Cijfers uit het
spoorwegbedrijf.
Botsing tusschen vliegtuig en adelaar.
De dijkdoorbraak
b ij R a a m s d o n k.
WerkJoozenrellctjes in Amerika.
Aanslagen op stations te Buenos Aires.
Toekomstige gasoorlog.
De storm op de
Zwarte Zee.
De hongersnood in China.
Nieaw lawine-ongeluk
in Beieren.
De steun aan de
Tarweteelt.
genomen, n.1. Ie koer met Ic.uU.ji v. el keur, maar geen
boete; voor de 2e keer wel boeten.
De heer Jb. Verkroost wilde dat het lid dat er on
schuldig Inliep en een groote boete moest betalen, dit
te vergoeden, en wilde dit verzoek richten aan de L.G.C.
De Voorzitter zegt dat dit buitengewoon moeilijk is.
Het is een geval van voor 2 jaar. Als de keurmeester ge
handeld heeft, dan Is cr voor het bestuur geen term
meer aanwezig, want hier was geen twijfel. Bovendien
is beroep nagelaten. Na nog eenig gepraat, werd de ge
dachte van den heer Verkroost niet ondersteund.
De heer Kostelijk stelt voor: Het ter bespreking bren
gen op de Algem. vergadering en daarna ter Nederl.
Tuinbouwraad om in samenwerking met den Zuivel-
bond bij de regeering op ultvoerpremie aan te dringen,
waardoor de uitvoer ten zeerste wordt bevorderd en de
invoerrechten zoo niet geheel, dan toch gedeeltelijk wor
den teniet gedaan.
De Voorzitter zegt in zijn antwoord, dat dit urgent is,
maar bij premie zijn de producten nog niet verkocht.
Dit is evenwel een moeilijke zaak.
Het voorstel-Kostelijk werd ondersteund zoodanig, dat
het een voorstel voor de algem. verg. wordt.
De heer P. Zeeman stelt voor: 1. De algemeene ver
gadering spreekt zich uit, dat al het mogelijke moet wor
den gedaan om tuinders met een zuiver inkomen van
minder dan f 1200, vrijstelling van premiebetaling voor
lnvallditeits- en ziektewet te verleenen en dit door den
staat te doen overnemen.
2. De algemeene vergadering gehoord de besprekingen
over het systeem van openbare verpachting spreekt zich
uit dat ten spoedigste met dit stelsel moet worden ge
broken.
Na eenige bespreking aangenomen.
De heer A. Kout informeert naar het bonnenstelsel.
Veel wordt hiervan te Koedijk gebruik gemaakt.
De voorzitter antwoordt, dat, indien het op Koedijk
niet goed gaat, dan moet men het daar maar goed
maken. Het bonnen-afgeven is minder dan verleden jaar
De heer Jb. Kramer laakt de houding van den heer
Zwetsman te Koedijk, die destijds gezegd heeft, voor
de afschaffing van het bonnenstelsel te zijn en tevens,
dat hij verkoopt, met en zonder bonnen. Spreker vraagt
zich af: gaat men in Koedijk wel ernstig een en ander
na? Hij wil dit ter L.G.C.-vergadering bij de rondvraag
ter sprake brengen.
De Voorzitter zegt, dat in de Alg. Verg. te St. Pancras
besloten ls. het bonnenstelsel af te voeren. Echter, er
waren kooplieden, die zelfs gekocht hebben zondér tc-
taalmeester. Spreker vindt dit een schande. Voor de
contante betaling is zooveel gewerkt. Aangaande
Zwetsman, zeide de voorzitter, dat deze dat niet gezegd
heeft, maar het is hem verweten. Ten sterkste drong
hij er op aan, mot geen bonnen dan ook niet uit de
hand te verkoopen.
De heer Kliffen: Dan deugt onze organiS&tie niet.
Overtreders behooren geen 1% maar 5 te betalen
als zij weer over de veiling gaan. Spreker noemde een
employé van de firma, die 's middags in het dorp 4
ponds kool kocht, dat noem Ik uit de hand verkoopen.
Nu ging men over tot bespreking: heffing entréegei-
den nieuwe leden.
Besloten werd, dat een entreegeld zou geheven worden
van f 3 tot een maximum van f 5. Dit is noodig gewor
den omdat de verceniging een fonds bezit, en een vrij
entree zou dus onbillijk tegenover de leden zijn.
Het volgend punt betrof: verzoek vrijstelling van lig
gelden.
De Voorzitter lioht toe, dat dit verzoek inkwam van de
verceniging Onderlinge Hulp bij ziekte. Onder applaus
.werd besloten dat dit verzoek zoo spoedig mogelijk bij
.de L.G.C. zal ingediend worden.
De heer Jb. Kramer hield nu een betoog over de wen-
schclykheid van eene landelijke vergadering, waaraan
wij het volgende ontleenen. Toen 29 September de nood
kreet wam, dat er Iets gedaan moest worden, om de
bouwers te helpen, werd in onze ledenvergadering het
onderwerp behandeld: De nood in den tuinbouw. Ver
schillende punten werden hierover behandeld. Het was
Koedijk, die de alarmklok deed luiden. De heer P. Zee
man bracht toen 4 punten ter sprake. Men besloot direct
oen 'Provinciale vergadering te verzoeken, omdat do
L.G.C. vergadering toch tot een Prov. vergadering zou
moeten besluiten. Deze Prov. vergadering nu was zeer
leerzaam, door vele afgevaardigden bijgewoond, men
heeft daar de crisis behandeld. Aangedrongen werd op
directe steun voor de tuinders. VUf en twintig mcnschen
vortrokken naar de Zuiderzeewerken, wat den toestand
kenschetst. Ik heb o.m. gezegd, dat het nu de taak der
rcgcoring ls, de tuinbouwers te helpen. In 1914 heeft de
regeering ons bepalingen voorgelegd. Spr. wees op de
reclameplaat: Verbouw koren enz. We hebben nu vel
schillende feiten gehoord, die een landelijke vergadering
wettigen. Er is gezegd, dat wij te ver gaan. Maar dat ls
niet zoo. Waarom? Wij kunnen niets op de producten
leggen. Wij vragen niet anders dan ontheffing van hen,
die geen inkomen hebben. Er zijn heel wat bouwers on
der de f 1200 inkomen. De minister zegt: directe steun
geeft niets en keurt ook do toegewezen credieten af.
Wij brengen hulde aan den burgemeester, die het ini
tiatief nam tot eenige leniging. De tijd met de pet in de
hand, is voorbij, zegt spr., wij moeten naar Den Kaag
om te demonstreeren. Het is geen indlvldueele eisch.
maar 't is 'n zedelijke eisch en het is om de economi
sche inzinking zooveel mogelijk te voorkomen. I-Iet is
wel jammer, dat de soldaten en niet de generaals het
Initiatief gaan nemen. Wij hebbon op divers© steun even
goed recht als de Holl. Lloyd op subs., en evenals an
dere redelijke lichamen. Wij moeten de regeering dui
delijk maken, dat de nood zeer hoog is. (Applaus).
De Voorzitter dankt den betooger. De bedoeling is wel
dat de L.G.C., die vergadering belegt. Maar het is ook
de bedoeling, dat wij er iets voor over hebben en even
tueel op eigen kosten naar Den Haag gaan.
Onder applaus werd besloten de noodige stappen te
doen.
De heer P. Zeeman zegt, dat de heer Ktamer eigenlijk
nog veel meer had moeten zeggen, en wijst er op aan
dc hand van cijfers, dat de regeering wel iets doen kan
Toch keurt spreker de houding ln deze van den te-
genwoordigen minister af, die tot eenige daadzaken
moet gedwongen worden. Hij hoopt, dat op de Lande!,
verg. een en ander goed wordt uiteengezet, enz.
Rondvraag. Hierbij teckenen wij het volgende
aan. De heer Jb. Kramer zou adhaesle willen vragen
aan zustervereenigingen en zag gaarne een uitvoerig
verslag ln de courant.
De heer J. Klingcler vraagt of de uien met U.C.B.-
merk weer ln Rotterdam gekeurd moeten worden. De
voorzitter zegt, dat het met d'e tegenwoordige regeling
niet in orde ls, maar dat een andere regeling ln bewer
king is.
Over het U.C.B.-merk wordt een tamelijk lange be
schouwing gehouden. De heer Swart vervalt in een
lange causerie en noemt het een wassen neus, comedie-
werk. dat een hoop geld kost. Laat men komen lot
afschaffing. Wij hebben nooit geweten, dat het zooveel
kosten moet, wij wisten niet, dat een leger ambtena
ren noodig was en zooveel geld kost. dat wij betalen
moeten.
De Voorzitter zeide. dat de heer Swart er lang over
Besproken had. hoewel hij beweerde, dit niet te kunnen.
Ik ben genoodzaakt aldus de voorzitter u te be
strijden. Ge weet het ontstaan zeker wel niet, zooals
de andere leden. Wij willen controle op de producten
on niet, dat onze goede producten vermengd worden
met slechte kwaliteiten van colega's enz. Wij zagen
in, dat controle onder merk goed zoude zijn. De bul-
tenlandschc markt vraagt naar een goed product on
daar moeten wij voor zorgen. Vroeger zeiden wij by
verkoop: „Zie zoo, lk ben er ar'. Maar ze kwamen nog
bij de eters en dan ondervonden wij de gevolgen.
De heer Swart ging evenwel door en zeide dat de
koopman zelf voor het U.C.B. merk moet zorgen cn niet
wij. Wij moeten het wel goed aan de markt brengen.
En dan de reclame, hoe goed ook bedoeld, het kost veel
geld. Onze producten moeten reclame maken. Het koop-
mans belang brengt mee, dat hij voor verdere reclame
zorgt, en noemt een firma.
De Voorzitter antwoordt maar weer. Zeer terecht, zei
de hij, dat Swart op een firma wijst, dlc voor afzet ailes
ln het werk stelt. Wij moeten niet naar het oude terug.
Wanneer wij dit niet begrepen hadden destijds, lagen wij
nog in ersntige mate onder den modder. Wij konden eer
lang onze uien wel verkoopen en niet in 't zuiden. Italië
en andere landen beschermen hun tuinbouw, maar daar
ls de controle veel scherper. Amerika heeft een goede
afzet, mede door ocntrole. Wij moeten zorgen, dat wij
in een goed jaar klaar zijn, maar ook in een slecht jaar
Over dit punt volgde nog een nalezing, waarop de heer
P. Zeeman het woord verkreeg. Genoemde heer be
pleitte de wenschelijkheid om de kunstmest, welke door
do credietnemers benoodigd zal zijn, door tusschenkomst
der Coop. Kunstmestvereeniging te betrekken en vraagt
hiervoor de medewerking van do Boerenleenbanken, een
en ander in overleg met de plaatselijke commissie.
2e. Verder vraagt hij of de kwestie van het *4 pet.
der contante betaliingen, besproken in „De Vierbond",
spoedig in behandeling komt.
3e. Wat bedoelde de Voorzitter met z'n idee, „fonds
vorming", ten einde by buitengewone omstandigheden,
bij misère toestanden, gelijk wij thans beleven, te kun
nen helpen. Dit punt was 2 Oct. te Alkmaar volgens
spr. ontijdig aan de orde gesteld.
Hij las nog iets uit de gewisselde stukken ln de Prov.
Staten voor, waaruit blijkt, dat dc idéé om extra per
centage op de veilingsproducten, aldaar wel wenschelijk
werd gevonden, vooral in de toekomst.
De Voorzitter betuigde met het eerste zijn volle in
stemming. Wat het >4 betreft, dit komt in behande
ling bij de voorstellen op de a.s. Alg. Vergadering.
Het derde punt wordt, na uitvoerige toelichting van
den Voorzitter, waaruit blijkt dat ook het bestuur het
beter acht, tot betere tijden voor een extra-heffing, aan
gehouden.
Nu deelt de voorzitter mede, dat het lid Bak zich aan
beveelt als vrachtvoerder van minderwaardige pro
ducten naar de veiling. Dit werd goedgevonden en zal
met den heer Bak in nader overleg worden getreden
door de gegadigden.
De Voorzitter vond nu gelegenheid tot sluiting over
te gaan. Hij heeft Iedereen ruimschoots gelegenheid ge
geven zich te uiten en was het een aandachtige en
zakelijke vergadering, waarvoor hij tevens dank zegde.
Het was inmiddels al half zeven geworden, toen men
huiswaarts ging.
Verschillende berichten.
BERTELS' KUNSTKORREL.
Door de Bertel's fabrieken is uitgegeven een bro
chure getiteld: Pluimveevoeding in nieuwe banen
door Bertels' Kunstkorrel. In deze brochure worden
op overzichtelijke wijze de voordeelen van Bertels'
Kunslkorrel aangetoond, waardoor heel gemakkelijk
de enkelvoudige voeding wordt verkregen.
Bij de dubbelvoedering is liet meelvoeder geken
merkt door een hoog gehalte aan eiwitachtigé stof
fen, terwijl het gTaan dnarentegen bestaat uit zeer
zetmeelrijke producten. Bij het eten van meelvoeder
nemen de dieren derhalve in verhouding een te
groote hoeveelheid eiwit op, terwijl bij graanvoede-
ring te veel zetmeel wordt gebruikt,, hetgeen uit eco
nomisch oogpunt niet juist en bovendien schadelijk
is voor de spijsvertering. Dit gevaar wordt nog groo-
ter, wanneer wij bedenken, dat het gezichtsvermo
gen der kippen sterk ontwikkèld is, waardoor zij uit
het meelvoeder de kleine visch-, vleesch- en gistdeel-
tjes uitzoeken en zoo de eiwitverhouding geheel in
de war sturen. Ook bij de graanvoedering selectee^-
ren de dieren en zullen de sterkste de lekkerste za
den eruit pikken.
Bertels' Voedermethode met uitsluitend Bertels'
„Kunstkorrcl" voorkomt al deze bezwaren en geeft
daarnaast een groote arbeids- en voederbesparing,
Dit nieuwe product is een volledig pluimveevoeder in
korrelvorm, waarbij geen ander voeder noodig is of
gegeven moet worden; het vervangt èn het meelvoe
der èn het graan, waardoor de voedermethode zeer
vereenvoudigd en tijd-, geld- cn voederbesparing be
reikt wordt.
Op deze wijze gaat de brochure voort en zal voor
pluimveehouders zeer zeker alle belangstelling heb
ben.
In 1929. liepen er 365090 treinen met 84
millioen reizigers. De kans op de hon
derdduizend en op een ongeluk.
In „Spoor- cn Tramwegen" geeft B. een aantal be
langwekkende cijfers uit het bedrijf der Ned. Spoor
wegen omtrent sommige dingen, waarbij men feite
lijk nooit stilstaat en die men zich daarom absoluut
niet kan voorstellen.
Zoo werden in 1929, door de Nederlandsche Spoor
wegen vervoerd 84 millioen reizigers of 10 maal de
bevolking van Nederland.
Het aantal afgelegde treinkilometers bedroeg meer
dan 100.000 per dag. Stel dat elke trein gemiddeldl
100 K.M. aflegt dan liepen er per dag 1000 treinen of
3G5.000 treinen, waarmede reizigers vervoerd werden
in het geheele jaar.
Dus 305.000 treinen met 84 millioen reizigers.
Als we nu nog weten, dat er van dit aantal (i (zegge
zes) door den spoorwegdienst een ongeval overkwam,
dan kunnen nagaan hoeveel of liever hoe weinig
dit in procenten uitgedrukt is van het aantal reizi
gers dat in 't geheel vervoerd werd.
Deze sprekonde cijfers doen ons eerst recht besef
fen in hoe groote mate de veiligheid van de reizi
gers der Ned. Spoorwegen verzekerd is. De kans om
de 100.000 op een twintigje te trekken uit de loterij
- wat intusschen ook vrij wat aangenamer is - is dus
33 maal grooter dan die om een ongeval te krijgen
in oen van de treinen der Nederl. Spoorwegen
Nog 6en paar interessante cijfers:
Op 1 Jan. 1930 waren bij de Nederlandsche Spoor
wegen in gebruik; 1328 locomotieven (die van de
Tramwegen niet meegerekend); 3397 rijtuigen en
33.6*22 goederenwagens.
Om eenig denkbeled te krijgen van een dergelijk
groot aantal spoorwegvoertuigen, kan dienen dat zij
achter elkaar gezet, ongeveer een afstand zouden
beslaan van Groningen naar Maastricht.
Dat de locomotieven heel wat verslinden valt af te
leiden uit het cijfer 7 millioen gulden, dat in 1929
voor brandstof werd uitgegeven.
Met aantal plaatsbewijzen, dat in 1929 werd uit
gegeven, wordt voorgesteld door het respectabele
cijfer van 58.400.000. Alleen aan het.Centraal Station
te Amsterdam werden daarvan verkocht 5 millioen
stuks.
Het reusachtige en zoo nuttige bedrijf der Ned.
Spoorwegen verschaft aan ongeveer 40.000 menschen
brood.
Do uitgaven ten behoeve van het personeel bedroe
gen over 1929 96 millioen gulden.
liet spreekt vanzelf, dat voor een bedrijf als dit
een geweldig bedrijfskapitaal noodig is; in dit ver
band zij medegedeeld, dat het totaal bedrag der lee
ningen op 1 Januari 1930 bedroeg het respectabele
sommetje van 377.516.000 gld.
Uit Lahore (Britsch Ir.dië):
Terwijl een smaldeel Engelsche militaire vliegtuigen
een oefentocht boven Lahore deed. ontmoette e ender
toestellen een adelaar op S00 voet hoogte, Dit dier had
naar schatting, een vlucht van acht voet.
Do vleugel van het vliegtuig brak bij de botsing met
den adelaar en het toestel viel. De twee man die erin
zaten, kwamen om.
Het gat met zakken zand gestopt.
Men meldt uit Raamsdonk:
Men is er in geslaagd het gat in den rivierdijk van
de Donge rnct zakken zand dicht te gooien. In de
Achterstraat te Raamsdonk stond gistermorgen nog
1 M. water, doch het was zakkende. Veel water loopt
weg naar de polders van Raamsdonksveer.
De verbindingsweg van Geertruidenberg naar Was
pik, die eergistermorgen nog gedeeltelijk onder water
stond, was gistermorgen weer watervrij.
De spoordijk van Waspik naar Geertruidenberg,
die bedreigd werd, loopt thans geen gevaar meer.
De treinen rijden op dit traject langzaam.
Volgens de laatste berichten zou thans alle gevaar
zijn geweken.
Negen manschappen der landspoütie tijdens
een ski-tocht in de diepte gesleurd. Slechts
één gered.
Naar uit Bad Tölz wordt gemeld, heeft in het gebied
van den Benediktenwand een ernstig lawine-ongeluk
plaatn ^chad.
Elf skilooper8 uit Miinchen werden tijdens een tocht
door een lawine verrast, van wie er negen werden be
dolven.
De skiclub heeft onmiddellijk een manschappenwa-
gen naar de plaats van de ramp gezonden, particuliere
,auto's zijn derwaarts vertrokken en de politie van Miin
chen heeft een reddingsexpeditie van 33 man uitgezonden
De slachtoffers zijn beambten van de Beiersche lands-
politie. die in het gebied van den Benediktenwand aan
een ski-cursus deelnamen.
Van de negen kon er spoedig één bewusteloos te voor
schijn worden gebracht.
Nog een geredde.
Naar het W. B. meldt, zijn do reddingsmanschappen
er in geslaagd na zwaren arbeid tegen 10 uur 's avonds
een der bedolven politiebeambten zwaar gewond te voor
schijn te halen. Van de overige zeven is nog geen spoor
gevonden.
Magazijnen te Oklahoina geplunderd.
De werklcozen maken zich van alle
etenwaren meester.
Reuter seint uit Oklahoma:
Duizend hongerige werkloozen drongen een maga
zijn van levensmiddelen in de buurt van het stad
huis, in het hart der stad, binnen en maakten zich
van alle etenswaren meester. Ren honderdtal politie
agenten ging over tot. arrestatie van een groot aèn-
ta.1 personen en onderdrukten de ongeregeldheden.
Eveneens relletjes te New York. Ga-
vecht met de politie.
Reuter seint uit New York:
Bij een botsing tusschen de politie en een groep
werkloozen werden verscheidene personen gewond
en een aantal gearresteerd. De politie wilde den
werkloozen beletten redevoeringen te houden, waar
op een vechtpartij ontstond, Waarbij de politieagen
ten van hun vuisten gebruik maakten en de werk
loozen hun emmers water in het gezicht gooiden.
Verscheidene voorbijgangers werden mishandeld,
o.a. een journaliste, aan wie^eene politieagent kaak
slagen toediende.
Twee dooden, vier gewonden.
Reuter seint uit Buenos Aires:
In het station van den Westerspoorweg is bij het
binnenloopen van een electrischen trein een bom
ontploft. Er werden twee personen gedood en drie
gewond. Omstreeks dcnzelfden tijd ontplofte er ook
een bom in liet station van den Zuiderspoorweg,
waardoor een persoon gewond werd.
Een derde bom onlploft.
Een derde bom ontplofte op de lijn van den Cen-
tralen Argentijnschen spoorweg juist toen er een per
sonentrein naar de voorsteden passeerde. De trein
werd beschadigd. Het aantal slachtoffers is onbe
kend.
Volgens een nader bericht zouden in totaal 15 per
sonen gedood zijn.
Niets en niemand er tegen beschermd.
Uit Parijs wordt aan „Het Volk" gemeld:
De internationale liga van vliegeniers, die haar zetel
te Parijs heeft, publiceert een circulaire, waarin o.m.
het volgende wordt gezegd:
Het ls volstrekt zeker, dat de volgende oorlog waar
in de vliegtuigen een overwegende rol zullen spelen,
gevoerd zal worden door middel van gassen, brand
bommen en chemische producten, wier vernielende wer
king onbeschrijflijk is. Het volk, dat de beschikking
heeft over de snelste en krachtigste vliegtuigen, zal in
staat zijn de afschuwelijkste terreur over de geheele
wereld uit te oefenen, zonder intusschen de eindover
winnaar te zijn.
Bewezen is, dat tot dusver geen enkel verdedigings
middel tegen de uitwerking van het gas bestand is.
Gasmaskers geven geen afdoende bescherming. Men
stelle zich een eskader vliegtuigen voor, die een sta
aanvallen met gasbommen van 500 kilogram. De bom
men, die de huizen van de daken tot de kelders zullen
verwoesten, zullen terstond alle bewoners dooden, zelfs
wanneer zij van gasmaskers zijn voorzien. De bom
men, die op de straat vallen, zullen het docdende gas
tot over een afstand van verscheidene honderden me
ters verspreiden en dank zij den wind kan een bom
een oppervlakte van een vierkanten kilometer vergifti
gen. Door een speciale bestrijking van brandbommen
met elcctron zou een temperatuur van 3000 graden kun
nen worden ontwikkeVJ. ""en enkel vliegtuig kan 500
brandbommen vervoeren en 72 vliegtuigen 36.000. De
brandweer staat hiertegen volkomen machteloos. Wa
ter zou met deze gasbommen den brand slechts aan
wakkeren.
Een Nederlandsch en vsle andere sche
per vergaan.
Het N.T.A. .seint uit Zongoeldak:
Op de Zwarte Zee woedt een hevige storm.
Drie stoomschepen, een Grieksch, een Neder
landsch en een Turksch, alsmede ongeveer dertig
kleinere vaartuigen, zijn gezonken, terwijl ettelijke
andere schepen in nood verkeeren.
Ontzettende toestanden. 400.000 menschen
als slaven -verkocht, twee millioen mcnschen
omgekomen, duizenden dorpen verlaten.
Een nader Reuter-bcricht uit Nanking over de bevin- 1
dingen van specialen cimmissaris, die een onderzoek
heeft ingesteld naar den. toestand in de provincie Sjensi,
meldt, dat er in de laatste jaren ongeveer 400.000 men
schen als slaven zijn verkocht, omstreeks twee millioen
tengevolge i hongersnood en droogte zijn omgekomen
en dat du! .i eertijds welvarende dorpen verlaten zijn
en onbewou.ioaar zijn geworden.
Het voor en tegen in de Eerste Kamer.
Van de Eerste Kamer is een uitvoerig Voorloopig
Verslag verschenen over het wetsontwerp houdende
bepalingen in het belang van de inheemsche tarwe-
teelt (door de Tweede Kamer aangenomen 23 Dec. jl.)
Blijkens dit Verslag wordt de algemeen ongunstige
toestand in den akkerbouw door verscheidene leden
gevoeld. Wel werd het treffend gevonden, dat de aan
drang om hulp te verleenen in hoofdzaak uitgaat van
de kringen dergenen, die in tijden van betere con
junctuur allerminst prijs stelden op inmenging der
overheid.
Intusschen wenschten vele leden de regeering zoo
krachtig mogelijk te steunen in haar poging tot ver
lichting der gevolgen van den heerschenden noodtoe-
stand, mits zulks niet op onbillijke of onredelijke
wijze gaat ten koste van andere groepen onzer be
volking. Deze leden juichten het toe, dat de regeering
hier oen indirccten vorm van steun beeft geschapen
on niet een directen, hetzij door middel eencr pro-*
Muctiepremie, hetzij door storting in een steunfonds.
Overigens beschouwden zij dit wetsontwerp als een
nog zeer bescheiden poging tot steun.
Uit de Filmwereld
Problemen der klankfilm.
Natuurgetrouwe opnamen.
De meeste menschen, die in een bioscoop naar een
klankfilm kijken en luisteren, beseffen niet hoeveel werk
hoeveel proeven daarvoor noodig zijn en hoeveel tech
nische moeilijkheden moesten worden overwonnen om
de geluidsillustratie op peil te brengen. Wij hoeren voort
durend sialogen, muziek en andere geluiden en al dio
geluiden verschillen van elkaar.
Na jaren van studie is men nu wel meer te weten
gekomen over de wetten betreffende het vastleggen en l
weergeven der geluiden en door deze wetten in acht te
nemen kan men nu ook goeie klankfilms laten hooen.
Men heeft thans een klankfilm vervaardigd, waarin deze
moeilijkheden en de overwinning daarvan Worden uit-- j
gelegd. Eerst wórdt groote «gevoeligheid van. het mm- i
schelijk oor aangetoond. Wij kunnen tonen waarnemen,
die 9% octaaf uit elkaar liggen en varieeren van de
bromtonen van een groote, orgelpijp tot het klinken van I
sleutels. Verder hooren wij geluiden van zeer verschil- i
lende kracht, van kanongebulder tot het ritselen van
bladeren. De geluidssterkte verhoudt zich hier als 100
millioen tot 1. On3 oor is zoo fijn georganiseerd, dat het
bovendien uiterst kleine verschillen in toonhoogte en
geluidssterkte kan waarnemen; zoo merken wij nog een
verschil van 0.003 octaaf op.
Het gevoelige oor.
Wanneer het oor zoo gevoelig is, met elk apparaat,
dat bestemd is om geluiden weer te geven, even nauw
keurig werken, de afwijkingen in toonhoogte en geluids
sterkte moeten zoo gcrjng zijn, dat wij ze niet kunnen
waarnemen. Bij de studie van het geluid, die aan het
ontwerpen van deze apparaten moesten voorafgaan,
maakte men gebruik van verschillende instrumenten,
waaronder ook enkele nieuw uitgevondene. Het voor
naamste is de electrische geluidsfilter, waarmee de ge-
luiden kunnen worden geanalyseerd.
Zoo zijn in het geluid der menschelyke stem zeer hoo-
ge en betrekkelijk lage tonen aanwezig. Wanneer men
nu door middel van de electrische geluidsfilter succes
sievelijk bepaalde toenshoogten onhoorbaar maakt, ko
men de verschillende eigenschappen van de menschelijke
stem duidelijk uit. Wanneer de hoogste tonen onhooi-baar
zijn, klinkt de stem laag, zij schijnt achter uit de keel
te komen en de woorden zijn bijna onverstaanbaar, ook
omdat enkele klanken, vooral de s, Wegvallen of gelis
peld worden. Maakt men daarentegen de laagste tonen
onhoorbaar, dan klinken de mannenstemmen onnatuur
lijk en verwijfd. In de eerste sprekende films klonken de
stemmen dan ook voornamelijk .zoo vreemd, omdat de
hoogste en laagste noten niet werden opgenomen.
Hinderlijke gevolgen.
Bij de muziek van een orkest zijn de gevolgen nog
hinderlijk. Docr het breken van de lage registers hoor
de men vrijwel niets van de bas, de tuba en andere lage
instrumenten, terwijl zelfs de laagste tonen van de cello
onhoorbaar waren. Aan den anderen kant kon men de
hoogere tonen van de viool en de piano en bijna de ge
heele toonsomvang van piccolo en hobo niet hooren, Het
was een dv/aas gezicht, den grooten trom te zien slaan,
zonder dat er geluid uitkwam. Thans heeft men het
register uitgebreid en zijn alle instrumenten van het or- f
kest hoorbaar. Men wil het nog verder uitbreiden, want
hoe grooter het wordt, hoe natuurlijker de muziek en
alle andere geluiden zullen klinken.
■Het goed doorkomen van het geluid hangt echter niet
alleen af van de opname; de acoustiek van de betrok
ken bioscoop kan ook veel bederven. Dit is de redea
dat dezelfde klankfilm in het eene gebouw goed en ia
het andere onaangenaam klinkt. De geluiden moeten
n.1. onmiddellijk wegsterven cn niet nog geruimen tijd
ln de zaal weerklinken, want dan maken zij de daarop
volgende lettergrepen onverstaanbaar. Het gaat om on-
derdeelen van seconden, doch die komen er ook op aan,
want men rekent gemiddeld op een spreeksnelheid van
3 lettergrepen per second.
Voor de goede verstaanbaarheid is het dus noodig, dat
het geluid dadelijk geabsorbeerd wordt. Gepleisterde
muren en plafonds en harde tegelvloeren kunnen dat
niet doen, doch de acoustiek van een gebouw wordt veel
verbeterd door vloerkleeden, pluche gordijnen en be-
kleede stoelen, die allen het geluid sterk absorbeeren. De
kleeding van het publiek werkt ook geluiddempend en
daarom zijn de geluidsfilms 's winters veel beter te ver
staan dan 's zomers. Toen do eerste klankfilms kwamen,
was slechts 10 pet. der bioscopen ervoor geschikt; sinds
dien hebben de meeste bioscopen hun acoustiek echter
verbeterd. De wetenschap gaat gestadig vooruit en bin
nen afzienbaren tyd zal het publiek klankfilms te hoo
ren krijgen, die weinig bij de werkelijkheid ten achter
zullen staan.
(Nadruk verboden).
