lliinii Kieiws-
De politieke toestand in
Wat doe je in
de kou?!
Monarchisten-opstand in Spanje.
Uitgevers: N.V. tA TRAPMAN Co, Schagen.
Eerste Blad.
Plaatselijk Nieuws.
Bouwmeester's Revue 1932.
Voetbalmisère.
Donderdag 11 Augustus 1932.
SCHAGER
75ste Jaargang No. 9122
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEP. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekende
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Militair oproer in Madrid. - Vele
opstandelingen gearresteerd.
Hoe de beweging te Madrid los
barstte. - Gestoorde verbindingen.
Uit Madrid wordt gemeld:
Hedenmorgen om vier uur is in verschillende dee-
ïen va^ Spanje een monarchistische opstand uitge
broken, onder leiding van een groep gewezen officie
ren, die door de hervormingsmaatregelen van Azana
met pensioen moesten gaan. De regeering trad on
middellijk energiek op, zoodat de opstandige bewe
ging binnen enkele uren was onderdrukt, behalve
te Sevilla. Aan het hoofd der rebellen daar staat ge
neraal Sanjurjo, gewezen opperbevelhebber in Ma
rokko en oud-leider van de guardia civil. Volgens
te Gibraltar ontvangen berichten zou Sanjurjo
meester zijn van de stad en zichzelf tot kapitein-ge-
I neraal hebben laten uitroepen.
De aanval te Madrid.
De opstand te Madrid begon met een aanval der
monarchisten op het hoofdpostkantoor, het ministerie
van Oorlog en dat van Buitenlandsche Zaken.
Een 60-tal personen trachtte het hoofdpostkan
toor binnen te dringen, terwijl een honderdtal per
sonen het ministerie van oorlog binnendrong en een
derde groep het hoofdberau van politie trachtte te
bezetten.
De in het politiebureau gelegerde gendarmerie
wist de menigte tegen te houden, totdat versterking
arrivoerde. waarna do aanvallers werden teruggesla
gen en veertig personen werden gearresteerd.
1 Achter het ministerie van oorlog ontstond een
(chietpartij, waarbij meer dan 300 schoten werden ge
fwisseld.
De bestorming van het hoofdbureau van politie
werd met behulp van machinegeweren afgeslagen.
Kleine tanks surveilleerden later voor de genoemdo
gehouwen.
Er zouden in totaal vijf dooden zijn gevallen, n.1.
een onderofficier, drie soldaten en een burger.
Arrestaties.
Onder de talrijke personen, die gearresteerd wer-
den, bevinden zich de zoon van generaal Milan del
i Bosch en de hertog del Infantado.
De opstandelingen die gevlucht waren in het
„palócio de comunicaciones", werden tegen vijf uur
In den morgen uiteengedreven. Dertig personen wer
den gearresteerd.
De voorgeschiedenis.
Reeds eenigen tijd heerschte er groote ontevreden
heid in Spanje, met name onder de militairen.
Men herinnert zich in verband hiermede nog wel
het incident dat zich eind Juni bij een parade in
j het legerkamp Carabanchel op ongeveer 40 KM. van
Madrid voordeed. De chef van den generalen staf.
generaal Goded, had een toespraak tot de mili
tairen beëindierd met den kreet „Leve Spanje", welke
kreet geestdriftig door de troepen werd overgeno
men. Een luitenant-kolonel der infanterie, Julio
Mangada. was echter zoo in woede geraakt omdat
de generaal geen toespeling had gemaakt op de re
publiek en niet „leve de Spaansche republiek" had
laten roepen, dat hij den generaal er over had aan
gesproken en zich na een heftige woordenwisseling
de epauletten van do schouder: had gerukt met den
itroep dat hij liever zijn rang en graad verloor dan
e gehoorzamen aan de bevelen van dezen généraal,
langada was onmiddellijk in arrest gesteld.
Dit inicident had echter nog een staartje. Gene
raal Villegas, de divisiecommandant die de arresta
tie van den overste had gelast, was van zijn be- ol
ontheven, niet omdat hij de arrestatie had gelast in-
tusschen, maar omdat hij in een toespraak politieke
toespelingen had gemaakt.
Ook nog korter geleden hebben zich incidenten
voorgedaan, die op ontevredenheid speciaal onder de
militairen wijzen. Onlangs verscheen er in het Spaan-
6che socialistische orgaan eenheftig artikel tegen de
generaals, zóó heftie dat Azana niet kon nalaten er
zijn scherpe afkeuring over uit te spreken.
Drie dooden.
Het aantal personen, dat gistermorgen bij de schiet
partijen is gedood, bedraagt drie. allen opstandelingen,
terwijl naar geraamd wordt het aantal gewonden der
tig bedraagt.
De president, Alacala Zamora bevond zich in zijn zo
merverblijf, terwijl de premier Azana van de vroege
ochtenduren af voortdurend op zijn departement is en
onafgebroken in verbinding staat met de militaire au
toriteiten. Bij de onderdrukking van den opstand te
Madrid werden vooral goede diensten bewezen door 't
speciale politiecorps, dat na de instelling van de re
publiek i3 gevormd.
Motie van vertrouwen kn de regeering.
De Cortes, (de Spaansdie Tweede Kamer) hebben
bij acclamatie een motie van vertrouwen in de regee
ring aangenomen. Gister zijn meer dan 200 personen
gearresteerd en kwamen elk oogenblik uit alle deelen
van het land nog meer gevangenen aam.
Leger en vloot in actie.
Uit de militaire hav^n van Cartagena zij® vijf tor
pedobooten naar Sevilla vertrokken, om de actie der
heden vertrokken infanteristen te steunen.
p w
MINISTER-PRESIDENT ZAMORA.
Alleen Sevilla bi opstand. Ministerraad
bijeen.
Nader wordt gemeld:
Zamora. de president der republiek, die in zijn zo
merverblijf te La Granja toefde, is In allerijl naar de
hoofdstad teruggekeerd. Om half twaalf gisterochtend
kwam de ministerraad onder zijn voorzitterschap bij
een. Er werd een officieel communiqué gepubliceerd,
waarin o.a. wordt gesegd, dat de opstandige beweging
te Madrid snel en grondig werd onderdrukt en alleen
nog te Sevilla heerscht.
RepubllkeJnsch© tegenbetoogingen te Madrid.
De offlcleele berichten uit Madrid wekken den Indruk
dat de opstandige beweging reeds volkomen ls be
dwongen. Het heet, blijkens een Reuterbericht, dat de
bevolking krachtig op den aanslag op de republiek
heeft gereageerd. Reeds om tien uur gisteravond trok
een groote menigte door de hoofdstraten der stad, 't
republlkelnsche volkslied zingend en luide roepend:
„Weg met de rebellen, wij eischen gerechtigheid
Omstreeks twaalf uur trok een groep betoogers ter
sterkte van ongeveer duizend personen met republl
kelnsche en zelfs met roode vlaggen door de Gran Vla
Zij drong het officierscasino binnen en joeg de zich
daar bevindende officieren weg. Vervolgens dwong zij
het bestuur van het casino, de republlkelnsche vlag
te hijschen. Daarna trok zij naar verscheidene openba
re gebouwen en groote warenhuizen en wist overal
door te zetten dat de republikelnsche vlag werd ge-
hesehen. Het kwam tot een niet zeer ernstige botsing
tuschen bteoogers en gardisten toen deze laatst en de
betoogers uiteenjoegen en een door hen meegedragen
roode vlag wilden bemachtigen.
De manifestanten boden slechts zwakken tegenstand
en juichten ten slotte de gardisten toe.
Maar in Sevilla is het verre van rooskleurig. Hier Is
de stad door rebellen bezet,
Onder leiding van den vroegeren opperbevelhebber
der guardia civil, generaal San Jurjo, die thans leider
der douane is, is te Sevilla een opstand tegen de re
geering uitgebroken. Het geheele garnizoen heeft zich
bij deze beweging aangesloten zoodat sinds Woensdag
morgen vroeg het grootste deel van Andaloezië in op
roer is.
De Spaansche regeering heeft om 1 uur hedenmiddag
met extra treinen en vrachtauto's een regiment Infan
terie naar Sevilla gedirigeerd.
Een poging der insurgenten het garnizoen van Jorez
over te halen hun zijde te kiezen is mislukt.
De regeering geeft openlijk toe, dat de opstand in
Sevilla nog niet onderdrukt is en verklaart dat zij zich
op den trouw harer troepen verlaat. Tot nu toe zijn in
totaal drie generaals gearresteed.
Beslissend voor het verder verloop van zaken zal zijn
of de regeering zich in de overige deelen des lands zal
kunnen verlaten op politie, leger en vloot. Op het oogen
blik weet men nog niet in hoeverre San Jurjo buiten
Andaloezië steun zal vinden.
Volgens beriohten heeft de Spaansche regeering de
gouverneurs der provincies Malaga, Cadiz en Huelva
instructie gegeven troepen gereed te houden voor een
opmarsch naar Sevilla, waar generaal San Jurjo zich
tot gouverneur generaal heeft uitgeroepen.
Bovendien zijn reeds troepen uit andere provincies
naar de omgeving van Sevilla gezonden. Niettemin is
de revolutionaire beweging reeds overgeslagen op Jerez.
Gendarmerie en brandweer hebben de zijde gekozen van
generaal San Jurjo.
Volgens de ln de vroege middaguren door het Spaan
sche minsterie van Binnenlandsche Zaken gepubliceerde
officieele mededeeling heeft de regeering in de stad
Madrid zelve overal de orde en rust kunnen doen her
stellen. Het aantal insugenten dat bij de straatge
vechten om het leven is gekomen, bedraagt met het
aantal doodelijk getroffen soldaten vijf. Een aantal
andere personen werd ten deele ernstig gewond.
Ten einde de indruk te versterken dat de opstand ook
door de burgerbevolking wordt afgekeurd, heeft de
veiligheidspolitie de vakvereenigingen geprest een de
monstratie te organiseeren. Een groot deel der abeiedre
trok in de morgenuren in gesloten rijen met republi-
keinsohe en roode vlaggen door de straten der stad.
Eenige arbeiders drongen daarbij een officierscasino
binnen waar zij de aanwezige actief dienende officieren
tegen den grond sloegen. De republikeinsche garde heeft
ten slotte de rust hersteld.
Deze opstanden eischten weer menschenlevens; te
Madrid vielen er 8 dooden, terwijl 50 personen werden
gewond.
Wordt HItler Rijkskanselier?
De politieke strijd is in de hooge regionen der
Duitsche regeerders in vollen gang. En de vraag, die
alles behcerscht is: wie wordt er Rijkskanselier?
Wordt Hitier kanselier?
President Von Hindenburg is in Berlijn terug, ook
VonPapen is weer present en de Groote Adolf is
eveneens present.
Hindenburg is van plan om zich in alle onderdee-
len met deze regeeringscrisis te bemoeien en ont
vangt daarom allerlei gevolmachtigden van verschil
lende partijen, om zich goed op de hoogte te stellen
hoe de zaken staan.
En het is al geen geheim meer, dat dit alles in
hoofdzaak zijn viorsprong vindt in het feit, dat Adolf
Hitier den eisch hoeft gseteld ,om belast te worden
met de samenstelling van een ministerie, of met
andere woorden gezegd, dat de macht van het regeer-
kasteel komt in handen der Nazi's.
Men weet reeds te zeggen, dat Hitier rijkskanse
lier zal worden, Von Papen minister van buitenland
sche zaken. Ook wordt Hitier nog minister-president
van Pruisen.
Strasser en Göhring, eveneons Nazi's-mannen, wor
den ook in 't ministerie ondergebracht daardoor krijgt
men tevens een samenvoeging der verschillende
Hitler-groepen en is de oneenigheid onder de nat.-
soc. te overbruggen op deze jze.
De onderhandelingen worden zoo snel gevoerd, dat
men aan het eind der week reeds een positief resul
taat verwacht.
De nervositeit is algemeen groot en het is geen
wonder dat men er reeds van spreekt dat Hitier troe
pen samentrekt om zijn positie te bevestigen. Deze ge
ruchten zijn reeds weer tegengesproken, maar het
is toch wel teekenend, dat de politieprefect van Ber
lijn zijn agenten met karabijnen heeft gewapend en
dat deze goed gewapende heeren bij de regeerings-
gêhouwen zijn gesiationneerd.
Toch schijnt men in Berlijn op rijksweer en politie
te kunnen rekenei en zou het van Hitier zeer dom
zijn het op een putsch te laten at-nkomen, nu er alle
kans is dat hij aan de regeering komt, want met
deze mogelijkheid moet terdege rekening gehouden
worden. Te moer daar het schijnt of liever vrij ze
ker is dat de katholieke partij Hitier als rijkskanse
lier zou tolereeren.
De keus voor Hindenburg is dus niet heel groot
en Hitlcr's eisch, dat hij kanselier moet worden, zal
wel moeten worden ingewilligd. Temeer schijnt daar
kans op te zijn, omdat Hitier maar drie ministers
eischt en zooals hierboven al reeds genoemd, voor
zijn vrienden Strasser en Göhring. Van een alleen
heerschappij van Hitier zal dan geen sprake zijn,
vooral omdat hij zich ook nog tot andere concessies
bereid heeft verklaard. Het is vooral de rechtsche
pers. die hierop hijzonder den nadruk legt. Vrijdag zal
de beslissing wel vaUen, dan gaat Hitier met Von Pa
pen confereeren en uit alles is te concludeeren, dat
bij deze laatste het zwaartepunt der verdere onder
handelingen berust, wat weer verschillende politici
tot de meening brengt, dat geen kabinetswisseling
maar een reconstructie van het bestaande Kabinet
het eindresultaat zal ziin. En hiermee zal het op
treden van Hitier als kanselier weer niet zeker zijn.
Wij zullen goed doen om nog een paar dagen ge
duld te oefenen, spoedig zal de groote belangstel
ling die van de heele wereld naar Duitschland uit
gaat, worden bevredigd.
Zooals steeds telken jaar in de maand Augustus,
komt ook dit jaar het revue-gezelschap Bouwmeester
zijn triomfen vieren in Theater Royal in Schagen.
Deze uitvoeringen krijgen voor Schagen en omge
ving iets traditioneels, men wacht er op, schuift er
iets voor op zij om aanstonds te genieten van Buziau,
van Nieuwenhuizen, van de revue zelve. Men gaat
zoo'n avond echt en gezellig uit en praat nog lang
na over wat een mensch zoo kostelijk heeft doen
lachen.
En ook deze revue voor 1932 brengt zooveel moois
zooveel aantrekkelijks, dat de Telegraaf over de
première in Rotterdam, het volgende enthousiaste
overzicht schreef:
Men moet bewondering hebben voor de groote toe
wijding, waarmede mevr. L. Bouwmeester-Sandber-
gen het door haar echtgenoot nagelaten werk, de
revue 1932: „Wat doe je in de kou", ten tooneele
heeft gebracht. De belangstelling voor de première
gisteravond in „Tivoli" was zóó groot, dat één uur
nadat men de kassa deze week voor de bespreking
had geopend, alle plaatsen reeds uitverkocht waren.
De wijze waarop dit laatste werk werd ontvangen,
laat geen enkelen twijfel: het is een doorslaand suc
ces gebleken.
De aanvang is al even origineel als pakkend. De
„Zeppelin" vertrekt voor den tocht naar de Noord
pool, maar aan boord zijn twee verstekelingen,
Buziau en Nieuwenhyzen! Beurtelings krijgt men
nu den loop der dingen op het tooneel en op de film
te aanschouwen. Deze film, een knap staaltje van
Willy Mullens' techniek, pakt terstond, zoodat het
publiek direct na den aanvang er in zit en de gulle
lach al aanstonds van stalles tot galerij door de
zaal davert. En eenmaal begonnen, is het lachen niet
meer van de lucht. Wij zien dan hoe het oolijke
tweetal boven de Noordpool gekomen, het, luchtschip
van uit den hooge verlaat, wat aanleiding is voor
een fantastische luchtreis. Let op het gebaar waar
mee Buziau mevrouw Venus begroet! Midden in de
luchtreis verandert de film in tooneel en bengelen
de twee helden in levenden lijve boven het Poolge
bied, wat hun een ovatie bezorgt van hun bewon
deraars.
Eenmaal op de Pool aangekomen, worden zij ge
koppeld aan twee lieve Eskimo-meisjes, Mimi Boes-
nach en Willie Susan. En dat geeft aanleiding tot
een reeks dolle rcvue-tafereelen, die een eenigszins
logisch verband houden.
W nneer men weet, dat Siem in Holland al ge
trouwd was met een dame, die voorgesteld wordt
door Bood en zijn Eskimo-liefje aan de Pool al een
man had, die dol van jaloezie de tortelduifjes na
reist, dan krijgt men een klein idéé van de dwaze
verwikkelingen, welke daarvan het gevolg zijn. De
revue:sketches vormen daardoor meer dan tot dus
ver het geval was, één lijn, die zich aansluit aan de
intrige. Niet minder dan driemaal maken wij een
huiselijke ruzie mee, die telkenmale op de meest
dwaze en verrassende wijze eindigt. Toch komen er
nog werkelijke revue-scènes genoeg in voor om het
operette-idée te verbannen en ons naar revue-land
terug te voeren. Wij denken daarbij aan Buziau als
Spaanschen kruikenkoopman met zijn zeer geslaag
de coupletten. Verder brengt Buziau als inlage een
artistenjubileum, waarbij hij op de hem eigen wijze
de verschillende sprekers parodieert.
Tusschen deze bedrijven door reizen wij naar den
blauwen Donau, wat aanleiding is voor een buiten
gewoon weelderig tafereel; dan naar Spanje en in
de finale vóór de pauze naar Mexico, waar men ons
een bruiloft met dramatisch einde vertoont. Hier zijn
wij moer in de opera aangeland. De pracht en praal
in dit tafereel ten toon gesteld tarten iedere be
schrijving. Bij menig costuum klaterde het applaus
spontaan op. Dit experiment om in de eroote finale
een dramatisch gegeven te verwerken, bleek het pu
bliek wel te behagen.
Na de pauze zijn het een typisch Mickey Mouse-
ballet en de symphonie in zwart en groen, die de
aandacht vragen. Dan komen Buus en Siem nog met
een Hitler-parodie, waarna de revue besloten wordt
door een lcaleidoscopisch beeld „clownerieën", waar
bij heel het gezelschap gevangen wordt onder een
enorme clownsmuts, die het geheele tooneel in be
slag neemt.
Buziau en Nieuwenhuyzen waren bijzonder op
dreef. Alle leden van het gezelschap hebben zich met
groote piëteit aan hun taak gegeven Mimi Boesnach
en de zangeressen Willie Susan en Magda van Donk,
Piet Muyselaar, die tevens de liederen dichtte, Nol
Nabarro, die in zijr. belangrijke zangrol het er schit
terend afbracht, en niet te vergeten de balletmeisjes,
door balletmeester Frankley zoo prachtig getraind,
de decors van den kunstenaar J. Peels ontlokten vaak
applaus bij open doek. En het orkest, onder leiding
van kapelmeester J. Kollenberger, hield er een eer
biedwaardig tempo in.
Naast Buus en Siem was het leeuwenaandeel van
het succes voor het dansnaar Smirnova en Tripo-
litoff, van wier prestaties men schier niet genoeg
kon krijgen en die herhaaldelijk werden toegejuicht
na ieder optreden.
Zoo schrijft de Telegraaf en wij zeggen niet te veel
als wij een avond vai volop amusement beloven en
echte pracht-avond.
Men lette er op dat Bouwmeester's Revue alleen in
Schagen wordt gegeven, niet in Den Helder, niet in
Alkmaar, niet in Hoorn. Dus allen naar Schagen,
naar Theater Royal.
Het is niet de eerste maal dat er over het gras
gewas op het voetbalveld van Sparta heibel is ont
staan. De Gemeente is eigenares van dat véld en ver
huurt het aan Sparta, maar verhuurt datzelfde veld
aan den heer v. d. O. alhier. Deze heeft recht met
één uitzonderingsbepaling om het te laten hegrazen
en mag het niet hooien. Maar verder is het zijn gras
gewas. Hij moet toestaan dat het veld als voetbalveld
wordt gebruikt en geëxploiteerd.
En nu is er steeds verschil van meening over het
maaien van het gras. Sparta wil het zeer kort en de
huurder is daar niet steeds voor te vinden.
En nu had het bestuur van Sparta of liever een
vertegenwoordiger daarvan, onzen Burgemeester gis
teren gevraagd, verlof te geven tot maaien. Onze1
Burgemeester geeft toestemming tot maaien, dat is
te zeggen: mondeling, op een papiertje beliefde zijn
edelachtbare het niet neer te schrijven. En het ge
volg is dat weldra op het voetbalveld een maai-
machine, door paardenkracht getrokken en door den
heer R. bestuurd, verschijnt.
Alras was de huurder van het land ter plaatse,
die met die grasverordening niet content bleek te
zijn. Het duurde niet lang of er vielen harde woor
den, gevolgd door klappen en werd aan allen die
ongevraagd op des huurders land waren, het verblijf
daarop ontzegd.
Het werd een heibeltje van je welste, met do noo-
dige opgewonden menschen eh warme hoofden.
Daar een dienaar der poliie getuige vanden veld
slag is geweest, werd er proces-verbaal opgemaakt.
GEMEENTE SCHAGEN.
Geboren: Klaas, zoon van C. Lakeman en van J. Wit.
Getrouwd: Anthonius Wilhelmus Deutekom, oud 25
jaar, onderwijzer te Voorhout en Helena Joanna
Plukker, oud 22 jaar, zonder beroep, te Schagen.
POLITIE.
Verloren: Drie rijwielbelastingplaatjes; een zilveren
speld met groenen steen; een rijwiel.
Gevonden: een rijwiel, een parapluie.