Alieieci Nitm- Uitmuit- iuiliitilii. ASPIRII GEESTELIJK LEVEN. K. Blaauboer Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen. Eerste Blad. TABLETTEN Auto=Meubelwagens Voor Heeren. Politiek in de Staten. Zaterdag 17 Januari 2931. SEHAGER 74ste Jaargang No. 8800 COURANT. Dit blad verschijnt viermaal per weck: Dinsdag, Woensdag, Donder dag en Zaterdag. Bij inzending tot s morgens 8 uur, woitien Adver tentiën nog zooveel mogelijk in hel eerstuitkomend niilfimer ueplaat-d POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20. Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN- TIcN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno. inbegrepen). Grootere lettors worden naar plaatsruimte berekend. DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN Sfeer. MISSCHIEN kijkt een enkele lezer wat vreemd tegen het woord „sfeer", dat hierboven ge schreven staat, aan. Wat beteekent het eigen lijk, vraagt hij zich af. En tien tegen een, dat hij er mee zit, als hij 't zeggen moet. Eerlijk gezegd, zit ik er óók een beetje mee. Toch voel ik de betee- kenis heel goed. De groote moeilijkheid is dikwijls om piecies in woorden weer te geven wat wij gevoelen. En als men dit niet terstond kan doen, is men al gauw geneigd om een boek tc raadplegen, want ik had me eenmaal voorgenomen om over „sfeer" iets te schrijven en 't onderwerp lachtte mij aan. Derhalve greep ik het vreemde-woordenboek van Fokko Bos uit mijn kast om te zien welke verkla ring hij van dit woord geeft. En nu, terwijl ik dit schrijf, ligt 't opengeslagen op de s. voor mij. En ik lees: sfeer v., bol; gezichtskring; omvang van iemands macht, kundigheden enz., kring van in vloed; werkkring. Dit brengt mij op den goeden weg. Het woord heeft^ dus verschillende beteekenissen, maar als wij deze* goed overdenken, bespeuren wij spoedig dat er sa menhang tusschcn is. Eerst staat cr „bol". Nu wat een bol is, weten wc allemaal. Dat is iets ronds, iets derhalve waarvan de omtrek overal even ver van het middenpunt is verwijderd. Dan wordt gesproken van „gezichtskring". Daar hebben wij ook het idee „rond" in. Iemand die oni zich heen ziet, kijkt uit een mid denpunt van een cirkel, een kring. De volgende verklaring is „omvang van iemands macht, kundigheden^ enz." Ook dat klopt met de let terlijke beteckenis van bol, ook daarin, maar meer fi guurlijk de idóe „rond". Immers de persoon die macht, kundigheden enz. bezit, kunnen we ook beschouwen als een middenpunt van waar naar alle zijden iets uitgaat. Zoo wordt ook geheel in overeenstemming daarmede gesproken van machtssfeer. En dan staat er: „kring van invloed". Hiermede ben ik gekomen, waar ik wenschte te zijn. Sfeer kring van invloed. Juist, dat is dus: wat om iets of iemand heen is, wat van iets of iemand uitgaat en wat door anderen wordt ervaren, gevoeld. Een saai „geestelijk leven", hoor ik u zeggen, waar de lezer. Ik geef u gelijk, maar ik had dit school meesterachtig begin noodig, opdat wij elkaar goed zul len begrijpen. Schoolmeesters zijn onmisbare men- schen, voor wie ik grootcn eerbied heb en ik bedoel •dus met dit schoolmeesterachtige niets minderwaar digs. Maargroote menschcn willen niet graag beschoolmccstcrd worden, nietwaar? Wij weten dus nu wat we onder sfeer hebben te ver staan: het is dat eigenaardige, hetwelk wij aanvoe len, wanneer wij ons in-een bepaalde omgeving bevin den en hetwelk wij ook ervaren als iets, dat uitgaat van onze medemenschcn. Zulk een sfeer kan sterk op ons inwerken. Kan bepaalde stemmingen wekken, gevoelens oproepen. Als gij dit zeer levendig wilt ervaren, moet ge, als gij eens een bezoek brengt aan Amsterdam, de Kalverstraat doorwandelen en dan het Begijnen- straatje ingaan naar het Begijnenhof. Dan zult gc onmiddellijk begrijpen hoe verschillend de sfeer van die straat en dat hofje is en hoe dit op u inwerkt. In dc Kalverstraat is het druk, opgewekt, daar voelt ge iets van liet woelige leven, van de menschelijke ijdel- 'heicl en mooi-doencrij en gij wordt er in meer of min dere mate door beinvloed. Gij kunt u niet geheel ont trekken aan dien sfeer. Maar nu verlaat gij de Kalverstraat en komt op het hofje. Absoluut anders. Het is cr stil. De ge ruchten der voetstappen en menschelijke stemmen dringen liier niet door. Winkels zijn er niet. Een oud' kerkje en rustige eenvoudige huisjes scharen zich om het pleintje. Daar is een sfeer van rust, van inner lijkheid, van ernst. En gij hebt andere gedachten; er gaat iels van die rust over op uzelf. Gij gevoelt nei ging tot zelfinkeer. Och, misschien kunt gc het niet precies onder woorden brengen, maar ge zult zeggen: hier wordt je toch even anders. Laat ik u op een andere tegenstelling wijzen; waar uit dc beteckenis van den sfeer duidelijk wordt. Gij komt een huiskamer binnen, waar het rommelig is of waar een volkomen gebrek aan smaak zich openbaart ia de kunsteloozc en prullige versierselen, die op kast en tafel en aan den wand prijken. Het doet u onaan genaam aan, het hindert u. De sfeer in die kamer deugt niet, hij roept niet in u wakker de gedachte aan gezelligheid, aan een bchagelijk zich-thuis-voc- len. Maar nu treedt gij een tweede huiskamer binnen. Er is harmonie in liet meubilair, in de kleuren van kleeden en gordijnen, er is een spaarzame maar kunstzinnige versiering. Er is orde. Hoe gansch an ders gevoelt ge u hier. Hier hebt gc lust u neer tc zetten. Dat is de sfeer der gezelligheid, der intieme huiselijkheid, welke in het vertrek aanwezig is, uit gaande van alles dat met elkaar in rustige overeen stemming is. En ge denkt: hier moet 't prettig wo nen zijn, hier is een plekje waar dc mensch met al zijn moeiten en zorgen, zich toch bchagelijk kan ge voelen. Wanneer gij, mijn waarde lezers, het vorenstaande met mij eens leunt- wezen, dan zult gij u ook stellig niet tegen mij verzetten, als ik zeg, dat dc sfeer van grootcn invloed is op onze stemming en onze gedach ten verrichting. Maar als dit zoo is cn twijfel lijkt me hier onmo gelijk! dan spreekt vanzelf dat wij vaak behoefte zullen gevoelen om in een goeden, weldadigcn sfeer tc zijn. Dikwijls gebeurt het. dat wij ons in een ver- koorde stemming bevinden. Het leven stelt ons teleur; wij hebben onaangename ervaringen; wij zijn soms onverschillig, cynisch of moedeloos; vertwijfeling komt in ons op; wij verliepen ons geloof en vertrou wen; mcnschenverachting schijnt onze menschen- liefde uit te bannen. Dan, wanneer zoo iets het ge- Val is, kan een bepaalde sfeer zulk een weldadigcn invloed op ons hebben. Dit hoeft de roomschc kerk zoo goed begre. Pleit het niet voor haar zielkundig inzicht, dat zij hare ge bouwen niet alleen, wanneer cr dienst is, maar ook op andere uren van den dag, de gansche week door openstelt? En is hot niet eveneens juist gezien van haar dat zij poogt het interieur dezer gebouwen zoo te maken, dat er een sfeer komt daarin, een sfeer die stemt tot devotie, tot zelfbetracliting? Ik geef toe- dat dc versiering der roomschc kerken menigmaal smakeloos en onkunstzinnig is. Mij mishagen dikwijls de bonte kleuren cn de lcelijkc gipspoppen, die ik er zie. Maar daar zullen vele roomsche, eenvoudige menschcn nog geen oog voor hebben. In ieder geval is daar een sfeer, die velen goed doet, rustig stemt en vrede geeft. Gij weet allen, hoe ik sta tegenover de roomsche leer, hoe ik haar volkomen verwerp cn toch kan ik-u verzekeren dat ik menig goed uur in roomsche kerkgebouwen hel) doorgebracht, wanneer ik daar stil neerzat zonder dat er dienst was. Dan onderging ik den invloed van den sfeer, die er hcerschte onder de hoogo gewelven, in het schemerende licht, dat bin- ncnzcefde door de gekleurde vensterruiten. Dan kwa men mooie, ernstige gedachten in mij op; dan kon ik beleven de heerlijke eenheid mei het Al. Daarom lijkt 't mij een fout van liet protestantisme, dat het, zijn kerk interieur niet beter verzorgt (dit wordt den laatstcn tijd beter) maar vooral dat het zijn gebouwen buiten den diensttijd potdicht houdt. Hoe menigeen, die behoefte heeft aan wijding, aan inkeer tot zichzelf en die thuis er niet toe komt of niet toe komen kan, zou graag even zich willen afzonderen in een omgeving met een ernst- en rustscheppcnden sfeer! Ik weet wel, dat geestelijk sterke menschcn zich altijd kunnen concentroeren op hun innerlijk leven maar daar zijn zoovele anderen; zwakken, die inner lijk dreigen te verschrompelen, als zij niet eens ko men in een omgeving, welke sterk tot hen spreekt en diep-liggende gevoelens weer wakker roept. Voor hen is het zoo goed, dat er is een plaats, waar ze als van zelf liet banale, het dagelijksche loslaten, om zich van hoogcrc dingen bcvVust te worden! Het zijn niet alleen de omgeving en hot interieur waardoor een zekeren sfeer geschapen wordt. Ook dc mensch als enkeling en als grootere of kleinere groep schept een sfeer óm zich heen. Dat wil zeggen: er gaat iets uit van één of van meerdere menschcn te zamen, waardoor anderen worden beinvloed in gun- stigen of ongunstigen zin. Hebt gp wel eens opgemerkt, hoe plotseling een ge zellige, opgewekte stemming kan worden gebroken door bet binnentreden van iemand, die den aanwezi gen sfeer verstoort alleen door zijn aanwezigheid? Wanneer wij precies zouden moeten zeggen, waar door dit komt, zou het ons zeer moeilijk vallen. Is de binnentredende onze vijand? Neen! Zegt hij onaange name dingen? Neen! Gedraagt hij zich onhebbelijk? Neen! Heeft hij een terugstootend uiterlijk? Neen! En tóch is er iets, dat van hem uitgaat en dat ons be klemt en onze stemming bederft. We ondergaan iets van zijn aanwezigheid in ongunstigen zin; 't is of we ons niet vrij durven uitspreken, wij gevoelen ons niet op ons gemak. In zulke gevallen, welke iedereen wel eens heeft meegemaakt, wordt 't ons duidelijk hoe een mensch door den sféer, dien hij schept een bestaanden sfeer kan veranderen. En nu begrijpen we ook wat het is, wanneer wij ons maar niet eigen kunnen gevoelen met sommige mensc h en. Laat ik eens een paar persoonlijke ervaringen mo gen mededeclen. Ik bracht een bezoek bij een familie, waar ik nog nooit eerder was geweest. De ontvangst was harte lijk. Gastvrouw en gastheer beide de vriendelijkheid- zelve. Voor 't oog was alles goed. er was geen schijn van disharmonie tusschen deze twee. En toch zeide ik. thuisgekomen, dat hun huwelijk niet in orde was. Dat had ik gevoeld; dc sfeer om die beide menschen was kil en koud. Ongeveer een jaar later waren zij gescheiden! Ik denk aan een gezin van man, vrouw en één kind, waar ik enkele maanden geleden een korten tijd vertoefde. Daar was die sfeer van waarachtig samenleven, van zuivere harmonie, van warme liefde, die zoo verkwikkend is en zoo heerlijk stil- gelukkig stemmen kan. In zulk een omgeving voelt men de beteelcenis van hetgeen van een mensch kan uitstralen. Nog zie ik dc gelukkige moeder zich over haar kindje neerbuigen; nog hoor ik, hoe zij het aanspreekt met de woorden „mijn rijkdom" en ik weet weer opnieuw hoe die heerlijke moederliefde, welke de diepste en onbaatzuchtigste is, een sfeer schept zóó zuiver, zóó rein, dat zij zelfs een voor ont roering weinig vatbaar mensch kan treffen. „Mijn rijkdom"; ligt daarin niet opgesloten, dat voor die moeder het bezit van haar kind het allerhoogste is? Is in 't algemeen gesproken, om elke moeder, als zij vol toewijding met haar kind bezig is, niet die wonderbare sfeer van goedheid, van liefde? Het is inderdaad niet onverklaarbaar, dat er een Maria-vereering is ontstaan in de Boomsche kerk, dat de grootsten der schilders hun beste krachten hebben gegeven om de madonna met het Jezuskindje te verbéélden met het. penseel. Wie de prachtige Ma donna van Rafaël kont, begrijpt dat deze schilder den invloed moet hebben ondergaan van den sfeer die is om de moeder, uit wier gansche wezen de reinste liefde straalt. Een machtig middel om een goeden of kwaden sfeer te scheppen is het gespro ken woord. Een spreker in een vergadering, die de gave bezit om zich goed uit te drukken, is in staat om zijn hoorders volkomen te beheerschen. Hij kan een gewijde ernstige stemming wekken, die voelbaar is in de zaal;; hij kan de menschen opvoeren ver boven het nlledaagsche naar de wereld van den geest; hij kan ze tot schreiens toe bewegen door ze te doen inleven in de ellende, in de zielesmart van anderen, wier leven hij schetst; hij kan ze doen tril len van geestdrift door zijn getuigen van eigen, echt idealisme. Wij weten allen wel bij ervaring hoe groot de span ning in een vergadering kan wezen, omdat niemand zich kan onttrekken aan den sfeer, door het wsrme, waarachtige woord gewekt. •Maar eveneens weten wij hoe een saai spreker, iemand, die de bekwaamheid mist om op pakkende wijze zich uit te drukken, een sfeer van verveling schept, welke de menschen gemelijk en onrustig stemt. Wanneer wij de macht van den redenaar als schep per van een sfeer willen leeren kennen, dan moeten wij b.v. de Fransche revolutie bestudeeren en ken nis nernen van redevoeringen van mannen als Mira- beau en Danton. liet is duidelijk dat die sfeer evenzeer kwaad als goed kan zijn, d.w.z. zoowel leelijke als mooie gevoe lens en gedachten kan oproepen. Dit bemerken wij trouwens ook in het particuliere leven op. Daar zijn menschen die door hun spreken, hun geheele houding op den kring, waarin zij verkeeren een verheffenden invloed uitoefenen. Van wijlen pro fessor Kuonen, die eens d e groote man was van de theologische faculteit aan de hcopeschool te Leiden, werd verteld, dat, zélfs toen hij nog student was, zulk een zuiveren invloed uitging, niemand er aan dacht in zijn gezelschap een dubbelzinnigheid of een schui ne woordspeling te debiteeren. Omgekeerd zijn er menschen, die het peil der aan wezigen, temidden waarvan zij zich bevinden, kun nen omlaag voeren tot ver heneden het betamelijke. Genoeg! Wij weten dus wat wij onder sfeer hebben te verstaan en hoe de mensch in staat is een be paalde sfeer te scheppen. Daarmede is gewezen op den invloed, welken iemand kan uitoefenen op an deren. Mij dunkt, dit te weten, moet in ons het gevoel van verantwoordelijkheid versterken. Bewust of on- TEL. 49. SCHAGEN. Complete Mecbileermg. Vanaf 1 Maart disponibel voor verhuizingen en transporten. Groot en klein laadvermogen. Nieuw materiaal. Compleet uitgerust. Vakkundige bediening. Aan huis te ontbieden. Droge opslagplaats voor inboedels. Aanbevelend, K. BLAAUBOER. Vertegenwoordiger voor DEN HELDER: J. HAUKES, Kerkgracht 27. LET OP ORANJE BAND Weiger namaak en let er op dat op elke tablet het woord „BAYER" stoot. Prijs 75 ets. bewust werken we in op hen, met wie wij in aan raking komen: wij kunnen hen verheffen, maar ook doen dalen; wij kunnen reine, maar ook onreine ge dachten wekken; wij kunnen idealisme, zedelij ka strijdlust, maar ook cynisme, moedeloosheid, onver schilligheid oproepen. Het is afhankelijk van den sfeer die om ons is, die uitstraalt uit onze gansche persoonlijkheid en vertolkt wordt door ons woord, ons gebaar, onzen lach, onze traan, ons gedrag. Ik hoorde eens dat van iemand werd getuigd: „als je met hem in aanraking komt, dan wordt je er beter van." Mij dunkt, sehooner getuigenis is niet denkbaar. Wat zeggen zc van ons, van u, mijne lezers, en van mij? Welke sfeer scheppen wij? ASTOR. Correspondentie. Aan C. S. te Ewijcksluis en P. G. te St. Maartensbrug. Dank voor de brieven. Ik hoop bij gelegenheid de door u heiden gemaakte op merkingen in een of meer „Geestelijke Levens" te verwerken. Aan „de Zuiderzeewerker" te Wielingen. Ik las uw uitvoerig schrijven met groote belangstelling. Binnen korten tijd zult u wel een Geestelijk Leven onder de oogen krijgen, waaruit u zal blijken, dat u niet tevergeefs hebt geschreven. Aan mevr. G. te D. U wacht waarschijnlijk al op do behandeling van het tweede door u genoemde onder werp. Ik denk dat daar niets van komen zal. Wel heb ik eenige lectuur daarover, maar mij ontbreekt een vaste meening zoowel pro als contra. Overigens re ken ik er op dat u uwe belofte houdt!! Heeren die gewoon zijn na het scheren zich even te poederen, maken gaarne gebruik van Purolpoeder, dat verzachtend en gezond voor de liuid is. Prijs 45 et. per doos en evenals Purol verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten. Vrij algemeen geldt de opvatting, dat er in de Pro vinciale Staten weinig plaats is voor „politie k". Daar is wel iets van waar, doch bij de verkiezing der leden viert de politiek niettemin hoogtij, in niet mindere mate dan bij Kamer- en Raadsverkiezingen. Steeds zijn het de partijen, die de candidaten stellen en den verkiezingsstrijd voeren en het behoort tot de hoogc zeldzaamheden, als iemand buiten deze om een zetel weet te veroveren. Zulk een geval deed zich bijv. voor bij de jongste Kamerverkiezing, toen de heer Floris Vos door zijn strijd voor opheffing van tollen, juist genoeg populari teit wist te verwerven, om een Kamerzetel te veroveren. In de Noordhollandsche Staten kennen we een geval, dat er iets op lijkt. In 1927 stelde de Vrijheidsbond zijn aftredend lid Dr. M. de Hartogh niet weder candidaat. Die liet zich echter niet zoo maar aan den kant zetten. Buiten zijn vroegere partij om werd hij gecandideerd en na een zeer kostbare propaganda ook herkozen. 1) Als regel, een hoogst enkele uitzondering dan daar gelaten, als regel beslissen de partijen en de Staten leden zijn dan ook gevoegelijk in te deelen naar hun politieke richting. Hoe die na de a.s. verkiezing in April zal zijn, is natuurlijk niet precies te zeggen. Onder het stelsel van evenredige vertegenwoordiging komen echter groote veranderingen zelden voor en daarom kan de huidige samenstelling der Staten ons wel iets leeren, vooral als we daarnaast laten zien, hoe de verhouding in de vorige Staten was. Een en ander blijkt uit het volgend staatje. Partijen Aantal zetels van 1923—27 van 1927—'31 S.D.A.P. 19 24 R.K. 19 17 Vrijheidsbond 8 10 V.D. en (9 (6 Plattelanders (1 (2 A.R. 7 6 Chr. Hist. 10 8 Communisten 3 3 Chr. Dem. 1 0 Middenstand 0 1 Totaal 77 77 Veel grond voor een of andere voorspelling geven deze cijfers niet. Beschouwt men ze echter ook in ver band met de uitkomsten van nog vroegere verkiezin gen, dan lijkt het wel heel waarschijnlijk, dat de S D. A.P. er ook dit jaar in zal slagen, om haar aantal ge kozenen te vergrooten. Mag ook de Vrijheidsbond dit verwachten, omdat hij in '27 met twee zetels vooruitging? Wij vreezen voor hem van niet en zullen daar niet om treuren. Het zou verzwakking der democratie zijn en dus achteruitgang. Dit lijkt ons niet de geest, die in onze provincie heerscht en heelemaa! niet in haar belang. Vooral in zulke slechte tijden, als we nu be leven, ligt ons heil niet in reactie, doch in moedig voor waarts gaan. Uit tal van besluiten der Staten blijkt hun vertrou wen op de toekomst. De periode 1927—1931 is in dit opzicht zeer belangrijk geweest. Wij verwachten, dat ook de kiezers dit zullen erkennen en door hun stem zullen zorgen, dat deze koers niet gewijzigd wordt. Intusschen zit er in verkiezingen dikwijls iets on zekers. Eenige aanwijzing, dat we thans voor onaan gename verrassingen zouden kunnen komen te staan, zien we echter niet en als wij ons den uitslag der Kamerverkiezing herinneren, vooral in Noord-Holland boven het IJ, dan kunnen we den uitslag in April met groot vertrouwen in de democratie tegemoet zien. Wij hebben eens uitgerekend, hoe de Noordholland sche Staten samengesteld zouden zijn, als de Kamer verkiezing in 1929 ook voor de Staten had gegolden. Wij zetten die cijfers achter de tegenwoordige sa- menmenstelling en komen dan tot dit staatje: Aantal leden zooals ze zouden in de Staten, zijn volgens de zooals ze nu zijn: Kamercijfers: S.D.A.P. 24 27 R.K. 17 17 Vrijheidsbond 10 7 V.D. 8 7 A.R. 6 6 Chr. Hist. 8 6 Communisten 3 4 Middenstand 1 0 Floris Vos 0 3 Totaal 77 77 Onzerzijds onthouden wij ons op dit oogenbMk v eenig commentaar. Wie uit deze cijfers versterking der reactie kan afleiden, mag het ons zeggen. 1) De verloren, of liever: dc uitgeworpen zoon is toen weer in genade aangenomen of althans als lid der Vrijheidsbondsche fractie toegelaten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1931 | | pagina 1