De nood der boeren.
Opnieuw een protest
vergadering te Alkmaar.
TEGEN' DE HANDELWIJZE
DER REGE RING.
800 boeren bijeen.
Italiaansch dorp in gevaar.
Sensationeel proces
in Engeland.
De zaal van „De Unie" te klein. - „Het Gulden
Vlies" er bijgehnurd.
(Van onzen eigen verslaggever.)
Zaterdagmiddag hield de Neutr. Bond van Boeren,
Land- en Tuinbouwers een zeer druk bezochte pro-
tesvergadering in „De Unie" te Alkmaar. De opkomst
was zelfs zoo groot, dat een zaal in „Het Gulden
Vlies" moest worden bijbehuurd.
De boeren moeten nog wakker ge-
schud worden.
De Voorzitter van den Bond, de heer A. Schermer
van Hoogkarspel, opende de vergadering met een
woord van welkom, er op wijzende, dat men de be
hoefte gevoelde om te protesteeren en de Regeering
te laten weten, wat er onder de tuinders leeft en dat
wij met kracht voor onze rechten durven opk<?men.
Voorzitter deelde mede, dat in „De Unie" 300 en in
„Het Gulden Vlies" 500 personen aanwezig waren.
Spr. rekende op de belangstelling der leden voor de
sprekers en op hunne medewerking. Spr. wees er
op, dat de Regeering er nog steeds op moet worden
gewezen dat een meer actieve handelspolitiek wordt
gevoerd. Men is echter nog steeds in gebreke gebleven
en drijft als het \yare den spot met onze verzoeken,
waarvan de behandeling van de spoorvrachttarieven
een bewijs is. Dit is aan een commissie in handen
gegeven, die het woord „spoed" zeker niet kent en
waarachter do Minister zich verschuilt. Nu is f700.000
beschikbaar gesteld, waarbij de gemeenten nog
130D.ÖÓÖ moeten voegen, waartoe vele gemeenten niet
in staat zijn. Dit moet toch ook weer door de bevol
king worden opgebracht. In Amsterdam wordt de
uttkeering aan werkloozen verhoogd van f7.000.000
op 12.000.000, daar is wel geld voor, doch de boeren
«lapen nog, die moeten nog wakker worden geschud.
Spr. roept hen toe te protesteeren en een mensch-
waardig bestaan te eischen. Het crediet is wel goed
geweest om een gedeelte der schulden te betalen,
maar voor levensonderhoud is niets overgebleven.
Laat men zich niet verblinden door de credieten.. Cre
diet is wel goed, doch naast steun. Er is 40 rail-
lioen voor steun aan aardappelen-, tarwe- en bieten
teelt gegeven, terwijl voor ons slechts f700.000 wordt
gegeven als crediet. De tuinbouw, een der steunpila
ren van den Nederlandschcn Staat, verkeert in nood.
doch de regeering doet net, of het niet zoo erg is. En
dat moeten wij niet dulden. Steekt het protest niet
•nder stoelen of banken. Laten we onze verlangens
hier bespreken en deze door een motie aan de re
geering kenbaar maken en niet rusten voor we steun
hebben ontvangen.
De sociale lasten niet langer te
dragen.
Hierna verkreeg de heer Veltrop van Beemster het
woord met het onderwerp „Sociale wetgeving". Spr.
vergeleek de opgekomen schare met een kudde vee
die voor een hevig onweer bij elkaar schuilt, alleen
met dit verschil, dat het redelooze vee wordt opge
jaagd en de mensch met zijn verstand wegen gaat
zoeken om uit dezen toestand vandaan te komen.
Dat is ook de taak dezer vergadering. Daarbij komt
allereerst de gedachte op do sociale wetgeving, die
zoo zwaar op ons drukt, in dezen tijd zelfs geweldig
zwaar. Ze worden onmogelijk te dragen en het gaat
ten koste van vrouw en kind, van eigen vleesch en
bloed, waarvan deze kosten worden betaald. Niet al
leen het zegeltjesplakken, maar ook de indirecte door
°ns op te brengen kosten, op de rekeningen der le
veranciers, van wat we in onze bedrijven noodig heb
ben. Alles wordt afgewenteld op onze schouders. Door
slechte organisatie kunnen wij dit niet verhalen op
den consument. Het is alleszins redelijk, dat, gezien
de belachelijk lage inkomens, de gemeenschap deze
lasten overneemt. Men wil dit echter niet aannemen,
doch wij moeten zelf macht vormen om dit te berei
den. Dat zal uitkomst geven. De arbeiders hebben
beter en eerder gevoeld en zijn beter op de hoogte ge
weest van hun belang en hebben zich georganiseerd.
IVe willen hun de voordeelen niet afnemen, doch de
betaling door den Staat laten geschieden, als het in
komen minder bedraagt dan f 1200 per jaar. We moe
ten het voorbeeld der arbeiders opvolgen. Spr. knoopte
er aan vast, dat men eerst dit voor elkaar wenschte
te brengen en daarna te verkrijgen dat ook de bou
wers die een inkomen van minder dan f1200 op ze
keren leeftijd voor deze sociale wetten in aanmerking
komen. De ouderen hebben hun reserve allemaal zien
wegvloeien en zien eiken dag de mogelijkheid op een
rustigen ouden dag minder worden. Die zullen an-
ers met een plaatsje in het armenhuis blij moeten
z>jn. Daarom moeten wij ons protest laten klinken en
aarbij zullen zich duizenden aansluiten. (Daverend
applaus.)
„Wij willen leven als mensch".
Vervolgens leidde de heer P. Hart van Koedijk het
onderwerp „Staatshypotheekbank" in, wat volgens
spr. geen gemakkelijke taak is. Spr. zal niet met
groote statistieken en mlllioenenlijsten komen, waar
op men zich blind staart, doch wilde de aanwezigen
leeren zien de bedoeling van de staatshypotheekbank.
Hoe deze wordt ingericht moet de regeering maar
zien, daar zijn knappe knoppen genoeg.
Spr. vroeg of men den weg van grootvader op va
der en van vader op zoon moest voortzetten Door el
kaar heeft men steeds een stuk brood kunnen ver
dienen met de bouwerij en hebben zij, die uiterst so
ber hebben geleefd, een reserve kunnen maken en
deze op naar hun meening veilige manier belegd in
landerijen en huizen, veelal met behulp van hypo
theek, welke in de tijden van hoog-conjunctuur ruim
werd gegeven. Daardoor kreeg men den grondhandel
en ging men tot landkoop over. Maar nu de crisis er
is met haar tekorten, is de grondhandel stopgezet en
kan men niet aan zijn reserve komen, want bij ve
len is er nog wel 'n boedhoudkundlg overschot. Dat is
nu de fout. De banken zijn zoo voorzichtig geworden,
dat men, al zet mon ook al op al, geen geld kan krij
gen. Men zit vast en vele jongeren, die pas zijn be
gonnen, slepen de ouden mee. Spr. noemde een voor
beeld, waarbij een bedrijf, dat boekhoudkundig een
overschot had van f30.000, word verkocht met een
opbrengst, waarmee het geheele kapitaal werd opge
slokt, en nog een tekort aangaf. Is dat geld opge
bruikt in het bedrijf? Dat geld was allemaal overge
spaard door menschen, die zeer hard hebben ge
werkt en voor wie geen vrije Zaterdagmiddag be
stond. Spr. wees er op, dat de credieten te Koedijk
nog niet werden verstrekt, omdat de gemeente geen
geld heeft. Als dat nog langer duurt worden we allen
tot bedelaars gemaakt
Spr. gaf verder een voorbeeld van den tijd toen een
akker werd verkocht voor een kip, later den tijd van
den normalen landprijs en de hoogconjunctuur, welke
we hebben gehad en gaf dit aan door een kringloop.
Volgens spr. zeide, dat men weer terug ging naai
den tijd van de kit We weten niet hoe het beter
moet worden. Deze weg deugt niet en als iets niet
deugt, dient iets anders te worden gezocht De reser
ve moet door den Staat worden beschermd door een
Staatshypotheekbank. Wij willen werken en leven,
maar leven als mensch. Door de snelle uitbreiding
der techniek zullen crisissen elkander sneller opvol
gen, z-eggen de geleerden, dus als dat waar is, zullen
we ook minder vette jaren krijgen. Dat moet niet on
derschat worden. Er zïjn er, die niot onder de crisis
lijden. Spr. stelde zich voor, dat menschen met een
inkomen van meer dan f 5000 wel iets voor de andere
klasse over zouden hobben.
Spr. stelde voor een motie aan te nemen met het
verzoek de inkomens van bovon de f5000 extra te be
lasten, waarvan de opbrengst komt ten bate van
de slachtoffers der crisis. Deze motie werd aange
nomen.
De Voorzitter heette den heer D. Kooiman, lid van
Ged. Staten, die inmiddels was aangekomen, harte
lijk welkom.
„Hebben we recht op steun?"
De heer N. Kaan van Oudkarspel sprak hierna over
„Hebben we recht op steun?" Spr. wees er op, dat
men vroeger deze crisis niet heeft gekend. Men heeft
altijd geleerd zichzelf te redden. Dat is iets den tuin
der eigen. Wat men meer verdiende dan noodig was,
behield men voor slochtere tijden. Er zijn wel ande
ren, maar de tuinder is in doorsnee een werkzaam
en zuinig man. Nu heeft men geen verdienste, maar
kost het nog geld toe. De spaarpenningen zijn inge
teerd en er zijn schulden gemaakt En allon hangen
san elkaar, want vader is borg, schoonvader is borg
en hopen dat het beter wordt. Doch we zien geen gat
meer. Men beroept zich nu op de Overheid en het is
billijk als aangetoond wordt, dat steun noodzakelijk
is. De tuinbouw staat te wankelen. Spr. herinnert
aan het kweekerscrediet, dat nog niet is afgelost.
Men denkt wel dat er geld wordt verdiend, doch de
beste jaren zijn nog maar broodjaren. Die uiterst so
ber leefden konden wat overhouden. Alle bedrijven
die levensvatbaar waren hebben meegeholpen het
algemeen belang te dienen. Credietinstellingen raken
er echter mee aan, terwijl de gemeenten er door de
verplichtingen van het Rijk ook mee aan raken. Er
is vuil aan de lucht en er moet iets gebeuren.
Steun? Wat is steun? Een bedrijf, dat steeds steun
noodig heeft is niet levensvatbaar meer. Onze be
drijven zijn wel levensvatbaar, doch het komt door
de moeilijke omstandighoden. Het is de bedoeling de
bedrijven in stand te houden. Dc steun in den vorm
van crediet moet weer terug en verhoogt den schul
denlast. Verschillende industriön rijn wel gesteund.
Een stoomvaartmaatschappij met een millioon, omdat
era 2600 gezinnen van leefden. De tuinbouw is echter
veel grooter en krijgt f700.000 crediet. Alles wordt
op de lange baan geschoven, zooals de verbetering
van het pachtstelsel en de toeslag op de kool, terwijl
men in de oorlogsjaren een wet in een week voor
elkaar had. We moeten aandringen en de regeoring
moet voldoende worden ingelicht. We vragen een zoo
danige bestaanszekerheid, dat men er zuinig van kan
komen. Het is toch noodzakelijk dat zooveel mogelijk
bedrijven op de been blijven tot den goeden tijd weer
komt.
Straks komen anders 50 der tuinders te vallen en
komen ten laste der gemeenschap of presenteeren zich
als arbeiders. Er is veel werk, maar het kan niet
worden gedaan. Er wordt veel gegeven, maar niet
aan de tuinders. Dc arbeider moet verzekerd zijn,
doch de patroon ook en er dient bij het sluiten van
handelsverdragen meer rekening te worden gehouden
met onze belangen.
Spr. wees er op, hoe weinig kunstmest er is ge
bruikt dit jaar. We hebben werkelijk recht op steun,
al is het dan in strijd met de heerschende opvatting.
Men dien den indruk te wekken, dat al gaat het ook
slecht, wij evengoed werken. Nu vragen we ook ons
deel. De stemming begint ook slechter te worden.
Hoe zal het met de thans aan den grond toever
trouwde aardappelen gaan? We weten het niet en
houden ons hart vast. Al gaat het weer niet, al zul
len onze rijen gedecimeerd worden, we zullen niet
wanhopen en volhouden tot het bittere eind.
Van den heer P. Zeeman, lid van Prov. Staten, was
een schrijven ingekomen met den wensch dat de ver
gadering mag slagen.
Het minimam-inkomen van f 1000
een premie op de luiheid.
De heer A. Hoogland van Sint Pancras zeide, dat
men recht had op steun, daar de tuinbouw een lands
belang is. Hoe moet ze echter worden verleend? Het
zal niet in alle opzichten rechtvaardig zijn voor al
len. Men zal niet weten wat ieder precies noodig
heeft. Steun naar het grondoppervlak kan niet. Dat
zou in de zakken der landeigenaren terecht komen
en niet in die der tuinders. Een minimumloon van
f 1000 noemde spr. een premie op de luiheid. Blijft
over een teeltpremie, b.v. een gegarandeerde prijs
voor een product waarvan de regcering het tekort
aanvult. Dit zal moeilijkheden met zich brengen,
doch aan de hand van de boeken van den betaal
meester zal het wel gaan. We moeten echter niet
over kleinigheden vallen en het groote doel voor
oogen houden, dat we een menschwaardig bestaan
krijgen. (Applaus.)
De regeering was wel actief in het
plakken, doch in het geven zijn ze
traag.
De heer J. Vlug van Noordscharwoude zeide, dat
een tornado over den tuinbouw heeft gewoed. Men
beeft steeds gewerkt en oen zelfstandig bestaan go-
had. De tuinbouw is steeds loonend geweest en men
heeft iets kunnen oversparen, tot nu de instorting is
gekomen. De prijzen zijn gedaald tot beneden produc
tieprijs. Men kan niet meer in zijn onderhoud voor
zien. Van hoogerhand is steeds zonderling met de
boeren omgesprongen en nu zullen we bij de regee
ring moeten aankloppen om steun. Zoo ver is het
reeds gekomen. Ook zij die eenigne weerstand kon
den bicden, zien den grond onder hunne voeten ver
dwijnen De landei gen zijn in waarde gedaald, zx>o-
dat veel verloren is gegaan. De hypotheekboeren zijn
heelemaal naar dc maan. Er zullen straks heel wat
slachtoffers zijn. We moeten ons krachtig vérweren.
Ook wijzelf hebben schuld aan deze crisis, we heb
ben te veel aan de heeron overgelaten. De boer was
gelukkig achter z'n koeien of op z'n land. De regee
ring was wel actief in het plukken, doch in het ge
ven zijn ze traag. Er is een kluif toegeworpen, maar
het is geen vette en de merg heeft do regeering er al
uitgezogen. Er is 300 millioen aan armonzorg besteed
en wat voor de tuinders? De toegelegde toeslag op
kool is wel van de baan. Dat is dumping tegenover
het buitenland, zeggen ze. Het financieel voordeel van
de credieten is alleen de rente die niet behoeft te
worden betaald. F 2.000.000 tegen 5 is f 100.000, dus
een steun van f 100.000 voor 20000 wagons is f 5 per
wagon van 10.000 K.G. of vijf cent per 100 K.G. Voor
waar een mooie tegemoetkomingHet is veel belo
ven, weinig geven, doet den boer in armoe leven.
Zoo'n voorstel durft men den arbeiders niet te doen.
Die bedanken daar wel voor. Die regeeringscommis-
sies kunnen het ook mooi doen. Deze hebben geadvi
seerd, dat de kool, welke door de klok liep, geen
menschenvoedsel was, terwijl toch de veilingen geen
groenten veilen, die niet voor gebruik geschikt zijn.
Spr. hoopte niet, dat het zoover zou komen, dat men
met de klauw en de wieder naar Den Haag moest om
te eischen.
Boeren en tuinders vcreenigt U en eischt Uw recht
en dat het lied weerklinke: „De Boeren hebben het
overwonnen", hiermee eindigde spr. zijn rede.
De heer C. Beets te Koedijk sprak er zijn ongenoe
gen over uit, dat men niet met het Boerencomité
wilde samenwerken en noemde als voorbeeld de ge
heelonthouders van verschillende politieke richting.
Men moet de politiek opzij zetten en eensgezind op
treden en den Minister aan z'n jas vasthouden. Dat
we revolutionnair worden is hun schuld. Spr. wees er
op, dat de aardappelen onbemest den grond zijn in
gegaan, wat toch niet moest voorkomen.
De heer Jb. de Vries van Sint Pancars feliciteerde
het Hoofdbestuur met deze vergadering. Spr. had
graag de vrouwen meegenomen, die dan eens kon
den vertellen hoe ze eiken koer den bakker en krui
denier doorsturen moeten, omdat zo geen geld heb
ben. Spr. had groot respect voor die vrouwen. In
1914'18 hebben wij gezorgd voor het Ned. volk en
gaf de regeering elke week f700.000 aan scheepvaart
maatschappijen wier schepen in Amerika werden
vastgehouden. Wij krijgen nu zoo'n bedrag in den
vorm van crodiet over het heele jaar. Minister de
Geer wordt toch royaal, zeide spr., want hij wil 20
millioen aan de Nederlandsche Bonk geven voor de
preciatie van het pond sterling. Aan de aandeelhou
ders, die jaarlijksch 11 dividend krijgen. Maar dat
zal wel komen, omdat de meeste oandcelhouders on
der de regeringspersonen zitten. De grondwaarde in
Nederland is f8 milliard en de hypotheek daarop be
draagt 4 milliard. Het land is de helft teruggeloopen,
dus is er niets over. Spr. stelde voor adhaesie te be
tuigen aan het voorstel van Van den Berg om alle
betalingen op te schorten, waarmee ook veel faillis
sementen in den tuinbouw zouden kunnen worden
voorkomen.
De heer Jb. Kramer van Zuidscharwoude hoopte,
dat de Bond zou doorgaan. Vroeger miste men den
moed om strijd te voeren en de L.G.C. is de plaats
niet om strijd te voeren, wordt er gezegd. Spr. hoopte
dat er den volgenden keer 4 zalen vol waren als het
nodig was. Spr. haalde het bezoek van de heeren
P. Slot en P. Klant aan bij den Minister en zeide dat
men moest vasthouden cn zich niet laten afschepen.
Het is geen Individueel belang, doch het tuinbouwbe-
lang en indirect het belang van den staat.
Uit de vergadering werd spr. toegeroepen: Kom je
uit Zuidscharwoude? Doe je burgemeester dan een
compliment voor zijn sympathieke handelwijze.
De heer Schouten van Harenkarspel wees er op, dat
zijn gemeente niet klaar kon komen met het geld
voor dc credieten, zoodat nog niets was uitgekeerd.
Spr. hoopte op den steun van den heer Kooiman, wien
hij vroeg bij de regeering voor te dragen een rege
ling hiervoor te treffen.
Tenslotte vroeg de heer De Weerdt van Nederhorst
den Berg het woord. Spr. zeide, dat dc opkomst ge
tuigde dat de nood groot is. Er is veel over gespro
ken, maar dat weten we allemaal wel. Er is te wei
nig over middelen gesproken. In onze veilingsorga
nisatie, waar een groote bestuurstafel is, waarachter
de heeren, die klaar maken, wat er moet worden ge
daan, kan men daarmee niet voort. Men is terugge
deinsd voor middelen om tot oplossing te komen en
men heeft de oorzaken van de crisis niet onderzocht.
Alleen het vergaderingbezoek helpt niet voor steun.
Men moet ook in de dorpen propaganda maken cn
actie voeren. Spr. heeft eenige boeren uit Duitsch-
land gesproken, maar daar is het nog véél slechter.
We zijn dan nog lang niet aan de grens. De regeering
>:aL het echter laten gaan, als niets wordt gedaan. Ze
moeten het uit benauwdheid geven en men zal het
hen met moeite moeten ontrukken. Men moot volhou
den en schouder aan schouder staan.
Een motie.
De Voorzitter stelde voor, de motie van den heer
Hart aan te vullen, dat ook de vermogens van meer
dan f 100.000 onder die belasting vallen.
Vervolgens werd de volgende motie aangenomen:
De vergadering van den Neutr. Bond van
Boeren, Land- en Tuinbouwers, gehoord de be
sprekingen, van oordeel zijnde, dat het onmoge
lijk is bij de geweldige verliezen, door Land- en
Tuinbouw de laatste jaren geleden, op deze
wijze hunne bedrijven in stand te houden, keu
ren ten sterkste af de houding in deze tot dus-
verro door de Ned. Regeering aangenomen, de
schriele maatregelen ten opzichte van de Noord-
Holl. tuinders getroffen, welke voor deze cate
gorie slechts beteekent een verhooging van den
reeds veel te zwaren schuldenlast, terwijl in
geen enkel opzicht daadwerkelijken steun van
flirfke beteekenis tot heden wordt verstrekt
Hoewel erkentelijk voor den niet terug te be
talen steun aan den landbouw verleend, gevoe
len wij tuinders ons echter bij dezen verbouw
geheel ten achter gesteld. Wijst op de vele las
ten welke de mobilisatiejaren land- en tuin
bouw werden opgelegd, hoe in een week tijd
vele wetsontwerpen tot stand kwamen, waar
van land- en tuinbouw geweldige financieele
nadeelen ondervonden en nog buitengewone be
lastingen bovendien.
Laakt daarom ten zeerste, dat, terwijl land
en tuinbouw in grooten nood verkeeren, alle
aanvragen tot verleenen van steun verhuizen
naar langzaam werkende commissies en het
maanden duurt eer eenig wetsontwerp tot
stand komt.
Protesteert ten sterkste tegen de handelwijze
van den Minister en eischt de land- en tuin
bouw een vluggere afdoening van zaken dien
aangaande en een meer rechtvaardige steün-
verleening.
Hierna sloot de Voorzitter dc vergadering met een
woord van dank tot den heer Kooiman de sprekers en
de vergadering.
Een demonstratie door de stad kon niet doorgaan,
daar geen toestemming van de politie werd ver
kregen.
Dreigt in ondergrondsche ruimten te verzin
ken. Reeds 16 huizen ingestort.
V. D. verneemt uit Napels:
Santo Stefano. een der alleroudste dorpen van Italië
verkeert ln gevaar, te verzinken in ondergrondsche
ruimten, waarboven de fundamenten gelegd zijn. Tijdens
het afgeloopen weekend z\jn reeds 16 huizen ineenge
stort. Men vreeat, dat een groot gedeelte van de stad
gevaar loopt een gelijk lot te ondergaan. Soldaten en
brandweerlieden zijn heden den geheelen dag in touw
geweest om de 2000 inwoners van de verzinkende stad
in veiligheid te brengen.
Naar het schijnt, zijn de rotsen onder de stad in den
loop der eeuwen door infiltratie van water meer ea
meer uitgehold.
Een zondig geestelijke.
Een Engelsche geestelijke is bij de kerkelijke overheid
aangeklaagd wegens onzedelijk gedrag. De man maakte
er zijn werk van jonge meisjes te Londen, die het breede
pad waren opgegaan of dreigden op te gaan, te redden.
Hij deed zulks echter op min oorbare wijze, vandaar d«
klachten. De zaak wordt nu behandeld voor een consis
torie-hof. Zij is al eenige dagen aan den gang en de
belangstelling ervoor is geweldig. De bladen wijden er
dubbele pagina's aan en zelfs een ernstig blad als de
Times'bevat verslagen van drie kolom. De zaak wordt
dan ook terdege uitgeplozen; geen bijzonderheid, al is
die nog zoo onsmakelijk, wordt den lezer bespaard. Als
de behandeling van de zaak zoo doorgaat, kan het nog
wel een maand duren. Dat geeft de News Chronicle in
een hoofdartikel de vraag in de pen of zulks nu wel
noodig is. Afgezien van de mérites van het geval zelf,
waarover het ongepast zou zijn zich nu, hangende de
zaak, uit te spreken, zal niemand kunnen ontkennen,
dat deze zaak den godsdienst en al wat daarmee samen
hangt, onmetelijk schaadt. Recht moet gedaan worden
en ernstige misstanden dienen in het algemeen belang
te worden onderdrukt. Maar het blad zou gedacht heb
ben, dat het publiek belang evenzeer elschte, dat de
zaak zoo summier mogelijk behandeld werd; om nog
maar te zwijgen van het belang der betrokken partijen,
voor wie elke dag meer aan kosten beteekent, die hoog
en ten slótte zelfs geweldig hoog moeten worden.
