Uitlui Nirnrs-
Uitruil- LnlUiiftMiL
De Amerikaansche verkiezingen.
Betooging in Den Haag.
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Roosevelt wint
FRANKLIN DELANO ROOSEVELT.
HERBERT HOOVER.
S.DJLP.- en N.V.V.-demonstratie
een groot succes.
Woensdag 9 November 1932.
SCHAGER
76ste Jaargang No. 9173
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder-
#n Zaterdag. BIJ Inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
jentién nog zooveel mogelijk In het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330 INT TELEF. No 20
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
In Amerika heeft gister de verkiezing plaats gehad
voor den president, vice-president, senatoren, afge
vaardigden, enz., enz.
Heel Amerika was in actie en men kon zonder over
drijving spreken van een stembus-race.
De beide tegenstanders voor het presidentschap wa
ren Roosevelt, de democraat, en Hoovcr, de aftreden
de president, de candidaat der Repuhlikeinschen. Dc
Soc.-Dem. candidaat telt in deze groote worsteling
niet mee.
ROOSEVELT.
En wat al werd voorspeld, wordt door de binnen
gekomen uitslagen bevestigd, dat de candidaat der
democraten, Franklin D. Roosevelt, de overwinning
zal behalen. De republikeinsche regecring zal dan
door een democratische worden vervangen.
De opkomst der kiezers was, naar Amerikaansche
opvattingen, zeer groot. Naar schatting hebben 40
der kiezers hun stem uitgebracht. Dc gebruikelijke
Verkiezingsdrukte is deze keer achterwege gebleven.
Zeven en veertig millioen kiezers hebben zich gis
teren, zoo wordt geschat, in het geheele gebied der
Vereenigde Staten naar de stembureaux begeven. De
eerste kiezers kwamen reeds om zes uur 's morgens
opdagen.
Het liep den geheelen dag druk en overal was po
litietoezicht om fraude te voorkomen.
Uit de binnengekomen uitslagen bleek al weldra,
dat Roosevelt zou winnen.
De Staat Indiana werd voor Roosevelt gewonnen.
Ook de Staat New York sprak zich voor hem uit. In
Texas had Roosevelt eveneens verre de leiding, wat
ook in alle zuidelijke staten vrijwel het geval was.
Hoover haalde het in Rhode Island, New Hamp-
ehire, Ohio, Michigan, Pensylvanië enz.
De verkiezingen verloopen rustig.
Overwinning voor Roosevelt zeker geacht.
New York, 9 Nov. (V.D.). Uit de om 's nachts 1
uur uit alle staten van de V.S. binnengekomen par-
tieele uitslagen blijkt, overtuigend, dat Roosevelt met
groote meerderheid de overwinning zal behalen. Een
eenvoudige kansberekening geeft op dit oogenblik
aan Hoover nog slechts 4S kiesmannen.
HOOVER.
Verkiezing Roosevelt staat vast. Ecla
tante overwinning.
Uit New York:
(aaieuHs?M?.aCht 6 uur Amst' T1d> W8S de
bekend h?i f PjCsldent8verkiezinR nog niet geheel
der Democr,0,nd eï,enwel vast' dal de «ndidaat
derheid gekoren ia." R 8 e v o lt met groote meer-
tijdsti'ndcekn7onlliezen 531 k>esmannen waren op dat
toor Hniwl w i voor Roosevelt 302 kiesmahnen,
177 kipsmann™ kiesmannen, terwijl de uitslag voor
In Wo?o6n n°* niet vaststond,
durende den r°staurar>ts van New York, die ge-
de eclatant!? -en nacht geopend blijven, wordt
bSndig gevierS rWlnning van Roosevelt reed» uit"
verkiezingen j'cl\lbakken maken de uitslagen der
De alcohnior!? l? verschillende Staten bekend.
in Senaat en Pn die' nu eene meerderheid
w senaat en Congres gekozen is tegen het alcohol
verbod, inzien dat hun rijk uit is, verkoopen in aller
ijl hunne voorraden op straat.
Het middelpunt van het feestbetoon vormt het
Biltmore-Hotel, waar Roosevelt met zijne familie
verblijven.
Staat van beleg in Nieuw-Mexico.
New York, 8 Nov. (V.D.) Naar uit Santa Fo in
Nieuw Mexico gemeld wordt, heeft de gouverneur
aldaar in verscheidene plaatsen den staat van be
leg afgekondigd, aangezien het naar aanleiding van
de verkiezingen tot messteekpartijen op grooten
schaal was gekomen, waarbij één persoon gedood
werd.
Franklin Delano Roosevelt is een nakomeling van
Claes Martinzen van Roosevelt, die in 1654 Holland
verliet en naar Amerika trok. Hij werd de stamvader
van verschillende groote figuren op politiek en econo
misch gebied. Claes schrapte kort nadat hij zich in
New York had gevestigd, het „van" uit zijn naam. Hij
liet vijf kinderen achter, van wie één Nicholas Roo
sevelt, trouwde met Hilletje Jans Kunst. Hot huwe
lijk werd voltrokken in de oude „Dutch Church". Hun
oudste zoon, Johannes werd geboren in 16S9. De ver
maarde president Thcodore Roosevelt is een afstam
meling van dezen Johannes. Een broer van Johannes
n.1. Jacobus Roisevelt is daarentegen een voorvader
van "ranklin Delano. Jacobus zag het levenlicht in
1692 en trouwde in 1713 met Catherina Hardenbroek.
Hun telg Isa&c heeft in de Amerikaansche politiek
een rol gespeeld. Hij huwde i 1752 met een dochter
van Colonel Martinus Hoffman en vertegenwoordigde
in 1788 toen de grondwet werd aangenomen, do stad
en het landschap New York. Zijn derde zoon. James,
erfde een flink fortuin, en koch» een stuk land in
Haarlem van de weduwe Storm. Wanneer de klein
kinderen dit stuk grond nog in hun bezit hadden ge
had, zouden ze deel hebben uitgemaakt van de multi-
millionnairsklasse. Franklin D. is echter geen rijk
man, ofschoon vele dit beweren.
James Roosevelt kreeg een zoon, die weer Isaac
heette. Diens zoon heette weer James en deze trad in
het huwelijk r.. Sarah Delano. Hun kind is Franklin
Delano Roosevelt. de man op wien de oogen der
Amerikaansche natie, ja, der geheele wereld, thans
zijn gevestigd.
Hij is het tegenbeeld van Hoover. Vier jaren geleden
was Herhert C. Hoover de afgod van zijn volk. Maar
met de glans van zijn natie verbleekte ook veel v n
zijn persoonlijken glans. Hij is de „goote ingenieur",
die werkt naar streng wetenschappelijke principes,
maar een brill it staatsman, een meesleepend voor
beeld is hij niet en allerminst een goed woordvoerder.
Zijn stem klinkt monotoon; hij bezit noch bijzondere
deugden, noch bijzondere ondeugden, die het volk
voor hem in beweging brengen. Medewerkers in den
waren zin van het woord heeft hij niet. Hij hou lt
niet&van de massa en de massa toont hem, den slecht-
sten redenaar van Europa, weinig bijval. Om zhn per
soon heeft zich slechts één legende geweven, behalve
misschien die van zijn rijkdom: dat hij n.1. bij het
luisteren naar .:11e redevoeringen, kleine mathemati
sche figuren op een wit. stuk papie. krast, dat. in den
loop van den dag steeds van hoven tot henedon vol
geschreven is
Well een heel ander man daarentegen is Franklin
Roosevelt. Alles wat Hoover ontbreekt, bezit hij in
hooee mate: charme, persoonlijke warmte, redenaars
talent, nimmer verflauwde belangstelling voor de
kleinste zorgen zijner bezoekers. De illustere naam,
die hij draagt, spreekt bij de Amerikanen uit den
aard der zaak zeer tot zijn vo.rdeel, ofschoon hij
slechts een verre bloedverwant van den vroegeren pre
sident is.
Hij zou de ideale Amerikaansche politicus zijn, wan
neer een zwaar lichamelijk gebrek, uit .en ernstige
ziekte overgebleven, hem niet in zijn bewegingsvrij
heid hinderde. Jarenlang was hij verlamd en volko
men hulpeloos, ook thans nog an hij zich nog slechts
met behulp van twee stokken voortbewegen. Hij heeft
echter groote st: .tsmansbekwaamheden, een eervolle
loopbaan achter zich en een absoluut zuiver geweten.
En hoeveel politici kunnen dat van zich zelf zeggen?
Als gouverneur van dc staat New York heeft hij
zich op uitstekende wijze van zijn taak gekweten.
Niettegenstaande zijn eroote bekwaamheden mag
men toch veilig aannemen, dat een groot, deel der
stemmen op hem uitgebracht niet zoozeer zijn per
soonlijke kwaliteiten, noch de grondbeginselen der
Democratische Partij gelden, welker candidaat hij is,
maar veel meer het feit, dat hij en zün partij vóór
opheffing, althans gedeeltelijke opheffing van het
drankverbod zijn.
Herbert Hoover werd geboren den lOen Augustus
1874 in een arm dorp van Iowa, midden in het Wil
de Westen. Zijn vader was smid. Vandaar het klas
sieke liedje van den self-madc man. De geschied
schrijvers van den huidigen President blijken een
byzondere aandacht te schenken aan het feit, dat
niemand ter wereld kan zeggen, waar vandaan de
Hoovers oorspronkelijk komen, uit Silezië of uit
Bretagne. Zij concludeeren, dat deze onbekendheid
de kenmerkende eigenschap is van het waarachtig
Amerikanisme. Door geen ketens aan het verleden
gebonden en de toekomst open en wijd voor zich.
De vader van den kleinen Herbert stierf zeer
jong. Zijn oom, een strenge Puritein, heeft zijn neef
de groote principes bijgebracht van eer en recht,
„waarvan hij nooit is afgeweken". Laat ons daarbij
opmerken, dat de Amerikaansche puriteinen er origi-
neele begrippen op na houden over de te volgen
manieren om God welgevallig te zijn. Voor hen is
rijkdom een goddelijke belooning. Om daaruit af te
leiden, dat alle middelen goed zijn om dien rijkdom
te verwerven, is slechts één schrede. De oude Rocke-
feller, wiens trust zooveel arme lieden hebben geru-
ineerd. is den godvruchtigen Hoover voorgegaan.
De moraal van den oom heeft vruchten gedragen.
De president heeft zich weten te verrijken. Op 13-
jarigen leeftijd verkocht hij terreinen in Orégon cn
toonde toen verwonderlijke neigingen om de even-
tueele koopers in een kamer od te sluiten, hen te
overwinnen door overreding en volharding en hen
zich op genade te doen overgeven.
Wat later kwam hij op de Universiteit van Stan-
ford. Student zonder fortuin oefende hij tal van be
roepen uit om zijn studie te kunnen betalen en werd
„ingenieur". Do Engelschc taal is een beetje vaag
op dit punt. Een polytechnieker is een „engineer".
Een mecanicien eveneens. En zelfs de genie-soldaten
zijti „cngincers". Deze titel is echter die, waarmee
de Ijveraars voor Hoover steeds het meest hebben
geschermd. Daarentegen kunnen verscheiden andere
Amerikanen nauwelijks een glimlach bedwingen
als men hun spreekt, over de vakkennis van den
candidaat der Republikeinen.
Het is onnoodig Hoover te volgen naar Nieuw
M^cico, Arizona en Australië, naar Mongolië en
Tien-Tsin, waar de Boxer-opstand hem verrast.
Overal doet hij zaken. Hij is mijningenieur en moet
de exploitaties leiden. In werkelijkheid speculeert
hij. Hij verdient ongeveer 100000 dollars per jaar.
Maar niet meer dan 5000 dollars als ingenieur. Vijf
en negentig proc. van zijn inkomen ontvangt hij voor
„financieele raadgevingen". Dit heeft hij weten te
handhaven in alle posities, welke hij heeft bekleed.
De jonge man Hoover ging niet naar Japan om er
de jonge dame Chrysanthème te ontmoeten. In Thi-
bet bekommerde hij zich nauwelijks om Dalai La
ma. Als hij wat meer geld had kunnen verdienen in
een somber laboratorium in New York. zou hij daar
heen zijn gegaan en hij zou het nog prettiger heb
ben gevonden.
De latere president neemt in den vreemde be
treurenswaardige gewoonten aan, waarvan hij zich
in den omgang met zijn medeburger niet. geheel
heeft kunnen ontdoen. De Chineesche koelies heb
ben nooit tegen hem geprotesteerd. Echter heeft een
hooggeplaatst dignitaris uit Mandsjoerije Chang Yen
Mao eens een klacht tegen hem ingediend. De zaak
kwam in 1905 voor het Hooge Gerechtshof te Londen
en dit verklaarde o.a. het volgende in het arrest:
„Wij meenen hier aan nog een verklaring te moe
ten toevoegen. Niets tijdens de behandeling dezer
zaak wijst er op, dat S. E. Chang zich aan eenige
onregelmatigheden heeft schuldig gemaakt. Dit is
meor dan wij kunnen zeggen van de tegenpartij
(Herbert Hoover)."
Maar hoe het ook zij, Hoover wist zoowel in China
als Mexico, in Rusland en Indië en in Londen als
leider van groote ondernemingen tot aanzien en ver
mogen te geraken. In Europa werd hij bekend door
zijn leiding van den Amerikaanschen hulpdienst ten
bate van België in den wereldoorlog.
In 1917 riep Wilson hem als dictator van de voed
selvoorziening naar Amerika terug. Na den wapen
stilstand nam hij de organisatie ter hand van de voed
selvoorziening van Oostenrijk, Hongarije en iets later
van Rusland. In 1920 werd hij minister van handel
onder president Harding en later onder Coolidge.
Den 4en Maart 1929 trad Hoover op als President
der Vereenigde Staten. Als zoodanig heeft hij zich
vooral bekendheid verworven door het z.g. Hoover-
plan, het Hoover-moratorium, zijn ontwapeningsvoor
stellen en zijn streven naar protectie.
Geweldig aantal betoogers.
SCHITTERENDE REGELING.
Dinsdag zijn de Algemeene Beschouwingen hl do
Tweede Kamer over de Staatsbegrooting begonnen en
in verband daarmee hadden S.D.A.P. en N.V.V. een
groote demonstratie op touw gezet tegen het rapport-
Weiter en de voronemens der Regeering om te be
zuinigen.
Deze betooging is een groot succes geworden, zoowel
wat de deelname gis de régeling betrof.
Reeds vroeg in den morgen, tegen 10 uur, zag men
troepen demonstranten naar Houtrust trekken, allen
getooid met een insigne. Naarmate de ochtenduren
verliepen en de 36 extra-treinen en ongeveer 1000 auto
bussen met demonstranten uit alle oorden des lands
aankwamen, werd het drukker en drukker.
Aan do stations had alles een geregeld verloop.
Orde-oommissarissen vanwege de partijbesturen wa
ren aanwezig om allen te ontvangen en naar Houtrust
te geleiden. Op de voornaamste toegangswegen naar
Den Haag waren posten ingericht, welke aan auto
bussen, auto's en fietsers den weg wezen.
In de omgeving van Houtrust was het al vroeg zeer
levendig. Men ventte er druk met socialistische lec
tuur, speldjes en insignes, alsmede versnaperingen.
De politie had buiten het terrein een uitgebrei-
den ordedienst georganiseerd, zoodat er geen ge
drang ontstond, en een ieder op vertoon van zijn
toegangskaart het terrein kon betreden.
Reeds lang vóór het aanvangsuur was een zeer
groote menschenmassa hier samengestroomd. Af
gaande op de verstrekte gegevens schatte de demon
stratie,leiders het aantal aanwezigen toen op ruim
50.000.
Een aanhoudende regen maakte het terrein slecht
begaanbaar en maakte het verblijf voor de demon
stranten daar allesbehalve aangenaam Men hield
er den moed in met een twintig muziekkorpsen,
welke zich op verschillende punten deden hooren.
Overal op het terrein waren tentjes opgericht,
waar men brood en koffie kon koopen.
Tegen 12 uur kwam er eenige teekening in de
massa. Overal zag met kleurige vanen en banieren,
welke door bonden en afdeelingen waren meege
bracht. Op een groot aantal borden en doeken waren
de „eischen" te lezen, welke de partijbesturen voor
dezen dag hadden opgesteld.
Om 12 uur waren nog lang niet allen op het ter
rein aanwezig. Eenige treinen uit verre plaatsen
van ons land moesten nog binnenkomen.
Precies 12 uur betrad de partijvoorzitter der S.D.
A.P., de heer J. Oudegecst, de hoofdtribune, om de
openingstoespraak te houden. Hij deelde mee, dat vol
gens de laatste opgaven meer dan 60.000 personen
met allerlei middelen van vervoer naar Den Haag
waren gereisd, wat hij een overweldigend bewijs van
den vasten wil en den strijdlust der Nederlandsche
arbeiders noemde.
Met oen woord van hulde en dank aan allen, die
aan het welslagen van de organisatie hadden meege
werkt, besloot de heer Oudegeest zijn toespraak.
Mededeeling werd gedaan van een ontvangen sym
pathie-telegram van de afdeeling Batavia.
Tenslotte deed de heer Oudegeest nog voorlezing
van een telegram van den Bond van Marineschepelin
gen.
Na de toespraak van den heer Oudegeest werden
wederom eenige strijdliederen gezongen.
Inmiddels stroomden nog steeds deelnemers het ter
rein op. Op de tibune hadden de soc.-dem. Kamerle
den en eenige bekende personen uit de socialistische
beweging plaats genomen.
Toen de heer Oudegeest zijn toespraak beëindigd
had, kwam de heer Wibaut een oogenblik voor de
microfoon om de duizenden betoogers een welkom
toe te roepen.
Terwijl in den d rui li-gen regen nog drommen betoo
gers het terrein binnenstroomden, verkreeg om 12.40
de heer Vliegen het woord.
De volgende spreker was de heer De la Bella, secre
taris van het N.V.V., die de betooging schetste als
de grootste uiting van verzet sedert het voeren van
den strijd tegen het kapitalisme.
De heer v. d. Walle noemde de betooging van S.D.
A.P. in samenwerking met N.V.V., volkomen ge
slaagd; dit bleek voldoende uit de vele duizendtallen,
die daan-oor naar Den Haag waren gegeaan.
Onder hen bevonden zich tienduizenden werkloozen,
die uit de monden van hun vrouwen en kinderen en
van henzelf het noodige hadden gespaard, om aan
deze bctooging te kunnen deelnemen, en daarvoor
bracht spr. hun een eeresaluut.
De heer Kupers. voorzitter van het N.V.V. zeide
onder meer, dat evenals tijdens den oorlog millioenen
zijn uitgegeven om den wereldstrijd buiten onze gren
zen te houden, het thans eisch is dat millioenen wor
den gegeven om de volkskrachten te bewaren.
De voorzitter der soc.-dem. Tweede Kamer-fractie,
ir. J. W. Albarda, begon, na de aanwezigen begroet
te hebben, met zijn groote bezorgdheid uit te spreken
over de huidige omstandigheden, waaronder de arbei
dersklasse leeft. In het bijzonder schetste hij den om
vang en de gevolgen tier werkloosheid.
Deze betooging is, zoo zeide spr., het bewijs, dat de
georganiseerde Nederlandsche Arbeidersklasse gereed
staat, opnieuw den strijd tegen aanslagen op het le
venspeil der werkloozen te voeren. Maar de werkloos
heid is niet het eenige, dat ons in deze dagen be
dreigd. Tal van gevaren omringen de arbeiders en
veel staat nog oo het spel. Een storm van reactie is
over Europa losgebroken en, zooals altijd, is de ar
beidersklasse geroepen, dien storm weerstand te bie
den en de groote machten te keeren.
Sterke stroomingen maken zich op om dc sociale
wetgeving en alles, wat daarmede samenhangt, de
veroverde rechten en vrijheden aan te tasten en den
weg naar het socialisme te versperren. Krijgen deze
machten vrij spel, dan zal de arbeidersklasse terug
zinken tot hot peil van 30 of 40 jaar geleden, toen zij
rechteloos en machteloos was op elk terrein. Deze
betooging heeft ten doel, duidelijk te maken, dat het
dien weg niet zal gaan. Wij willen niet terug, maar
voorwaarts.
Voor het eerst tijdens oen crisis is, zoo ging spr.
voort, de arbeidersbeweging niet verzwakt, integen
deel versterkt. Dit komt, doordat de oogen van tien
duizenden open gegaan zijn, die zien, dat naast groo
te productiemogelijkheden honger cn gebrek gele
don wordt. Dat schudt de arbeidersbeweging wakker
en versterkt de socialistische kracht tegen de reac
tionaire stroomingen.
Wij dulden niet, dat wij teruggeworpen worden in
de ellende van vroeger, wij wilien het groote werk
volbrengen, waartoe wij geroepen zijn. nl. de ver
wezenlijking van het socialisme, hetwelk de uitban
ning zal zijn van crisis en oorlog. Door stormen en
golven gaan wij voorwaarts in het belang van de
menschheid.
Een luid applaus volgde op de toespraak van den
heer Albarda.
De optocht, Muziek en spreekkoren.
De stoet werd vervolgens geformeerd. In den kop
van den stoet gingen de sociaal-democratische Eer
ste en Tweede Kamerleden, voorts de besturen van
de S.D.A.P. en het N.V.V.
Er liepen tal van muziekkorpsen in den optocht
mede en verscheidene doeken met lemen.
Spreekkoren lieten zich zoo nu en dan hooren.
Het was half vier ongeveer toen de kop van de
stoet het eindpunt had bereikt.
Het aantal demonstranten we'-d op 70.000 geschat
en de menschenmassa was geweldig, want steeds
maar bleef het uit Houtrust toestroomen.
Om vier uur bevonden zich nog duizenden en dui
zenden voor de groote tribunes, die geheel gevuld
