lliutii Nitus-
De verkiezingen voor den Duitschen Rijksdag
BEITELS
Geen meerderheid van de
Nationaal-Socialisten.
Vergelijkende cijfers.
eeï ^aoo'A
VvvcM^
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Winst voor de communisten.
Dinsdag 2 Augustus 1932.
SCIACEl
75ste Jaargang No. 9116
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
jjtentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTENJ
TIëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno,
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend1.'
Wel zijn de Nazi's thans de sterkste
partij in de plaats der
Sociaal-Democraten.
BERLIJN, 1 Augustus:
Volgens de niet-officieele berekening zijn bij een
totaal aantal stemmen van rond 36.687.000 voor den
nieuwen Rijksdag te verdeelen 607 zetels. Wel is
waar zijn de cijfers nog niet officieel, doch men
neemt aan, dat de nieuwe Rijksdag als volgt zal zijn
samengesteld.
Sociaal-Democraten
133
(136)
Nationaal-Socialisten
230
(110)
Communisten
89
(78)
Centrum
75
(69)
Duitsch Nationalen
37
(42)
Duitsche Volkspartij
7
(27)
Economische Partij
2
(21)
Staatspartij
4
(1«)
Beiersche Volkspartij
22
(19)
Landvolk
2
(16)
Chr. Sociale Volksdienst
4
(14)
Duitsche Boerenpartij
2
(4)
Wijnbouwers
2
(3)
De cijfers tusschen haakjes geven de samenstelling
yan den vorigen Rijksdag weer.
De opkomst der kiezers was nagenoeg gelijk aan
die bij de laatste Presidentsverkiezing en bedroeg
8L2
Een rechtsche coalitie, bestaande uit Nationaal-So-
eialisten, Dnitsch Nationalen, Economische Partij,
Landvolk, Christelijk Socialen en Wijnbouwers, zon
dus slechts beschikken over 283 stemmen, tegenover
een oppositie van 324 stemmen. De partijen van de
coalitie van Weimar met inbegrip van de Beiersche
Volkspartij zouden tezamen 235 stemmen kannen
uitbrengen.
Volgens de voorloopig-officieele telling zijn uitge
bracht 36.845.279 stemmen, als volgt over de partijen
verdeeld:
Sociaal-Democraten
Nationaal-Socialisten
Communisten
Centrum
Duitsch Nationalen
Duitsche Volkspartij
Economische partij
Staatspartij
Beiersche Volkspartij
Landvolk
.Chr. Soc. Volksdienst
iVolksrechtpartij
Duitsche Boerenpartij
Landbond
Duitsch Hannoveranen
Soc. Arb. Partij
Rad. Middenstand
Andere partijen
7.951245
13 732.777
5.278.094
4.586.501
2.172.941
434.548
146.061
371.378
1.190.453
91.234
364.749
40.887
137.081
96.859
46.873
72.169
87 333
122.246
(24.3
(37.4
(14,3
(12,2
6
1,1
0,4
1
2,8
Zooals de cijfers zich laten aanzien, staat het wel
vast, dat de Nationaal-Socialisten in den nieuwen
Rijksdag zeker niet over een meerderheid zullen
kunnen beschikken. Zij hebben niet meer dan ruim
37 van het totaal aantal stemmen gekregen. De
Duitsch-Nationalen brengen het niet verder dan 6
zoodat beide partijen tezamen evenmin over een
meerderheid zullen beschikken. Zonder medewerking
van het Centrum zal het voor de Nationaal-Socialis
ten ook in het Rijk, zooals het na de verkiezingen in
Pruisen het geval was, niet mogelijk zijn een parle
mentaire regeering te vormen. Bovendien zullen zij
in den nieuwen Rijksdag een slechts weinig ver
zwakte sociaal-democratische fractie en waarschijn
lijk een belangrijk versterkte communistische frac
tie tegenover zich. vinden.
i rnWian?eer we de stemmencijfors nagaan, die gedu-
rendei den loop van Zondag bekend werden gemaakt,
aan bleek daar reeds uit, dat de toestand zich in
aet algemeen in het land ontwikkelde, zooais reeds
kon worden geconstateerd, toen niet meer dan onge
veer de helft van de stemmencijfers bekend was.
Het was al van te voren te voorzien, en volgens
bovenstaande cijfers is dit juist gebleken, dat de
strijd zou paan tusschen vijf groote partijen, de Na
tionaal-Socialisten. de Sociaal-Democraten, de Com
munisten. het Centrum en de Duitsch Nationalen.
Alle andere partijen leden ernstige verliezen, waarbij
de Beiersche Volkspartij nog een gunstige uitzon
dering maakt.
In den nieuwen Rijksdag zal de partij van Hitler
de Nationaal-Socialisten thans de sterkste frac
tie zijn en hiermede de plaats van de Sociaal-Demo
craten innemen, die dit voorheen waren.
Belangwekkend zijn de cijfers uit Oost-Pruisen,
waar de sociaal-democraten ongeveer 27 000 stemmen
zijn achteruit gegaan, de Nazi's ruim 20.000 stem
men en de Communisten ruim 44 000 stemmen heb
ben gewonnen sinds de Landdagverkiczingen.
De Nationaal-Socialisten beschikken dus thans
over 229 zetels, dus 119 meer dan in den ouden Rijks
dag. doch zeker minder dan zij zelf hadden ver
wacht.
In vele districten zijn zij in vergelijking met de
Rijksdagverkiezingen van 1930 belangrijk in stern-
aantal gestegen, hetgeen ook te verwachten was,
doch in vergelijking friet de jongste Landdagverkie
zingen belangrijk in stemmenaantal achteruit ge
gaan. Deze achteruitgang is niet plaatselijk, doch
doet zich zoowel voor in Koningsbergen als bijv. in
Duisburg-Hamborn.
De sociaal-democraten zijn over het algemeen vrij
belangrijk in stemmenaantal achteruit gegaan, verge
leken bij de Rijksdagverkiezingen van September
1930, doch bij de Landdagverkiezingen zijn zij bijna
overal, op sommige plaatsen zelfs belangrijk, in stem
menaantal gestegen.
Een bijzondere vooruitgang hebben bijna overal
de Communisten geboekt. Weliswaar het meest in de
steden, waar de aanhang der Communisten het
grootst is, doch ook op het platteland is de commu
nistische aanhang belangrijk versterkt.
Het Centrum komt nagenoeg overal sterker te voor
schijn, zoowel in vergelijking met de Rijksdagverkic-
zingen van September 1930 als in vergelijking met
de Landdagverkiezingen.
De Duitsch-Nationalen hebben het er nog goed af
gebracht, en het schijnt, dat de aanhangers van Hu-
genberg, die hem bij de Landdagverkiezingen in den
steek hebben gelaten en naar de Nationaal-Socialis
ten zijn overgcloopcn, voor een gedeelte zijn terugge
keerd. Bovendien zal Hugenberg heel wat stemmen
hebben gekregen, van de Duitsche Volkspartij, de
Economische Partij en de Staatspartij die bijna over
al geweldige verliezen hebben geleden, hier en daar
tot een kwart of zelfs tot één tiende 'Economische
Partij) van het stemmenaantal der vorige Rijksdag
verkiezingen zijn gedaald.
Verschillende botsingen in het
Rijk, waarbij verscheidene perso
nen werden gedood.
Hoewel de verkiezingen zelf voor zoover tot nu toe
bekend nergens door ernstige incidenten zijn gestoord,
hebben in den loop van den nacht in verschillende ge
deelten van het Rijk ernstige botsingen plaats gehad,
waarbij verscheidene personen werden gedood.
In de steden van het Roergebied is het hedenmorgen
rustig gebleven. In den afgeloopen nacht echter heb
ben te Essen botsingen plaats gehad. In een der bui
tenwijken ontstond door tot nu toe onbekende oorzaak
een schietpartij, waarbij een 34-jarige communist en een
20-jarige nationaal-socialist ernstig gewond werden.
Twee Schupo's die in de nabijheid woonden en zich in
verband met de schietpartij op straat begaven, werden»
eveneens getroffen. Zij beantwoordden het vuur, waar
door een 18-jarige nationaal-socialist een dood el ijk schot
in het hoofd kreeg. Eerst toen de politie versterking
had gekregen, kon de orde worden hersteld.
In een andere straat te Essen werden nat. ionaal-soci
alisten door communisten overvallen, waarbij eenige na-
tionaal-socialisten gewond werden. Twee communisten
werden in arrest gesteld.
Voor de vierde maal in dit jaar is dus het Duit
sche volk naar de stembus gegaan, tot het doen van
een uitspraak, die in alle op 'chten belangrijker was
dan de drie r dit jaar gehouden verkiezingen,
n.1. de verkiezingen voor het Presidentschap en de
Landdagverkiezing. .1 in Pruisen e^ een aantal an
dere staten. Niet ïinder dan 44.5 millioen stemge
rechtigde Duitsche staatsburgers en staatsburgeressen
stonden Zondag voor een moeilijke beslissing en na
de opwindende gebeurtenissen, welke den laatsten
tijd in Pruisen hadden plaats gevonden, viel het
moeilijk te voorspellen, well.e tendenz 2eze verkiezin
gen voor den Rijksdag zouden laten zien. Te ver
wachten was in ic 'er geval, dat de feelneming aan
de verkiezingen zeer groot zou zijn, wellicht nog
grooter dan die voor het presidentschap op 13 Maart
j.1., toen 862 van de kiezers is opgekomen. Bij de
tvveede stemming daalde het percentage tot 83.5
Bij de laatste verkiezingen voor den Duitschen Rijks
dag van 14 September 1930 was 82 der kiezers
opgekomen.
Bij de verkiezing voor den Rijksdag in Duitsch-
land wordt aan elke 60.000 uitgebrachte stemmen een
zetel toegewezen. De thans ontbonden Rijksdag, ge
kozen op 14 September 1930, telde 577 .etels, die als
volgt over de partijen waren verdeeld:
Partijen: Aantal afgevaardigden:
Bij bijeenkomen Bij ontbinding
v. d. Rijksdag: v. d. Rijksag:
Sociaal-Democraten
Nat.-Socialisten
Communisten
Centrum
Duitse Nationalen
Duitsche Volkspartij
Economische Partij
Beiersche Volkspartij
Duitsche Landvolk
Württ. Boeren- en Wijnbou
wers (Landbond)
Duitsche Staatspartij
Chr. Soc. Volksdienst
Conserv. Volkspartij
Duitsch Hannoveranen
Volksnat. Rijksver.
Duitsche Boerenpartij
Soc. Arbeiders Partij
Bij geen fractie aangesl.
Uit bovenstaand staatje zien we dus, dat geduren
de de afgeloopen zittingsperiode van twee jaar de
volgende veranderingen in de samenstelling van den
Rijksdag plaats vonden:
De Sociaal-Democraten hebben zes afgevaardigden
aan de S.A.P. en een afgevaardigde aan de Commu
nisten verleren. De Nationaal-Socialistische Fractie
werd gedurende de zittingsperiode met drie afgevaar
digden van de Duitsche Landvolk Partij versterkt. De
versterking van het Centrum spruit voort uit het
overloopen van een lid der Economische Partij, ter
wijl de Duitsch-Nationalen een afgevaardigde van de
Duitsche Volkspartij erbij kregen. Laatstgenoemden
verloren nog twee leden uit hun fractie door het
uittreden van Dr. Curtius en Von Kardoff, die gedu
rende den laatsten tijd bij geen fractie meer waren
143
136
107
110
77
68
78
41
OU
42
30
27
23
21
19
19
19
16
3
3
14
16
14
14
4
4
3
0
3
a
6
O
5
O
O
2
aangesloten. De Duitsche Staatspartij tenslotte is
met twee leden versterkt door het overgaan van een
afgevaardigde van de Economische Partij en de Duit
sche Boerenpartij.
Hoe het aantal steramen in 1930 over de
verschillende partijen verdeeld was.
Ter vergelijking met de voorloopige cijfers van de
verkiezing van Zondag geven we hieronder den uit
slag van de verkiezingen voor den Rijksdag op 14
September 1930, toen hot aantal stemgerechtigden
42.982.912 was, terwijl het aantal uitgebrachte geldige
stemmen 34.956.471 bedroeg.
Deze stemmen waren als volgt over de belangrijk
ste partijen verdeeld:
Sociaal-Democraten 8.575.244 (24,5
Nat. Socialisten 6.406.379 (18,3
Communisten 4.590.160 (13,1
Centrum 4.127.000 (11,8
Duitsch-Nationalen 2.457.686 7
Duitsche Volkspartij 1.577 365 4,5
Economische Partij 1.361.762 3,9
Staatspartij 1.322.034 3.8
Beiersche Volkspartij 1.058.637 3
Duitsche Landvolk 1.108.043 32
Chr. Sociale Volksdienst S69.595 2,5
Volksrechtpartij 271.291 0,8
Duitsche Boerenpartij 339.434 1
Landbond 193.926 0,6
Duitsch Hannoveranen en
Conserv. Volkspartij 457.083 1,3
De ontwikkeling der partijen in den loop
der laatste jaren.
Hoe de partijen zich in den loop der laatste jaren
ontwikkeld hebben, blijkt uit onderstaand staatje
van het aantal stemmen der groote partijen, verkre
gen bij de Rijksdagverkiezingen op 20 Mei 1928. de
Rijksdagverkiezingen op 14 September 1930, de Presi
dentsverkiezing op 13 Maart 1932, en de verkiezingen
voor den Pruisischen Landdag op 24 April 1932, wel
ke voor het geheele rijk zijn berekend:
Partijen: Mei 1928 Sept.1930 Mrt. 1932 Apr. 1932
Nat. Socialisten
810.100 6.406.400 11341.400 11.910.000
Duitsch Nationalen
4.381.600 2.457.700 2.558.900 2.100.000
Communisten
3.264.800 4.590.200 4.982.900 4.000.000
Soc. Dem. Totaal
4.154.000 8.575.200) aantal 6.930.000
Centrum en Beiersche Volksp. stemmen
4.657.800 5.185.600) op Hin- 5.900.000
Duitsche Volksp. denburg:
2.679.100 1.577.400) 18.654.700 450.000
Econ. Partij
1.397.100 1.361.800) 270.000
Staatspartij
1.505.700 1.322.000) 575.000
Chr. Soc. Volksd.
868.300) 430.000
Duitsche Landvolk
581.800 1.108.000) 330.000
w
Wat U ook voert, beproef 814 dagen onie
Opfokvoeders en Kunstkorrels en U verkrijgt
beteren groei der kuikensméér en grooter
kwaliteitseiercn, daar vischmeel is vermeden;
sterker eierschalen, lager voederkosten (het
ei kost nog geen 1V» ct. aan voeder), eenvou
diger voedering, gezonder en sterker dieren met
meer weerstandsvermogen.
Prijzen per 50 K.G. vrij spoor/boot A'dam.
Bertels' Crisis Opfokvoer Nr. I f 6.15
volledig dagrantsoen v. kuikens v. 1—30 dagen
Kuiken droogvoederbak in iederen zak gratis.
Bertels' Crisis Opfokkorrel Nr. 2 f 5.25
volledig dagrantsoen v. kuikens v. 4—8 weken.
Na 8 weken uitsluitend Kunstkorrel No. 1
Bertels' Crisis Kunstkorrel No. 1
22% eiwit, 6% vet, volledig dagrantsoen
v. losloopende kippen op de boerderij f4.50
Bertels' Crisis Kunstkorrel No. 2
28 eiwit, 6 vet, Ochtendvoeder voor hen
die nog graan wenschen bij te voeren: op
verzoek ook in meelvormf 4.75
(Gem. graan bevat slechts 12% eiwit en vet).
Bertels' Kunstkorrel B. f 6.-
volledig dagrantsoen voor kuikens na 8
weken en voor kippen in rennen.
Bertels' Kunstkorrel G. f 5.25
volledig dagrantsoen voor kuikens na 8
weken en v. kippen met beperkten grasuitloop.
Bertels' sierlijke Oranje voederbak
toereikend voor 25 kippen, per stuk fl.50
Brochure pluimvee en eierlijsten gratis.
Bestel bij Uw leverancier in Uwe plaats;
indien daar niet voorradig direct a.d. fabriek.
Weigert namaak, let op ons Loodje!
Oliefabrieken N.V., Amsterdam.
Te Essen-Berbeck had in den vroegen ochtend een.
botsing plaats tusschen communisten, sociaal-democra
ten en nationaal-socialisten. Ook hier werd een aantal
personen gewond en hadden eenige arrestaties plaats.
Ook in het Rergebied is zeer druk gestemd.
Bij Heyersbach kwam het in een klein dorp Zaterdag
avond voor den aanvang van verkiezingsvergaderingen
van nationaal-socialisten en communisten tot een hevige
vechtpartij. Er werden vele schoten gelost. In totaal
werden 29 mannen en drie vrouwen, allen communisten,
gearresteerd. In een communistisch huis had een huis
zoeking plaats, doch wapens werden niet gevonden.
Ook in verschillende andere plaatsen hadden botsin
gen plaats, waarbij een aantal personen gewond werd.
Vele arrestaties moesten worden verricht.
Uit Brunswijk wordt gemeld, dat tot Zaterdagmiddag
in het geheele land rust heerschte behalve eenige kleine
incidenten. In Hasselfelde echter kwam het tot een
vechtpartij tusschen sociaal-democraten en nationaal-
socialisten, waarbij geschoten werd. Ook de communis
ten namen aan den strijd deel. Een communist werd ge
dood, een andere kreeg een sohot in het hoofd; vier na
tionaal-socialisten kregen vrij ernstige verwondingen.
In Sleeswijk-Holsteln had de verkiezingsdag behalve
te Itzehe, waar een ernstige vechtpartij heeft plaats
gehad, een rustig verloop.
In Hamburg werd reeds des morgens vroeg zeer druk
gestemd.
Te Itzehoe trachtten In den nacht van Zaterdag op
Zondag personen van de linksche groepen van een huis
een Hakenkreuz-vlag naar beneden te halen. Het gevolg
was dat er een hevige schietpartij ontstond. Hierbij
werd een S.A.-man gedood.
Volgens de berichten uit Opper-Silezië wordt ook daar
druk gestemd. Te Schoenewald bb Gleiwitz is door on
bekenden een bom tot explosie gebracht. Er werd ech
ter niemand gewond.
Te Gleiwitz zelf kwam het tot onbeteekenende inci
denten waarbij de politie den toestand meester bleef.
In Oost-Pruisen is het voor zoover tot dusverre be
kend rustig gebleven. Te Koningsbergen en Stettin werd
druk gestemd.
Maagdenburg toonde vandaag het gewone Zondag-
sche beeld. In den nacht had een botsing plaats tusschen
nationaal-socialisten en Rijksbanier. Van laatstgenoem
den werd een persoon ernstig en een persoon licht ge-,
wond. Verdere vechtpartijen konden door de politie in"
de kiem gesmoord worden.
Hannover, Hildesheim, Luneburg, Stade Göttingen en
Kwetzlar melden een vrij rustig verloop niet drukke
deelneming aan de stemming. Te Leipzig was de deelne
ming niet zoo druk.
Zaterdagavond hebben te Stade eenige botsingen plaats
gehad tusschen nationaal-socialisten en communisten.
Toen de politie ingreep, keerden de communisten zich
tegen haar. Eenige politiebeambten werden gewond.
Te Bremen. waar waarschijnlijk 80 pet. der kiezers is
opgekomen, hebben hoewel ei; een groote propaganda