Alientm Nitiis-
Mitrttiiii- LaillHtllii,
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Uit het land van
Gandhi.
Het leven en streven
van Gandhi.
Waarschuwing aan
Tarwetelers.
DE „STANFRIES"
G E.L IC H T.
Opslagplaats van natrium
in de lucht gevlogen.
Doodelijk ongeval bij de
sterrit naar Monte-Carlo.
Onder een vrachtauto.
De verboden Carnavalsdag
te S i11 ar d.
sten fe.
iet aan.
wetge.
«ring u
>rincipi.
*«et om
ze waar
anvrage
^schen?
van op.
?de \-an
1 t 100.
schuldi.
arbank.
bouwers
erstand
Er wa«
liddelen
beschik-
Donderdag 21 Januari 1932.
SCEAGEB
75ste Jaargang No. 9007
EODRANT.
bij het Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
oordde, ^gg on Zaterdag Bij inzending tot s morgens 8 uur, woiden Adver
Het tentiën nog zooveel mogelijk in hel eerstultknmcnd nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23J30. INT. TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden fl.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TIcN van 1 tot 5 regels f0.85. iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen) Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
I had,
waj
koot
meente.
Ie, dat
n ver-
voor da
zooved
van dit 1
zal zijn.
weken
in d«
zullen
iet eind
hebben
iet kon-
?"ijk li
t wordt
jn spijt
gehad.
Bcomlti i
ad.
dit nummer bestaat uit twee bladen.
HET is een zeer typisch verschijnsel, dat Gandhi, die
tegen niets zoo sterk gekant is, als tegen per
sonen cultus, juist het voorwerp vormt van een
bijna goddelijke vereering. De velen, die hem
bezoeken deze om particuliere zaken met hem te be
spreken, anderen, wijl hun een kort interview met den
Mahadma werd toegestaan getuigen bijna elk van een
*eer verschillenden indruk, dien hun gastheer bij hen
Achterliet. Maar uiteenloopend als deze meeningen ook
mogen zijn. allen zijn het er onvoorwaardelijk over eens
dat in Gandhi een leidersnatuur van groote zuiverheid
en begaafdheid aanwezig is, die hem, tezamen met de
Wilskracht zijner overtuiging, tot een superieure per
soonlijkheid stempelen.
Wanneer de geliefde nationale leider met den trein ln
de klasse der armen het land doorkruist, of somtijds ook
in bedelaarsgewaad, de staf in de hand en barrevoets
Bieb met enkele getrouwen van dorp tot dorp begeeft,
verzamelen zich steeds weer groote massa's om hem
heen. Soms van duizenden en tienduizenden, die hem
langen tijd begeleiden en geduldig wachten op maar een
enkel woord uit den mond van den meester. Of zij ver
dringen zich in groote scharen om den wagen, waarin
hij reist, of het huls, waar hij zijn nachtlogles heeft ge
kozen. Vol enthousiasme zingt de menigte hem dan de
nationale liederen toe, meesttijds gevolgd door de over-
Winningskreet: „Mahadma Gandhi-ki-li-jal!" Als was hij
een heilige, ondernemen dc bewoners uit den omtrek
bedevaarten naar zijn verblijfplaats en de vuurpriesters
bidden voor zijn welzijn. Een bekend biograaf van Gan
dhi'a leven vertelt ons dan ook, dat de Engelsche ge
rechtsambtenaar Lloyd, die een der bitterste vijanden
van den Mahadma is, bij zijn gevangenneming heeft ver
klaard, dat het zeer wenschelijk was, niemand bij Gandhi
toe te laten, daar anders zijn cel zeer spoedig zou uit
groeien tot een Mecca voor de geheele wereld.
Een jeugdportret van Gandhi als advocaat
in Europeesch costuum.
Het kastenstelsel, dat met al zijn tradities, zijn stem
pel op de Hindoesche maatschappij heeft gedrukt, ver
deelt de bevolking in niet minder dan 84 verschillende
hoofdkasten, die op strenge wijze van elkaar zijn ge
scheiden. Zoo bijv. door het verbod om gemeenschappe
lijk den maaltijd te nuttigen, of onder elkaar te trouwen.
T>e handwerkslieden die hun werk zittend verrichten, mo
gen geen echtverbintenis aangaan met de handwerkers,
die grootere modellen vervaardigen, en dit staande doen.
Een zeer groot deel van het Indische volk bestaat uit
paria's, die door niemand mogen worden aangeraakt en
van wie zelfs het aanzien wordt geacht iemand te ver
ontreinigen.
Het moet dan ook wel een zeer invloedrijke geest zijn,
die deze in ontelbare confessioneele en sociale hokjes
gespletene maatschappij tot een geheel kan maken in
den strijd voor een ideaal, dat hij zelve heeft verkondigd.
Zooiets was alleen voor Gandhi weggelegd. Het enthou
siasme der armen wekte hij op, hetgeen niet uitsloot,
dat ook de rijke kooplieden hem hun gunst schonken.
Zoo kon het dan ook gebeuren, dat, toen Gandhi, ver
klaarde, dat het dragen van vreemde textielstoffen een
zonde was, en van de bevolking eischte, deze te vernieti
gen, onmiddellijk dit belangrijke bevel door het volk in
sl zijn geledingen werd opgevolgd. Met een geweldig elan
werden op alle publieke pleinen in de groote steden
brandstapels opgericht en ontelbare balen Engelsche
stoffen met plechtig ceremonieel verbrand.
Alleen een werkelijk groot mensch met een genialen
kijk op 's werelds zaken is in staat, om den anders zoo
kalmen Indieër tot dergelijke ingrijpende daden te bren
gen.
Mahadma Gandhi werd den 2den October 1869 gebo
ren. Als schooljongen komt hij onder den Invloed van
atheïstische elementen en wil hij zich reeds van de
godsdienst zijner ouders verwijderen. Zeer spoedig was
deze periode echter ten einde. Dan volgt z(jn studietijd
aan de Indische Middelbare school, waar hy naar
hij in een autobiografie meedeelt niets heeft gedaan
De gebeurtenissen, die zich den laats ton tijd
in Britsch Indlë hebben afgespeeld en nóg da
gelijks telkens weer berichten daarover ons be
reiken, heeft tot natuurlijk gevolg gehad, dat de
belangstelling van het krantenlezend publiek
zich meer op dat land het land van
Gandhi richt
In verband hiermee lijkt het ons wel van
eenig belang onze lezers eens nader over dit
land en zün problemen door middel van een vijf
tal artikelen, verduidelijkt door foto's ln te
Lichten. Het eerste artikel gaat hierbij.
om een goed handschrift te verkrijgen, een gebrek, dat
hem in zijn studententijd in Engeland nog dikwijls par
ten zou spelen. In 1887, wanneer hij reeds gehuwd is,
vertrekt hij naar Londen, om zich in de rechtsweten
schap te bekwamen, ofschoon hij zich liever aan de
studie der medicijnen had gewijd.
Alleen omdat zijn reeds overleden vader tijdens zijn
leven wel eens zijn afkeer over deze wetenschap had te
kennen gegeven, wijzigde hij zijn plan.
Al spoedig werd hij lid van de vegetarische studen
tenvereniging, waarin hij na eenigen tijd een rol van
beteekenis ging spelen ofschoon de eerste rede, die
hij daar hield, jammerlijk mislukte. Drie jaar later was
hij met zijn studies gereed en twee dagen reeds na den
dag van zijn laatste examen vertrok hij naar zijn moe
derland. waar hij in Bombay vriendschap sloot met
den dichter Rajachandra, en daar tevens zijn advocaten-
practijk ging opbouwen. Dezen tijd blijkt vooral zijn
groote waarheidsliefde Vele keeren heeft hij de uitvoe
ring van een opdracht gestaakt, wanneer hij merkte,
dat zijn cliënt hem onware gegevens had verschaft. Bij
elk geval dat hij te behandelen kreeg, bedong hij zich
dan ook te voren het recht, zich onmiddellijk terug te
trekken wanneer hij een dergelijke oneerlijkheid ge
waar werd.
Gandhi was ervan overtuigd, dat al het verkeerde
slechts door het goede kon worden ontwapend. Eén keer
werd er een aanslag op zijn leven gepleegd en meerde
re malen werd hij door het volk overvallen en 'geslagen
en gevangengenomen. Nooit echter was hij dezen tegan-
standers kwaad gezind. In de gevangenis hield hij zich
stipt aan de voorschriften en leerde zijn lotgenooten, de
cipiers als medemenschen te beschouwen.
In het programma van Gandhi door middel waarvan
de Mahadma zijn land van de vreemde overheer9cning
denkt te bevrijden, neemt de terugkeer naar het in-
heemsche spinnewiel, (de charkha) en de khaddar. Ce
katoenen stof. die vervaardigd wordt van garen dat met
de hand is gesponnen, een zeer groote plaats in. Sinds
zijn jeugd voert hij een ijverige agitatie om zijn land-
genooten ertoe te brengen, Inplaats van de vreemde,
in fabrieken vervaardigde kleedlngstoffen, zelf met
behulp van het handspinnewiel deze goederen te produ-
ceeren of ze te koopen van de Inheemsche industrie. De
bedoeling daarvan is de verheffing van den economi-
schen stand der enorme boerenmassa's in Britsch-
Indlë die tegenwoordig zoo laag Is, doordat de boeren
heel weinig land bezitten en derhalve gedurende een
groot deel van het jaar tot nietsdoen zijn veroordeeld.
De edele bevrijdlngsroep van Gandhi heeft de harten
van Groot-Indlë veroverd. Zij kwam in de steden der
rijken, maar drong ook door in de sloppen van wan
hoop en ellende. Vele meisjes graven hun verachte be
roepen op en begonnen te spinnen, evenals gevangenen
en verder het geheele Indische volk. Het spinnewiel dat
ook den Mahadma op al zijn reizen vergezelt, is het
nationale symbool bij uitnemendheid geworden, en naar
de meening van vele vooraanstaande Indiërs het wa
pen, waarmee eens zonder geweld of bloedvergieten het
land zal worden bevrijd. Hoe men ook oordeele over de
uitvoeringsmogelijkheid van zijn plannen, een feit Is dat
deze groote mensch weer vreugde heeft weten te bren
gen in zoovele menschenlevens; zeker ls het, dat hij
hun een ideaal heeft gegeven, waardoor ondanks alle
ellende, millloenen en nog eens millloenen stervelingen
een nieuw levensdoel hebben gevonden.
De Besturen der Gewestelijke Tarwe-Organisaties
voor Noord-IIolland en voor Zuid-Holland vestigen
door dit bericht nogmaals nadrukkelijk de aandacht
op het volstrekte verbod voor haar leden-aangeslo
tenen, van het koopen, vervoeren, of in voorraad heb
ben van buitenlandsche of binnenlandsche tanve, el
ders gegroeid dan op het bedrijf zelf.
Dit verbod geldt voor elke tarwe, welke niet op het
bedrijf waar ze ligt is gegroeid, hetzij dat men ze
noemt Binnenlandsche of Buitenlandsche, hetzij dat
ze is onvermengd, of vermengd met gerst of andere
producten.
Voor onvermengde tarwe zal als regel slechts van
dit verbod worden afgeweken, indien het betreft
z a a i t a r w e en minstens 2 dagen tevoren een ver-
voerbewijs is aangevraagd voor het te vervoeren aan
tal K.G. en dit bewijs ook is verstrekt.
Heeft men tarwe noodig voor voederdoelein
den, zoo zal geen vervoerbewijs worden verstrekt
dan nadat de grootte der behoefte is gebleken en
de tarwe vermengd is met minstens 30 gerst, ge
broken mais of rogge.
Steeds is dus een vervoerbewijs noodig van den
districtssccretaris. Dit is ook het geval voor vervoer
van tarwe vanaf het bedrijf.
Tegen overtreding zal streng worden opgetreden.
Een dag van mceizamen en in-
spannenden arbeid. Romp en
dek nog geheel in tact. De
ketel spoorloos verdwenen.
VAN DE LIJKEN DER SLACHTOFFERS NIETS
GEVONDEN.
De speciale V.D.-verslaggever telefoneerde hedenna-
ïniddag, 20 Januari, uit Stavoren:
Het gebeuren, waarnaar geheel Nederland verschei
dene dagen lang met spanning heeft uitgezien: Het
weer aan dc oppervlakte brengen van het wrak der
tijdens de reis van Amsterdam naar Harlingen op
de Zuiderzee vergane vrachtstoomboot „Stanfries IV",
van de N.V. Scheepvaart Maatschappij „Holland-
Friesland", is heden, dank zij de bijzonder gunstige
weersomstandigheden, na vele uren van ingespannen
en moeizamen arbeid een feit geworden.
Zooals men weet was de berging van het schip op
gedragen aan de finna Van der Tak te Rotterdam;
bij het na zooveel tegenspoed eindelijk met succes be
kroonde bergingswerk, dat onder leiding stond van
den heer Nieman, bedrijfschef van genoemde finna,
is gebruik gemaakt van de tot dit bedrijf behoorende
bergingsvaartuigen „Phyllis ITudson" en „Meermin",
van een bok met 25 ton hefvermogen en van een
bok van de N.V. Verschure en Co.'s Scheepswerf en
Machinefabriek van 60 ton hefvermogen, welke gis
teravond te 10 uur uit Amsterdam was vertrokken
naar de plaats van de ramp, welke, zooals bekend,
zich bevindt op het midden van de lijn, die men op
de kaart trekken kan van de Oostpunt van Wielin
gen naar Hindeloopen.
De groote moeilijkheid bij de berging was het feit,
dat de „Stanfries IV" mei de kiel naar boven lag,
waardoor zij eerst omgetrokken moest worden. Toen
dit geschiedt was. werd het schip door de beide bok
ken zoover gelicht, dat met de groote centrifugaal-
pomp van de „Phyllis Hudson" eerst het groote ruim
en daarna het machina- en ketelruim kon worden
leeggepompt.
Onderzoek in het schip.
Te ongeveer 5 uur in den middag was de „Stan
fries IV" drijvende en konden de verschillende aan
wezige deskundigen, o.w. de heer C. A. G. van der
Boom, Inspecteur voor de Scheepvaart te Amster
dam, een onderzoek aan boord instellen. Daarbij is
gebleken, dat de ingangskappen van de voor- en ach-
terlogiezen, alsmede alle luiken waren weggeslagen;
voorts, dat de groote lier bij de mast dwars bij het
dek horizontaal was afgebroken, welk lot ook de
mast zelfs, en wel bij den mastkoker, getroffen heeft.
Het zeil stond m top. een bewijs, dat het schip zei
lende was, toen de ramp geschiedde. Ook is komen
vast te staan, dat de „Stanfries IV" niet ten anker
is gegaan. De ankerketting was namelijk nit uitge-
loopen, terwijl de spil vast stond.
Wat er vernield is.
Uit het onderzoek aan boord van het schip bleek,
dat ingangskappen voor en achter, alsmede alle lui
ken weg zijn, dat de stoomlier van de ijzeren stoe
len en het dek is afgebroken.
Voor zoover viel na te ga an, waren de
lichamen van de opvarenden niet aan
boord; er is geen spoor van gevonden. Er is een
kleine mogelijkheid, dat zij nog hier of daar zijn be
dolven, doch waarschijnlijk is dit niet.
De ketel is geheel uit het schip verdwenen en ver
moedelijk door het eigen gewicht 7 ton uit het
schip gevallen.
Het merkwaardige is, dat de duikers op den zee
bodem geen spoor van den ketel hebben gevonden.
De licht dekplaten boven den ketel zijn omgebo
gen, als gevolg van den val van den ketel, welke de
koelkast, die ook verdwenen is, moet hebben mee
gesleurd.
In de kajuit en in het ruim heerschte een chaos,
hout is gezwollen *n ontzet. De machine stond nog
op haar plaats. Daar de buizen zeer verbogen en ver
nield waren, viel het niet vast te stellen, of de machi
ne op het oogenblik, dat het ongeluk gebeurde, draai
de of stond.
De oorzaak blijft een raadseL
Omtrent de oorzaak van de ramp heeft het onder
zoek nog geen zekerheid kunnen verschaffen. Een
onderstelling, meer voorloopig niet, is dat de kajuits-
kap is ingeslagen, waardoor er water in het schip is
gekomen, waardoor het slagzij is gaan maken, ver
der volgeloopen en gezonken. Uit'het feit, dat de
zeilen bijstonden, moet worden afgeleid, dat alle zeer
vlug in zijn werk is gegaan. Daar de ketel, de ijzeren
luiken en de niet-drijvende lading, niet onder het
schip zijn gevonden, is het vermoeden gerezen, dat
het niet op dezelfde plaats is omgeslagen gevonden.
Het zou dan na het omslaan, nog een eind zijn wegge
dreven door den stroom.
Misschien zal de oorzaak van deze ramp echter
nooit met zekerheid kunnen worden vastgesteld.
De duikers zullen op den bodem nog een nader
anderzoek instellen en daarna zal dc „Stanfries IV"
naar Amsterdam worden gesleept, om te dok' °n.
Wel is de schade zeer groot, maar herstel van iict
schip is mogelijk, daar dc romp onbeschadigd is.
(Voor bijzonderheden omtrent de lichting
van het wrak zie men nog de correspondentie
van een specialen verslaggever op de ie pa
gina, 2de Blad, van dit nummer.)
In een Noorsche fabriek. Door de over
stroomingen het natrium ontbrand.
Uit Bergen meldt Reuter dat te Vadheim tengevolge
van overstroomingen het water binnengedrongen is
in de opslagplaats van natrium (een zeer zacht me
taal) eener chemische fabriek.
Daar natrium ontbrandt als het met water in aan
raking komt, stond weldra de geheele opslagplaats
in vlammen, welke later ook op een tweede natrium-
opslagplaats oversloegen. De op het water drijvende
brandende natrium tastte ook de houtopslagplaats der
fabriek aan, die geheel in de asch gelegd werd.
Totdusver wordt geen melding gemaakt van hot
verlies aan menschenlevens; de materieele schade is
echter aanzienlijk.
Tal van personen brandwonden bekomen.
Nader wordt gemeld:
De brand kont na langdurige inspanning worden
bedwongen. Twee magazijnen met ongeveer 60 ton
natrium werden vernield, evenals een aantal klei
nere gebouwen en een deel der fabriek.
Verscheidene personen, die aan het reddingswerk
deelnamen, kregen brandwonden door den met gas
vermengden rook. Deze rook dreef in dichte wolken
naar de stad Vadheim zelf, op 2 km. afstand van de
fabriek, waar eveneens eenige personen er brand
wonden, met name in het gelaat, door kregen.
De verbinding met de plaats van den brand werd
bemoeilijkt door de omstandigheid dat de telefoonlei
dingen door een aardstorting vernield zijn. Deze aard
storting was veroorzaakt door het smelten van de
sneeuw in de bergen tengevolge van het zachte weer.
De auto van een Nederlandschen deelnemer
aangereden. Een der inzittenden gedood,
een ander gewond.
Een V.D.-telegram uit Lyon meldt, dat gisternacht de
auto van dr. Sprenger van Eyck, die deelneemt aan den
sterrit naar Monte Carlo, is verongelukt Voorzoover
bekend stond de wagen stil voor een bandenreparatie.
Een in groote vaart op den weg rijdenden auto is op den
stilstaanden wagen gereden met het gevolg dat twee
van de vier inzittende personen ernstig werden ge
wond, n.L jhr. Loten van Doelen-Grothe uit Lage
Vuursche en F. Rodrigo, directeur van Nefken's auto-
mobilebedrijf te Utrecht.
Beiden werden naar het ziekenhuis overgebracht,
waar jhr. Loten van Doelen-Grothe later is overleden.
Dr. Sprenger van Eyck uit Valkenburg en de chauf
feur F van Soeren bleven ongedeerd, Het ongeval had
plaats nabij Monte Lyar in de buurt van Avignon, ten
Zuiden van Lyon
Een bericht uit Busum, waar de familie Loten van
Doelen-Grothe woont, dat daar gisterochtend vroeg aan
gekomen is, bevestigt het bovenstaande.
Dr. van Eyck en de monteur stonden aan den weg
een band om te leggen. De heeren Grothe en Rodrigo
zaten in den stilstaanden wagen, toen deze van achte
ren ingereden werd door een met groote vaart aansnel
lenden auto. De heer Grothe zegt het bericht verder
was op slag dood. De heer Rodrigo is levensgevaarlijk
gewond.
Moeder en dochtertje bij het oversteken ge
grepen.
Gistermiddag wilde een dame, vergezeld van haar tien
jarig dochtertje het Stationsplein te Amsterdam over
steken.
Zij werden toen aangereden door een vrachtauto; bei
den kwam onder de wielen.
Een groot aantal voorbijgangers schoot te hulp en
bevrijdde de twee slachtoffers uit haar netelige positie.
Een geneesheer, die toevallig aanwezig was, legde een
voorloopig verband op de wonden, die zoowel de dame
als haar dochtertje hadden opgeloopen.
Verder constateerde hij, dat beiden vermoedelijk in
wendige kneuzingen hadden opgeloopen. De G. G. en
G. D. heeft moeder en dochter naar het Binnengasthuis
vervoerd.
Nieuwe relletjes in de stad. De menigte
met de gummistok uiteengedreven.
Het genomen raadsbesluit te Sittard om den Carna
valsdag te verbieden, houdt daar nog steeds de gemoede
ren druk bezig. Dinsdagavond verzamelden zich in de
straten van Sittard groote groepen belangstellenden en
belanghebbenden die naar aanleiding van het verbod
levendige gesprekken voerden. De# drukte concentreerde
zich voornamelijk aan het kruispunt Rijksweg-Voorstad,
alwaar de opgewondenheid hand over hand toenam. In
de late avonduren nam de menigte een demonstratieve
houding aan, zoodat de inmiddels versterkte politiemacht
moest ingrijpen en de massa met den gummistok uit
een trachtte te drijven. Dit mocht echter aanvankelijk
niet gelukken.
Tusschen politie en publiek hadden schermutselingen
plaats, waarbij rake klappen werden uitgedeeld. Door de
marechaussee verstrekt, gelukte het de menigte aan den
Rijksweg te verstrooien. Elven later echter herhaalden
zich dezelfde incidenten op het Marktplein. Den geheelen
avond bleef het nog onrustig in de stad. Bij de huizen
der voorstemmers had men politieposten geplaatst, om
te voorkomen, dat de ruiten voor de tweede maal stuk
zouden gegooid worden.
De toestand is zeer gespannen.
Men vreest voornamelijk voor de a.s. Carnavalsdagen,
waarbij het maskerade-verbod in werking treedt-