Alumni Nitnws- „EEN LAMP PHILIPS LAMP Onbekende gebieden. Het Oude Huis. KING Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen. Wat er voor ontdekkings reizigers overblijft. pepermunt Vraagt niet vraagt een die houdt Uw stroomre kening laag, en daardoor bent U het voordeeiigst uit. Woensdag 25 Maart 1931. GRAGER 74ste Jaargang No. 8838 COURANT. Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, wc-nien Adver- tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend niimon'i «••pluant. POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20. Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. AD VERTEN- TIëN van 1 tot 5 regels f 1.10» iedere regel meer 20 cent (bewijsno. inbegrepen). Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. DIT NUMMER BESTAAT ÜIT TWEE BLADEN. NOG EENIGE EEUWEN WERK, door PROF. H. VREDENDAAL. BERTRAM THOMAS heeft zich onlangs naam ge maakt door de onbekende woestijnen van Ara- bië door te trekken. Daardoor wordt onze aan dacht weer eens gevestigd op het feit, dat onze aardbol nog lang niet geheel in kaart is gebracht en dat de onbekende gebieden zich volstrekt niet alleen aan de polen bevinden. De ontdekkingsreizigers werken dan ook onophoudelijk door; op het oogenblik zijn mis schien wel een dozijn expedities in voorbereiding, zon der dat er iets van bekend is buiten den kring van vrienden en collega's der betrokkenen. Door hun werk wordt het aantal onbekende gebieden steeds kleiner en neemt vooral hun uitgestrektheid belangrijk af. De ontdekkingsdrang der menschheid zal eerst dan rusten, wanneer de geheele wereld onderzocht en in kaart gebracht is. Naast de geheel onbekende gebieden heeft men ook streken, die nooit bezocht zijn en die tooh weinig verrassingen kunnen opleveren, omdat de omringende deelen reeds vrij goed zijn onderzocht. Verder moet er ook in het reeds bezochte gebied nog heel wat werk gedaan worden, voordat men het geheel in kaart kan brengen en tevens een goed overzicht heeft van de geologische formatie van de fauna en flora. Het grootste deel van het werk is dus zuiver wetenschappelijk, doch het begint gewoonlijk niet op die wijze. Economische redenen spelen en speelden een groote rol: het zoeken van den weg naar Indië heeft de belangrijkste diensten toewezen aan de aardijkskunde en de tegenwoordige expedities naar den Zuidpool hebben als hoofddoel het zoeken naar geschikte walvischterreinen, al gaan er altijd een aantal geleerden mee om wetensohoppelijke onderzoekingen te doen. ONTDEKKINGSREIZEN IN VROEGERE TIJDEN. Dikwijls is de wetenschap het hoofddoel, want de zelfde drang naar weten beheerscht ook de vele ont dekkingsreizigers van de vorige eeuwen, die lang niet allen geleerd of zelfs ontwikkeld waren. Aan hen is het te danken, dat het onbekende gebied van den aard bol van 60 in 1800 is t;eruggeloopen tot 10 in 1900. Zij hebben de halve aarde ontdekt! Thans is de onbe kende oppervlakte van den aardbol iets meer dan 5 of ongeveer 25 millioen vierkante K.M. Dit lijkt meer dan het is, want de betrokken gebieden hebben vermoe delijk weinig waarde, behalve voor de wetenschap. Wij denken aan het groote vasteland aan den Zuidpool, verreweg het grootste stuk „onbekend land". Wat er nu overblijft zijn die gedeelten der aarde, FEUILLETON Naar het Hongaarsch van CECILE TORMAY door J. W. JORISSEN 24. Sedert de constitutie hersteld was. was Uley in staats dienst getreden en werkte hij aan het ministerie van akkerbouw. Anna hoorde, dat hij ginds in de zijkamer Iets zeide over intensievere grondexploitatie. Hoe kalm en verstandig kon Thomas spreken, terwijl haar hart nog steeds zwaar en bedroefd was. Op eens hoorde zij door de gesloten deur heen haar man lachen. Haar wenkbrauwen werden strak en stijf, alsof men haar beleedigdc... Thomas Uley begon in dezen tijd vaker op jacht te gaan. Bevriende landeigenaren noodigden hem uit. Ook ginds in Ille, in zijn moerassig bosch, was veel wild. Wanneer zijn ambt hem vrij liet, nam hij zijn geweer en ging. Dan kwam hij opgewekt en met verbrand gelaat weer naar huis terug. In de groene kamer stonden wapens in de oude kasi, waar vroeger bouwmeester Ulwing zijn bouwplannen bewaarde. Boven den divan hing, in plaats van de por tretten van Fischer von Erlach en Mansard, een En- gelsch jachttafereel. In de vele laden van het schrijfbu reau lagen patronen. Voor de klok met de albasten zuilen lag een meesterlijk bewerkt jachtmes. Anna kon meermalen de gedachte niet van zich afzet ten, dat Thomas niet van het huis hield en ook niet van de groene kamer en van de zwaar bekleede, goede oude meubels. Kijk eens Anna, deze stoelen staan juist zoo om de tafel, als de dikke burgervrouwen op de markt. Zij staan met de handen in de zij en barstten haast van wel gedaanheid. Hij lachte rustic: Is het mogelijk, dat je niet ziet, hoe eigenaardig zo zijn? Thuis, in Ille, hadden wij ook zoo'n leuningstoel in do kinderkamer. Wij noemden hem vrouw Meyer en hingen een korf aan zijn arm. Anna kreeg een kleur en streek verlegen met haar hand over de gestreepte linnen hoezen. die niet bezocht kunnen worden zonder ernstig bezwaar. Zoo had men in 1800 van Afrika niets meer in kaart gebracht dan zijn kusten, de Nijlvallei en Zuid-Afrlka. Het kon grootendeels worden onderzocht, door de bronnen der groote rivieren op te zoeken. Daardoor werd met betrekkelijk weinig moeite een einde gemaakt aan veel onjuiste voorstellingen, o.a. dat zich dwars door Afrika een hooge bergketen uitstrekte op de plaats, die grootendeels bleek te worden ingenomen door het Congo-dal en het dwaze, dooh hardnekkige gerucht, dat de binnenlanden van Afrika eenvoudig niet bestonden, omdat zich daar een groote binnenzee zou bevinden! EEN LEVENSGEVAARLIJK BEROEP. Toch had ook in dien tijd de ontdekkingsreiziger een groote dosis moed noodig. De expedities werden veel minder zorgvuldig voorbereid en daardoor viel menig ondernemend en dapper man ten prooi van vijandige volksstammen, wilde dieren of tropische ziekten, om dat hij onverschrokken, maar onvoorbereid het onbe kende gebied was binnengetrokken. Misschien onder schatten zij ook de gevaren, omdat er over de onbe kende continenten zooveel fantastische verdichtsels wer den verteld. Iedereen heeft weieens gehoord van de fa bels der amazones; de Zuid-Amerikaansohe Indianen zouden volgens de verhalen hun hoofd onder den arm kunnen nemen en zij woonden in steden van zuiver goud. Zij hebben de wetenschap echter onschatbare dien sten bewezen. Hoe weinig er van de aarde bekend was in. 1800, blijkt wel uit het feit, dat men toen niet eens wist dat er zich tusschen de Rockey Mountains en de Siërra Nevada in Noord-Amerika nog een uitgestrekt gebied bevond, waarin o.a. het Zoutmeer ligt. Thans is door de groote belangstelling voor de pool streken de aandacht eenigszins afgeleid van de andere gebieden, hoewel deze ook nog talrijk genoeg zijn. En bij den tegenwoordigen stand der wetenschap behoeft een expeditie niet meer zoo gevaarlijk te zijn; doordat de expedities ook beter georganiseerd zijn, kunnen zij hetzelfde werk doen in korten tijd. DE GEHEIMEN VAN HET OERWOUD. Het voornaamste onbekende gebied ligt in de tropi sche oerwouden van Zuid-Amerika. Zoo heeft men nog altijd niet de bronrivieren van den Orinoco gevonden en geheel onbekende volksstammen leven in dat gebied ten Oosten van de Andes. Aan de grenzen dezer onbe kende gebieden heeft men merkwaardige planten en dieren gevonden. De moeilijkheden worden voorname lijk veroorzaakt door de vijandige houding der bevol king, die van de eerste blanken, de met geweren ge wapende Spanjaarden, geen aangename herinneringen hebben bewaard en nu op hun beurt alle vreemdelingen trachten te verdrijven door vergiftigde pijlen. Het is ook niet zoo gemakkelijk, het binnenland te bereiken, want men moet reizen langs de groote rivieren, die dikwijls watervallen en stroomversnellingen hebben, of langs de veelal onbekende passen van de Andes. In het binnenland van Brazilië tusschen zijn vele rivieren bevindt zich ook nog een uitgestrekt gebied, dat onbekend is, verder het land, waar de zijrivieren van de Amazone door stroomen en dat zich ten Oosten van de Braziliaansche hooglanden bevindt. Het gebied van de groote bronrivieren der Amazone in Bolivia, Peru, Brazilië, Ecuador, Columbia en Venezuela ten Zuiden van den Orinoco is ook onbekend, evenals het gedeelte van Ecuador ten Oosten van de Andes, de weinig bekende Pampa de Sacramento in Oost-Peru en de Gran Chaco tusschen Bolivia en Peru. Deze Zuid- Amerikaansohe gebieden zijn vooral van belang, omdat men uit de daar wonende volksstammen gegevens hoopt te verzamelen voor het vaststellen van de afkomst der Indianen, Er bevinden zich misschien overblijfselen van een oude beschaving, zooals in zoovele andere deelen van Zuid-Amerika. PRAE-HISTORISCHE STEDEN IN DE GOBI-WOESTIJN. Hetzelfde verwacht men eigenlijk ook van de woes tijnen. In de Gobi-woestijn heeft men al overblijfselen van oude steden gevonden en hetzelfde doel wordt na- De scheikundige analyseert, het publiek proeft de aparte kwaliteit van gestreefd bij de meeste woeetijnreizen. ue Arabische woestijn, die Thomas nu heeft overgestoken, was een van de minst bekende gebieden ter wereld. Er werden verhalen verteld over steden, die door het zand waren bedolven, over geheimzinnige volksstammen, over on metelijke stukken drijfzand. De vijandige houding der bevolking is hier echter het grootste bezwaar, 'evenals in Centraal-Azië, waar gedeelten van de woestijnen en van Tibet nog onbekend zijn. Verder vindt men nog onbekende gebieden in het droge binnenland van Austra» lië, dat wel overgestoken, doch met dat al nog grooten deels onbekend is, en in Patagonië. Daar bevindt zich ten eerste de Gran Pajonal, een met gras begroeid tafelland, dat door vijandige stammen wordt bewoond, I en ten Zuiden daarvan de Patagonische „ijskap", een stuk land, dat door eeuwig ijs is bedekt en dat het grootste is van zijn soort tusschen de poolcirkels. DE ONBEKENDE POOLSTREKEN. Zoodra wij in de felkoude streken komen, zijn er meer onbekende stukken land, zooals gedeelten van Noord- Slberië, het binnenland van de eilanden ten Noorden van Canada en zelfs een gebied op het Canadeesche vasteland, n.1. Ungave-land in Noord-Quebec ten Oosten van de Hudson-baai. Het moeilijkst te bereiken zijn en blijven echter de poolstreken. Barents had Spitsbergen en Novo-Zemtola otndekt, Bering had de zee en de straat bezocht, die naar hem waren genoemd, Frobisher, Davis en Baffin waren iets te weten gekomen van de eilan den en zeestraten ten Westen vah Groenland. Van een bereiken der Polen was echter geen sprake. Cook was om het Zuidpoolland gevaren en bewees, daarmee, dat een eventueel om den Zuidpool liggend vasteland niet verbonden was met Australië, wat toen door de meeste geleerden geloofd werd. Zij meenden ook. dat de Noord pool op een vasteland lag, waarvan Groenland een schiereiland was. Deze meening heeft men pas later laten varen, toen de Noordpool werkelijk bereikt was. Dat zioh daar in het geheel geen land bevindt, hoog stens een paar kleine eilandjes, is bewezen door de vluchten van Amundsen en Ellsworth in een luchtschip en van Wilkens In een vliegtuig van den Noordpool naar Alaska. In het Zuidpoolland zijn er nog meer geheimen op te lossen. Zoo weet men nog altijd niet, of het bestaat uit twee eilanden of uit twee schiereilanden. Het ls neg altijd mogelijk, dat er zich tusschen de Weddell- en de Ross Zee een smalle zeestraat bevindt. De kustlijnen worden stukje voor stukje in kaart gebracht; in het vorige jaar is er op dnt gebied door Sir Douglas Maw- son en een Noorsche expeditie belangrijk werk verricht. Eindelijk za1 ook dit gebied geheel zijn onderzocht, want een moderne expeditie heeft niet meer zooveel moeilijkheden te overwinnen, als nog slechts enkele tientallen jaren geleden het geval was. Dit komt niet alleen door den vooruitgang der wetenschap, doch ook door het feit, dat het publiek voor deze ontdekkings reizen thans meer belangstelling heeft, zoodat men meer geld ter beschikking krijgt om de expeditie goed voor te bereiden en uit te rusten. Daarnaast bestaat nu de mogelijkheid om van vliegtuigen en luchtschepen ge bruik te maken. Het is dus niet te veel gezegd, wan neer wij verwachten, dat in het jaar 2000 geen plekje van den aardbol meer onbekend zal zijn. (Nadruk verboden). Ze plagen ons, zeide zij, alsof zij tegen den leuning stoel sprak, maar wij beiden hooren bij elkaar... Op eens dacht zij aan de trap in het huis van mevrouw Geramb, aan Bertha Bajmoczy... aan de vroegere be leediging aan de oude wrok. Daarna was het. alsof in haar herinnering de woorden van grootvader weerklon ken: Een vrije burger ben 'ik. Zij hief haar hoofd op en boog haar jeugdigen nek trotsoh achterover. Wat ben je nu mooi, zei Thomas en zijn stem klonk geheel veranderd. De schouders der vrouw beefden. Dat was de stem van vroeger, die haar begreep, alsof zij haar streelde Zij zagen elkaar aan en Thomas bedekte haar gelaat met kussen. Anna had een gevoel in de armen van haar man al haar gedachten verdwenen en zij zelf eveneens ver dween. Zij boog haar hoofd achterover, maar niet meer met een trotsche beweging, maar met de beweging der vrouw, die overwonnen zegeviert. Mijn liefste... Daarna hielden zij elkaar lang, vast omsloten en de groote geheimzinnige stilte van de zeldzame harmonie kwam over hen. Toen de stilte voorbij was, hield ook de harmonie op en ieder keerde in zich zelf terug. Den volgenden middag liep Anna haastig met een te legram door de kamers en blijdschap klonk uit haar stem. Van Christoffel! Zit hij nu nog al in Baden-Baden? vroeg Thomas spottend. Vanavond komt hij. Het wordt ook tijd... Anna keek op eens teneergeslagen voor 2ich. In Tho mas' stem klonk steeds een zekere verstoordheid, als hij van Christoffel sprak en dit deed haar pijnlijk aan. Het was waar, sedert den dood v&n haar vader was Chris toffel veel op reis, maar Otto Füger hield hem van alles op de hoogte en. als hij thuis was, werkte hij. De zaak moest goed gaan. Er was veel meer weelde in huis dan ooit. In plaats van den vroegeren, planken vloer had Christoffel een parketvloer laten maken. Op de trap lag een looper en in den stal stonden twee span nen koetspaarden. Inplaats van Netti serveerde een be diende aan tafel. Florian opende in portierslivrei de poort. Anna kreeg voor haar huishouden zooveel geld als zij wilde en van andere dingen had zij geen verstand Maar als Thomas niet tevreden was, waarom zweeg hij dan? Het was dan toch zijn pücht de kasboeken na te zien. Waarom hield hij zich dan van alles terug? Anna geloofde, dat hij een minachting voor de zaak gevoelde en omdat in haar gedachten de firma en de naam Ulwing een was, zag zij in den onverschilligen tegenzin van haar man een bedekte beleediging. In den eersten tijd had zij vaak met Thomas daarover gespro ken, maar hij bewaarde altijd het stilzwijgen daarbij. Ook nu ging zij naar hem toe, maar alsof haar man haar gedachten raadde, voorkwam hij haar. Laat dat rusten, mijn engel. Ik wil mij niet be moeien met de zaken van de firma Ulwing. Hij herin derde zich, wat zijn schoonvader hem gezegd had, toen hij om de hand van Anna vroeg. Men moet ook dat hou den, wat men niet beloofd heeft. Hij stak zijn armen uit en trok zijn vrouw op zijn knie. Laat ons te zamen blijven. Van avond reis ik af, morgen ga ik op jacht, Anna sloeg haar armen om den hals van Thomas. Hoe graag zij het ook zou willen, zij kon haar man niet met woorden vragen, om niet weg te gaan. Maar heden wist zij Iets, wat hem zeker zou terughouden. Zij keek hem lachende aan. Weet je, wat voor dag het morgen is? Thomas kwam op eens in een goede luim. Zeker, Zondag... Ik kan gaan jagen. De derde verjaardag van ons trouwen, zei Anna zacht Werkelijk, morgen? Thomas oogen werden warm van dankbare herinnering en hij drukte zijn vrouw hartstochtelijk tegen zich aan. Hij voelde haar slanke lichaam, zooals het zich van zijn knie tot in zyn armen boog. Haar kleine, koele gezicht streek tegen zijn ge laat. Viooltjesgeur stroomde uit haar haren. Hij duizel de er van... Hij zegt niet, dat hij thuis blijft, dacht Anna, hij zegt nooit iets. De liefkoozing, die haar liohaam had ge kregen, was bijna een beleediging voo rhaar ziel. Altijd slechts dit... dit heb ik niet noodig. Eensklaps duwde zij haar man van zich af en bracht haar haar in orde. Thomas voelde een koude leegte op zijn knie. Een oogenblik zag hij verbluft om zich heen, dan was hij zich zelf weer meester. Zijn liefde was het begeeren van een heerscher, geen smeekend bedelen. Stug trok hij zijn wenkbrauwen samen. Hoe laat gaat je trein? vroeg Anna en zij moest zich inspannen om onverschillig te schijnen. De stem van zijn vrouw klonk voor Illey heel vreemd Zij houdt ml) niet terug. Zij sohuift mij van zich af. Op eens werd zijn gezicht onvriendelijk en barsch, bij de herinnering aan het vernederende verlangen. Hij haalde zijn horloge voor den dag en borg het weer op zonder cr op te hebben gezien. Hij begon zich te haasten Hij haalde zijn geweer en zocht zijn patronen bij elkaar Uit zijn patronentasch stroomde iets, wat uit de bosschen daarin was blijven hangen. De leeren riemen knetterden zacht, juist zoo, als daarbuiten, als zij op de schouders van den man tegen elkaar wrijven en zijn gedachten wa ren al niet meer in de kamer, waren al ver weg, in het vrije veld. onder de zon. Zonder een woord te spreken, ging Anna de deur uit. 's Avonds, toen zij haar zoontje in slaap wiegde, dacht zij aan de vervlogen verjaardagen... Sedert wanneer was het leven tusschen haar en Thomas zoo anders gewor den? Langzaam was het veranderd, zij had het niet be merkt. Het kind sliep reeds. Anna opende de deur van de zonnekamer en geruimen tijd daarna, haast onbewust, ging zij voor de piano zitten. Zij speelde niet, zij zong niet, zij steunde slechts met haar hoofd er op, zoo als men op iemands schouder steunt. Toen Christoffel thuis kwam, vond hij zijn zuster naast het stomme instrument. Verschrikt zag Anna haar broer aan. Wat was hij in den laatsten tijd veranderd. Zijn Engelsch costuum hing slap langs zijn lichaam. Zijn vroeger zoo mooi, zilver- glanzend haar was dun geworden boven de diepe blauw- geaderde slapen. De bleeke oogleden hingen slap op zijn matte oogen. En Thomas? Zoo,... is hij op jacht? Ben je ziek geweest? vroeg Anna, terwijl zij tegen over hem ging zitten aan de eettafel. Waarom denk je dat? Neen, 't is maar een kleinig heid. Chirstoffel sprak gejaagd en at onderwijl haastig. Mij mankeert niets, alleen mijn zenuwen zijn slecht en die heb ik juist zoo noodig. Ik heb groote plannen. Veel nieuws heb ik geleerd. Daarvoor heb ik mijn zenuwen noodig. Hij stak een sigaar aan en bewoog op een vreem de manier de lucifer tusschen zijn vingers. Vroeger steunde het geheele leven van de menschen op de spierkracht en door opvoeding werd die ontwik keld. Nu komt alles op de zenuwen aan en niemand be kommert zioh daarover. Zijn mond trok een beetje scheef Zeg eens, Anna, heb je ook wel eens zoo'n gevoel, alsof er draden in je hals trillen, tot boven in je her senen Neen, dat heb ik nooit gevoeld, antwoordde Anna en zag hem strak aan. Christoffel lachte verlegen: Ik heb het ook wel niet, maar ik heb er wel eens van gehoord. Een vriend, weet je... zenuwen. Anna kneep krampachtig haar gevouden handen in elkaar, maar haar gezicht bleef heel kalm. Zeg aan je vriend, dat hij ziek is en zioh moet laten behandelen. Christoffel blies den rook van zijn sigaar in de lucht Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1931 | | pagina 1