11(11111 Nieuws-
Het zweefvliegkamp te Egmond a. Zee.
Bij den dood van ex-koning Manuel.
\WcHol
lle«m-'haOS1
i\i\e»
it
V
ai
BERTILS
Uitgevers: N.V. ?.h, TRAPMAN Co., Schagen.
Officieele opening.
De schuld zijner familie.
letten op ,1 1
Dinsdag 5 Juli 1932.
SCHAKER
75ste Jaargang No. 9100
COURANT.
■Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkoraend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f 0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno«
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
EERSTE BLAD
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
TOESTEL NEERGESTORT. DE VLIEGER
ONGEDEERD.
(Van een specialen verslaggever).
Zaterdag 2 Juli werd te Egmond aan Zee het zweef
vliegkamp van de Koninklijke Ned. Vereeniging voor
Luchtvaart officieel geopend.
Alvorens hierover een en ander mede te deelen,
meenen wc goed te doen het zweefvliegen bij u te
introduceeren met een korte inleiding.
Ruim twee jaren geleden deed de zweefvliegerij
haar intrede in, Nederland. Is het verkeer door de
lucht uit een oogpunt van sport van recenten datum
het zweefvliegen mogen we zeker wel betitelen als
de jongste tak van sport.
Als voormannen van deze sport mogen we noemen
de heeren von Hemert en Slot, die deze luchtsport in
Holland hebben gebracht. Een klein aantal enthou
siasten richtte dan vóór twee jaar te Den Haag op de
Eerste Nederlandsche Zweefclub.
Het eerste oefenterrein vond men bij Noordwijker-
hout. Meer en meer won de zweefvliegsport aan po
pulariteit in ons vaderland. Mede dank zij intense
propaganda, werd belangstelling allerwege gewekt en
weldra werd een landelijke vereeniging geboren.
In 1931 werden er twee kampen gehouden, n.1. te
Egmond aan Zee en te Teriet bij Arnhem.
Uit ondervinding is gebleken, dat de zweefvliegerij
het meest zal zijn gebaat bij flinke plaatselijke groe
pen, die landelijk vercenigd zijn in de Commissie voor
het zweefvliegen. Bij voorkeur wil men werken in
groepsverband. Dat een kamp daartoe veel kan bij
dragen is alleszins begrijpelijk en, zoo kwam men er
toe wederom een kamp te houden te Egmond aan
Zee. Dit kamp nu, dat zal Huren tot half September
cn waar men onder deskundige leiding in 't zweef
vliegen zich kan bekwamen, werd Zaterdag 2 Juli
officieel geopend.
De kampeerders verblijven in een pension te Eg
mond aan Zee, waarop de Commissie beslag wist te
leggen. De pensionprijs bedraagt f2.per persoon
per dag, het lesgeld voor leden cn groepen f 15.per
week (niet-leden f 18.50.)
De officieele opening.
Het anders zoo rustige dorpje Egmand aan Zee
was alzoo het middelpunt van veler belangstelling.
De trams voerden vele personen aan, terwijl de auto's
daarnevens tal van genoodigden aanreden.
Zoo was om half vier het badhotel „Zeezicht" met
een groot aantal genoodigden gevuld.
Het eerst nam Dr. Ir. Van der Maas, Secretaris van
de Commissie het woord, die allen 't welkom toeriep,
en zijn verheugenis er over uitsprak, dat zoovelen
aan de uitnoodiging hadden gehoor gegeven, om hier
tegenwoordig te zijn. Hierna volgde de openingsrede
van den wnd. Voorzitter der Koninklijke Nederland
sche Vereeniging voor Luchtvaart: Jhr. I. L. van den
Berch van Heemstede, die het volgende sprak:
Dames en Heeren.
Wederom zijn wij hier tezamen trekomen om ons te
oefenen en verder te bekwamen in het zweven.
Dank zij de zoo gulle gastvrijheid der familie Six
■welke door ons hoogelijk gewaa deerd wordt, dank
zij den welwillenden steun en medewerking der au
toriteiten, in het bijzonder van den Luchtvaartdienst
van het Ministerie van Waterstaat, welke wij op zeer
hoogen prijs stellen, kan het Zweefkamp ter zelfde
plaatse als verleden jaar gehouden worden, een
plaats, welke bewezen heeft uitermate voor het doel
geschikt te zijn.
Dit maal wordt het kamp gehouden onder de
auspiciën der Koninklijke Nederlandsche Vereeni
ging voor Luchtvaart, welke de organisatie ervan toe
vertrouwde aan hare Commissie voor het Zweefvlie
gen.
Deze commissie heeft zich op uitmuntende wijze
van hare taak gekweten en ik zg hare leden, die
«ich zooveel moeite getroost hebben, daarvoor har
telijk dank.
Onze Vereeniging, welke den 19en October a.s. haar
25-jarig bestaan herdenkt, heeft steeds onze natio
nale luchtvaart naar de mate harer krachten ge
steund en geleid en het is overbodig hier te verkla
ren, dat zij haar volle aandacht wijdt aan het zwe
ven. Vandaar, dat zij het wenschelijk en noodig ge
oordeeld heeft eenheid te brengen, ook in dit be
langrijke onderdeel der luchtvaart en dat het haar
aangenaam is geweest dit kamp te kunnen hebben
tot stand brengen.
Zweven, Dames en Heeren, is niet slechts een aan
gename, maar tevens een leerrijke sport. Op de hem
eigen heldere en prettige wijze, heeft verleden jaar
voor onze Vereeniging Professor Georgi uit Darm-
■tadt uiteengezet en met lichtbeelden verduidelijkt
wat.met zweven bereikt kan worden, welke weten
schappelijke vraagstukken er door opgelost kunnen
worden.
Hier te lande zijn wij nog niet zoo ver. Vandaar
dat een aantal zweefvliegtuigen in dit kamp van
Duitschen oorsprong zijn. Het verheugt mij echter
hier ook een toestel van Nederlandsch maaksel te
zien, dat zoo goed als geheel in de werkplaatsen
van de Amsterdamsche Vereeniging voor Vliegtuig-
houw gemaakt is.
Gaarne breng ik hier een woord van hulde aan
deze vereeniging voor haar kranige prestatie.
Zoo is dan nu alles gereed om de beoefenaren van
het zweven in het kamp te ontvangen. Onder de des
kundige leiding van den heer Wendling. leeraar in
het zweefvliegen te Stuttgart, zullen naar ik hoop,
velen, evenals verleden jaar hun eerste schreden
zetten op de ladder dezer sport, en zullen zij, die
reeds het zweven machtig zijn, zich verder in die
sport bekwamen.
Het kamp 1931 heeft slechts aangename herinne
ringen achtergelaten. Ik hoop, dat zulks ook het ge
val zal zijn met dit kamp.
Of deze wensch in vervulling zal gaan, hangt in
hoofdzaak van Uzelf af. Dames en Heeren. Het is aan
U de sfeer te scheppen welke onontbeerlijk is voor
een opgewekt en prettig kampleven Weest bezield
met dAt gevoel van saamhoorigheid, welke de sport
maakt tot een zeer gewichtig onderdeel van hét
maatschappelijk leven.
Laten wij hier allen, samengekomen uit zoo ver
schillende plaatsen en kringen, ons één gevoelen:
Zwevers.
Laten wij, gedachtig aan het aloude gezegde: „Con-
cordia res parvae crescunt". hetgeen vrij vertaald wil
zeggen: „Eendracht maakt sterk", ons in de komen
de dagen geheel geven aan de zweefsport, dan zal
ook dit kamp de verwachtingen, welke wij ervan
koesteren, niet beschamen.
Met den hartgrondige» wensch. dal U allen daartoe
zult medewerken, met den wensch dat ook wat de
weersomstandigheden betreft het kamp een volle
dig succes moge worden, verklaar ik het voor ge
opend.
Vervolgens deelde Dr. Ir. van der Maas mede, dat
na de thee met het toestel PH 20 eenige sprongen
zouden worden gemaakt. Dank bracht spreker aan
het gemeentebestuur van Egmond en aan de Kon.
Ned. Ver. voor Luchtvaart voor al den steun en hulp
tot den dag van heden ondervonden. Ook aan het
adres van de V.V.V., Egmond en de Mij. Zeebad-Eg-
mond werden woorden van dank geuit.
Vervolgens nam de burgemeester van Egmond het
woord, die zeide in het zweefvliegen voordeel te
zien voor zijn gemeente. Spreker wenschte veel succes
aan dit plan toe.
Nadat nog enkele sprekers gelukwenschen hadden
aangeboden vertrok het gezelschap naar het zweef
vliegkamp, dat in de duinen is gelegen.
De demonstratie. Het toestel stort neer.
Honderden kijklustigen waren samen gestroomd
om het zweefvliegen te aanschouwen. Nadat de'voor
bereidende maatregelen waren beëindigd, nam de
Duitsche instructeur. Herr Wendling. uit Stuttgart
op het toestel plaats Een 20-tal Delftsche studenten
trok het toestel uit den ruststand en weldra zagen de
aanwezigen het zweefvliegtoestcl 2 fraaie bochten
beschrijven boven strand en duin op een hoogte van
pl.m. 40 Meter. Nog wilde de heer Wendling een
bocht maken, maar plotseling daalde het toestel
sterk en kwam met tamelijke vaart tegen de duin
helling aan. Een hevig gekraak hoorde men; ontzet
ting greep allen aan Gelukkig werd de vlieger on
gedeerd aangetroffen naast het deerlijk verminkte
toestel. Onbekendheid met het terrein moet oorzaak
zijn van dit ongeval Direct werd 't reservetoestel
gemonteerd, maar een vlucht mochten we niet mee>*
zien. Zoo eindigde deze eerste middag van 't zweef
vliegkamp te Egmond aan Zee. Toch ging men huis
waarts vol enthousiasme voor de jonge sport,
het zweefvliegen, dat ongetwijfeld aan populariteit
zal winnen.
Gaby Deslys, de schoone danseres, was
tenslotte de droppel, die den emmer
deed overloopen.
Twee koningen Manuel hebben op den troon van
Portugal gezeten, Manuel de Groote. die van 1495 tot
1521 regeerde en onder wien Portugal zijn Indische
bezittingen, Ceylon, de Molukken en Noord-Afrika
verwierf en Manuel II, die na een regeering van 2V£
jaar van den troon vervallen werd verklaard en Za
terdag 2 Juli, zooals elders, reeds in dit nummer ge
meld, plotseling tengevolge van een ernstige keelaan
doening te Londen is gestorven.
Op 18-jarigen leeftijd, in Februari 1908, werd hij
plotseling aan de regeering geroepen, waarop hij al
lerminst was voorbereid. Zijn vader Don Carlos I en
zijn oudste broeder, kroonprins Louis Philips, wer
den door de kogels van een anarchist, doodelijk ge
troffen. Slechts een sterke hand zou Portugal ook op
den duur nog voor de Braganza's hebben kunnen be
houden de jonge Manuel bezat die echter niet en
noch zijn moeder, Doscha Amelia, noch zijn grootmoe
der, de koningin-moeder Doscha Maria-Pia, zijn bei
de intiemste raadgeefsters, beiden verbitterd en be
laden met schulden, waren degenen, die hem konden
helpen. Door verkiezingsknoeierijen meenden zij het
constituoneele koningschap te kunnen redden, doch
bereikten daardoor niej. anders dan de grootste ver
bittering in leger cn vloot. Voor niet minder clan 27
millioen stond de kroon in het krijt bij het volk, dat
voorschot op voorschot op do civiele lijst had gegeven;
Manuel loste niets van die geweldige schuld in, ver
grootte haar daarentegen zelfs. Dertien politieke par
tijen in den vooroorlogstijd een zeer aanzienlijk
aantal, zij het dan ook, dat dit getal thans sterk is
gestegen verlaagden elkaar in de achting van het
volk, de kroon, inplaats van met het parlementarisme
tegelijkertijd zich zelf te helpen, keek toe. Schandalen
en uitbuitingen waren aan dc orde van den dag. het
rechtelooze volk droeg den koning geen achting meer
toe, daar hij deze schandalen met zijn naam dekte,
door, evenals zijn vader, zijn oogen te sluiten voor de
omgekochte grootwaardi&heidsbekleeders, ja hun
zelfs stilzwijgend toe te staan, niet alleen de steek
penningen aan te nemen, maar zelfs het koninklijke
stempel op de kwitanties te gebruiken.
Zoo moest de jonge koning wel dc zondenbok wor
den voor alles, wat zijn vader verzuimd had. Hij stond
voor de keus: hervorming of revolutie, maar vond het
gemakkelijker alles bij het oude te laten en toonde
zich achteraf, toen de revolutie uitbrak, ten zeerste
verbaasd. Later is gebleken, dat hij zoo ongeveer de
eenige is geweest, wien de revolutie verrast heeft: zijn
moeder had reeds wekenlang te voren haar geheele
vermogen naar Frankrijk en Engeland in veiligheid
laten brengen.
Er was nog slechts een enkele droppol noodig om
den emmer te doen overloopen en deze laatste drop
pel heette Gaby Deslys. Zij was een danseres van
ongekende schoonheid en deze schoonheid vergoedde
haar, wat zij aan danskunst te kort kwam. In het
Théatre des Capucines te Parijs, waar Manuel haar
in 19Q9 leerde kennen, kwam het immers meer op
HEI GEHAVENDE ZWEEFVLIEGTUIG WORDT GEBORGEN.
Wat U ook voert, beproef 814 dagen onze
Opfokvoeders en Kunstkorrels en U verkrijgt
beteren groei der kuikens; méér en grooter
kwalitcitseieren, daar vischmeel is vermeden;
sterker eierschalen, lager voederkosten (het
ei kost nog geen 1% ct. aan voeder), eenvou
diger voedering, gezonder en sterker dieren met
meer weerstandsvermogen.
Prijzen per 50 K.G. vrij spoor/boot Adam.
Bertels' Crisis Opfokvoer Nr. 1 f6.15
volledig dagrantsoen v. kuikens v. 1—30 dagen
Kuiken droogvoederbak in iederen zak gratis.
Bertels' Crisis Opfokkorrel Nr. 2 f 5.25
volledig dagrantsoen v. kuikens v. 4—8 weken.
Na 8 weken uitsluitend Kunstkorrel No. 1
Bertels' Crisis KuDStkorrel No. 1
22 °/0 eiwit, 6 °/0 vet. volledig dagrantsoen
v. losloopende kippen op de boerderij f4.50
Berteis' Crisis Kunstkorrel No. 2
28 °/0 eiwit, 6 vet, Ochtendvoeder voor hen
die nog graan wenschen bij te voeren; op
verzoek ook in meelvormf 4.75
(Gem. graan bevat slechts 12% eiwit en vet).
Bertels' Kunstkorrel B. f 6.-
volledig dagrantsoen voor kuikens na 8
weken en voor kippen in rennen.
Bertels' Kunstkorrel G. f 5.25
volledig dagrantsoen voor kuikens na 8
weken en v. kippen met beperkten grasuitloop.
Bertels' sierlijke Oranje voederbak
toereikend voor 25 kippen, per stuk fl.50
Brochure pluimvee en eierlijsten gratis.
Bestel bij Uw leverancier in Uwe plaats;
indien daar niet voorradig direct a.d. fabriek.
Weigert namaak, let op ons Loodje!
Oliefabrieken N.V., Amsterdam.
welgevormdheid van de beenen aan, dan op het
kunnen en later heeft zij haar optreden in alle
groote variétés van Europa slechts te danken gehad
aan het feit, dat zij eens hei kostbare liefje van Ma
nuel was geweest, aan wie hij tenslotte zelfs zijn val
heeft te wijten.
In Februari 1910 kwam zij te Iissabon om aan een
weldadigheidsconcert mede te werken; nam haar in
trek in het Palasthotel, tegenover "het paleis van
Manuel en ergerde de vrome Portugeezen ten zeerste
door haar even dikwijls herhaalde als ongegeneerde
bezoeken aan het koninklijk slot. De buitengewone
geschenken, die de verliefde koning haar gaf, deden
het hunneen doffe, gistende woede maakte zich
van het volk meester, welke nog slechts een aanlei
ding noodig had. om los te breken. Dat Gaby Deslys
in Augustus 1910 den volkomen geruineerden ko
ning verliet, veranderde, daar het geheim bleef, niets
aan de zaak.
De aanleiding kwam merkwaardigerwijze, toen de
schoone Gaby juist in Wcenen danste. Den 3en Oc
tober doodde een officier den beroemden psychiater
en gedelegeerde Bombardia; ieder hield hem voor
een door de Kroon gehuurden moordenaar, de storm
brak los. In den avond van 4 October hadden in Li^
sabon tal van straatgevechten plaats, den 5en Octo
ber was de stad geheel door militairen bezet, de
vloot beschoot het koninklijk paleis, de koning en
zijn moeder vluchtten naar Canias en vandaar naar
Gibraltar, waar zij zich onder Engelands bescher
ming stelden. De republiek werd uitgeroepen en
merkwaardige speling van het lot de eerste staat
die haar reeds den Gen October officieel erkende,
was hetzelfde Engeland, dat Manuel opnam. Dat was
het einde van de dynastie van het huis Braganza,
dat slechts iets meer dan vijftig jaar over Portugal
heeft gehoerscht.
Of Manuel er op gerekend heeft, zich in de armen
van de schoone Gabys over den ontrouw van zijn
volk te troosten, is niet bekend. H?eft hij dit werke
lijk gedaan, dan is hij wel zeer teleurgesteld, zij is
nooit tot hem teruggekeerd. Zij was zelfs harteloos
genoeg om zich tegenover een journalist, die haar
den oen October in de garderobe van het Wiener
Apollo-theater interviewde, als volgt te uiten: „Het
is zoo eigenlijk beter voor den jongen man; hij zal
zich veel gelukkiger voelen, nu hij niet meer ge
kweld wordt door politieke zorgen en beangst be
hoeft te zijn voor aanslagen van zijn tegenstanders".
Zij schijnt het poppetje op den troon goed te hebben
doorschouwd.
In 1913 huwde Manuel Prinses Victoria von Ho-
henzollern-Sigmaringen; hij legde een zeldzaam kost
bare collectie Portugeesche boeken en manuscripten
aan. Hij heeft nooit meer een poging gedaan, om op
den Portugeeschen troop terug te komen.
Overigens was de val van Manuel nog. wat velen
niet zullen weten, de aanleiding tot den eersten
grooten triomf van de draadlooze telegrafie. In de
haven van Lissabon toch lag het Duitsche stoom
schip „Kap Blanco", een der eerste schepen die van
een draadlooze telegrafie-inrichting waren voorzien
en dit schip gelukte het, terwijl overigens geen en
kel bericht uit de bezette stad was te verkrijgen, in
verbinding te komen met Marseille en voortdurend
telegrammen te geven over het verloop der evolutie.