmin kon
bevatten als weerstaan. Nu staat het met mijn
George zoo... Mijn George is niet zoo eerzuchtig als jij,
en dat is mijn werk. Ik heb hem, van dat hij een klein
kind was af, geleerd zijn geluk bij huls te vinden. Tot
dat jij bent gekomen, vond hij het hier, in de vallei. Ik
heb hem geleerd dat hij geen geld moest leenen, omdat
hij zich geen zorgen voor den tijd moest maken. Trou
wens, het een brengt gewoonlijk het andere mee. Ik heb
hem geleerd zijn centen te bewaren voor de moeilijke
tijden die voor ieder mensch kunnen komen, Ik heb
Zuid-Araerika-Australië en omgekeerd. Wat de toekomst
in dit opzicht zal brengen, is echter onzeker. Van veel
grooter gewicht is tegenwoordig de waarde van dit
gebied voor de wereld-industrie, met het oog op den rijk
dom aan walvisschen.
Vleesoh en beenderen, welke tot Guano worden ver
werkt, Amber dat in de Pharmacie en in de Parfumerie
wordt gebruikt, en de Baleinen spelen een betrekkelijk
geringe rol. Het gewichtigste product, dat deze reusach
tige dieren opleveren is de ..Walvischtraan". Deze dient
in de eerste plaats voor verwerking in de margarinein
dustrie en bij de zeepfabrikatie. Ook wordt deze traan
aan verschillende pharmaceutische en kosmetische pre
paraten toegevoegd.
In de periode 19091918 bedroeg de opbrengst van de
verkregen walvischtraan ongeveer 135 millioen gulden.
In 1928 daarentegen werd door de 15C walvischvaarders
en de 25 traankookschepen van Noorwegen reeds 96
millioen liters walvischtraan gewonnen, terwijl in 1929
dit getal reeds meer dan 120 millioen liter bedroeg. En
de prijs per ton bedraagt gemiddeld 360 gulden! Deze
geleerd zijn vermaak te vinden in de heuvels op jacht
naar herten en kwartels, en in studie van de wondèren
van de natuur, inplaats van kroegen en clubs. Ik heb
hem ook geleerd. Hazel, dat het beter is een klein kar
wei goed op te knappen dan een groot werk slecht te
doen. Ben jij van plan al mijn steken weer uit te halen?
Ze hield weer op in een spanning die iets dramatisch
had. Toen voegde ze er heftig aan toe:
Ben jij dat?
Hazel begon te sohreien, iets wat haar zooals ze
heel goed wist niet leelijk maakte. Hazels tranen
drupten langzaam langs haar roze wangen om te worden
opgevangen in een fijn zakdoekje. Ze zag er zielig uit,
haar roode lippen pruilden verleidelijk.
Ze had misschien wel gehoopt dat de tranenvloed haar
zachtjes zou hebben meegevoerd uit de meoilijkheden
waarin ze was te land gekomen, maar tot haar ont
steltenis merkte juffrouw Spragge er niets van.
Hazel bette zich de wangen met een lapje neteldoek van
tien centimeter in het vierkant. Er kwamen niet langer
tranen in haar oogen op, een vlam van woede droogde
de enkele achterblijvers die nog aan haar wimpers wa
ren blijven hangen.
Ik wil alleen maar wat recht is, zei ze vurig. Ik
denk heelemaal niet aan mezelf.
Dat is mooi, zei juffrouw Spragge droog.
IK kan er niets aan doen als mijn opvattingen an
ders zijn dan die van U en Samantha. Ik respecteer de
opvattingen en Ik had gedacht dat u de mijne zou
respecteeren.
Dat is een heel mooi standpunt. Maar hoe weet
je dat jouw meening de juiste is?
Gewoonlijk voel je wel wat recht is, was het zwak
ke verweer.
Dus je voelt dat het goed voor George zou zijn om
zijn huis te verlaten, omdat jij vindt dat hij hier niet
tot zijn recht kan komen.
Als het er op aankomt. Ja! Een man als George kan
gouverneur van een staat worden!
Lieve hemel, politiek!
De toon waarip zij dat woord uitsprak, getuigde al
leen al genoeg hoeveel sympathie juffrouw Spragge voor
de politiek voelde.
Waarom niet? Een zakenman kan niet buiten po
litiek.
George heeft er een gloeiende hekel aan!
Hazel antwoordde geprikkeld:
De zaken staan zoo, juffrouw Spragge. Ik ben vast
overtuigd dat George niets doet dan in een zelfde kringe
tje ronddraaien, dat hoe langer hoe kleiner zal worden.
U deukt net andersom. We moeten het er maar over eens
geweldige stijging is grootendeels te danken aan de ver
beterde vangmethoden: aan den anderen kant zijn de
drijvende traanstokerijen, waar het walvischspek versch
wordt bewerkt, van invloed hierop. In den laatsten tijd
heeft men zelfs vliegtuigen gebruikt om de walvisschen
te helpen opsporen. Zij verrichtten by het opzoeken der
walvischscholen uitstekend werk.
Het leeuwendeel heeft Engeland in den loop van de
jaren voor zich gereserveerd, door de beide voornaamste
gebieden, de Weddelzee en de Ross-zee, tegen betaling
van een kostbare jachtvergunning voor andere mogend
heden open te stellen. Hun grootste concurrenten zijn de
Noorsche walvischvaarders, terwijl de Argentijnen eerst
veel later komen.
Wanneer men het bovenstaande aandachtig gelezen
heeft, zal het een ieder duidelijk zijn, waarom er om
het bezit van het Zuidpoolgebied zulk een strijd gevoerd
wordt: de strijd om het Zuidpoolgebied is in waarheid
een strijd om de walvischtraan!
(Nadruk verboden).
worden, dat we het nooit eens zullen worden.
Denk je werkelijk alleen aan George?
Dat doe lk.
Dus je houdt van hem?
Hazel werd vuurrood. Wat had die vrouw zulke nadruk
kelijke vragen te stellen.
U hebt geen recht om dat te vragen!
Dat heb Ik wel! Ik ben zijn moeder. Als je van
George houdt, als hij Je werkelijk het liefst op de we
reld is, dierbaarder dan jezelf Hazel. ja dan zal ik be
kennen dat je het recht hebt zijn leven te besturen. Als
je hem niet liefhebt, moet je ophouden te spelen met
iets wat niet van je is!
Hazel haalde diep adem. In de ondubbelzinnige taal
van het district gesproken was „ze er gloeiend bij". Een
terugtocht zou te veel schande meebrengen en in een
hoek gedreven en tot wanhoop gebracht riep zij.
Ik houd van hem!
Weet hij dat!
Neen. en daarom kan ik niet velen dat u me zulke
dingen vraagt!
Nu meisje, ik zal het hem niet vertellen. Dat mag
je zelf doen. Ze zuchtte en haar stem verloor iets van
haar macht Het staat nog niet vast dat je hem zult
kunnen overhalen om Spragge's Canyon te verlaten,
maar als je echt van hem houdt en je voelt dat het
voor zijn geluk zou zijn. uit zijn oude omgeving weg te
gaan, dan moet je daarnaar handelen. Het is mij heel
duidelijk dat George van je houdt, en dat hij zijn zinnen
op Je gezet heeft, zooals hij nog nergens ter wereld zijn
zinnen op gezet heeft. En daarom zeg ik je, wees voor
zichtig.
V.
Hazel was boos op de heele wereld, boos op Wilbur,
omdat hij de onschuldige oorzaak was geweest, boos op
Samantha en juffrouw Spragge, omdat zij de wetten
der gastvrijheid hadden geschonden, boos op George, om
dat hij in de heuvels rondzwierf in plaats van zich met
zijn gast te occupeeren en tenslotte boos op zichzelf om
dat een 9limme, maar ongeletterde oude vrouw haar in
'n openlijken woordenstrijd had overwonnen en haar de
vervroegde bekentenis van haar liefde had afgedwongen
Even later hoorde ze Samanta's stap op de houten trap
en daarna werd er aan haar deur geklopt.
Binnen!
Samantha kwam. binnen. Haar knap gezicht was ver
wrongen door het vele schreien.
Ze bleef in de deur staan en zei zacht:
Ik vraag je excuus.
Ik begrijp er alles van. Geen woord meer alsjeblieft*