Onze zuinige Hollandsche huishouding.
Brieven over
Engeland.
Wegenziekte.
Waarnaar men
luistert
Hoe een Amerikaansche huisvrouw
ons ziet.
15 October 1932.
ELKE tijd schijnt zijn eigen plagen te moeten
hebben De middeleeuwen sukkelden met de
nest den Zwarten Dood, zooals de Engel-
schen hem noemden, dien vreeselijken geesel,
die bil zijn verschijning in de een of andere stad
voor een derde of vierde van de inwoners een zeker
doodvonnis beteekende.
Toen ruimer gebouwd werd, toen beter voor straal
reiniging werd gezorgd en toen werd ingezien, dat de
rat niet alleen een griezelig, maar tevens een buiten
gewoon gevaarlijk dier is om in één huis mee samen
te wonen, verdween de pest, of trad nog slechts spo-
radisch op.
Maar een andere plaag nam haar plaats in. Of
waarschijnlijk had ze al geregeld een rol gespeeld
naa^t haar gevreesde zuster, maar ze was zooveel
goedaardiger, dat aan haar aanwezigheid ternauwer
nood aandacht werd geschonken.
Toch was haar goedaardigheid maar zeer betrek
kelijk. En toen de pest eenmaal tot het verleden be
hoorde, werd de verschijning van de pokken met
schrik en ontzetting vernomen. Wie kon, vluchtte
in de donkere middeleeuwen voor de pest, en wie kon.
vluchtte in de volgende eeuwen voor de pokken. Ze
mochten dan niet altijd doodelijk zijn, de pokken lie
ten kenteekenen na, waar alle vrouwen, en heel veel
mannen, een stevige dosis eerbied voor hadden. Ver
telt niet Thackeray in Henry Esmond, dat Castlewood
lijn door de ziekte aangetaste vrouw in den steek
laat, uit vrees, dat zijn mannelijke schoonheid in het
gedrang zou komen?
En wij? Wij weten niet, wat pest is. Wi] kennen
geen pokken. Wij zijn wel in zeer voldoende mate ge
zegend met ziektes. Met lichte ziektes, waarvoor we
de schouders ophalen (als een ander ze heeft), zoo
als verkoudheid en spit in den rug. En met heel ern
stige kwalen, als kanker, en tuberculose. Maar ge
looft U maar niet, dat Floris V nooit spit gehad
heeft, en wie zal zeggen hoe stom verkouden Gerard
van Velzen was, toen hij zijn graaf en heer op zulk
een onheusche manier mee uit rijden nam in de buurt
van het Muiderslot? En denkt u, dat onze voorvade
ren in dien goeden ouden tijd geen kanker en tuber
culose hadden? Nu, ik wel. Ze wisten alleen maar
niet, hoe hun kwalen heetten. En ik moet zeggen, dat
het een bijzonder schrale troost is, wanneer je door
een vergiftige slang gebeten wordt, te weten, hoe dat
diertje nu precies heet in het Latijn.
Maar ziet U, één ding kenden onze voorvaderen
niet. De kinderen van Maurits, o neen, die had nu toe
vallig geen kinderen, maar de kinderen van Olden-
barneveldt dan, konden veilig op Binnenhof en Vij
verberg gaan spelen, zonder dat Vader en Moeder hun
hart hoefden vast te houden bij de gedachte aan al
de motorfoussen, vrachtauto's, fietsen en al die andere
gcesels van ónzen tijd, die onze arme haren doen ver
grijzen, lang voor de daarvoor vastgestelde tijd is
aangebroken.
Wij, ongelukkige twintigste eeuwers, wij worden
niet gekweld door pest noch pokken., wij lijden aan
een andere ziekte: de wegenziekte, de snelheidsziekte,
de ros-maar-raakziekte, of hoe u haar maar noemen
wilt. En zij is even geducht als haar illustere voor
gangsters.
Ik woon zelf aan een grooten verkeersweg. Wan
neer ik zou zeggen, dat er wel eens een week voor
bij gaat, zonder dat er op korten afstand van mijn wo
ning een min of meer ernstig ongeluk gebeurt, zou ik
me, vrees ik, aan schromelijke overdrijving schuldig
maken. Werkelijk, ik zou niet graag boom zijn aan
dezen weg.
Ja, ik zei boom. Wat heeren automobilisten toch
eigenlijk op boomen tegen hebben, weet ik niet. In
mijn buurt, in elk geval, schijnen ze een goed ge
organiseerde campagne tegen deze onschuldige we
genversierders op touw gezet te hebben. Ze ontvellen
ze, ze maken er torens van Pisa van, ze schudden
ze door elkaar, alsof het stoute schooljongens zijn.
Soms vergissen ze zich, en wreken hun overmoed
op arme, levenslooze lantaarnpalen zelfs.
Met succes, moet ik zeggen. Enkele dagen geleden
reed een auto met de heel bescheiden snelheid van
heusch niet meer dan 95 kilometer het trottoir voor
mijn woning op. De bestuurder had blijkbaar de hoop
daar een boom aan te treffen, maar werd in die hoop
op wreede wijze teleur gesteld. Doch hij liet zich
niet dwarsboomen. Als mijn trottoir geen boomen
had, dan zou er toch zeker aan den anderen kant
wel een zijn. Dat was met zijn vaartje maar een
kwestie van een paar seconden.
Helaas, het ongeluk achtervolgde hem. Alweer
geen boom. Slechts een struische lantaarnpaal. De
operatie duurde maar een minimum van tijd. Na af
loop er van stond de auto bovenop het ondergedeelte
van den armen paal, en het bovengedeelte van
den paal lag op de kap van de auto.
Het was een eervolle strijd aan beide zijden. De
lantaarn kon niet meer branden, en de auto kon niet
meer rijden. De werkeloosheid in ons lieve dorp was
er tijdelijk door verminderd.
Als het nu maar bij boomen en lantaarnpalen bleef.
Maar als ik bij bovenstaande gelegenheid niet in mijn
voortuin was geweest, maar toevallig op het trot
toir, zou ik op dit oogenblik niet bezig zijn, dezen
brief te schrijven. En in de krant had een kort be
richtje gestaan, eindigende met de mededeeling: den
automobilist treft geen schuld.
Die wegenziekte neemt onrustbarende afmetingen
aan. Ze heerscht het ergst onder kinderen.
Weet U, dat er in de twee vacantiemaanden Juli en
Augustus bijna tweehonderd kinderen, in Engeland
alleen, door zijn gedood? Wanneer er een besmette
lijke ziekte uitbrak, die in dien tijd tweehonderd kin
deren ten grave sleepte, zouden alle kranten er vol
van staan. Nu wordt het feit nauwelijks vermeld.
De ziekte heerscht niet even hevig op alle dagen
van de week. Zaterdag is een heel gevaarlijke dag.
Zondag is betrekkelijk veilig.
Het gemiddelde aantal dooden in Engeland en Wa
les, dooden ten gevolge van verkeersongelukken, wel
te verstaan, in de bovengenoemde twee maanden, was
op Zaterdag 23. Maar de Zaterdagen staan, zooals ik
zei, boven op de lijst Onderaan staan de Zondagen,
met een gemiddelde van 13. De verdere gemiddelden
waren: Maandag 14; Dinsdag IS; Woensdag 14; Don
derdag 14; Vrijdag 16.
Wanneer we de Zaterdagen uitschakelen, is er dus
feitelijk niet veel verschil tusschen de gemiddelden.
Waaraan dankt de Zaterdag zijn hoog gemiddelde?
Naar mijn meening zijn daar twee redenen voor
aan te wijzen. In de eerste plaats de vrije Zaterdag
middag, die Jan, Piet en Klaas gelegenheid geeft de
ouwe kar uit de garage te halen, en eens te zien,
hoeveel kilometers hij kan halen. In de tweede plaats
het feit, dat de meeste Engelsche scholen den gehee-
len Zaterdag vrijaf geven. Hoe het zij, de Zaterdag
is een gevaarlijke dag voor de Engelsche jeugd, en
een zorgelijke voor de Engelsche moeders.
De vraag is thans, hoe wij ons te weer kunnen
stellen tegen wat ik de wegenziekte heb genoemd,
zooals onze voorouders zich met goed gevolg ten
slotte hebben te weer weten te stellen tegen de pest
en de pokken.
Afschaffen van alle auto's lijkt mij het beste mid
del. Wanneer dat niet gaat, dan wegen aanleggen,
waarop alleen auto's mogen rijden. In de laatste
plaats alle kinderen voortdurend inprenten nooit, als
het niet absoluut noodzakelijk is, een voet op den
rijweg te zetten.
VRIJDAG 21 OCTOBER.
HILVERSUM (296 M.)
V.A.R.A.: 8.00 Tijdsein; 8.01 Gramofoonmuziek; VP.
R.O.: 10.00 Morgenwijding; V.A.ILA.: 10.15 Voordracht
door Carel Rijken; 10.30 Gramofoonmuziek; 11.15 Onze
Keuken door P. J. Kers Jr.; 11.45 Voordraoht; A-V.
R.O.: 12.00 Tijdsein; 12.01 Klein-Orkest o.l.v. Nico
Treep; 2.00 Gramofoonmuziek; 2.30 Kamerorkest o.l.v.
Louis Schmidt; VA.R.A.: 4.00 Gramofoonmuziek; 4.40
Na schooltijd; 5.20 Klein-orkest o.l.v. Paul Duchant;
6.00 Gramofoonmuziek; 6.15 Orgelspel; 6.40 „Verspil
ling van productieve arbeidskrachten" (IV) Spreker
Dr. F. M. Wibaut; 7.00 De Flierefluiters, m,m.v. Albert
de Booij; V.P.R.O.: 8.00 Cathechisatie; 8.30 Brahms-
concert; 9.00 Cursus: Religieus Humanisme; 9.30 Beet
hoven-concert; 10.00 Vrijzinnig Godsd. Persbureau; 10.05
Vaz Dias; 10.15 Voordracht; 10.45 Gramofoonmuziek;
V.A.R.A.: 11.00 Gramofoonmuziek: 12.00 Sluiting.
HUIZEN (1875 M.)
K.R.O.: 8.00 Morgenconcert; 10.00 Gramofoonmuziek;
11.30 Halfuurtje voor zieken en ouden van dagen; 12.00
Politieberichten; 12.15 De K.R.O.-boys o.l.v. Piet Lus-
tenhouwer; 1.45 Verzorging zender; 2.00 Orgelspel door
Evert Haak; 3.00 Solistenconcert; 4.00 Gramofoonmu
ziek; 4.30 Solistenconcert; 5.30 C. Bakker: „Voetgan
gers"; 5.50 Gramofoonmuziek; 6.15 Albert Vogel: „Wel
sprekendheid"; 6.45 Gramofoonmuziek; 7.10 Jan Feits-
ma: „Van vreemde landen en volken"; 7.30 Politie
berichten; 7.45 Gramofoonmuziek; 8.00 Nederlandsch
programma door de Schola Cantorum o.l.v. Hubert
Kuypers; het K.R.O.-orkest onder leiding van Johan
Gerritsen; 11.00 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL (509 M.)
12.20 Gramofoonmuziek; 1.30 Concert; 5.20 Concert; 6.50
Concert; 820 Idem; 9.20 Idem, 10.30 Gramofoonmuziek.
KALÜNDBORG (U53 M.)
2.20 Instrumentaal Ensemble; 7.30 Omroeporkest; 9.40
Omroeporkest.
BRESLAU (325 M.)
6.20 Gramofoonmuziek; 7.50 Concert door het Philhar-
raonie-orkest van Silezië; 9.10 Populaire en dansmu
ziek door de omroepkapel.
HAMBURG (372 M.)
12.35 Gramofoonmuziek; 1.30 Idem; 9.50 Populair con
cert door het Norag-orkest.
KONIGSWUSTERHAUSEN (1635 M.)
5.50 Populair concert; 11.20 Gramofoonmuziek; 120 ld.;
3.50 Concert uit Leipzig.
LANGENBERG (472 M.)
11.20 Populair concert; 12.20 Concert; 10.20 Lied und
Tanz in Rokoko.
DAVENTRY (1554 M.)
12.20 Orgelrecital; 5.05 Dansmuziek; 8.20 Concert; 11.00
Dansmuziek.
PAR1JS-EIFFEL (1446 M.)
7.50 Concert; 8.30 Idem.
PARIJS-RADIO (1725 M.)
8.05 Gramofonmuziek; 12.50 Concert; 7.40 Idem; 8.20
Opera-uitzending.
MILAAN (331 M.ï
6.50 Gramofoonmuziek; 7.20 Idem; 8.05 Symphonie-
concert.
ROME (441 M.)
8.05 Gevarieerd concert; 9.20 Concert.
WEENEN (517 M.)
4.10 Concert; 6.55 Populaire sohlagers; 9.35 Populair
concert;
WARSCHAU (1411 M.)
520 Dansmuziek; 7.35 Concert; 10.20 Dansmuziek.
BEROMUNSTER (460 M.)
6.35 Militair concert; 7.35 Concert; 7.50 Italiaansche
muziek; 9.00 Dansmuziek.
ZATERDAG 22 OCTOBER.
HILVERSUM (296 M.)
V.A.R.A. 8.00 Tijdseinen en gramofoonmuziek; V.P.-
R.O. 10.00 Morgenwijding; V.A.R. 10.15 Uitzending voor
de arbeiders in de continubedrijven; 12.00 Vara-orkest;
12.45 Backfish Parade, Lincke; 1.30 NikJ-Marsch uit
„Ein Walzertraum", Strauss; 2. Verzorging zender; 2.15
Gramofoonmuziek; 2.50 „Hoe word ik specialist"? vraag
gesprek met J. F. Ankersmit; 3.10 „De Flierefluiters";
3.50 Beoefening huismuziek; 4.30 H. Lindeman: „Wat
zijn onze coop. plichten?"; 4.50 Orgelspel door Joh.
Jong; 5.40 Litterair overzicht door Herman Poort; 6.00
Volksliederen door de zanggroep „De Wielewaal"; 6.30
Gramofoonmuziek; 7.00 Vraaggesprek tusschen G. J.
SPORT
PROGRAMMA K.N.V.B. 23 OCTOBER.
Eerste klasse: 't GooiHerraes; H.B.S.BI. Wit;
R.C.H.—A.D.O.; Feijenoord—D.H.C.; Z.F.C.—V.S V. Dit
was voor afd. I. Voor afd. II luidt het programma:
Stormvogels—West Frisia; Sparta—Haarlem; Ajax
KFC.; V.U.C.—Xerxes; D.F.C.—Hilversum.
Afd. I 2A: D.E.C.—Zeeburgia; E.D.Ü.—Z.VV; Kin-
beim—W.F.C.
2B: AlphenD.W.S.; HerculesH.F.C A.F.C.
Baarn; SpartaanVelox; Bloemendaal—B.F.C.
3A: K.V.V.—Helder; Purmerstcijn—Volewijckers;
D.W.V.—Meervogels; Hollandia—O.S.V.; Zaandijk—
Assendelft
4a: Q.S.C.—Zilvermeeuwen; Sparta—Uitgeest; Vro-
neE.V.C.; BeverwijkTexel.
Reserveklassen: 1. Hilversum 2A.F.C.2; Blauw
Wit 2E.D.O. 2; Zeeburgia 2—Ajax 2; H.F.C. 2—
Stormvogels 2
2A: W.F.C. 2H.R.C. 2; V.S.V. 2-R.C.H. 2; K F C.
2—Ajax 3; T.O.G 2—Alcmaria 2; V V.A. 2—West Fri
sia 2.
3a: W.F.C. 3—Hollandia 2; O.S.V. 2—A.P.G.S. 2;
Kennemers 2K.F.C. 3; Helder 2Alcmaria 3; Z.V V.
2Q.S.C. 2.
(Sportkroniek.)
Zwertbroek, S. S. Lantlnga en H. de Weerd; 7.30 Orgel
spel door John. Brookhouse Maccarthy; 7.45 Vara-front,
toespraak door A. Vrijburg; 7.50 Orgelspel; 8.00 Zater
dagavondprogramma; 10.30 Vaz Dias; 11.40 Gramofoon
muziek; 12.00 Tijdsein en sluiting.
HUIZEN (1875 M.)
£.R.O. 8.00 Morgenconcert; 10.00 Gramofoonmuziek;
11.30 Godsdienstig halfuurtje; 12.00 Tijdsein en politie
berichten; 12.15 De K.R.O.-Boys oJ.v. Piet Lustenhou-
wer, refreinzang Jack Mossel; 1.45 Verzorging zender;
2.00 Halfuurtje voor de rijpere jeugd; 2.30 Kinderuurtje;
4.00 Gramofoonmuziek; 4.15 Esperantonieuws4.30 Het
tiende jaarlijksclhe congres van den R.K. Nat. Bond van
waschindusfcrieelen; 5.30 Het K.R.O.-sextet ol.v. Piet
Lustenhouwer6.20 Journalistiek weekoverzicht; 6.40
Vervolg concert Sextet; 7.10 Kath. R.V.U.; 7.30 Politie
berichten; 7.45 Sportpraatje van de R.K.F.; 8.00 Avond
programma; 9.15 Vaz Dias; 11.00 Gramofoonmuziek;
BRUSSEL (509 M.)
12.00 Gramofoonmuziek; 1.30 Idem; 5.20 Kamermu
ziek; 6.35 Gramofoonmuziek; 8.20 Pianorecital; 9.30
Concert
KALÜNDBORG (1158 M.)
11.20 Strijkorkest; 1.50 Gramofoonmuziek; 2.50 Om
roeporkest; 7.20 Concert; 10.05 Dansmuziek.
BERLIJN (419 M.)
7.20 Concert; 9.20 Dansmuziek.
HAMBURG (372 M.)
12.35 Gramofoonmuziek; 1.30 Idem; 3.50 Concert; 6.50
Concert; 9.50 Dansmuziek.
KONIGSWUSTERHAUSEN (1635 M.)
1.20 Gramofoonmuziek; 3.50 Concert; 5.25 Gramofoon
muziek; 9.35 Dansmuziek.
LANGENBERG (472 M.)
1L20 Populair concert; 12.20 Idem; 1.55 Gramofoon
muziek; 4.20 Vesper concert; 9.50 Populaire- en dansmu
ziek; 11.50 Meister der Jazz" gramofoonplaten.
DAVENTRY (1554 M.)
12.20 Concert; 1.05 Idem; 1.50 Concert; 3.50 Idem;
5.05 Orgelconcert.
7.50 Gramofoonmuziek; 10.10 Concert; 11.10 Orkest.
PARIJS RADIO (1725 M.)
12.20 Populair concert; 9.05 Gramofoonmuziek.
MILAAN (331 M.)
6.50 Gramofoonmuziek; 7.20 Idem.
ROME (441 M.)
7.20 Gramofoonmuziek; 8.05 Opera in drie acten.
WEENEN (517 M.)
4.05 Vocaal concert; 5.10 Populair concert.
WARSCHAU (1411 M.)
5.20 Populair concert; 7.20 Idem; 10.20 Dansmuziek.
BEROMUNSTER (460 M.)
7.05 Vocaal concert; 9.20 Gramofoonmuziek.
EEN VLUCHTIGE BESCHOUWING.
De schrijfster, een zekere Mrs. Christine Fredericks,
autoriteit op het gebied van Efficiency in de Huis
houding te New York, was dit jaar drie weken bij
een Hollandsche familie gelogeerd. In dit artikel
geeft zij naar aanleiding van haar verblijf hier te
lande „zeer vluchtig" en „Amerikaansch" naar onze
opvatting hare indrukken weer.
Het is typisch om eens te lezen, hoe een Ameri
kaansche, ons, Hollandsche Huisvrouwen, beschouwt.
Zeker zullen velen met mij de opvatting deelen, dat
deze dame het esentieele van de Hollandsche huis
houding niet heeft aangeroerd en meer de bijkomstig
heden tot hoofdzaak maakte. Ongetwijfeld is een lang
duriger verblijf in het land zelve en in verschillende
gezinnen noodig om een grondig inzicht te krijgen in
een Hollandsche huishouding.
Wij laten het vertaalde artikel hieronder volgen;
het is onderdaad wel zéér, zéér vluchtig en zoo af en
toe er „vlak naast". Leest u maar:
Holland is een land, aldus de schrijfster, waar men
op economische wijze kan huishouden. Geen wonder
dan ook, dat men daar de crisis minder gevoelt dan
m andere landen en men geen werkloosheid, uitkee-
ringen of opstootjes kent.
„Soliede" is wellicht het beste woord, om den Hol
lander te omschrijven.
Wanneer men zijn kleine, stevige huizen ziet en de
hiermede overeenstemmende nauwe straten, denkt
nien aan zijn eenvoudige voeding en de vrouwen zon
der de „slanke lijn".
„Zuinigheid" is het parool van de Hollandsche
vrouw.
Men trouwt hier niet, voordat men zich de weelde
\an een eigen huis kan veroorloven, waaronder niet
alleen de inrichting hiervan begrepen is, doch tevens
een spaarwijze der reserve, zoodat men in geval van
nood niet zonder geld zit.
Beide zoowel het huis als het meubilair worden
gekocht, om inderdaad gebruikt te worden.
een ïand> waar oude gebruiken in hoo-
ge eere worden gehouden; vooral wanneer het koopen
van een of ander betreft, leggen stof - kwaliteit en
steeds 100 gewicht in do schaal.
Ziin ot«n t zlch hler de dinKen nist slechts voor
rjn t. H aan' maar ,evcns om op zijn kinde
ren te doen overgaan.
Meubilair, tapijten, serviezen, alles is even duur
zaam en heeft men éénmaau iets aangeschaft, dan
denkt men er niet aan om hierin eenige verandering
aan te brengen.
Het resultaat hiervan is, voornamelijk wat de klee
ding betreft, dat de groote massa van het volk alle
gevoel voor mode ontbreekt, hetgeen voor een Ameri
kaansche of Parijsche op een min of meer eentonige
uniformiteit gelijkt.
Is men b.v. op een station en slaat men zoo'n vijf
tig menschen gade, dan kan men inderdaad niet zeg
gen of hun kleeding dit jaar of vijf of tien jaar ge
leden werd aangeschaft.
Hun regenjassen en mantels zijn van onbestemde
mode, hun hoeden en hoofdbedekking wijzen alle op
een zuinige manier van kleeden bij 90 van de Hol
landers.
Het heeft er veel van, dat er een aangeboren tegen
zin bestaat om ook maar iets weg te gooien, want de
Amsterdamsche doctor, waar ik drie weken logeerde,
droeg een hoed, die hij reeds 10 jaar had en die, zoo-
a'^ hij zeide „nu weer in de mode kwam".
Zijn innemende vrouw, die zeer bekend is op „in
tellectueel gebied", vertelde mij ook vol trots, dat
haar dochter dezen zomer op ©en danspartij een paar
lange witte glacé-handschoenen zou dragen, die af
komstig waren uit mevrouws meisjesjaren.
Ook het koken is in Holland tot de eenvoudigste
vormen teruggebracht, voor zoover de vluchtige on
dervinding van een reiziger dit kan beoordeelen.
Zoowel ontbijt als noenmaal.zijn „broodmaaltijden"
4 £.enuMigd, met uitzondering van een kop thee
of koffie.
Een eigenaardig ontbijt.
Het eigenaardige ontbijt in dit goed gesitueerde ge-
nn '■>e®^ond uit: drie soorten brood, wit een
soort brood met hier en daar stukjes gember en
een lang honingbrood, wat veel weg heeft, wat smaak
en samenstelling betreft, van het gemberbrood.
In het midden van de tafel stond een schaal met
twee of drie soorten worst; op zij de onveranderlijke
„Chineesche" kaas Redactie).
Wanneer men aan het ontbijt komt, gaat men zit
ten, snijdt zelf een plak kaas af, legt die op het
brood en schenkt zich een kop thee in. Nog een
sneedje brood met jam en het ontbijt is afgeloopen.
Nooit heeft men een ei, een plak ham of een bord
havermout.
lunch is bijna precies hetzelfde, d.w.z. veel
brood, soms met een dun plakje ham, dat dan met
mes en vork gegeten wordt.
In de meeste gezinnen komt aan de lunch niet één
warme schotel. Bij mijn gastvrouw was dit wel het
92Y?1 ,en ziJ noemde dit bij een grappige naam
(Kliekje? Redactie).
Wij zouden dit een handige manier vinden om over
gebleven eten van den vorigen dag te benutten.
Het avondeten.
Het avondeten begint met een eenvoudige entree,
b.v. ©en macaroni-schotel, daarna soep, vleesch,
aardappelen, groenten, dessert of pudding en vruch
ten.
Dit is de eenige maaltijd, waarbij vruchten worden
geserveerd.
Détails die mij opvielen waren: niemand mag
etensresten op het bord laten liggen, daar men an
ders van meening is, dat het maal de aanzittenden
niet smaakt. Schotels en schalen die van tafel afge
nomen worden, zijn dan zoo schoon gegeten, dat zij
wel bij een volgende maaltijd gebruikt kunnen wor
den. (1)
Geen noodelooze verspilling wordt bij deze tafel-
etiquette toegestaan.
De oven wordt zeer weinig gebruikt, vermoedelijk
om kosten te besparen.
Het vleesch dat men opdient, bestaat in hoofdzaak
uit kalfscoletten, Hamburger gehaktballen, saucijs
jes, gekookte versche tong, en stukken vleesch, die
in de pan gebraden worden, doch geen echt ge
roosterd vleesch en voor zoover ik kan beoordeelen
in het geheel geen karbonade!
Het bleek, dat men iets tegen het eten van lams-
vleesch heeft, en tot mijn groote verwondering willen
de dienstmeisjes zelfs geen schapenvleesch eten,
maar geven zij de voorkeur aan gehakt.
Eieren zijn te kostbaar.
Gevogelte is kostbaar en eieren zijn er bijna niet,
d.w.z. zij worden niet aan het ontbijt gegeven en in
ommeletten e.d. niet gebruikt.
In het kort: de Hollandsche huisvrouw gebruikt
uit een oogpunt van zuinigheid weinig brandstoffen
voor het koken, neemt bij voorkeur geen groot
vleesch en bepaalt zich meer bij gehakt vleesch en
worst, tot wat wij noemen, het goedkoopere vleesch
dat gekookt of gestoofd wordt.
In het bijzonder is men zeer zuinig met brandstof
fen en stookt men kleine blokjes hout; alle kolen
worden ingevoerd en zijn onderworpen aan hooge
rechten.
De verwarming in het meerendeel der huizen ge
schiedt door middel van aparte kachels, die vaak
voorzien zijn van mooi gekleurde tegels, waardoor
Holland zoo bekend is.
Meestal staat er in iedere kamer een kachel, die
slechts aangemaakt wordt, indien men daar zit.
Het verwarmen van de hall of van kamers, waarin
men niet vertoeft, is tegenwoordig „te" kostbaar voor
Holland, voor de kachels en haarden worden kolen
gebruikt, waarmede men zeer zuinig is.
Een van de meest bekende voorwerpen dat in de
Hollandsche gezinnen zelfs op schilderijen voorkomt,
is de z.g doofpot.
Dit is een kegelvormige pot met deksel en hengsel,
die van mooi geel of rood koper gemaakt wordt en
naast elke haard of kachel staat. Hierin wordt het
overgebleven vuur bewaard, wanneer het gezin naar
bed gaat.
Dc stukjes kolen of hout worden uit de kachel ge
haald en in de doofpot bewaard, die daarna met de
deksel gesloten wordt.
's Morgens zijn dit „doovekolen" geworden, die men
weer gebruikt om de kachels aan te maken.
Het opdoen der wasch geschiedt reeds lang op
commercieele basis en de wasch van drie personen
en de dienstbode, die om de veertien dagen verzon
den wordt, kost $1.50 (f3.75).
Als een gevolg hiervan komt de „Blue Monday"
(waschdag Redactie) bij de gewone huisvrouw in
de stad slechts weinig voor.
Buiten echter, of in gezinnen waar het inkomen
dit niet toelaat, wordt* de wasch aan hu's gedaan.
Op het platteland ziet men vaak kleine steenen ka
chels, waar het vuur binnen gestookt wordt en waar
de waschketel bovenop komt te staan.
In Amsterdam heeft men een speciaal type van ge
meenschappelijke wasscherij, waar iedere vrouw
voor een klein bedrag haar eigen wasrh kan doen,
die ongeveer 25 K.G. mag wegen; zeep, heet water en
gelegenheid tot drogen worden daarbij verstrekt.
Ieder krijgt een apart waschhokje met electrische
waschmachine, die onder toezicht staat van een op
zichter, welke den tijdsduur voor wasschen, spoelen
enz. regelt.
Deze inrichting is in hoofdzaak opgericht om ge
bruikt te worden door vrouwen uit de volksklasse.
Wat doet de Hollandsche vrouw?
Men zal nu wellicht denken wat doet de Holland
sche vrouw dan met haar tijd. indien zij zoo weinig
zorgen aan koken en bakken besteedt en de wasch
buitenshuis is?
Zij is altijd aan het schoonmaken In huis valt men
steeds over werkemmers en bezems.
De kamers worden iederen dag onderste boven ge
haald en dat is het gewone dagelijksche werk.
De Hollandsche huizen hebben veel ramen en veel
koperen ornamenten; het is een vaste gewoonte om
óf het koper te poetsen óf de. ramen te zeemen óf
beide.
Iedere deur heeft een koperen bel, die gepoetst
moet worden en iedere eetkamer heeft koperen ke
tels, enz, die dagelijks gepoetst worden, verder vele
matten en kleedjes, die steeds geklopt worden, kort
om al den tijd, die de huisvrouw wint door de maal
tijden zeer eenvoudig te bereiden en de wasch bui
ten de deur te doen, gaat verloren met al dat poet
sen!
Glinsterend en blinkend glas, als tegels en koper
werk, ziehier haar ideaal!
Licht en donker....
Mogelijk is dit noodig in huizen waar de meubels
zwaar en donker zijn en men bij voorkeur bruin kiest
voor behang en meubileering.
Buitenshuis veel regen, donkere luchten en koude
zeewinden, daarbinnen donkere muren en nog don
kerder gordijnen, zoodat de huisvrouw gaarne licht
punten ziet in den vorm van blinkende ramen en
glimmend koperen bloemen, de vroolijke bonte
bloemen uit den Hollandschen tuin.
Hoewel haar huis somber is en donker, heeft haar
tuin een schat van bloemen, zelfs het armste huis
heeft een tuin, die menig rijk man hem zou kunnen
benijden.
Sober, soliede, zuinig, ongevoelig voor modesnuf
jes, is de Hollandsche huisvrouw beveiligd tegen de
spreekwoordelijke en onvermijdelijke regendagen.
