Opening van de nieuwe O.L. School te Wieringerwaard.
Zaterdag 8 Augustus 1931 SCHAGER COURANT Tweede blad. No. 8913
at? ja keurig, naar de eischen des tijds
ingericht gebouw.
Een kijkje in het schitterend geoutilleerde gymnastieklokaal
De voorgevel van de nieuwe school.
heer Saai ontwierp verschillende plannen, eerst voor
verbouw en daarna ook voor nieuwbouw.
U, mijnheer de Inspecteur, raadde nieuwbouw sterk
aan. voornamelijk omdat de lokalen der bestaande school
te klein waren en bij eenigszins toenemen der school
bevolking moeilijkheden niet zouden uitblijven. Uw ad
vies legde gewicht in de schaal en toen ten slotte een
plan aan de hand werd gedaan, waarvan de kosten van
bouw die van verbouw niet belangrijk zouden over
schrijden. werd met algemeene instemming aan nieuw
bouw de voorkeur gegeven. Nu de school er eenmaal
staat zal ieder, naar ik me overtuigd houd. geneigd
zijn- te verklaren dat ons Bestuur de juiste keuze deed.
U, mijnheer Dun. heeft daartoe veel bijgedragen en
ik betuig U namens het Gemeentebestuur wel zeer dank
voor U destijds gegeven degelijk en goed advies.
De gebouwen met plein en terrein vormen een keurig
geheel, goed van lijn en indeeling.
Den heer Saai komt alle lof toe. We hebben U leeren
kennen, mijnheer Saai, als een bekwaam architect met
inzicht en goeden smaak. Steeds te vinden voor overleg,
maakte het wel een zeer goeden indruk dat u op geen
plannetje zag en geen moeite spaarde. Ik herinner me
nog goed, dat u, toen ik met een nieuw idee kwam aan
zetten en ik mij daarvoor meende te moeten verontschul
digen, zei: „Burgemeester, het hindert niets: het komt
op een plan meer of minder niet aan; hoofdzaak is dat
het goed wordt!"
Ik heb dat zeer gewaardeerd. Volgens het verslag over
de opening van het raadhuis te Hilversum sohreef de
bouwmeester Dudok aan het Gemeentebestuur, naar aan
leiding van een nota tot wijziging van zijn plan, het
volgende:
„Ik heb mij direct krachtig aan het nieuwe plan gewijd
en hoop binnen anderhalve maand gereed te zijn... Ik
betreur het zeer vele werk, dat ik tot heden voor deze
projecten heb verricht, in het geheel niet; meestal wor
den voor dergelijke bouwwerken meer projecten gemaAkt,
alvorens het juiste wordt bereikt en als studie is het
voorafgaande zeker van het grootste nut."
U ziet, dat U, wat Uw opvatting betreft, in goed ge
zelschap verkeert. Ik beschouw het als een zeer te hul
digen deugd; aan de voorbereiding van een werk kan
men over 't algemeen niet gauw te veel tijd en moeite
geven. Vooral geldt dit voor een architect en bouwer.
De spreekwoordelijk geworden verzuchting: „Je moest
twee keer kunnen bouwen" zegt genoeg.
Moge in lengte van jaren met betrekking op onze
school die verzuchting, een paar kleinigheden uitgezon
derd natuurlijk, niet geslaakt behoeven te worden. Ik
feliciteer U met Uw bouwwerk en ik zeg U dank voor
Uwe medewerking.
Ook den opzichter Schermer voor diens dagelijksche
leiding en den aannemers Boekei betuig ik dank voor
de goede uitvoering. Het werk getuigt van goede vak
kennis en de heeren Boekei hebben zich doen kennen
als bekwame en zeer geschikte aannemers. Ik wil in
dit compliment betrekken den schilder Reek en alle
anderen, die aan het gebouw en de inrichting daarvan
hebben gewerkt.
Thans kan de school worden overgedragen aan het
hoofd, den heer Sieswerda en het verdere personeel.
U, onderwijzers en onderwijzeres, wensch ik geluk met
de nieuwe school, welke U zoo noodig oordeelde en
waarnaar U verlangde. Het Gemeentebestuur deed in
het voetspoor zijner voorgangers zijn plicht, om voor het
kind de best mogelijke gelegenheid te verschaffen. Het
keurige interieur zal U, onderwijzers, inspireeren om.
trots soms ontgoocheling en weinig waardeering, het
beste wat in U is, te geven aan de ontwikkeling en ka
raktervorming der leerlingen.
Voor jullie, kinderen, is het groote ommekeer. Ik hoop.
dat de nieuwe school van goeden invloed zal zijn op je
leeren en netheid en beschaving zal bevorderen.
Den ouders vraag ik de noodige medewerking om de
nderwiizers in hun moeilijke en niet te onderschatten
taak te steunen. Van harte hoop ik, dat de school ge
durende vele jAren volkomen aan de eischen zal voldoen.-
Dames en Heeren. We hebben U ontvangen in dit lo
kaal en dat had een bedoeling. Ik heb reeds met een
enkel woord aangevoerd, dat dit gymnastieklokaal met
inrichting in 1929 als schenking door den heer en me
vrouw Kaan werd toegezegd. U, mijnheer Kaan. heeft
U van Uw jeugd af geïnteresseerd voor gymnastiek. Als
Voorzitter van Olympia en als groot voorstander is U
al zeer lang de stuwkracht geweest voor de vereenlging
•n heeft U haar met moreelen en finantieelen steun door
moeilijke jaren heen geholpen. Thans verheugt de ver-
eeniging zich in grooten bloei: zij heeft tal van leden en
de leden oogsten, getuige de verzameling eereteekenen.
veel lauweren. Ik kan gerust verklaren, dat zij dit aan
U te danken heeft, dat het Uw werk is en dat het een
gevolg is van Uwen Invloed. De schenking van dit ge
bouw zet de kroon op Uw ik mag wel zeggen le
venswerk. Hiermede hebt ge voor de vereeniging. welke
U zoo lief is. het recht verzekerd van kosteloos gebruik
van lokaal en terrein in lengte van dagen. En welk een
gelegenheid! We hebben slechts een rondblik te werpen.
Geheel gemaakt en ingericht naar Uw idee en smaak
ziet het gebouw er met de werktuigen en meubelen zeer
keurig en schitterend uit.
Ook het terrein is ruim en geschikt, dank zij ook Uwe
medewerking. Aan de verkrijging van het weiland in
eigendom der gemeente hebt ge tevens het Uwe bijge
dragen. Het moet voor U een groote voldoening zijn.
dat alles zoo naar Uw wensch is geloopen en geslaagd.
Ik doel hiermede niet alleen op het gymnastiekgebouw.
maar op het geheel.
Ik weet, dat U niet uitsluitend beoogde de belangen
Uwer vereeniging. maar dat ge terdege ten doel stelde
de lichamelijke opvoeding der jeugd te bevorderen en
dat tevens warme belangstelling voor het onderwijs in
't algemeen U dreef.
Met groote ingenomenheid heeft U de stichting d.er
nieuwe school toegejuicht. Uw schenking is op die stich
ting van groote invloed geweest.
Olympia wensch ik geluk met zoo'n Voorzitter en te
vens met de door hem verkregen rechten.
U, mijnheer Kaan, kan ik niet genoeg huldigen voor
Uw goede burgerzin en voor alles, wat ge in deze voor
de gemeenschap hebt gedaan. Namens het Gemeentebe
stuur betuig ik U veel dank en groote erkentelijkheid.
Maar. mijnheer Kaan. die dankbaarheid gaat niet alleen
uit naar U. maar ook naar Uw. helaas te jong overleden
echtgenoote. Wij die haar kenden met haar aangeboren
lief en best karakter, met haar gevoel voor humor en
haar zin voor het goede, weten, dat zij U trouw ter zijde
stond en in belangstelling voor de gymnastiek, de ge
meenschap en personen individueel volkomen Uw gevoe
len deelde. Met diepen weemoed in 't hart staan wij een
oogenblik stil met onze gedachten bij haar. die ons allen
zoo sympathiek was. Met respect, vriendschap en dank-
baarheid gedenken wij haar op dezen stond Bloemen
legde ik pas op haar graf en ter eere harer nagedachte
nis en ook ter Uwer eere. mijnheer*Kaan. besloot het
gemeentebestuur in dit lokaal #en gedenkplaat te
plaatsen. Het zij mij vergund deze te onthullen.
(Volgde de onthulling)
Het opschrift luidt:
UIT DANKBAARAID VOOR DE SCHENKING
VAN DIT GYMNASTIEKLOKAAL AAN DE
GEMEENTE WIERINGERWAARD DOOR
Jb. KAAN Kz. en
MAARTJE KAAN—BAKKER
HEEFT HET GEMEENTEBESTUUR DEZE
PLAAT LATEN AANBRENGEN.
Moge deze plaat, aldus vervolgde burgemeester Ha
ringhuizen, opeenvolgende geslachten van kinderen en
oxideren, in reeks van jaren, ook na Uw dood, bij de aan
schouwing bezielen met den geest van U en Uw vrouw,
tot het met ambitie en volharding beoefenen van de li
chamelijke opvoeding in den ultgebreidsten vorm.
Nogmaals U dank betuigende, wensch ik U toe, dat gs
tijdens Uw leven nog veel genoegen van Uw schenking
zult smaken. Ter herinnering aan dezen dag bied ik U,
namens den Raad. deze oorkonde aan.
Mijnheer de Inspecteur, ik verzoek U thans tot ds
opening te willen overgaan. (Applaus).
Inspecteur Dun aan het woord.
Om hot geduld der kinderen die zich overigens
voorbeeldig gedroegen niet te lang op de proef te
stellen, volstond de heer Dun voorloopig met een korte
gelukwensch tot de gemeente Wieringerwaard uit te
spreken, waarbij hij tevens dien van den hoofdinspec
teur voegde, die tot zijn spijt verhinderd was de ope-.
ning bij te wonen.
Aanvaard mijn persoonlijken gelukwensch, aldus
spr., uit het diepst van mijn hart, waarbij ik niet kan
nalaten ook mijzelf te feliciteeren met de verrijking
van dit schoone gebouw in mijn ambtsgebied. Het is
een sieraad voor de gemeente en een gebouw, dit
mooie dorp ten volle waardig.
De heer Jb. Kaan
sprak daarop de volgende woorden:
Dames en Heeren.
U allen zult beseffen, dat ik hier voor u sta met
zeer gemengde gevoelens.
Met diepen weemoed, omdat ik hier alleen sta. Dit
heeft men echter te aanvaarden en gelukkig, wan
neer men kan aanvaarden. Daarnaast is in mij een
groote verheugenis, omdat een mijner idealen in ver
vulling is gegaan, n.m.1.: „Olympia" een eigen ge
bouw en terrein.
Reeds voor den oorlog heb ik daar sterk over ge
dacht, doch als met zooveel andere zaken, werden
deze gedachten verdrongen door den wereldramp.
Bij eene bespreking met den burgemeester in het na
jaar van 1929 over de wenschelijkheid om voor de ge
meente een eigen terrein voor lichamelijke oefeningen
te hebben, deelde burgemeester mij mede, wel eens ge
dacht te hebben aan het land achter de school. Toen
ontvonkte hij mi» weer de gedachte dan daarop een
gymnastieklokaal.
Geachte aanwezigen, dat was het begin van alles,
wat nu tot stand is gekomen. U hegrijpt, dat ik ver
vuld ben met groote dankbaarheid voor allen, die
daartoe hebben medegewerkt en ik niet nalaten kan
daar uiting aan te geven.
Het bestuur der Doopsgezinde Kerk te Barsinger-
horn zeg ik dank voor hun medewerking om het
land te willen verkoopen en indien Ds. Van der Veen
hier aanwezig was, zou ik hem verzoeken mijn dank
aan het college te willen overbrengen.
L\ B. en W. en leden van den Raad, mijn welge
meende» dank voor uw genomen besluiten; te meer,
omdat ook een nieuwe school gebouwd is. Ik vind dat
prachtig besteed geld. Ieder kind kan daarvan profi-
teeren. Geslacht na geslacht, en wat is het van groo
te waarde om een schooljeugd te hebben onder zoo
prettig mogelijke omstandigheden.
De heer Kaan verzoekt nu de leden van ..Olympia'*
om op te staan, waarna een drie-verf hoera op het
gemeentebestuur wordt uitgebracht.
l'it den toon van 't hoera, mijneheeren. aldus ver
volgde de heer Kaan, hebt u de erkentelijkheid kun
nen hooren.
Het geheel is een sieraad geworden van onzen
mooien polder Wieringerwaard. Uwe hesluiten vor
men zulk een groote tegenstelling met die van zoovele
andere gemeenten in Nederland, welke op een schriele
manier ageeren tegen de wettelijke verplichting om
in 1934 een terrein voor lichamelijke ontwikkeling in
te richten.
Mijne welgemeende hulde daarvoof. En voor mij is
daarmee mijn ideaal bereikt, waarvoor geen opoffe
ring mij te groot was.
I", mijnheer Saai, zeg ik dank voor uwe prettige
samenwerking en vele wenken in het belang voor
I gymnastiek lokaal, dat met het meest
moderne in den lande kan wedijveren.
De schenker, de heer Jb. Kaan, op hartelijke wijze
1AAI1 gehuldigd.
Donderdagmiddag om half drie heeft te Wieringer
waard de opening plaats gehad van de nieuw gebouw
de Openbare Lagere School, annex het door den heer
jb Kaan geschonken schitterend ingerichte gym
nastieklokaal met daarachter gelegen sportterrein.
[Het gemeentebestuur, benevens andere gemeente-
jjjfco autoriteiten en een groot aantal genoodigden,
ocier wie de heer Dun, inspecteur van het Lager
Orlenvijs in dit district, hadden zich omstreeks dat
u!r in het nieuwe gymnastieklokaal, waar de ont-
langst geschiedde, verzameld. Ook merkten we enkele
y istukken op uit de sportwereld, als de voorzitter
het K.N.G.V. en de voorzitter en secretaris van
H N.K., onder de aanwezigen.
I hm lokaal, waarvan straks een nadere beschrijving,
was voer deze gelegenheid vriendelijk aangekleed en
inritÜting tot de ontvangst liet niets te wenschen
over.
Onder leiding van een der onderwijzers, den heer
Van Ham, werd nu door de kinderen een toepasselijk
jjrizezongen, waarin ze natuurlijk met blijdschap de
«pening van de nieuwe school begroetten en waar-
toor i"- hartelijk werden toegejuicht. Vervolgens, toen
or.T die blijde kinderschaar de rust was weerge-
sprak burgemeester Haringhuizen als volgt:
Rede van den burgemeester.
Dames en Heeren,
jjj Namens het Gemeentebestuur heet ik U allen har-
Jj". te'.ijk welkom. Inzonderheid doe ik dat den heer Dun,
Icspecteur van het L. O., die zich bereid verklaarde de
r*L te openen. Wij stellen Uw tegenwoordigheid
ID4 trouwens ook die van alle andere aanwezigen zeer
>A W prtis.
Voor onze gemeente is de Ingebruikstelling der nieuwe
xner. cfcool een gebeurtenis van beteekenis en het zij mij dan
-^f ook vergund vóór den heer Inspecteur te vragen tot de
lp«ning over te gaan, ter inleiding een woord te spreken.
ENIG ja<je eerste plaats wil ik gedenken de van het tooneel
rrdwenen oude school.
Binnen hare muren heeft zij opvolgende geslachten
van deze gemeente plaats gegeven om de voor hen zoo
ïoodzakelijke kennis op te doen. Zij is getuige geweest,
aiet «lleen van het leven der kinderen, het maatschap
pij» der jeugd, maar ook van de inspanning, de moei
ten en toewijding der onderwijzers en onderwijzeressen,
om d« kinderen te ontwikkelen en te vormen voor het
verder leven.
Veel arbeid is er in gepresteerd en veel is er omgegaan
In de zieltjes van een massa kinderen. Gedurende een
lange reeks van jaren heeft zij tot nut gestrekt en me
nigeen zal aan die oude school herinneringen bewaren.
voldeed niet meer aan de eischen, die tegenwoor
dig aan scholen worden gesteld en moest daarom plaats
maken voor een nieuwe. Ook zij had op haar beurt
een ander vervangen.
Heil, Het was In begin 1867, dat de toenmalige schoolopzie-
parfic
pothi
3%
Brit
NEER
ner het gemeentebestuur zijn bezwaren tegen de toen
oud» ichool onder de aandacht bracht Ik ga hierop,
damei en heeren U zult mij dat ten goede houden
eenigoins uitvoerig in, en wel om meer speciaal te de-
monjtreeren, hoe men hier in Wieringerwaard in die
dagen en ook in den loop der jaren daarna over het
onderwas dacht.
Een plan tot verbouw werd opgemaakt, vastgesteld en
ter goedkeuring opgezonden. Tot uitvoering kwam het
echter niet. De Voorzitter van den Raad, Burgemeester
D A. Kaan, deelde in het najaar mede, zoo staat er
in de notulen dat de notabelste ingezetenen andere
plannen hadden ontworpen. Men wilde M.U.L.O.
De school behoorde evenals alle andere openbare
gebouwen aan den polder. Een commissie, bestaande
*lt de heeren Jb. Blaauboer, Jb. Kooij en A. R. Kaan,
tnd in overleg met het Polderbestuur, met het resul-
t«t. dat in het laatst van 1868 een door den polder
nieuw gestichte school met onderwijzerswoning bij
ir. schenking aan de gemeente werd overgedragen.
Het Hoofd der school, de heer R. Visscher, had akte
I Fransch en in 1869 werd besloten een tweede hulponder-
[flif met akte Engelsch of meerdere taaiakten te be-
boemen.
f Ia 1870 bleek de school reeds te klein. Het was toen
der *M. Wieringerwaard vau het Ned Schoolverbond, dat
leste *ea>chelijkheid naar voren bracht om de verlaten en
I ®og l»«g «taande school in te richten voor M.U L.O. Het
1 Gemeentebestuur, daarvoor gevoelende, vroeg aan Rijk
fr' Provinc>e subsidie voor een school voor landbouw-
sunce taien en wetenschappen; echter zonder gunstig
:or O- #«vo!g. Toch ging men door en 1 September 1872 werd
leM
een aparte bijzondere school voor M.U.L.O. geopend.
Deze school moest, na 30 jaar bestaan, in 1902. wegens
ongesteldheid en ontslag van het Hoofd en het te ge
ring aantal leerlingen worden opgeheven. Aan de O-L.
school werd toen een cursus voor Fransch en uitgebreid
onderwijs verbonden.
In 1912 werd, onder Burgemeesterschap van den heer
K. Koster Hz., de school inwendig geheel verbouwd en
in 1920 besloot het Gemeentebestuur wederom het M.U.
L.O. in te voeren en daarvoor klassen aan de O-L. school
toe te voegen. Dit besluit moest echter worden inge
trokken. Wetswijziging bracht bezwarende bepalingen,
terwijl bovendien de stichting der m.u.l.o.-school te Scha-
gen te groote concurrentie deed duchten .Toch iets meer
verlangende voor de kinderen, die geen verder onder
wijs te Schagen of elders zouden kunnen genieten, volg
de het besluit om met opheffing van den cursus het
leerplan in te richten voor 8 leerjaren en Fransch als
verplicht vak voor de 7e en 8ste klasse in te voeren.
Dit leerplan is nu nog van toepassing.
Dames en Heeren, deze terugblik wekt bij den drang
bij deze gelegenheid te huldigen allen, die voor ons deze
gemeente bestuurden en in zoo ruime mate bleken te
verstaan, wat goed onderwijs voor het leven en de ge
meenschap beteekent. Vooral heb ik hier op het oog de
bestuurders van omstreeks 1870; zij toch legden den
grondslag en hun initiatief en werk bleef niet zonder
vruchten. Het peil van ontwikkeling kwam in deze ge
meente boven dat in vele andere gemeenten uit. Deze
ontwikkeling was van veel Invloed, niet alleen ter ver
aangenaming van het leven, maar ook op het intensieve
uitoefenen van bedrijven en het optreden ln de Maat-
schappij.
Wanneer ik er nu toe overga, dames en heeren, een
overzicht te geven van de totstandkoming der nieuwe
inrichting, dan moet ik beginnen met te verklappen, dat
in 1924 of wellicht nog Iets eerder de Inspecteur, de
heer Dun, mij reeds in overweging gaf de stichting van
een nieuwe school te bevorderen. Vooral de gang en de
privaten voldeden niet meer aan redelijk te stellen
eischen. Het daarop volgend jaar was het de Commis
sie van Toezicht op het L.O., die den Raad verzocht het
daarheen te leiden, dat binnen enkele jaren tot nieuw
bouw zou worden overgegaan. Zij wees o.a. op den
gunstigen invloed, welke een nette inrichting op het
kind uitoefent.
Het Bestuur onderschreef dit volkomen, doch waar het
gemakkelijker is te vragen en te wenschen, dan het
geld te voteeren, meende het, waar het gebouw nog
hecht was, met het oog op de hooge bouwkosten, en de
lasten, weike de gemeente zouden drukken, de zaak
voorloopig te moeten aanzien.
Intusschen, nieuwe drang tot verbetering bleef niet
uit, ook ten behoeve van het onderwijs in lichamelijke
oefening. Het gymnastieklokaal bleek te klein en te on
hygiënisch en voor oefening moest een terrein worden
verschaft. Zoo stond het in 1929. Ged. Staten gaven niet
langer uitstel en de gemeente pachtte toen van de gym
nastiekvereniging voor f 200 's jaars het gebruik van
een niet bij de school gelegen sportterrein. Tevens werd
in beginsel tot verbouw der school besloten.
In een gesprek over een en ander, bij een bezoek aan
den heer en mevrouw Jb. Kaan, uitte ik de wenschelijk
heid van het verkrijgen van het aan de Doopsgezinde
gemeente toebehoorende achter de school gelegen wel
land. Het was toen de heer Kaan, die spontaan en met
volledige instemming van zijn vrouw verklaarde: ..Als de
gemeente dat land koopt, dan geef ik een gymnastiek
gebouw!"
Ik zal nu niet in extenso verhalen wat toen volgde.
In 't kort gezegd: Het Bestuur der Doopsgezinde ge
meente stond het land zij het dan niet voor weinig
aan de gemeente af. Het was een welwillendheid, welke
wij zeer op prijs stelden en waarvoor ik nu bij deze
gelegenheid nogmaals erkentelijkheid betuig.
Het Gemeentebestuur aanvaardde vervolgens de toe
zegging van den heer en mevrouw Kaan. Verbouwde
en ook nieuwe scholen elders werden bezichtigd. De
