Een dag uit het leven van Hindenburg.
Zaterdag 12 Maart 1932
SCHAGER COURANT.
Vijfde blad. No. 9036
Tot het
Duitsche volk
Van acht aar tot den middag: arbeid!
Precies óm acht uur komt Hindenburg uit zijn
kamer. Als het weer het maar qenigszins toelaat,
maakt hij met zijn prachtigen herdershond „Rolf"
een wandeling door het uitgestrekte park. Hij gaat
blootshoofd en heeft een eenvoudige, donkere over
jas aan. Hindenburg heeft graag dat zijn kleinkin
deren hem op deze wandeling vergezellen. Als het
weer al te slecht is. laat Hindenburg zijn ontbijt in
de veranda brengen om zoodoende toch een beetje
frissche lucht te krijgen.
Onmiddellijk nadat de brievenbesteller Prawitz
heeft gebeld, wordt op een groot blad de particuliere
post binnengebracht Hierbij zijn een groot aantal
verzoekschriften, waarvan er dagelijks honderden
binnenkomen, en die nooit afgehandeld mogen wor
den, voordat de Rijkspresident ze heeft gezien.
Eén man en dagelijks duizend brieven...
In het bureau wérkt men ondertusschen met
koortsachtigen ijver aan het lezen en uitzoeken van
de post. Vroeger kwamen er ongeveer honderd brie
ven per dag binnen, maar in de laatste jaren is het
aantal tot duizend gestegen. Het zijn meest sollici
taties. raadgevingen, verzoekschriften, klachten en
verzoeken om gratie. De 33 beambten van de rijks
kanselarij hebben hun handen vol hiermee, want in
anderhalf uur moet alles klaar zijn.
Terwijl in de hall van het paleis de chef van het
protocol, Herr Balster, hardnekkige en ongowenschte
bezoekers op beleefde wijze de deur uitzet, betreedt
orn tien voor tien de staatssecretaris de studeerkamer
van den Rijkspresident. Onder zijn arm heeft hij een
actetasch, waarin de verslagen van de belangrijkste
gebeurtenissen en een uitvoerig werkprogramma
voor den geheelen dag zitten.
In de voorkamer wachten al ecnige bezoekers om
tot den Rijkspresident te worden toegelaten. Een
groote, zware deur scheidt hen van de werkkamer
van Mindenburg. Deze is, zooals alle kamers in dit
paleis, zoo eenvoudig mogelijk ingericht De donkere
meubels zijn zonder eonige versiering en een zijwand
wordt heelemaal ingenomen door een enorme boe
kenkast. Schuin voor het raam staat de schrijftafel
waarop reeds zoo menig belangrijk staatsstuk is on
derteekend. In een eenvoudige houten lijst hangt te
gen een rij boeken Ilindenburgs lijfspreuk, die hij
van zijn vader erfde. Op een vergeeld stuk papier
zijn met de hand de woorden geschreven: „Ora et
Labo ra". (Bid en werk).
RADIO-REDE VAN VON HINDENBURG.
„Ik kan niet gelooven, dat Dnitschland zal
wegzinken in binnenlandsche twisten
en burgeroorlog.'1
Donderdagavond heeft Rijkspresident Von Hinden
burg voor de radio de volgende toespraak tot het
Duitsche volk over zijn candidatuur gehouden:
„Dnitsche mannen en vronwen!
Toen mij zeven jaren geleden voor de eerste maal
de vraag werd gesteld mij voor Duitschlands hoogste
ambt ter beschikking te stellen, heb ik het nadrukke
lijk vermeden voor door partijen georganiseerde verga
deringen het woord te voeren en derhalve slechts
eenmaal per radio het geheele Duitsche volk toege
sproken. Thans nu mij ten tweeden male het presi
dentschap van het Duitsche Rijk wordt aangeboden,
wilde ik mij in den verkiezingsstrijd geheel afzijdig
houden. Het verloop van den strijd noodzaakt mij
evenwel uit deze terughoudendheid naar voren te ko
men en draadloos het geheele Duitsche Volk toe te
spreken. Want allen zullen uit mijn mond vernemen,
waarom ik de nieuwe candidatuur heb aangenomen.
Tegelijkertijd wil ik door deze toespraak bewijzen,
dat ik niet bereid ben de in den laatsten tijd over mij
verbreide onwaarheden onweersproken te laten. Een
politieke programredevoering wil ik derhalve niet
houden, omdat ik zulks niet noodig acht: Mijn leven
en mijn levenswerk zeggen U van mijn streven en
willen meer dan woorden kunnen doen.
Indien ik na rijp beraad besloten heb mij voor een
herkiezing ter beschikking te stollen, dan heb ik dat
slechts gedaan in het gevoel daarmede een vaderland-
sche plicht te vervullen. Indien ik geweigerd zou héb
ben, zou het gevaar bestaan dat bij de sterke partij-
versnippering, in het bizonder bij de oneenigheid der
rechterzijde bij de tweede stemming óf de candidaat
der radicale rechterzijde óf een der radicale linker
zijde to president van 't Duitsche Volk gekozen zou
worden. De verkiezing van een partijman, den ver
tegenwoordiger van een eenzijdige en extreme poli
tieke opvatting is en hierbij de meerderheid van het
Duitsche Volk tegen zich zou hebben, zou echter ons
vaderland in zware, niet te overziene moeilijkheden
hebben gebracht. Mijn plicht gebood mij zulks te ver
hinderen. Ik was mij daarbij er wel van bewust, dat
deze mijne beslissing door een deel mijner oude kie
zers, waaronder helaas menig ouden kameraad, zou
worden misverstaan en dat ik derhalve zou worden
bestreden. Doch ik wil liever persoonlijk aangevallen
worden dan dat ik zie dat ons Volk, dat in de laat
ste vijftien jaren zoo veel zwaars heeft verdragen, in
digd, wordt meestal de perschef aangediend, die den
president een overzicht geeft van den inhoud der
geheele Duitsche pers en van haar houding en stand
punt ten opzichte van de belangrijkste dagelijkscht.
gebeurtenissen.
Intusschen is het bezoekuur aangebroken en een
aantal bezoekers wachten reeds om tot den presi
dent te worden toegelaten. Diplomaten en vertegen
woordigers van economische belangen in binnen- en
buitenland bespreken met hem hun speciale wen-
schen. Dan volgt tusschen een en twee uur 's mid
dags een korte rustpoos. De maaltijden ten huize van
den president zijn zeer sober; Hindenburg is een
vijand van overdaad. Wanneer hij zoo nu en dan
eens een glas wijn of een sigaret savoureert, denkl
hij reeds aan luxe. Na afloop van den maaltijd rust
hij een half uur. hetwelk de president meestal door
brengt met een wandeling in het park.
Een welbesteede werkdag.
Berlijn.
DE Wilhelmstrasse in Berlijn is een oude, eer
waardige straat, een straat met traditie. Aan
weerszijden van den breeden rijweg staan
groote, deftige huizen, en statige gebouwen.
De Duitschcrs loopen even achteloos door deze straat
8ls door alle andere straten van de hoofdstad, maar
voor no. 73 heffen zij even het hoofd op of als zij een
oogenblik tijd hebben, blijven ze kijken voor het
hooge hek, waarachter het paleis ligt, waarin de eer
ste Duitsche staatsburger. Rijkspresident Von Hin
denburg woont. Dagelijks staan hier talloozc nieuws
gierigen voor het vlakke, grijze gebouw, in do hoop,
dat zij een glimp te zien zullen krijgen van den be
woner of van een andere beroemde persoon uit het
politieke leven.
's Morgens van zes tot acht
De dag van den Rijkspresident vangt 's morgens om
zes uur aan. Hij staat op zonder dat een wekker hem
met geweld uit zijn slaap behoeft te halen en zon
der hulp van een dienaar. Een ijzeren discipline heeft
zijn geheele leven beheerseht en daardoor is hij ge
wend aan een vaste dagindeeling. Het kleine lampje
op de bovenste verdieping kijkt eenzaam neer op
de uitgestorven Wilhelmstrasse. Op dit uur van den
dag verstoort geen wagen en geen voetganger de
stilte. Alleen do straatvegers zijn al aan het werk, en
begroeten met een enkelen roep den pojitieagentcn.
Het klinkt hol in de leoge straat en die enkele ge
luiden doen do doodsche stilte nog duidelijker uitko
men. De lantaarns branden nog in de schemering.
Een paar minuten over zes verschijnt een heer met
een politiehond en maakt een rondgang door den tuin,
het paleis en de bijgebouwen. Het is de huisinspecteur,
die zich ervan overtuigt, of alles wel in orde is.
Om kwart over zes komen snel de werkvrouwen
aangestapt. Een paleis van den Rijkspresident met
al zijn officicele zalen en kamers kan niet door één
dienstbode schoongehouden worden! Nu gaan ook de
eerste lichten in de naburige gebouwen, in de rijks
kanselarij, in het ministerie van buitenlandsche za
ken en het ministerie van landbouw aan. In het half
donker ziet men den standaard van den Rijkspresi
dent wapperen: een teeken, dat de president thuis
is.
Tusschen half zeven en zeven uur komen de eer
ste krantenbezorgers. Alle Berlijnsche dagbladen wor
den gebracht, orn van de bladen uit het Rijk en de
buitenlandsche kranten, die later in groote pakken
bezorgd worden, niet te spreken.
Van den domtoren weerklinken zeven zware sla
gen. Op dat oogenblik rijdt een bakkersjongen met
een witte muts en een witteja» en schoot op een fiets
het hek binnen. Aan den arm heeft hij een mandje,
vol met versche broodjes voor het geheele personeel.
Als hij met een leego mand terugrijdt, botst hij bijna
tegen een motorfiets. Een bode van den Pruisischcn
Landdag brengt de eerste stukken.
Om kwart over zeven komt de post. Hot is een
flink pakket en de belangrijkste post. Onmiddellijk
na do eerste bestelling verschijnt een bode met tele
grammen. Tegen acht uur verdwijnt een heer met
bolhoed, links en rechts groetend, die zijn collega
van den nachtdienst komt aflossen. Precies om kwart
voor acht is het geheele personeel aanwezig. Alle
secretarissen en secretaressen weten, dat hun chef
prijs stelt op de uiterste stiptheid!
Binnen- en buitenlandsche politiek.
Hindenburg knikt even met zijn grijs en waardig
hoofd en dan is hij reeds dadelijk verdiept in een
aantal dossiers en papieren. Vervolgens luistert hij
naar de vele berichten, die telegrafisch binnenkomen
van de Duitsche vertegenwoordigers bij de buiten
landsche mogendheden. Welke zijn de laatste poli
tieke gebeurtenissen en welke bcteekenis hebben zij
voor het politieke en economische leven van de
Duitsche Republiek en van de geheel wereld?
Daarna komt het tweede deel der besprekingen,
geheel gewijd aan de binnenlandsche politiek. Ook
voor alle betreffende vraagstukken groot of klein
De jongste opname van Rijkspresident Von Hindenburg, genomen tijdens een nandeling met
zijn kleinkinderen in den tuin van hei paleis ie Berlijn,
Ren ijzeren discipline heeft zijn geheele leven
beheerseht en daardoor is hij ge
wend aan een vaste dag
indeeling.
Na een bespreking met den President verlaat
Rijkskanselier Briining liet paleis.
Bekend is zijn uitspraak: „Wij moeten onze per
soonlijke meeningen, hoe zwaar dit ook mogo vallen,
op den achtergrond plaatsen. Alleen door eensgezin-
den arbeid kan het met Gods hulp gelukken, ons arm
Duitsch vaderland weer te voeren naar betere tij
den."
Het. verdere deel van den middag brengt niets dan
bezoeken, besprekingen, uiteenzettingen en wat dies
meer zij. Het komt slecht hoogst zelden voor, dat do
rijkspresident order geeft., eeen bezoekers meer toe te
laten. Meestal geschiedt dit, wanneer hij zich, door
niemand gestoord, wenscht to verdiepen in de studie
van belangrijke papieren en commentaren, diploma
tieke kwesties betreffende.
Des avonds half acht wordt de maaltijd gebruikt
en niet zelden komt het voor, dat deze tevens als ge
legenheid moet dienen om te voldoen aan maatschap
pelijke plichten. De grijze president is een zeer leven
dig, onderhoudend spreker. En ofschoon ook zijn in
tieme kennissen zijn humor op prijs weten te stellen,
is het toch een ieder bekend, dat de oude heer min
der spraakzaam wordt, wanneer zijn gaston zich niet
precies volgens de étiquette gedragen.
Dikwijls trekt Hindenburg zich na hot avondeten
nog in zijn werkkamer terug en tusschen half elf en
half twaalf kan men het licht op zijn kamer zien uit
gaan.
Dit is slechts een enkele dag uit zeer vele van een
rijk-geschakeerd, gevuld leven, dat, bowust van een
groote verantwoordelijkheid in dienst is gesteld van
het. vaderland. Het wel en wee van de republiek gaat
voor hem boven alles.
Be eerste burger van het RijkPaul Ludivig
Haiis von Boneckendorf unrl von Hindenburg
bij zijn dagelijksche nandeling in hel vork.
heeft de president een warme belangstelling Zeer
diepgaand houdt hij zich met iedere kwestig bezig en
eerst nadat hij de bijbehoorende archiefstukken
nauwkeurig heeft doorgelezen, geeft hij zijn toestem
ming tot een beslissing.
Gaat het over belangrijke vraagstukken, dan ver
zoekt hij telefonisch om een onderhoud met den mi
nister, tot wiens ressort zij behooren. Meestal wor
den deze besprekingen degelijks gehouden, direct
aansluitend op de voordracht van den staatssecre
taris.
Een belangrijk gebied van werkzaamheden is ook
de wetgeving. Ieder wetsontwerp, dat den rijksraad
en den rijksdag heeft doorloopen. moet door het mi
nisterie worden voorzien van een voorstel tot afkon
diging in bet staatsblad en in dezen vorm aan den
Rijkspresident worden aangeboden. Dit alles is werk
voor don zg. „stillen tijd". Maar hoe dikwijls ver
meldt het dagelijksch-programma nj?t een rit naar
den Rijksdag of het bezoek aan een tentoonstelling'
of het houden van een gedenkrede bij de onthulling
van een monument?
Steeds staat op de slaapkamer van de president
de kleine handkoffer gepakt, want in heel Duitsch
land kan men geen gewichtige gebeurtenis laten
voorbijgaan, zondrr de aanwezigheid van den hoog-
sten rijksambtenaar.
Nadat het onderhoud met de ministers is geëin-
Het paleis van den Rijkspresident in Berlijn,
Wilhelmslrasse 73. naar alle draden van de
Duitsche nolitiek samenkomen.