Leven en lotgevallen
van een geluidsgolf.
Artsen in verzet tegen
den oorlog.
De stopzetting van de walvisehvangst.
Een actueel omroeppraatje.
Worstelen en macaroni.
Uit onze omgeving.
Schrikmairhibtvrouw TAPijtcm
DE MEUBELEN VAN MEUBELHAMDEL
(R*a$ KUNNEN OVERAL TEOEN
Nergens zoo goed
Nergens zoo goedkoop
ALKMAAR/miejiMHAOBN
Da roeping der geneeskunst is de strijd
vóór het leven.
Vijf-en-zestig artsen, leden van de Nederlandsche
Maatschappij tot bevordering der geneeskunst, heb
ben een brief gericht aan het hoofdbestuur van hun
vereeniging, waaraan „Het Volk" het volgende ont
leent:
Wij zijn tot de conclusie gekomen, dat het wensche-
lijk is, dat de artsen actief gaan deelnemen aan de
beweging, die alom in de wereld gaande is en aan
kracht toeneemt: het voeren van oorlogen in de toe
komst te voorkomen.
De roeping der geneeskunst is de strijd vóór het
leven en tégen alle factoren, die het leven bedreigen.
Deze roeping is de bevordering van de geestelijke
en lichamelijke gezondheid van den mensch en de be-'
strijding van alle factoren die die gezondheid bedrei
gen.
De oorlog nu is de doodsoorzaak van millioenen
menschen en brengt onnoemelijke schade aan alle
klassen der bevolking Hij is dus in strijd met de roe
ping der geneeskunst.
Wij zijn ons wel bewust, dat tegen ons denkbeeld
kan worden aangevoerd, dat het oorloggsprobleem
groote politieke en economische factoren bevat en dat
liet niet op den weg der geneeskundigen ligt al
thans niet op den weg der geneeskundige organisatie
om op het terrein der politiek en der economie te
werken. Echter zijn de sanitaire en humanitaire fac
toren zoo belangrijk, dat o.i. dit bezwaar moet ver
vallen. Hierbij komt, dat de politici en economen
die zich bezighouden met het voorbereiden van de
maatregelen, die een einde moeten maken aan het ge
bruik maken van de oorlogsmiddelen voor de oplos
sing van internationale geschillen, telkens weer her
halen, dat zij hun doel nooit zullen kunnen bereiken
zonder den lcrachtigen steun van de volken zelf. En
hieruit vloeit klaarblijkelijk voort, dat het noodzake
lijk is, dat de burgers van de verschillende naties
zich met elkaar op dit punt verstaan, hetgeen o.i. het
best te bereiken is, door internationale samenwer
king tusschen de beroepsorganisaties, in casu de or
ganisaties der artsen in de verschillende landen.
Wij vragen ons af, waarom een denkbeeld, dat ons
goed en vruchtbaar lijkt geen weerklank zou vinden
in de hoofden en harten van onze Engelsche, Duit-
sche, Fransche, Japansche. Amerikaansche enz. col
lega's.
Wij komen derhalve tot u, ons hoofdbestuur, met
het dringend verzoek ons denkbeeld te willen over
wegen en na te gaan oi de mogelijkheid bestaat, dat u
zich in verbinding stelt met de overeenkomstige
hoofdbesturen in andere landen, om te komen tot een
actie als de door ons bedoelde.
Een oeconcmische catastrofe voor de Faer-
eilanden.
Men schrijft aan de N. R. Ct.:
Zooals reeds gemeld, heeft de Noorsche firma, welke
van de Faer-eilanden uit ter walvisehvangst ging,
haar schepen opgelegd. Nu zal, echter ook do Dcen-
schc onderneming dit jaar haar schepenopleggen in
verhand met de lage prijzen.
De Deensche onderneming, Det faeroske Hvalfan-
gerselskab werd in 1927 opgericht met een kapitaal
van Kr. 150.000 en heeft in 1928 een winst kunnen boe
ken van Kr. 50.000. Zij keerde 10 pet, uit. Over 1929
gaf zij echter geen uitkeering en dit zal ook dit jaar
'het geval zijn. Dit is de reden, dat zij voorloopig haar
drie schepen oplegt. De groote strop voor de bewoners
van de eilanden is echter, nu de twee eenige firma's
welke concessie hadden om de Faer-eilanden als ba
sis te gclh'uiken, h^ar bedrijf stil zetten, dat deze niet
alleen voor' één groot deel' werkloos wordem en daar
door zonder verdiensten komen, doch de concessie
hield de bepaling in, dat de vangers het vleesch der
gevangen dieren tegen zeer goedkoopen prijs aan de
•bewoners dier eilanden moesten verkoopen. Nu zit
ten zij dus, doordat er niet gevangen wordt, zonder
het voor hun onontbeerlijke walvischvleesch,, terwijl
op do eilanden geen runderen noch varkens worden
aangetroffen en de schapen uitsluitend bestemd zijn
voor do wolproductie. Gewoonlijk varen de schepen
anders in de maanden April en Mei uit, doch nu zul
len zij te Kopenhagen blijven liggen. Zoo ziet de
naaste toekomst er voor die eilanden dubbel somber
uit.
Het nietige geluidsgolfje, dat
slechts weinige jaren geleden nog
geen vermoeden zelfs opwekte,
dat in haar ongekende illusionis
tische mogelijkheden schuilde.
HET is nog slechts korten tijd geleden, dat het
Berlijnsche Omroeppaleis werd geopend en redes
onmiddellijk na deze opening bewezen de eerste
uitzendingen, die door alle Duitsche zenders
werden overgenomen, dat de bouw van dergelijke Om-
roepgebouwen geen overdadige luxe was. Het ging erom
zoodanige acoustische verbeteringen aan te brengen,
dat de Omroep In staat was haar taak als kunst- en
cultuurinstelling naar behooren te vervullen! Het nieu
we Omroeppaleis heeft vijf millloen Mark gekost en
daarbij kunnen gerust drie millioen op rekening van
de acoustiek geboekt worden. Dat moet dus wel in orde
zijn.
Acoustiek is de wetenschap van het geluid. Reeds in
de oudere leerboeken voor hoogere onderwijsinrichtingen*
vindt men deze leer in dezelfde vorm, waarin zij tegen
woordig nog onderwezen wordt, ja zelfs honderd
jaar geleden zag deze leer er nog niet veel anders uit.
De acoustiek is dus een uiterst stabiele wetenschap,
waarbij weinig of geen nieuwe ontdekkingen meer te
doen zijn. Ondanks deze stabiliteit was zij echter in de
practljk nog zeer slecht bruikbaar, want de geleerden,
die deze leer opstelden, huldigden allen nog het voor
vaderlijke gebruik met eigen ooren te willen hooren.
Daar zij ook nog oogen hadden om te zien, maakten
zy hun gehoor niet zelfstandig. Zij behoefden nog niet
moeite te doen om vast te stellen, waarvandaan een
bepaald geluid kwam, hoe groot de ruimte was, waarin
dit geluid werd voortgebracht, hoe groot de afstand
tot hun oor was en of de voortplanting in een afge
sloten of in een vrije ruimte plaats vond. En zij zagen,
daar zy het ook niet noodig hadden, ook niet de nood
zakelijkheid in de wetten op te stellen, volkens welke een
geluld zich voortbeweegt en zoodoende het oor 'den in
druk geeft van een groote of een kleine ruimte, een
ingebouwde'of een vrije plaats, een groote afstand of een
geringe afstand.
Merkwaardig incident bij de internatio
nale worstelwedstrijden te Praag.
Te Praag worden op het oogenblik groote internatio
nale worstelwedstrijden gehouden, die een talrijk en
geestdriftig publiek trekken. Bij een partij tusschen
een Franschman en een Italiaan riep een toeschouwer
„Evviva maccaroni!" „Leve de macaroni". Een
heer die in de nabijheid was gezeten, voelde zich
door dezen supporters-uitroep zoo diep in zijn natio
nale eer getast, dat hij op den eerste toesnelde en
hem een oorvijg toediende. Onmiddellijk verdeelde
het sportlievend publiek zich in partijen voor oor
vijg en voor maccaroni. De politie moest tusschen-
beide komen. De maccaroni-man bleek een handels
reiziger te zijn, die naar het bureau werd gebracht
en tegen wien proces-verbaal werd opgemaakt. De
man van de daad legitimeerde zich nis de eerste"le-
gatieraad van het Italiaansche gezantschap, San
Severino Principe dl Sant' Agata.
NU DE V.A.R.A. UIT DE CANTINE.
In Ede een verbod uitgevaardigd.
Uit Ede meldt men aan „Het Volk":
Ruim een jaar is de cantine van 10 en 22 R. I. aan
gesloten op de plaatselijke radio-centrale. De cantine-
commissie had bepaald, dat alléén muziek-uitzendin-
gen ten gehoore mochten worden gebracht, zoodat een
strikte neutraliteit in acht werd genomen. Deze ge
rechtvaardigde bepaling is sinds eenige dagen inge
trokken en voorlaan is het verboden de muziek-uit-
zendingen der V.A.R.A., óók op de dagen, dat de
V.A.R.A. het algemeen programma verzorgt, ten ge-
hoore te brengen. Of hier sprake is van een eigen
machtige daad van den voorzitter der commissie kan
tot heden toe niet met alle zekerheid bevestigd wor
den. In elk geval is een onderzoek naar de motieven,
die tot deze ergerlijke willekeur geleid hebben, nood
zakelijk.
TE VEEL PAARDEN IN EEN WAGON.
Eén dier dood eri vijf gswórid.'
Uit Roosendaal: Aan de Belgische grens is een
uit Utrecht afgezonden wagon met paarden naar Roo
sendaal teruggezonden, wegens het overtallig gela
den zijn van den wagon. In den wagon voor tien
dieren bestemd bevonden zich 17 paarden, waar
van één reeds was vertrapt en vijf andere meer of
minder ernstig waren verwond. Het cadaver van het
doodgetrapte dier is onder politietoezicht begraven,
terwijl de gewonde dieren eveneens uit den wagon
zijn gehaald.
Zoowel de afd. Dierenbescherming als de politie
hebben zich met de zaak bemoeid, zoodat proces-ver
baal volgde.
Toen de radio kwam.
Toen kwam plotseling de radio! Daarmede verloor
het oor de medewerking van het oog. De geluidsgolf
werd de drager van de geheele illusie. En zij moest veel
lotgevallen beleven en veel experimenten over zich
heen laten gaan, voordat zij de tegenwoordige graad
van volkomenheid bereikt had.
Een typisch voorbeeld voor het verloop van deze ex
perimenten biedt ons de Berlijnsche Omroep, die in
zekeren zin pionierswerk was, uit het niets geschapen
werd, geen voorbeelden had om zich aan te toetsen en
alle kinderziekten doormaakte, die een Omroep maar
doormaken kan.
In den beginne sloot men de geluidsgolf op in een stu
dio, dat drie maal vier meter in het vierkant mat. Men
deed dit daar men plaatsgebrek had, doch bij een over
vloed van ruimte zou men nog niet veel verder zijn
gekomen. Want men meende, dat een geluidsgolf niet
het recht had, zoo ver zich uit te bereiden, als zij
maar wilde. Men sprak: „Hier is de microfoon - daar
moet je inkruipen en al het andere gaat je met ver
lof gezegd geen deksel aan!" En daar de geluidsgolf
ondanks deze vermaning toch nog de neiging vertoonde
tegen de wanden te weerkaatsen en een echo te geven
of na tc galmen, hing men zijdepapier langs de wanden
cn spande touw dwars langs het plafond, waarop men
dan wederom zijdepapier uitlegde. En men meende een
verbetering te hebben aangebracht, toen men het zijde
papier door een wollige stof had vervangen, die eenigs-
zins vochtig werd gehouden. Het resultaat was dan ook
zeer goed merkbaar: de geluidsgolf klonk in de kop
telefoon alsof men ze in watten had verpakt zij leed
duidelijk aan ademnood. De levendigheid ontbrak hier
ten eenen male. Deze muziek kwam geheel en al over
een met de consérve-muziek van de oude §ramofoon-
types.
Angst voor de ruimte-acoustiek, die onge
grond bleek te zijn.
Op zekeren dag nam men een proef met het uitzen
den van concerten en opera's vanuit groote ruimten,
die niet met doeken bekleede wanden hadden. De vak
lieden hadden heel weinig vertrouwen in zulke onbeklee-
de wanden, want zij vreesden de ruimte-acoustiek dat
is de terugwerking van de ruimte op de aard van do
geluidsgolf als de pest. Zij snelt door de lucht, breekt
tegen do wanden, tegen het plafond, wordt door deuren
en draperieën, door menschcnmassa's en tapijten opge
slokt en ontstaat opnieuw. En dan is het niet meer al
leen de oorspronkelijke geluidsgolf, die via zender en
ontvanger het oor bereikt, doch tevens een tweede, der
ONGELUK IN DE MIJN SACHSEN.
Twee mijnwerkers bedolven, 11 lichtgewond.
Uit Hamm: Donderdagmorgen tegen 5 uur is de
mijn Sachsen te Loez door een ontploffing geteisterd.
Twee mijnwerkers werden onder vallende kolen be
dolven en 11 man licht gewond. De gewonden zijn
naar hetziekenhuis te Hamm overgebracht, doch
tien hunner konden zich, na verbonden te zijn, naar
hun woningen begeven. Met man en macht wordt ge
werkt om de twee bedolven mijnwerkers te bevrij
den. g
FRANDWEERCONFLICT TE ROOSENDAAL.
Het corps brandmeesters collectief ontslag
aangevraagd.
Door het bestuur van de brandweer te Roosendaal
is een schrijven gericht aan het college van B. en W.
der gemeenten Roosendaal en- Nispen waarin zijn
corps brandmeesters, ingevolge een unaniem genomen
besluit, collectief eervol ontslag heeft aangevraagd.
Volgens het schrijven vindt dit besluit zijn oorzaak
in het feit dat van het College van B. en W. voor
het corps geen enkele medewerking is te verwachten,
daar zelfs de aan het College gezonden brieven en
verzoeken meermalen geen behoorlijk antwoord wer
den waardig gekeurd.
ONGELUK OP EEN BOUWWERK TE AMSTERDAM.
Man verwond.
Donderdagmorgen schoot bij een bouwwerk aan de
Haarlemmer Houttuinen te Amsterdam een ijzeren
balk, dien men bezig was op te hijschen, los.
Een werkman, die op de le verdieping van de bouw-
stelling werkzaam was viel, alhoewel hij niet. dooi
den balk 'getroffen werd, naar beneden, waarschijn
lijk door het schudden van de stelling. De man kwam
in 'n kelder terecht. Door den G. G. en G. D. is hij
naar het Binnengasthuis overgebracht, daar hij een
gat in het hoofd had bekomen en over pijn in de
borst klaagde.
BOSCHBRAND.
Donderdagmiddag is ruim kwart over vieren een be
gin van bcschbrand ontdekt m de nabijheid van het
landgoed Pratenburg, eigenaar jhr. Asch van Wyk te
Rhenen. Werklieden van Prattenburg hebben den
brand nog bijtijds gebluscht. Een van de fraaiste
bosschen, welke vrij voor het publiek toegankelijk
zijn, bleef voor vernieling gespaard.
De brand, die zich door den feilen wind en de
groote droogte in den beginnen ernstig liet aanzien,
heeft een breede strook beide langs den weg ver
nield, waaraan onmiddellijk het bosch grenst.
de, vierde en zelfs vijfde, gebroken, zwakkere geluids
golf die met zeer korte intervallen als een soort „ruim
te-echo" meeklinkt. Als de acoustiek van een groote zaal
„slecht" is hetgeen in de meeste gevallen voorkomt
dan zijn deze echo's te sterk en volgen elkaar met te
groote Intervallen op, de tonen verzwemmen in elkaar,
bedekken elkaar en er ontstaat hetzelfde effect, dat men
verkrijgt als een militair fanfarekorps in een zeer be
perkte ruimte speelt. De angst voor de ruimte-acoustiek
was dus wel begrijpelijk, Maar het resultaat van deze
eerste uitzending was buitengewoon Interessant. De mu
ziek mocht dan niet zoo glashelder zijn als de andere,
die uit de wattenverpakking kwam, maar in elk geval,
was ze veel levendiger en deed veel meer aan de werke
lijkheid denken. De luisteraars hoorden de „ruimte". Het
oor kon de afmetingen van de zaal ongeveer schatten,
al was het oog hierbij uitgeschakeld. De illusie was
sterker, zelfs al was de muziek slechter.
Een „reguleerhare acoustiek". De geluids
golf aan een lijntje.
En zoo werd deze ervaring de leermeester voor de
toekomst. De vaklieden zagen in, dat het verkeerd was,
de geluidsgolf zoo in te pakken en op te sluiten. Zij
moest vrij kunnen trillen, zij moest haar echo hebben.
Haar echo in zekere mate. Juist zóóveel echo, dat
de tonen er niet onder leden, dat spraak en muziek
helder bleef.
De „Funkstunde" te Berlijn heeft nu voor het eerst
een zendstudio met houtbekleeding en verstelbare vlak
ken gebouwd. Dat is dus een „reguleerbare acoustiek".
Nu heeft men de geluidsgolf in zekeren zin aan een
lijntje. Zij is vrij zoolang de lijn reikt. De uitwerking
is verrassend men reguleerde en ziedaar... de uitzen
ding kwam glaszulver door! Maar de nieuwe vrijheid
had toch ook nog zijn strenge beperkingen. Solisten,
kleine orkesten en kleine tooneelvoordrachten kwamen
heel goed door den luidspreker, maar groote orkesten,
die bovendien nog waren voorzien van een uitgebreide
pauken- en trommel-installatie, of b.v. een flink koor
voelden zich in dit studio nog niet geheel op hun plaats
De geluidsgolf klonk als een stem uit een keldergat. De
formule, die men toen opstelde was uiterst eenvoudig:
„De ruimte moet grooter zijn, naarmate de macht, de
intensiteit van de geluidsgolven grooter is.
Waarom de gramofoon-platen door de ra
dio beter klinken.
De verdienste, deze beslissende schrede ten behoeve
van de zoogenaamde „grootopnamen" te hebben gedaan,
komt niet den Omroep, maar de gramofoon-industrie toe
Zij verkreeg met haar klankopnamen in groote ruim
ten zulke verrassende sesultaten, uat er een tijd Is ge
weest, waarin deze gramofoon-opnamen beter door den
luidspreker klonken dan origineele opnamen van den
Omroep.
In dit stadium der ontwikkeling moest de Omroep gaan
omzien naar eigen, groote concertzalen. En men be
hielp zich nu op eenigszins zonderlinge wijze. In Berlijn
werden koor en orkest dikwijls in trappenhuizen opge
steld. Ja de heer JBraun van den Berlijnschen Omroep
callantsoog
y. v. v.
Donderdagavond, 2 April 1931 hield de Vereeniging
voor Vreemdelingenverkeer te Callantsoog hare alge-
meene ledenvergadering in hotel „Duinzicht" van den
heer J. Luikes Butter. Aanwezig waren 23 leden.
Te ongeveer half negen opent de Voorzitter, de heer P.
Vos Jbzn., met een woord van welkom, in het bijzonder
de leden uit de Groote Keeten, de vergadering, den
wensch uitsprekend, dat de besprekingen in het belang
van de badplaats zullen zijn. De notulen der vorige ver
gadering worden onveranderd vastgesteld. Ingekomen
is een schrijven van het Gemeentebestuur, waarin wordt
medegedeeld, dat de Raad der gemeente besloten heeft
f 50 bij te dragen in de kosten van aansluiting aan de
Commissie van Noordzeebadplaatsen. Besloten wordt den
Raad dank te betuigen voor het genomen besluit.
Vervolgens doet de Voorzitter de mededeeling, dat het
Bestur voorstelt om 't standbeeld van mej. Op 't Land
op 14 Mei a.s. over te dragen aan de gemeente. Wordt
goedgevonden.
Hierna volgt voorlezing van het jaarverslag, hetwelk
na voorlezing onder dankzegging voor het uitgebreide
verslag voor kennisgeving wordt aangenomen.
Thans komt aan de orde de Rekening en Verantwoor
ding over 1930. Het batig saldo over 1929 bedroeg f 197.
De inkomsten In 1930 bedroegen f 540.27%, de uitgaven
f 359.05%, alzoo een batig slot van f 378.22.
De Voorzitter dankt de commissie voor het nazien van
de rekening, in het bijzonder den penningmeester voor
het nauwkeurig beheer.
Thans volgt bestuursverkiezing, wegens periodiek af
treden van den heer J. Baas. Daar geen tegencandidaten
zijn ingekomen, wordt de heer J. Baas herbenoemd, wel
ke de benoeming aanneemt.
Voorzitter deelt mede, dat het bestuur vorige week
een propagandavergadering te Groote Keeten heeft ge
houden, welke tot resultaat had dat twee der aanwezigen
zich opgaven als pensionhouders. Tevens werd toen door
het Bestuur voorgestelde twee leden uit de Groote Kee
ten als commissarissen aan het Bestuur toe te voegen.
Uit de Groote Keeten zou dan voor eeh aanbeveling ge
zorgd worden. Echter blijkt nu, dat hiervoor niet is ge
zorgd. Den heer Breebaart verwondert dit
Voorzitter verzoekt een der leden uit de Groote Kee
ten alsnog te informeeren, of zij een aanbeveling willen
indienen.
Vervolgens komt het Bestuur met een voorstel om we
derom een z.g.n. kleine verloting te houden. De heer
Vader vreest, dat niet dezelfde medewerking zal worden
verleend als vorige jaar. De heer Schager zou de verlo
ting nog een jaar willen uitstellen.
Na eenige disccussie wordt besloten wel een verloting
te houden. De trekking zal plaats vinden tijdens de flo-
raliatentoonstelling. Het zomerprogramma zal evenals
vorige jaren weder bestaan uit strandfeesten voor kin
deren en volwassenen, te organiseeren één door de V.
V.V., één door de neringdoenden en éen door de pensi
onhouders.
Vervolgens wordt een breedvoerige discussie gehouden
over de pensionlijst voor 1931. De gids is, mede door de
slechte medewerking van den samensteller, niet klaar
kunnen komen. Voorzitter wil thans evenals vorige jaar
maar weer een gewone pensionlijst laten drukken, het
geen wordt goedgevonden.
Naar aanleiding hiervan vindt de heer de Haan ge
legenheid enkele verdachtmakingen te uiten tegenover
den secretaris. Bovendien laakt de heer de Haan de
handelwijze vanden correspondent betreffende toet ge
ven van-inlichtingen. Deze uitlatingen hebben een hef
tig dispuut tengevolge, dat afgeloopen is, als de heer
Breebaart voorstelt over te gaan tot vaststelling van de
pensionlijst.
Voor plaasing op de lijst melden zich aan 14 personen
De lijst zal dezelfde tekst en dezelfde foto's bevatten als
de vorige. Alle 14 personen geven een advertentie op,
zoodat vermoedelijk de kosten aan deze lijst verbonden,
niet al te groot zullen zijn. Gedrukt zullen er worden
300' exemplaren.
Bij de rondvraag vragen enkele heeren nog het een en
ander over de strandtrap, enz., waarna de Voorzitter
de vergadering onder dankzegging voor de besprekingen
sluit.
heeft zelfs verraden dat (sstlfluisteren!) kunstenaars
van naam zich gedwongen zagen op zekere hygiënische
plaatsen een opstelling in te nemen, daar de getegelde
muren bijzonder goede accoustisohe effecten opleverden!
Het lot der geluidsgolven was nu zoo ver gevorderd,
dat de soortaanduiding „raffinement" hier zeker op haar
plaats zou zijn. Dit raffinement was vooral daar een
verelschte, waar bepaalde luisterspelen hooge eischen
stelden aan de fantasie van de luisteraar, zoodat dus de
kwaliteit der over te brengen tonen in de eerste plaats
superbe moest zijn. Als men b.v. een scene speelde, die
in de open lucht moest worden opgenomen, terwijl de
werkelijke opname in een afgesloten ruimte plaats vond,
bemerkte de luisteraar al ras, dat er „iets niet in den
haak was"! In de open lucht ls de geluidsgolf weliswaar
geheel vrij, zij breekt echter niet tegen een wand en dus
blijft de ruimte-echo uit. En daarom werkt het uiterst
deprimeerend, als een dergelijke opname in een afgeslo
ten ruimte plaats vindt. Men verplaatste, zooveel moge
lijk tenminste, de openlucht-opnamen naar het dak van
het Omroepgebouw, op het gevaar af, dat een redevoe
ring van Napoleon door het luide getoeter van een auto
mobiel zou worden onderbroken.
De Ideale vorm van een omroepgebouw»
Volgens alle opgedane ervaringen met de lastige ma
terie der geluidsgolven heeft men stuk voor stuk da
ideale vorm van een omroepgebouw geconstrueerd, zoo
als het laten wij afwachten! op het oogenblik in
Berlijn is verrezen. Zulk een omroepgebouw heeft stu
dio's van velerlei afmetingen, die gedurende het spelen
onderverdeeld kunnen worden en wier echo-werking ge
reguleerd kan worden. Het centrum van alles wordt ge
vormd door het groote studio, dat met iedere concertzaal
kan wedijveren. De plattegrond toont aan, dat deze
zaal in den vorm van een trapezium is gebouwd. De mi
crofoon staat tegen de kortste lengtewand. De tegen
overliggende langste wand is met marmeren platen be
dekt, die een buitengewoon krachtige echo te voorschijn
roepen, echter eventueel nog met doeken, enz. kunnen
worden afgedekt De zijwanden zijn draaibaar. Zij zijn
aan de eene zijde met hout bekleed, en aan de andeer
zijde met cellotex. Hout waarborgt een goede resornan-
tie, cellotex (een celstofmassa) het tegendeel! Cello
tex absorbeert iedere geluidsgolf snel en pijnloos. Men
kan dus in deze zaal niet alleen de werking van de
ruimte-tonen verkrijgen en reguleeren, maar tevens de
werking van de openlucht-klanken. Men behoeft daar
voor slechts de marmerwand af te dekken en de cellotex
zijden van de muren te voorschijn te draaien.
en dat alles om een nietig geluidsgolfje, dat
slechts weinige jaren geleden nog geen vermoeden zelfs
opwekte, dat in haar ongekende illusionistische moge
lijkheden schuilde. Zij is, als reeds boven opgemerkt,
een lastige, een brooze materie, die zich niet laat dwin
gen, laat vormen, of laat overwinnen. Wij moeten haar
d'r zin geven. Ook zelfs als zoo'n grapje v""i
kost
(Nadruk verboden.)
