Voor elck wat wils.
Een volk, dat om zijn
v r ij h e i d s t r ij d t.
De geheimzinnigste man
ter wereld.
Laatste Oponthoud.
Georgië, een land rijk aan natuurproducten.
Door
Dr. W. DSCHIMATLLLI.
Het is tien jaren geleden, dat de troepen van Sov
jet-Rusland de Kaukasische republiek Georgië bin
nenvielen en na een paar bloedige veldslagen ver
overden. De beslissende krijgsverrichtingen hebben
geduurd van 11 Februari tot half Maart 1931. Sinds
dien bestaat er een kwestie te meer op de wereld: De
Georgic-kvvestie.
De rijke bodem van Georgië.
Georgië, is een betrekkelijk kleine landstreek met
een oppervlakte van 72000 K.M2. en een bevolking
van 2.8 millioen zielen. De hoofdstad is Tiflis. Het
ligt aan den Oostelijken oever van de Zwarte Zee en
vormt het z.g. Trans Kaukasië met de twee Ooste
lijker gelegen kleine landen Armenië en Aserbaids-
jan. Georgië is niet alleen zeer vruchtbaar er
groeien tarwe en mais en verder een aantal nuttige
gewassen, zuidvruchten, wijngaarden, tabak, moer
beien, katoen, thee, citroenen, enz. doch men vindt
er ook uitgestrekte bosschen, watervallen voor elec-
trische centrales en waardevolle delfstoflagen, voor
al van mangaan erts en steenkool, Het mangaanerts
van Tsjiatoera is het beste ter wereld en de lagen al
daar zijn tevens de rijkste. Voor den oorlog had het
ook de grootste productie met Britsch-Indië en Bra
zilië op de tweede en derde plaats. Het mangaanerts
werd toen voornamelijk afgenomen door Duitsch-
land en de ontginning was ook grootendeels in
Duitsche handen. Verder was Georgië ook van groot
belang voor het transito-verkeer van de Bakoe-pe-
troleum via Taflis naar de havenstad van Georgië,
Batoem. Daarom voert door het geheeele land niet
alleen een spoorweg, doch tevens een reusachtige
buisleiding, die het voornaamste transportmiddel ic
voor den uitvoer van Naphta naar Europa.
Aanzienlijke Georgische vrouwen in hun schilder-
achtige nationale kleederdracht.
Een eeuwenoude beschaving.
Het Georgische volk of, zooals het zichzelf noemt,
het Kartwelische volk. is een typisch Oostersche na
tie met een eigen zelfstandige taal en teekenschrift,
die niet de minste verwantschap met de Slaven aan
wijzen. Hun geschiedenis en beschaving zijn ongeveer
twee duizend jaar oud. Het land is reeds in de ie
eeuw gekerstend; de bevolking is Grieksch-Katholick
Het is pas op het einde van de 18e eeuw onder Rus
sische heerschappij en is onder het bewind der Tsa
ren zwaar onderdrukt. Georgië heeft dan ook een
groot aandeel gehad in de revolutionnaire beweging
in Rusland en eenige voorstaande leiders van de de
mocratische revolutie, o.a. Tsjehaitse en Tseretelli.
waren Georgiërs. Ook de tegenwoordige dictator Sta-
lin, die in werkelijkheid Djoeghasjioili heet, is een
Georgiër.
Da eerste jaren na de revolutie.
Onmiddellijk na de Maart-revolutie in 1917 heeft
Georgië een goed gefundeerd democratisch bestuur
aangenomen in tegenstelling met Rusland. Op 2G Mei
1918 werd de onafhankelijkheid van Georgië afgekon
digd. Zoo is de kleine republiek ontstaan, waarin de
Georgische sociaal-democraten verreweg den groot
sten invloed hadden; zij hebben dan ook o.a. de
agrarische hervorming, de arbeidswetgeving en de
openbare school ingevoerd. Het republiekje heeft
zich ook jarenlang dapper verdedigd tegen buiten-
landsche vijanden, zooals Turken. Witte en Roode
Russen, en is door de groote mogendheden als zelf
standige staat erkend. Het eerst werd het erkend door
Rusland zelf, dat er reeds op 7 Mei 1920-een vriend
schappelijk verdrag mee had afgesloten. Toen het
landje in October 1920 door Duitschland en in Ja
nuari 1921 door de Entente was erkend, ademde (ie
bevolking vrijer. Men haakte naar vrede en rust.
Doch het lijden van het Georgische volk had nog
geen einde genomen.
Rusland schendt het verdrag.
In den nacht van 11 op 12 Februari 1921 marcheer
den de Sovjet-troepen zonder oorlogsverklaring van
vier zijden tegelijk het land binnen; na bloedige
Een Georgisch boerenhuis van binnen gezien.
veldslagen, die ongeveer 5 weken duurden, verover
den zij het tenslotte. Wat was het doel van deze ver
overing? Op een internationale conferentie, die in
April 1922 te Berlijn werd gehouden, gaf Radek als
reden op het belang, dat Rusland bij het vervoer van
naphta had. iDt was geen redelijk motief, want over
den uitvoer van nafta naar Europa via de buisleiding
en den spoorweg was reeds op 14 November 1920
een uitvoerig verdrag gesloten tusschen Rusland en
Georgië De bedoeling zal wel geweest zijn, dat Rus
land de transportwegen nu ook volkomen wilde be-
heerschen, vermoedelijk omdat reeds 10 maanden
voor den overval alle petroleumbronnen van Bakoe
in Russische handen waren gekomen. Van deze im
perialistische bedoelingen van het Sovjet-bestuur is
Georgië hel slachtoffer geworden. Er kwam mis
schien bij, dat het mangaanerts de Moskousche.
machthebbers aantrok, doch dit motief kan niet den
doorslag gegeven hebben, omdat Rusland zelf over
genoeg mangaanerts beschikt.
Van oudsher is Georgië beroemd om zijn
schoone natuur.
De bloedige onderdrukking der Sovjets.
De heerschappij der sovjets in Georgië, die uitslui
tend steunt op de bajonetten van het roode leger,
heeft nu dus al tien jaren geduurd. Het land wordt
zoowel op nationalistisch en politiek als op econo
misch gebied onderdrukt door een bloedige terreur,
die vooral gericht is tegen de toonaangevende krin
gen van het land. Zoo werden bij de groote terecht
stellingen in Februari en Mei 1923 reeds 200 vooraan
staande Georgiërs, schrijvers, leeraren, officieren en
leiders der arbeiders- en boerenvereenigingen te
rechtgesteld wegens hun nationalistisch gevoelens.
En ook daarna is de rust in het land niet weerge
keerd. In Augustus en September 1924 brak in Geor
gië een algemeene opstand uit, die door de Russiscne
regimenten op wreede wijze werd onderdrukt. Als
strafmaatregel werden 5000 mannen zonder vorm
van proces terechtgesteld. Onder hen bevonden zich
de voormalige ministers Chomeriki, de burgemeestei
van Tiflis en Tsjehikwisjwili en bisschop Nazarius
van Kutais. In 1929 brak in Adsjarie, het Mohamme-
daansche deel van Georgië, een opstand uit als reac
tie tegen de geloofsvervolgingen. Bij de gevechten
sneuvelden 500 adsjaren en vele bonderden van he.i
moesten naar Turkije vluchten. In 1930 braken in het
geheele land boerenopstanden uit, die eveneeens na
tionalistische gevoelens verraadden en wederom on
geveer duizend slachtoffers eischten. Ongeveer 7000
Georgische strijders zuchten in de gevangenis en
strafkolonies van het groote Rusland. Toch zal het
Georgische volk zijn strijd voor de vrijheid voortzet
ten. Hot strijdt nu al 2000 jaar voor zijn zelfstandig
heid,zijn beschaving, zijn vrijheid. Alle principes
van het moderne volkenrecht, alle wetten van moraej
en menschelijkheid staan op zijn hand.
(Nadruk verboden.)
Avonturier en Fantast.
Zijn „waarde" bedroeg 900 millioen pond sterling...
De bladen melden dat Sir Basil Zacharoff
in Monaco op sterven ligt.
BASIL ZACHAROFF is een van die geheimzin
nige menschen, van wie men bijna niets po
sitiefs hoort en die toch het lot van millioe-
nen en millioenen in handen hebben. Hij
was een dergenen, die in den oorlog de volkeren tegen
elkaar wist op te zetten, wanneer het goed overeen
kwam met zijn zaken; hij was zoo machtig, dat de
premiers der groote mogendheden zich volkomen
aan hem onderwierpen; hij werd met uiterlijke eer
bewijzen overladen en miste slechts één ding: een ge
weten.
Deze Basil Zacharoff, door den Engelschen koning
in den adelstand verheven, gedecoreerd met het
Fransche Legioen van Eer, is volgens voorzichtige
taxatie 900 millioen Engelsche ponden „waard".
In Klein Azië geboren.
Hij werd als arme Grieksche jongen geboren in
Klein-Azië; kort daarna verhuisden zijn ouders naar
Constantinopel. llij was intelligent en flink. Een rijk
landgenoot stuurde hem naar de Engelsche school.
In ongelooflijk korten tijd beheerschte hij alle taien
van den Balkan en bovendien Fransch en Engelsch.
Doch hij bemerkte al spoedig, dat zaken doen voor-
deeliger is dan studeeren. Hij ging dus op zoek naar
zaakjes, hing rond op de beurs en wachtte op een
kans. 'n Oom nam hem eindelijk in zijn zaak en daar
voldeed hij uitstekend, maar na oenigen tijd beviel
de oom hem niet meer. Daarom nam hij op een goe
den dag zooveel geld uit de kas. als naar zijn mee
ning vvenschelijk was, en verdween naar Engeland.
Daar deed de woedende oom hem een proces aan. De
jonge avonturier werd weliswaar vrijgesproken, maar
het duurde toch langen tijd, voordat zijn naam weer
eenigszins was gerehabiliteerd.
Zijn eerste optroden in Griekenland.
Zijn volgende terrein was Griekenland. Daar asso
cieerde hij zich met Skulufis, die later nog eens een
grooten rol zou spelen in de politiek. Door een toe
val wist hij in relatie te komen met een Engelsche
wapenfabriek, die een agent zocht. Hij schijnt nog eer
der kellner te zijn geweest in Zurich, doch dat ge
deelte van zijn leven heeft hij altijd zorgvuldig in
het donker gehouden. Daar heeft hij misschien voor
het eerst Maria del Pilar, Prinses van Bourbon ont
moet, die tot de allerhoogste Spuansche aristocratie
behoorde en tevens een Italiaansche hertogin was.
Het schijnt dat zij medelijden heeft gehad met den
armen kellner en dat hem later door haar toedoen
de leverantie van een paar dozijn Spaansche kanon
nen werd opgedragen.
De wildste romantiek.....
Het is opmerkelijk, dat in dit slechts door geldgie
righeid beheerschte leven ook de wildste romantiek
zoon grooten rol heeft gespeeld. Tientallen jaren,
zijn leven lang heeft hij deze vrouw nagejaagd. Doch
pas op 74-jarigen leeftijd zag hij den droom zijner
jeugd vervuld. Toen kon hij in alle stilte in het hu
welijk treden met de prinses, die nu een 70-jarige
matrone was geworden. Zij konden nu gaan wonen
op zijn Fransche lustslot Balincourt. De twee oude,
jong getrouwde menschen reisden drie maanden rond
en in die drie maanden is er in dfcn Balkan en in
Zuid-Europa geen oorlog geweest. De milliardier, die
de grootste wapenfabrieken ter wereld bezat, had
andere dingen te doen dan geld te verdienen aan het
bloed van zijn medemenschen.
Oorlogen voorbereid.
Geld verdiend had hij trouwens lang genoeg. Er wa
ren oorlogen geweest tusschen de verschillende Bal
kanvolken en Turkije, verder de oorlog van den
„Tsaar-bevrijder" Alexander en de Russisch-Japan-
sche oorlog, met de daarop gevolgde nieuwe bewape
ning van Rusland, de Grieksche avonturen en de
tocht naar Klein-Azië, een speciaal door hem opge
zetten oorlog. Na de vreeselijke nederlaag der Grie
ken werd een groot aantal generaals en politici door
het verontwaardigde volk tegen den muur gesteld,
maar Basil Zachiroff 'ging vrijuit Niemand durfde
hem aan. En toen kwam de wereldoorlog, de aller
grootste „zaak" van allen. Hij heeft er persagent
schappen voor gesticht, kranten opgekocht, de lucht
vaart bevorderd en zelfs met schouwburgen zaken
gedaan, om van zijn zaken op het gebie van olie
velden, banken, scheepvaartlijnen e.d. not. geheel te
zwijgen. Op zekeren dag kocht hij zoo en passant de
bank van Monte Carlo op. Ook daar had hij ruim
schoots gelegenheid om te profiteeren van het onge
luk zijner medemenschen. Daar heeft hij echter na
zes jaar het veld moeten ruimen voor de Fransche
regeering, wat hij haar nooit vergeven heeft.
WAAR DE OP STRAAT GESTORVENEN
BINNENKOMEN.
ELK land heeft zijn eigen ceremoniën om zijn
dooden de laatste eer te bewijzen. De voor de
overblijvenden zoo moeilijke laatste uittoaht van
een, die innig met hen verbonden was, is in elk
iand, vaak zelfs in verschillende steden anders. Maar
zij die geen nabestaanden hebben, de „nomaden", die
dikwijls geen vaderland bezitten, die als opgejaagden
door de wereld zwerven en plotseling dood worden
gevonden, gestorven door het lood der misdaad, of de
hand aan zichzelf hebben geslagen, wat gebeurt er met
hen? Wij voeren U naar een huis in de metropool
Berlijn.
Een donkergroene wagen rijdt door een groote poort
het hof binnen tot voor de deur van het huis. Op de
baar, die twee mannen uit den wagen schuiven, ligt
onder een donker kleed, het lijk van een man, die en
kele uren geleden in een hotel in het Oosten werd
gevonden.
De doode man kan nog geen rust vinden. Mogelijk
is het dat hij tot nu toe in zijn leven nog nooit met de
wet of de politie in aanraking is gekomen, maar nu,
na zijn dood, interesseert de politie zich voor hem.
Moet zich voor hem interesseeren, moet vaststellen
welken dood hij is gestorven, moet de schuldvraag
ophelderen, naam en adres zien op te speuren. De
doode man heeft nog een laatste oponthoud in het stille
gebouw, waarin hij wordt gedragen. Het lijkenhuis.
De onmogelijkste en meest fantastische voorstellingen
zijn er over dit huis in omloop. Nu loopt men er zelfs
en wat er over blijft van de wonderlijke indrukken ls
de vaststelling dat dit gebouw en wat daarbinnen is,
nuchter en zakelijk de zekerheid der burgers en de
wetenschap te dienen. De zekerheid en de openbare orde,
omdat het door kundige artsen en de beste onderzoe
kingsmiddelen van den tegenwoordigen tijd mogelijk is,
de uitwerking van elke verwonding en de oorzaak van
eiken dood zonder fout vast te stellen en door een
kundige en omzichtige politie het lijk te kunnen iden-
tlficeeren.
In de doodenkapel.
Het gebouw dient de wetenschap, omdat in zijn ge
hoorzalen het materiaal van het lijkenhuis voor medi
sche en anatomische demonstraties voor toekomstige
dokters gebruikt wordt. Het lijkenhuis zelf, waar de
dooden worden opgebaard is slechts een klein deel van
het ongewone gebouwen-complex. Deze doodenhal is
eigenlijk slechts een lange, smalle gang, waarin onze
schreden vreemd klinken. Aan beide zijden zijn In de
zijde kleine aan de bovenzijde afgeronde deuren aan
gebracht, dicht naast elkaar. Men opent een deur met
een langen hefboom, koude lucht stroomt ons tege
moet op een met zink bekleede plaat ligt een doode
man, die een arm half opgeheven houdt.
Wij sluiten de deur en vinden het niet noodig dat de
andere deuren geopend worden. Achter elk dezer
grauwe deuren ligt in zwijgzame, starre rust, een dood
mensdh. Ieder op eenzelfde baar, ieder in dezelfde tem
peratuur, Iets boven het vriespunt, ieder in dezelfde kale
cel met een eenvoudige doek bedekt. Onverschillig of
hij voor weinige uren nog een rijke man was en na een
al te overvloedig maal in zijn luxe wagen een hart
aanval kreeg, of dat hij werkloos en vertwijfeld ach
in een park heeft opgehangen. Op elk wachten de ont-
leedtafels in de ruimte er naast, dezelfde artsen, de
zelfde messen, dezelfde dooden passen. Wanneer men
reeds voor het overschrijden van onze aardsohe, door
menschen vastgestelde grenzen een paspoort noodig
heeft, een bestempeld en beschreven stuk papier, dan
heeft men hem eerst recht noodig voor de grenscon-
De Engelsche koloniale politiek beinvloed.
Zacharoff is ook de man geweest, die de Engel
sche koloniale politiek jarenlang niet alleen be
invloed, doch daadwerkelijk geleid heeft. Lloyd
George vertrouwde blindelings op hem en tenslotte
is hij door Zacharoff gevallen, Zacharoff dacht al
leen in milliarden. Hij was de man van de groote
lijn. Een van de sterkste staaltjes heeft zich in Wee-
nen voorgedaan. Daar werden voor het leger proeven
genomen met de toen juist uitgevonden Maxims, Za
charoff wist echter op het allerlaatste oogenblik zijn
concurrent schaakmat te zetten en verkreeg de le\e-
rantie voor de Engelsche firma Nordenfeld, waarvan
hij vroeger een kleine agent was geweest en waar
van hij toen al jarenlang de eigenlijke bezitter was.
En hij bereikte nog meer, hij wist de onverzoenlijke
vijanden en concurrenten tot elkaar te brengen. Ma
xim, Nordenfeld en Vickers werden tot één firma
vereenigd.
Zelfs Morgan de baas.
Wat kon Morgan tegen hem uitrichten? Hij was
de eenige, die milliarden als eenheid had en hij was
veel machtiger dan al de groote en kleine machten,
die hij tegen elkaar wist uit te spelen.
Hij was onder al die machten en invloeden ook
de geheimzinnigste. Alles wat hij deed, btatif verbor
gen, hij was en bleef de man der duisternis, zooals
hij weieens genoemd is. De man, die uit het niets
was opgekomen als het noodlot zelf. Sinds den dood
van zijn echtgenoote, die slechts anderhalf jaar de
zijne was, omringde het mysterie hem nog vollediger.
Hij werd nog zonderlinger dan tevoren, zijn men-
schenschuwheid nam nog toe. Er worden echte legen
den van hem verteld en het zal zeker nog jaren du
ren, voordat men alle geheimen neeft opgehelderd,
(iie thans het leven van Sir Basil Zacharoff nog be
dekken.
(Nadruk verboden.)
trole op onze zijde. Daarboven gelden noóh woorden,
nooh schriftelijke documenten.
De paspoorten zijn een zaak voor de politie. Zij zijn
echter eerst het resultaat van een vaak lange en moeite
volle bemiddelingsarbeid. Staan naam, adres, geboorte,
enz. van te voren vast, dan kan na vaststelling van
den doodsoorzaak door de gerechtelijke artsen het pas
poort in den regel zonder meer afgenomen worden en
het lijk voor begraven vrijgegeven worden.
Waar de paspoortenworden uitgeschreven.
Bewogen scènes spelen zich vaak af in het kleine
bureau van de politie in hetzelfde gebouw. Vrouwen
komen daarheen, die hun sedert dagen vermisten man
zoeken en eigenlijk slechts hopen, dat zich tusschen
de foto's die hun voorgelegd worden, er geen enkele
bevindt die op hem gelijkt. Dieptreurige gevallen van
menscholijke tragiek zien de beambten. Beginnende bij
den man, die eiken dag komt om onder de binnenge-
brachten, het zijn er dagelijks ongeveer vier, zijn
verdwenen verloofde te zoeken, tot de vrouw, die men
het dooden-paspoort van haar man niet kan geven,
omdat hij vermoord werd en het onderzoek nog niet
geëindigd is.
Dikwijls zijn er ook lijken, die niemand kent, beter
gezegd, niet herkent. Dat zijn dooden, die gewoonlijk
lang in het water hebben gelegen of reeds zoodanig
in ontbinding zijn overgegaan, dat een identificatie on
mogelijk is. Deze onbekende dooden plaatste men vroe
ger in het lijkenhuis achter een venster en het publiek
had vrijen toegang en kon de dooden zien. Men hoopte
dat daarbij menschen zouden zijn, die konden bijdragen
tot het herkennen der dooden. Dat geschiedde echter
zeer zelden en de meeste bezoekers trokken slechts
aan deze treurige galerij voorbij om hun nieuwsgierig
heid en sensatielust te bevredigen. Doch thans is deze
barbaarsohe instelling opgeheven.
Tegenwoordig worden alleen de fotografieën van de
onbekende lijken op aanplakbiljetten gepubliceerd. Goed-
gebleven lijken, waarvoor zich geen familieleden aan
melden, komen voor anatomische doeleinden in de Uni
versiteit. Deze gevallen zijn echter uiterst zeldzaam
daar de onbekende dooden gewoonlijk sterk ontbonden
zijn zoodat de anatomie groot gebrek lijdt. Het vaak
opduikende verhaal van den man, die nog volkomen
gezond is, zijn lichaam aan de anatomie verkoopt, is
een sprookje. Er komen echter zeer veel aanbiedingen
binnen, welke echter worden afgewezen.
Goed geconserveerde studie-objecten zijn dus uiterst
zeldzaam. Des te meer bewondering moet men hebben
voor de vlijt en volharding, waarmee de zeer omvang
rijke verzameling van het instituut voor gerechtelijke
en sociaie medische wetenschap, dat met het lijken
huis verbonden is, tot stand gekomen is. Daar staan
op lange rijen achter glas honderden schedels. Sche
dels met schietgaten, schedels die met een groot en
zwaar voorwerp versplinterd werden. Daar staan in al
cohol en spiritus menschelijke organen en lichaams-
deelen, die door een of andere gewelddadige handeling
of door een plotselinge ziekte werden verstoord. Moord
werktuigen zijn daar te zien van den grooten wasch-
mangel van een man die in kokende drift handelde tot
het elegant vernikkelde zilveren pistool, dat een geraf
fineerd overlegde politieke misdadiger benutte. Een
verzameling die juist in haar verschrikkelijke zakelijk
heid bijzonder verschrikkelijk werkt. Een aangrijpend
document der criminaliteit van onze dagen, een vree
selijke aaneenrijing van moorden, doodslagen, zedelijk-
heidsdelicten, zelfmoord, de ontzettende balans van men
schelijke verlangens en hartstochten en een oneindig
waardevolle materiaalverzameling tot bestrijding dezer
menschelijke afwijkingen.
Het groote gebouw laat niet zoo gemakkelijk een be
zoeker binnen, het laatste oponthoud der vele doode
menschenbroeders mag niet door nieuwsgierigen ge
stoord worden. En toch openen zich de deuren van dit
doodenhuis vaak genoeg: veertien honderd maal per
jaar. Voor dooden!
(Nadruk verboden).
