Alititti Nitm
Mftnuiit-1 LnlMlil
RONDOM DE GROENE TAFEL.
.Handen
V&ikadek CLmaHdid
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
HET MEISJE
UIT DE STAD.
HEERENBAAI
I ruw of stuk
Zaterdag 1 November 1930.
73ste Jaargang No. 8758
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers G cent. ADVERTEN-
TIcN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen). Grootere lettors worden naar plaatsruimte berekend.
Als men zichzlf er toe heeft gedwongen om Schagcn"s
Baad in zijn besprekingen van j.1. Dinsdag tot het
eind te volgen, kan het niet anders of men moet
onbevredigd zijn als men tot het laatste woord geko
men is.
„Wat een gezwam"! is onwillekeurig de verzuchting
die men sla-akt.
Er is dien dag al heel weinig belangrijks behan
deld en wij vinden in al de uitingen van redenaars
kunst al hitter weinig dat ons ecnig houvast geeft
.voor een overzicht.
De begrootingsdag, in den regel een van de meest
belangrijke dagen voor gemeenteraden, waarop men
zich van te voren reeds prepareert om voor den dag
te komen met 't een of ander belangrijk voorstel, ken
merkte zich in onzen Baad als bijzonder inhoudloos en
Blap.
Ja, met de meest verzorgde rhetorica van een
plattelands-rederijker werd geredevoerd over dc vraag
of de raadsleden zelf, of de gemeente de sigaar zou
betalen, die de hoeren op de raadzaal rooken; men
sprak heel diepzinnig en zwaar over het laten nutti
gen van een glas warme melk door de overblijvende
schoolkinderen, of dat ze het met water wel zouden
kunnen doen; men redekavelde over het nooclige of
niet-noodige van het ophalen, vier maal per jaar van
het vuilnis in de buitenwijken; men delibereerde lang
over een subsidie van f5.of f 10.voor de geheel
onthouders; kibbelde wat over steun aan hot. Instituut
voor Arbeidersontwikkeling; peuterde vele briefjes vol
met stemmen voor stembureaux; en de heeren vul
den op deze wijze vele en vele uren kostbaren tijd in
warme koestering van eigen gewichtigheid en knap-
iheid.
De heeren hadden blijkbaar genoegen in hun vrijen
dag en profiteerden daarvan zooveel ze konden en vin
gen bovendien nog liun presentiegeld en kregen vrij
koffiedrinken en vrij sigaren.
Als er een referendum werd uitgeschreven in onze
gemeente over dc vraag of onze edelachtbarcn dat
alles hadden verdiend, twijfelen wij geen oogen-
hlik aan den uitslag daarvan: algemeen zou men de
zen dag te duur, veel te duur betaald vinden.
Niet van belang ontbloot was het debat dat plaats
bad over den verkoop van bouwterrein op het Heeren
bosch aan den heer Willemse. En wij zagen hier dat
B. en W. voorstelden om 75 M2. grond voor f 1650.—
aan den aanvrager tc verkoopen. Maar alras bleek,
dat dit stuk grond lag geheel buiten de terreinen, die
bouwrijp gemaakt zijn. En wij staan in deze volko
men aan de zijde van de heeren Gorter e.a., die het
van B. en W. al heel oneconomisch vonden om dezen
niet bouwrijpen grond tc verkoopen, wellicht beneden
kostprijs, terwijl er nog zooveel bouwrijpe grond te
verkoopen valt.
Met recht werd gewezen op dc noodzakelijkheid om
dan al weer een nieuwe straat te maken en hooge on
kosten zouden er het gevolg van moeten zijn. Men
mag beginnen met een trottoirtje, maar wij weten
heel goed, dat al spoedig dan een aanvraag volgt cm
dc voor het huis ontstane modderpoel te bestraten en
te rioleeren. En bovendien, waar is het eind in deze?
Ons dunkt, dat als, men nu het Hcerenbosch eens
rondloopt en ziet, dat daar een stratencomplex ligt,
FEUILLETON
Uit het Engeïsch van
H. A. V a c h e 11.
24.
Juffrouw Spragge ging hem roepen.
George naderde op zijn teenen. Hij hoorde haar mur
melen:
Kus mo niet, George, je moet me niet opwinden.
Ik ben nog zoo zwak!
Hij nam haar hand en drukte die zachtjes.
Zou jc me kunnen vergeven? Mezelf vergeef Ik
hooit. Ik ben zoo bang voor je. Je moet razend zijn!
Op jou?
Hij nam een stoel en ging naast haar zitten. Ze deed
haar oogen weer dicht.
Toe. doe het gordijn dicht!
Hazel's stem. zoo levenloos, zoo vreemd koel, verkilde
het bloed in zijn aderen. Ze ging verder:
Waaronv heb je mij niets van die slangen verteld?
Bij gaf onbeholpen een uitleg, zich beroepend op haar
afkeer van de slangen in van Horne's loods getoond.
Toen hij klaar was, kwam er een nieuwe vraag bij haar
op.
Waarom ging je verleden nacht met een buks uit?
Om een hert .voor jou te schieten!
-O!
Nu
werd haa'r alles zoo duidelijk, als de dag. Ze schaam
de zich eigenlijk wel een beetje, maar dat versterkte
haar gevoel van ergernis, omdat hij haar in het duister
gelaten had omtrent de juiste reden van zijn geheim-
doenerij.
Je had het me best kunnen vertellen!
had je er mee willen verrassen. De Jacht is
eigenlijk nog niet open, maar dat kon me niets schelen
Juist!
Er volgde een langdurig zwijgen. George zat sprake
loos. niet in staat om Hazel's gedachten te volgen. Toen
*ei ze zachtjes:
Ik dacht, dat je misschien deed. wat ln strijd
dat voor jaren en jaren ruimte tot bouwen biedt; als
wij eens nagaan dat daar voor duizenden en nog eens
duizenden in den grond zijn gestopt: bestrating, riolee-
ring, gasleiding, straatverlichting, electrisrlio leiding,
enz., eu wij zien do zoo luttele revenuen, die onze ge
meente van dat alles tot dusver liecft, dat men dan
toch wel stekeblind moet zijn, of vastgeklonken in
eigen zclf-ingenomcnheid, om niet. tot de overtuiging
te komen dat het nu eens uit moet zijn met dien uit
breid ingswaanzin.
Veel te groot en veel tc breed zijn de plannen tot
exploitatie van liet. Heerenbosch opgezet. Met. de helft
minder had men nog meer dan genoeg gedaan en dui
zenden had men bespaard en rente en aflossing van
al dat kapitaal had in di jaren niet behoeven tc wor
den opgebracht.
Als wij nu eens nagaan wat er terecht is gekomen
van dien stroom van vreemdelingen die zich op dat
Heerenbasch hier zou vestigen, dan herhalen wij
dat men toch eens inoe.st begrijpen dat het je dolste
zotternij is om thans nog verder te gaao, nog meer
geld uit te geven, nog meer verliezen te brengen, n
voor dat alles weet wethouder Schoorl geen ander mo
tief dan: als wij dezen grond weigeren te verkoopen,
bederven wij ons eigen sta: "ie.
Laat dien man toch eens tot bezinning komen in
zijn grootdoenerij en eens eerlijk en oprecht tot zich
zelf zeggen: dat het standje daar in het Ilecrenbosch
al totaal bedorven Is, "uizenden als er jaarlijks op zijn
zoo hemelhoog geroemd grondbedrijf tekort komt,
plus de geen rente-opbrengende uitgaven voor do
licht bed rij ven.
Dc algemeene depressie die tegenwoordig hcersclit,
heet de oorzaak dat het zoo slecht gaat en wij moeten
al blij zijn zegt de wethouder met een paar lichtpunt
jes die zich nu voordoen ja da's voor onzen wethou
der een echt meevalIcrtje dat er nu een depressie is
om zich daar achter te kunnen verschuilen, maar zulk
een smoesje ontslaat hem en zijn volgzame collega's
niet van dc verantwoordelijkheid, dat zij onze ge
meente op deze wijze een lcelijke strop hebben be
zorgd, waaronder wij nog jaren zullen zuchten en
onnoodig. En die paar lichtpuntjes mogen wel eenige
duizend-kaars-sterke booglampen worden, wil die
Heerenboscn-misère in een wat vroolijker licht komen
te liggen. Laat ons hopen dat de raadsmcerdcrhcid,
die ons al veel te mak aanslofte achter dezen van
optimisme overloopenden wethouder, nu eens voet bij
stuk houdt en nog niet meer Van-de-Wal-in-de-Sloot-
straten in het IJeerenbosch in het leven roept. Stra
ten die nergens anders dienstig voor zijn dan om dc
kinderen een aangenaam speelterrein te bezorgen.
Net als het stuk terrein dat aan den heer De
Moor is verkocht en dat langzamerhand een aan
fluiting wordt voor de heele omgeving. Dat is het ge
volg als do Heerenbosch-wethouder in gemeentegrond
voyageert en al te graag verkoopen wil en dan ver
geet zijn klanten goed voor te lichten. Dan is
ruzie het gevolg en narigheid voor gemeente en de
andere betrokkene.
En wat nu? O ja, er is een' strafbepaling in het
vip-koopcontract. Laat mijnheer Van Kip eens vrn-
gqn of de burgemeester die strafbepaling eens in
openbare raadszitting voorleest, dan zal je wat hoo-
rai! Daar heeft dc gemeente hou vast aan, dat be
loof ik je. Laat men liever zoo verstandig zijn om It
zorgen dat men tot overeenstemming komt dat er
gdbouwd wordt, dat is voor beide partijen het beste.
Het was voor de zooveelste maal'dc nieuwe school
di de gemoederen wat warm maakte. En geen won-
do-, want het is met onafwijsbare zekerheid dat het
kstenhedrag dezer nieuwe school steeds en steeds
ln oger stijgt en o.i. verre komt boven de draagkracht
oi zit gemeentenaren.
5. eu W. hebben nog voor een verrassing gezorgd
in den vorm van nieuwen aanhangwagen aan hun
vdorstel, n.1. een nieuwe Bewaarschool voor f26,000.
NVel ja, waarom niet? Wij zitten nu eenmaal in
Stillagen volop in het veen, op een turfje heb je dan
niet te kijken.
l)e nieuwe school berekenen B. en W. met wat han
digheidjes o)i f 150.000, om .maar een rond cijfer te
nomen. Dat is zonder centrale verwarming, zonder
meubileering en wat dies meer zij. Ook wordt hierbij
maar vergeten het terrein voor lichamelijke oefening,
want het stuk grond op het Hcerenbosch voor de
school bestemd, is daarvoor te klein, Dus daarvoor
nog een ander stuk grond van het grondbedrijf te
huren. Maar deze huur in kapitaal omgerekend,
vertegenwoordigd ook nog een aardig bedrag.
En als onvermijdelijk gevolg van den nieuwen
schoolbouw aanleg van straten met. rioleering enz
de eindrekening brengt ons, behalve deze straten en
rioleering wel boven de f 200.000, een cijfer dat dc heer
Van Krp noemde.
Waar moet Schagen op deze wijze, wat zijn finan-
liën betreft, blijven? Voelt men in den raad nu zelf
niet, dat op deze manier de stroom van nieuwe bewo
ners naar onze gemeente nooit komt? Het schrik
beeld eener hooge belasting staat grijnzend aan de
grenzen onzer gemeente. En gaat het de meerder
heid van dezen raad dan maar voorbij in welk een
tijd wij thans leven en hoe moeilijk tegenwoordig
de belastingen worden opgebracht? en dut de
d raagkracht van onze burgerij zeer belangrijk
zal zakken? Laat men zich toch eens aan het re
kenen zetten, inplaats van met schoenen en kousen
o\jj>t- zulke kapitalen heen te loopen.
Maar o, het belang van het kindhet peil van
het onderwijs en al die mooie phrasen meer! Dat al
les klinkt mooi, warm en erg zorgzaam en anderen
die niet zulke mooie hymnen aanheffen, wordt zoo
spoedig verweten dat ze niets voor het onderwijs
voelen, het belang van het kind willen verwaar-
loozcti.
Laat ons de feiten nuchter bekijken en dan
zien wij een oude school in onze gemeente, die verre
van fraai is, een school met groote gebreken, verve
loos en al wat men er nog meer leelijks van wil zeg
genmaar het onderwijs hangt toch goddank
niet. alleen van de fraaiheid van de school af. /oker,
het milieu heeft zijn goede invloed, maar hoofdzaak
blijft toch het onderwijs zelf en dat is
goddank goed. Maar afgescheiden van dat
alles, het moet toch betaald kunnen worden,
wat men wil uitgeven en dat kan men hier iri Scha
gen o.i. op het oogenblik niet. En dan houdt, alles
op. Met pracht-speeches of van die dooddoeners, als:
de toestand is onhoudbaar! en de nieuwe school moet
ECHTE FRIESCHE
ZQ-50d.perons
er komen! daar geven wij geen rooie cent voor en
zulke uitdrukkingen denionstreercn alleen de groote
looze ruimte die er in de hersenpan van zulke pre
kers is.
En wij moeten het wel onomwonden zeggen, dat al
hebben wijzelf jarenlang moeten optornen tegen een
geest van verzet om in Schagen een nieuwe school
te bouwen, dat wij het thans niet het oogenblik achten
om tot zulk een enorme uitgaaf over te gaan.
Dat kan en dat mag niet!
Maar de geest, die sinds de laatste jaren in onzen
raad hcerscht, niet een van overleg en samen
werking. maar een van verzet en die scheiding
brengt, ln-eft ook in deze zaak verkeerd gewerkt en
zullen wij straks, dank zij mede de zucht van ons
tegenwoordig Dagelijksch Bestuur, om toch vooral
groote dingen te doen, het dure en kostbare scholen
complex gebouwd krijgen.
In deze zal ook het eind den last wel dragen en
jaren zullen wij hier helaas lam geslagen zijn en tot
eenig ander initiatief niet in staat.
Verder diepen wij uit. de raadsbesprekingen niet
veel soeps meer op. Alleen gaven de besprekingen
over de electriciteit en vooral over liet gas wel den
sterken indruk, dat het hier ook lang niet allemaal
rozegeur en maneschijn is. Verre van dat! Men
had in ons gemeentebestuur dunkt ons wel wat meer
aandacht mogen schenken aan de verzwaring en het
onderhoud van ons gasbuizennet en liet verdere in
standhouden onzer gasfabriek. Had men daar scher
per op gelet, zeer zeker dat men clan wel eerder het
gevoel had gehad van niet in het geld te zwemmen
en geen nieuwe directeurswoning had gebouwd, wat
heelemaal niet noodig was, maar deze duizenden
had gebruikt voor zaken die om vernieuwing
schreeuwen en waarvoor thans zeker weer geld zal
moeten worden geleend.
Ook in dezen bewaarheid zich weer het gezegde,
dat rcgecren is: vooruit zien. En van deze zoo onmis-
baren hoofdkaraktertrek in bestuurslichamen, hébben
wij bij ons tegenwoordige gemeentebestuur nog maar
bitter weinig gemerkt. Helaas!!!!!
zacht en heel met Purol.
met de wet was, iets, dat tusschen ons kon komen te
staan. Je had me stormerhand veroverd en ik zou
zekerheid hebben.
Hij begreep er niets van.
Wat dacht je dan wel, dat ik uitvoerde Hazel?
Het was erg onnoozel van me!
Wat dacht je, dat ik uitvoerde?
Zijn stem was onverbiddellijk.
Ik... weet... het... niet! Je hadt me gezegd, dat de
spuatters in deze heuvels niet heelemaal eerlijk waren.
En je dacht misschien, dat ik was net als zij niet
heelemaal eerlijk?
Zij antwoordde zwakjes: Ik weet het niet!
Maar nu wist hij. Op ironischen toon zei hij: Je
dacht misschien, dat ik een deugniet was?
Ja, dat was het!
Ze wilde hem niet aankijken, maar ze voelde, dat zijn
oogen op haar waren gevestigd, dat hij haar woog en te
licht bevond. Zijn zwijgen werd pijnlijk. En toch, als ze
hem werkelijk had begrepen, zou ze geweten hebben,
dat zijn hart overvloeide van teederheid, dat het beroep
van haar zwakheid op zijn kracht onweerstaanbaar was,
dat maar één ding hem weerhield, haar in zijn armen
te nemen: haar wensch, dat hij haar niet opwinden zou.
Zij sprak het eerste weer:
Samantha heeft mij het leven gered. De dokter
heeft het gezegd.
Dat is een feit. Samantha heeft het hem schitte
rend geleverd!
Die gemeenzame uitdrukking trof haar diep. Hazel
dacht: Hij bedoelt, dat ik het 'm nooit zou leveren. Wll-
bur zou nooit van zijn leven zoo'n tactvolle opmerking
maken. Zij trok haar hand weer onder het dek, met een
terugdeinzen voor elke aanraking, die hij absoluut niet
begreep.
Samantha heeft een hekel aan mc, George.
Heeft ze jé dat gezegd?
Natuurlijk niet! Ik heb het geraden. Ik neem het
haar niet kwalijk. Ik vind haar bewonderenswaardig. Ze
heeft me gered, omdat jij van me houdt Ze had me best
kunnen laten doodgaan!
Wat zeg je?
Het klonk ongeloovig. Hazel had zijn eerlijkheid ln
twijfel getrokken en dat had alleen medelijden en
misschien spot bij hem opgewekt, maar deze beschuldi
ging van Samantha vervulde hem met verontwaardi
ging.
Je bent niet wijs! Er is geen zachter ziel in deze
heuvels en geen dapperder ook! Ze is net als moeder!
Wei zijn stem trilde en stokte als er een man
zou komen en me vertellen, dat Samantha je zou hebben
kunnen laten liggen, om te sterven, dan zou ik dan
zou ik hem vermoorden!
Jc zult mij nog vermoorden, als je zoo schreeuwt!
Het spijt me erg, maar Samantha is Samantha!
En daarom ben ik van plan, jou aan haar af te
staan!
Hij was verlamd van ontstelde verbazing. Door haar
oogleden heen begluurden ze de uitwerking van haar
woorden. Ze was voorbereid op een hartstochtelijke
uitbarsting. die ze zou moeten afweren met zuchten,
bevende lippen en tranen. Toén zijn antwoord kwam,
raakte het kant noch wal, meende zij.
Heere! Dat komt van het vergif... of... of van de
whiskey.
Toen lachte hij. Maar zijn vuisten waren gebald en
zij kon zijn spieren als touwen gespannen onder zijn
dunne mouwen zien. De aderen op zijn voorhoofd zwol
len op.
Hazel sidderde. Hij had haar op dit oogenblik kun
nen terugwinnen, als hij haar aan zijn hart gedrukt en
klank had gegeven aan den hartstocht, dien hij om
harentwil onderdrukte.
Lach je? stamelde ze.
Ik dacht aan gisteravond. Maar er is nog wat
anders. Dacht jij, dat Samantha jouw afleggers zou
willen hebben?
George, ik ben tc moe „en te slap om met je te
vechten. We hebben deze veertien dagen een mooien
droom gehad, maar ik ben nu wakker. Je hebt gelijk.
Er is een vergif in me geslopen, dat me „Spraggc's
Hoeve" doet haten en je boerderij dat ben je zelf.
Hij boog zich voorover, tot zijn gezicht vlak bij het
hare was.
Is dat de reden? vroeg hij zacht.
Ze draaide om dc waarheid heen.
Toch zeker reden genoeg!
De éénige reden?
N-n—ee!
Is er een andere man in het spel?
Hazel antwoordde niet.
Zeg het mc eerlijk. Is het... Stockcr?
Ze durfde niet antwoorden.
Ze sidderde, deed de oogen dicht en lag doodstil.
George stond op.
Je hebt me geantwoord! zei hij stroef.
Zij hoorde de deur dicht vallen.
Hij was stil weggegaan, de kamer uit cn haar
leven uit.
Een zucht van verlichting zweefde haar van de lippen.
In de keuken vond hij zijn moeder. Zij behoefde niet
te raden wat er was gebeurd. Zij stond tegenover dén
woedenden man met kalme, medelijdende oogen.
Ze wil niets meer met me te maken hebben, moe
der. U hebt haar met dien fat. dien kletsmajoor alleen
gelaten.
Dat heb ik!
Bent u blij?
Dat ben ik!
Hij kwam een stap nader, gespannen van drift en ver
ontwaardiging.
Hoe denkt u, dat ik dat verdragen zal? Denkt' u,
dat ik me door een vrouw zal laten voor den gek hou
den? Denkt u dat soms?
St-st! Je moet God op je bloote knieën danken, jon
gen, omdat een andere man je dien last heeft afgenomen!
Zc zal een zwaar vrachtje voor hem zijn. Jij bent sterk,
George, maar je bent niet sterk genoeg, om Hazel Good
rich te dragen. Blij? Ja zeker ben ik blij! Ik ben zóó
blij. dat ik er haast toe zou kunnen komen, dc slangen
naar het bosch terug te brengen cn ze de vrijheid te
geven!
Het was een drastische opmerking, te drastisch mis
schien wel.
Je weet niet alles, mompelde hij. Gisteravond
heeft ze in mijn armen gelegen. Haar lippen waren klaar
voor de mijne. Toen was ze van mij, heelemaal van mij.
En nu dit!
Wel, dat alleen moest je al misselijk maken. Ga naar
buiten en spuw het uit! Vooruit! Maak dat jc er voor
goed van af komt!
Hij antwoordde op even grimmige toon als zij:
Eerst zal ik met hem afrekenen!
Hoe?
Laat. dat maar aan mij over!
Hoe kan ik dat nou? Nee hoor! Ik vind 't een ol»
lendig gevoel, dat ik mijn zoon moet voorschrijven, wat
hij doen en laten moet. Ik dacht, dat hij sterk genoeg
was, om het zonder vrouwenhulp te kunnen stellen.
Nou is 't genoeg!
Nee. je zult me moeten laten uitpraten. Jij staat
daar met jc vuisten klaar, om jc eigen moeder te lijf te
gaan. Jc ziet eruit, zoo groot als een olifant, maar in
mijn oogen ben je zóó gekrompen, dat je niet grooter
lijkt dan een klein kind! Ja zeker, het is zoo! Ik heb met
je tc doen. George, orndat dit de eerste keer is. dat j"
het echt te kwaad hebt, maar ik had gedacht dat je mans
genoeg was, om je verdiende straf te dragen!
Dat is het toppunt: verdiende straf!