AlKlttl Nitm-
GEESTELIJK LEVEN.
JAAR ERFDEEL
START-ACCU's
HEERENBAAI
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
tzeer belangrijk boek.
NIC. KAMP - NOORD - SCHAGEN.
verschaft U wolken van genot.
"fci
Zaterdag 28 November 1931.
SCHAGER
74ste Jaargang No. 8977
COURANT.
blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
en Zaterdag. Bij inzending tot '8 morgens 8 uur, worden Adver-
lién nng zooveel mogelijk in bel eerstuitkomond nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TIöN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
Inbegrepen). Grootere letters worden naar plnntsruimte berekend.
end,
dit artikel wil ik de aandacht der lezers ves
tigen op een boek van m.i. buitengewoon
groote beteekenis, geschreven door B. de
De titel van het boek is: „Vrede en daad". Het
Kgegeven te Arnhem bij Van Lochum Slaterus.
il een tweede deel volgen. De prijs is f2.45. Ik
dit eerste deel gelezen en onmiddellijk weer
zen en ik ben van plan om het voor den der-
keer te lezen, omdat ik niet alleen van den in-
aanteekeningen wensch te maken, maar om-
Ik dien inhoud zooveel mogelijk in mij wensch
nemen.
herinner mij, dat eens prof. van Mourik Broek
van de Ligt getuigde: alles wat deze man
ijlt, is belangwekkend.
inneer ik denk aan het vele, dat ik persoonlijk
de Ligt heb gelezen, dan moet ik erkennen,
dit professorale getuigenis volkomen juist is.
X thans verschenen boek bewijst dit opnieuw,
een boek! Welk een studie is daaraan voor
tgaan!
heb altijd een bijzondere voorliefde gehad voor
vat geschiedenis is en kan met het grootste ge-
gén mij in historiewerken verdiepen. Ik verbeeld
zelfs 't moge zonder ijdelheid worden ge-
d (lat ik aardig wat weet van hetgeen er in
eeuwen die achter ons liggen, op onze oude
JIs gebeurd. Toch is het boek van de Ligt mij
^openbaring geweest en heeft 't mij een nieu-
jkjieer zuiveren kijk gegeven op de geschiedenis,
Iraundacht gericht op een verschijnsel, dat de
1 p| de officieele geschiedschrijvers eenvoudig-
W®eren- verschijnsel is de directe actie te-
Wog.
i ondertitel gaf de Ligt dan ook: „Beginselen,
inis en strijdmethoden van de directe actie
iden oorlog."
»u over dit boek niet hebben geschreven,
Kr ik niet zeer diep doordrongen was van
Kt, dat het juist in onze dagen een zending, ik
prreigd om te zeggen een heilige zending heeft
m.*!Ien.
leven in een tijd, waarin méér dan ooit het
stuk „oorlog of vrede" aan de orde is. Te-
Men moet al buitengewoon kortzichtig zijn,
Wn niet opmerkt in welk een angstig kritieken
nd momenteel de menschheid verkeert. De
oorbereiding is over de gansche wereld zicht-
De economische oorlog is reeds in vollen gang.
serschillende staten bestrijden elkaar door
-"^hoogere tariefmuren op te richten. Wat zullen
folgen zijn, wanneer deze economische oorlog
-M*rscherpt tot een oorlog, die gevoerd zal wor-
fjjj* fct de nieuwste verdelgingsmiddelen? Het is
vaak gezegd, maar 't kan nooit te vaak wor-
*rhaald: de gevolgen zullen allernoodlottigst
de gansche menschheid. Een nieuwe we-
oordti
«doe
FEUILLETON
tb* |Ui< het Engelsch van Joseph Hockina.
was mijn schuld niet, antwoordde John Shaw-
p* zag met één oogopslag, dat voor deze dingen
.machines noodig zijn en nieuwe machines kosten
geld. Daarom moest ik u zonder resultaat laten
r ik 8eI°of, dta ik nu zaken met u zou
Wiiu0' 418 U m^n voorstel accepteerd.
■Za. dat dan? vroe8 Nancy geïnteresseerd.
L ®enigen tijd geleden met een jongen man in
komen. Dick Greenwood heet hij, die het met
en eens ia. Hij is niet rijk. maar bezit toch een
Kapitaal, en als we het met u eens kunnen
RBtf°Uden °°mPagnons willen worden,
fe «j. eens worden? vroeg Nancy verwon-
Plk ii llt daar dan mcc te maIten?
k*. nT»VClmaakt eerlÜk tegenover u zijn. U her
lik hM U Cen paar teekeningen bij mij achterl et.
li" it- n°10o!ste en belangrijkste vond, nietwaar?
^Ck Greenwo°d die ze even interes-
feL. 8 lk- u heeft geen plannen voor de
n etwaar? vroeg de man, u heeft zich aan
*«rbonden?
7 *feudd« het hoofd,
kr bh .mIss Trevanion, en hij schoof zijn stoel wat
UW teeken!ngcn zijn niet alledaagsch;
mihii v aparts bet beteekent eigenlijk: een
«ulttü Winnen- begrijpt u me? Ik zal u eerlijk
htttz rlX^?KOn: 428 Dlck Grenwood n ik ons plan
Hrtj' *tren alles wat wij bezitten, zoodat
1 de bo€l mislukt Maar we zUn er
*iare i*"* vertrouwen, dat we het publiek
o. als wij alleen het recht op de teekenin-
reldoorlog kan niet anders zijn dan een ramp, een
onafzienbaar groote ramp voor allen, voor de over
winnaars en voor de overwonnenen. Daarom moet
ieder weldenkendefcmoet ieder, in wien nog iets
gloort van waarachtige menschelijkheid, in het he
den zich bezig houden met de vraag „oorlog of vre
de" en met die andere vraag, welke er onverbrekelijk
mede is verbonden „militairisme of geen militai
risme".
Ik kan het ook anders zeggen door mij aldus uit
te drukken: de werkelijkheid om ons heen, dwingt
ons om te kiezen tusschen de twee groote beginselen
geweld of rede.
En nu verschijnt het boek van de LigL Dit boek
mè.g niet verdwijnen onder den vloed van lectuur,
welke zonder ophouden maar doorstroomt en waar
uit duizenden het werkelijk waardevolle niet kun
nen vinden.
Want dit boek toont ons daL wat in onze dagen
steeds krachtiger tot uiting komt, n.i. het daad
werkelijk verzet tegen den oorlog, niet een
verschijnsel is, dat nu pas opkomt, maar een eeuwen
oud verschijnsel (waaraan de officieele geschied
schrijvers geen aandacht schonken) moet worden
genoemd. En dan ligt de gevolgtrekking voor de
hand, dat er ook inderdaad in het hart der mensch
heid aanwezig is het verlangen naar vrede.
Hierin schuilt de groote waarde van dit boek, dat
het den oorlogsbestrijders geloof schenkt en ver
trouwen in de uiteindelijke overwinning van de idéé,
waarvoor zij kampen. Want die idéé heeft reeds
eeuwen en eeuweh'Tang geleefd, is blijven leven on
danks alle vervolging, waaraan zij, die haar verwer
kelijkten, bloot hebben gestaan.
Die idéé leeft nóg en grooter dan ooit wordt de
kans dat zij zich gaat verwerkelijken.
Langzaam, maar met groote zekerheid dringt bij
de volken het besef door, dat zij bedrogen worden
en misleid door hun geestelijke en wereldlijke auto
riteiten, wanneer deze zeggen dat oorlogen gevoerd
worden in hun belang. De volken gaan doorzién,
(ach, eindelijk en nog lang niet algemeen!) dat zij al
léén belang hebben bij den vrede en daarom komt
het oeroude vredesverlangen krachtiger in hen op,
zoekend naar de middelen om het militairisme en
den oorlog te boven te komen.
Het is de groote verdienste van de Ligt, dat hij
door diepgaande critische bestudeering der ge
schiedenis in staat is geweest onweerlegbaar, want
zorgvuldig gedocumenteerd, aan te toonen hoe bij
alle volken sinds menschenheugenis dit vredesver-
Door fabriek GEFORMEERDE
en GELADEN
voor eik type auto, met garantie ff 22.50.
gen bezitten. Als wy uw werk nemen, zouden we de
groot© firma's uit Londen en andere steden kunnen
verzekeren, dat wij alleen het recht hadden, die ont
werpen te voeren. Maar u zoudt zioh dan moeten ver
binden voor geen andere firma teekeningen te maken.
Het hart van het meisje sloeg met groote slagen. Dit
was inderdaad een bewijs, dat haar werk waarde had.
Dat Is dus uw voorstel? bracht ze eindelyk met
moeite uit.
Gedeelteiyk wel.
Wat is dan het overige?
Het overige klinkt misschien minder aangenaam.
Zooals ik u zei, wagen Dick Grenwood en ik alles wat
we bezitten. En het kan maanden, jaren duren voor
we een vast afzetgebied gevonden hebben voor deze
goederen en ondcrlusschen zitten we op zware lasten.
Dat begrijp ik.
Daarom kunnen wij u den eersten tijd geen hoog
salaris aanbieden.
Dus ik moet me verbinden voor u te werken tegen
een laag salaris?
Zoo staan de zaken. Ik wil absoluut eerlijk met u
praten, miss Trevanion. We willen het alleen-recht
hebben van uw ontwerpen, wat u heeft geteekcr.d zoo
lang u in Leeds was en wat u nog zult teekenen gedu
rende de volgende twee jaar. Maar we kunnen u niet
meer beloven dan honderd pond voor het eerste jaar
en misschien ook voor het tweede.
Nancy keek bedrukt. Ze moest Mary Judson twee
pond per week betalen voor koet en inwoning en ze
bedachL dat haar drie honderd pond al aardig ge
slonken waren.
Ik heb het onaangename eerst verteld, ging Shaw-
cross voort. Ik weet dat het cen onmogelijk laag
salaris is en ik heb lang geaarzeld voor ik het u durfde
zeggen, maar er is een andere kant aan de zaak. Zoo
dra we zullen slagen, deelt u mede in ons succes.
Dat is heel vaag.
Dat moet ik toegeven. Maar ik zal het u uitleggen.
We beloven u honderd pond per jaar om te begmnsn,
maar als we aan het eind van het Jaar byvoorbeeld
duizend pond overhouden, zullen we u daarvan tien
Ook voor U
is deze fraaie Imit Oud-zilveren
Tabakstrommel gratis beschikbaar!
U ontvangt haar bij aanVoop van een haH-pond
DE Echte Friesche Heeren-Baai vanaf 65 cL
per 7* pond.
Vraag nog heden Uw WinVelier een half-pond
D E Echte Friesche Heeren-Baai in deze fraaie
trommel f
ECHTE FRIESCHE
20-50CT. PERONS
langen zich geuit heeft. En in-tragisch doet het aan,
wanneer hij tegelijkertijd er op wijst, hoe de offi
cieele kerk altoos heeft gestaan aan den kant der
machthebbers en der grooten der aarde, om met
deze heerschers tezamen den wil tot den vrede te
breken door...... uitroeiing, moord.
En er zijn bladzijden in de Ligt's boek, die ons
door een sobere welsprekendheid geweldig ont
roeren.
Zoo vertelt hij ons van de Albigenzen in Zuid-
Frankrijk, tegenstanders van den oorlog en hoe ze
werden vervolgd en eindigt met te zeggen „ze werden
uitgeroeid".
Hij vertelt van de vredelievende Katharen: „uit
geroeid".
Van de volgelingen van Ortlieb van Straatsburg:
„uitgemoord".
De volgelingen van Pertus van Bruys: „wegge-
moord".
procent geven. Ik heb een klein ontwerp bij me: wilt u
het even doorlezen? Het is een schema van het voor
stel; we hebben vertrouwen in uw en In ons werk,
kunt u dat vertrouwen declen?
Nancy keek het papier zorgvuldig door. Het was een
overeenkomst voor twee Jaar; gedurende dien tijd ver
bond ze zich uitsluitend te werken voor de firma
Shawcross en Greenwood. Ze zou een minimum salaris
van 100 pond genieten, maar als de zaken succes had
den. zou het salaris verhoogd worden in evenredigheid
met de verdiensten. Als b.v. de winst vier duizend pond
per jaar bedroeg, zou ze een salaris van vyfhonderd
pond ontvangen.
Wat vindt u ervan? vroeg Shawcross na een lange
stilte.
Het meisje bewaarde het stilzwijgen. Als ze thuis ge
woond had, zou ze het voorste! direct aangenomen
hebben, maar ze moest twee pond per week betalen
aan Mary Judson en dat zou elke penny van haar
salaris opslokken. Ze zou geen cent bezitten voor zak
geld en kleeren; dus was het inderdaad een onaanne
melijk aanbod. Ze dacht er aan, dat haar vader duizen
den en duizenden had uitgegeven voor haar opvoeding,
en dat het salaris dat haar werd aangeboden niet ge
noeg was om van te leven. Het was vernederend en
ze voelde er veel voor om kort en goed te weigeren.
Bovendien, wat zou er van haar geliefkoosd plan ko
men op die manier? Ze was haar nieuw leven begon
nen met het idee om Trevanion Court terug te koopen,
en tot nu toe had ze nog niets bereikL
En toch wilde ze niet weigeren. Ze dacht er aan, dat
ze acht maanden lang geen penny had verdiend. Gedu-
renden dien tyd had ze moeten uitgeven zonder iets
er by te krijgen en ze had geen betere vooruitzichten
voor de toekomst. Als ze mr. Shawcross aanbod wei
gerde. had ze kans, dat ze elke penny die ze nog be
zat. zou interen. Honderd pond per jaar was tenminste
voldoende om te eten en cen dak boven haar hoofd te
hebben
Bovendien, als de firma zou slagen, als haar teeken-
werk bekend zou worden, dan zou ze deelen in de winsL
en na twee jaar zou ze vry zijn en contracten kunnen
I
En wij staken een oogenblik de lectuur en peia-
zen en wij voelen, hoe in ons groeit het besef om het
werk van al die uitgeroeiden voort te zetten, hoe
wij dwars tegen den wil van kerk en staat in moe
ten gaan om wat geleefd heeft in de harten dier
martelaren, opnieuw de wereld in te dragen, nü, nü,
waar de volken opnieuw dreigen te worden geworpen
in een vreeselijken oorlog.
Interessant is wat de L. ons mededeelt over de
Chineesche geschiedenis en hoe hij aanwijst daL on
der meer, reeds een man als Meng Tse in de vierde
eeuw vóór Christus leerde dat het militairisme uit
den booze is. Want, zeide deze Chinees: „Er zijn
menschen, die zeggen: ik kan goed troepen drillen,
ik kan goed veldslagen leveren! doch het zyn
groote misdadigers".
wy gaan op zijn tocht door de wereldgeschiedenis
met de L. mede naar het oude Indië. Van ongeveer
500 jaar voor Christus dateert het wetboek van Ma
maken met groote firma's.
Wat vindt u ervan? herhaalde mr. Shawcross op
nieuw.
Natuuriyk ben ik u dankbaar voor uw aanbod,
begon het meisje, maar... en ze bedacht wat Eiyah
Eriggs haar had gezegd den dag van haar vertrek: rHi
je ooit myn hulp of myn raad noodig hebL kon dan
maar by me.
Neemt u myn aanbod aan? vroeg de ander.
Moet ik meteen beslissing nemen?
Ik zou het liefste direct beginnen. Zooals ik u zei,
heb ik vertrouwen in uw werk en ik zou zoo gauw mo
gelijk willen beginnen.
Ik zal u binnen acht-en-veertig uur myn besluit
mededcelen, is dat goed?
Maar waarom wilt u wachten? U vertelde me dat
u zich met niemand verbonden had
Dat is zoo. maar dat contract teekencn beteekent
me binden voor twee jaar tegen een salaris A-aarvan
ik niet leven kan. Ik vind het heel vrlendeiyk van u,
maar u begrijpt, dat dit alles nieuw voor me is. 'crwjfl
u er al weken over hebt nagedacht. Ik kan niet zoo
maar een beslissing nemen. Ik moet eerst raad /ragen.
Maar u zult toch niemand onze plannen vertéllen?
vroeg Shawcross angstig.
Ik zal niets meer vertellen dan noodig is. antwoord
de hot meisje, en dan nog strikt vertrouweiyk.
Wien wilt u om raad vragen?
Mr. Eiyah Briggs.
John Shawcross keek nadenkend voor 2ich lit
Eiyah Briggs is een eeriyk man, zei hy. Als hij
belooft er niet over te spreken, kunt u hem gerust
alles vertellen wat lk u in vertrouwen heb gezegd. Maar
het moet onder de etrlkste geheimhouding gebeuren.
Direct nadat Shawcross was weggegaan, belde Nancy
Woodroyd op.
Met wie? vroeg de stem van Eiyah Briggs.
Ik ben het Nancy Trevanion.
Nancy. kind. zei de Yorkshlre-man, Je stem klinkt
me liefiyk in mijn ooren; waar ben je al dien lijd ge
weest? Waarom ben je zoo lang nletby ons geweest?