BLUE BAND
De aardbevingen in Noord-Brabant.
WEET
WAT U E E T
30 ets. per
Woensdag 7 December 1932.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9189
Wat De Bilt er
van zegt
'T IS
VERSTANDIG
Uit onze Omgeving.
Acht bevingen geregistreerd. Vroegere
aardbevingen in ons land.
Ofschoon wij reeds in ons nummer van jl. Zater
dag van de hand van een bekend seismoloog een be
ichouwing opnamen over de aardschokken, die se
flert den 20sten November in ons land, en speciaal in
Oostelijk Noord-Brabant gevoeld zijn, laten wij hier
onder nog volgen een uittreksel uit het overzicht, dat
het Koninklijk Nederlandsch Meteorologisch Insti
tuut aan het persbureau Vaz Dias heeft gegeven, be
nevens enkele mededeelingen. waartoe de opmer
kingen der waarnemers aanleiding gaven. In de eer
ste plaats dankt het Meteorologisch Instituut allen
die berichten hebben ingezonden. Er zijn er samen
ongeveer 800 ontvahgen.
Te De Bilt werden van Zondagavond 20 November
tot Maandagmorgen 28 November 8 aardbevingen
uit Noord-Brabant geregistreerd.
De beving van 20 November 23 u. 56 m. gaf zoo
wel te De Bilt als te Heerlen de grootste uitslagen
op het diagram; er werden ongeveer 400 berichten
over ontvangen, uit alle deelen des lands; ook uit
de Noordelijke provincies, zoodat de beving over het
geheel land waarneembaar geweest is, veel verder
dan de eerste persberichten aangaven.
Na deze toonde te De Bilt de beving van 28 No
vember 6 u. 1 m. de grootste uitslagen, te Heerlen
die van 23 November 3 u. 28 m., terwijl daar die van
28 November 6 u. 1 m. veel zwakker werd opgetee-
kend, te De Bilt die van 23 November 3 u. 28 m. Wat
beteekent dit? Het beteekent, dat de oorsprong der
verschillende bevingen niet dezelfde was, die der
beving van 23 November lag meer naar het Zuiden
(richting Heerlen), die der beving van 28 November
meer naar het Noorden (richting De Bilt); met toe
neming van den afstand neemt namelijk in het al
gemeen de uitwijking der bodembewegingen af. Deze
conclusie is in overeenstemming met de ontvangen
berichten, die voor de beving van 28 November 6 u.
1 m. meer uit het Noorden van Oost Noord-Brabant
afkomstig zijn, voor die van 23 November 3 u. 28 m.
uit het Zuiden, zooals Eindhoven en ook uit Zuid-
Limburg.
Brengt men de verschillende opgeteekende feiten
in verband met de geologische gesteldheid van dit
deel van ons land het gebied der slenken en hor
tten. d.i. van aardschollen, die ten opzichte van de
omgeving zijn weggezakt of hooger liggen, o.a. de
Groote Centrale Slenk, die van Duitschland door Ne
derland in ongeveer noordwestelijke richting naar
dl Noordzee loopt dan behoeft het geen bevreem-
dinjte wekken dat hier thans aardbevingen zijn op-
tfrtreden.
De aardbevingen zijn van tectonischen oorsprong,
dus verschuiving in de aardkorst, tengevolge van
inkrimping en dergelijke. Dit is trouwens het geval
met vrijwel alle aardbevingen van eenige beteeke-
nis. Vulkanische aardbevingen, d.w.z. aardbevingen
ten gevolge van vulcanische uitbarstingen zijn
slechts tot op een afstand van circa 200 K.M. nog te
registreeren, verder niet; daarvoor zijn ze te zwak.
De drooglegging der Wlerlngermeer.
In sommige bladen kreeg de drooglegging van de
Wieringermeer de schuld van de aardbevingen; ge
lukkig waren er nog in deze bladen die het bericht
niet overnamen. Zonder twijfel beteekent het leeg
pompen van den Wieringerm eerpol der een vermin
dering van druk op het aardoppervlak daar ter
plaatse en is dit van invloed op de spanningen der
aardkorst elders, doch deze invloed is zoo klein, ver
geleken bij de in het gesteente der aardkorst heer-
schende spanningen, da het slechts als een secon
daire oorzaak van het optreden van aardbevingen
kan beschouwd worden in dien zin, dat het oogen-
blik hiervan iets kan vervroegd of vertraagd wor
den. de primaire oorzaak is de in de aardkorst heer-
schende geweldige spanning, waardoor deze tenslotte
op een zwakken plaats met een schok breekt.
Als vergelijkbare secondaire oorzaken, die een
plaatselijke drukvermeerdering gever, zijn te noe
men zware regenval, hooge stand der rivieren of
overstroomingen van polders als omstreeks 1916 in
Waterland; drukvermindering geeft daarna het af
voeren van het hooge water, het leegpompen der pol
ders. Vroeger is nooit gebleken, dat hier te lande
hierdoor aardbevingen zijn ontstaan; er is geen re
den om dit nu aan te nemen.
De Wieringermeer was van 0 tot 5 Meter diep; het
IJselmeer is ca. 15 maal 7x>o groot van oppervlakte.
De hoeveelheid water, uit de Wieringermeer ge
pompt, komt overeen met een ca. 20 c M. hooge laag
water van het IJselmeer; de invloed der twee wa
termassa's is wel ongeveer gelijk te achten.
Het is zeer te betwijfelen dat zij, die thans in de
schuld van den Wieringermeerpolder gelooven, zoo
sterk in hun geloof zullen staan, dat wanneer over
eenigen tijd de waterstand in het IJselmeer weer
eens zeer hoog mocht zijn, zij zullen aandringen in
dezen toestand geen verandering te brengen, teneinde
hun landgenooten in Noord-Brabant voor nieuwe
aardschokken te behoeden.
Niet alleen In den nacht
Sommige waarnemers hebben er op gewezen, dat
de meest aardschokken in den avond of nacht zijn
voorgekomen en gevraagd of hierdoor een bijzon
dere oorzaak was aan te wijzen. Een algemeene oor
zaak, dat aardbevingen meer in den nacht worden
gevoeld dan overdag is, dat door de bezigheden over
dag zwakke trillingen niet gemerkt worden, die
savonds of 's nachts wel de aandacht trekken, wan
neer men rustig zit of ligt. Enkele waarnemers in
aet aardbevingsgebied hebben in hun schrijven op
gemerkt, dat de schokken evengoed overdag voor
kwamen, doch inderdaad hadden sterkere schokken,
die door de seismografen zijn opgeteekend of door
waarnemers ver buiten het aardbevingsgebied ge
voeld, plaats tusschen 20 u. 50 m., 's avonds en 6 u.
lm. 's morgens, zooals uit het in het begin gegeven
lijstje blijkt.
Jaarlijks een 10.000 tal aardbevingen op
aarde.
ooALen.t0e duiken in de bladen voorspellingen van
innen?1^6" op' Bedenkt men' dat er jaarlijks een
iv.wu tal aardbevingen op aarde gevoeld worden,
an ia het duidelijk, dat een voorspelling, waarbij
vJÜ1 op de r.uimte houdt, b.v. de aankondiging
«siJcr een aardbeving in Zuid-Amerika, zeker moet
assen; ook heeft men goede kans bij het voorspellen
van nabevingen van een sterke aardbeving succes
te hebben.
In „Oe Natuur'' van April 1929 zijn de aankondigin
gen van Bendandi, een Italiaan, voor Mei 1928 uit
voerig besproken en aan de waarnemingen getuetst,
het bleek daarbij dat de voorspellingen het tegendeel
van geslaagd waren. Thans heeft een Duitsch inge
nicur zich den profetenmantel omgehangen en aard
schokken in het Nederlandsch-Duitscbe grensgebied
aangekondigd, in den nacht van 29 op 30 November
en voorts op 1, 5 en 6 December. Hij is niet geluk
kig geweest in de keuze zijner data, op 29 en 30 No
vember en op 1 December zijn geen aardbevingen
geregistreerd; 5 en 0 December kunnen nog een ver
rassing brengen. ^Dit blijkt inmiddels op die dagen
ook al niet het geval te zijn geweest. Red. Sch
Crt.)
Aardschokken in vroeger tijd en wat ons
nu verder te wachten staat.
Na de beving van Maandagmorgen 28 November
6 u. 1 m. zijn tot 2 December te De Biit geen aard
bevingen afkomstig uit Noord Brabant geregistreerd;
wel zijn in het aardbevingsgebied nog schokken waar
genomen, doch deze waren niet sterk genoeg om tc
De Bilt opgeteekend te worden.
Van belang is de vraag, wat ons nu verder te wacb
ten 9taat. Met zekerheid is hieromtrent niets te zeg
gen; men kan alleen vermoedens uitspreken, door
na te gaan wat bij vroegere aardbevingen is ge
schied. Het best komen hiertoe de aardbevingen hier
te lande van 1755 en 1756 in aanmerking; het is goed
iets van de geschiedenis van zijn land, ook op het
gebied van aardbevingen te kennen, zoodat niet meer
geschreven zal worden, wat verleden jaar naar aan
leiding van de Noordzeebeving van 67 Juni in een
onzer geïllustreerde bladen geschiedde, nl. dat
aardbevingen „ten onzent nimmer geconstateerd
rijn."
In den morgen van 27 December 1755 werd in Z.O.
Nederland en het naburige Duitschland en België
een sterke aardbeving waargenomen, voorafgegaan
door enkele voorbevingen op 26 December en gevolgd
door een groot aantal nabevingen op de volgende
dagen.
Op 18 Februari 1756 trad een veel sterkere aard
beving op, die gevoeld werd tot in Z.O. Engeland,
Parijs en Neurenberg.
Van dien dag af tot begin April ging, zoo ver
telt de geschiedenis, te Maastricht geen dag voorbij,
dat er niets gevoeld werd; men telde meer dan tach
tig afzonderlijke aardschokken. De nabevigen ble
ven tot 1757 voortduren.
Deze berichten worden op aardige wijze geïllu
streerd door een mededeeling uit een oud familie
boek, die Dr. van Gils te Roermond aan de pers en
aan het Meteorologisch Instituut deed, handelende
over aardbevingen, gevoeld te Roermond op 26 en
27 December 1755, 18, 19, 20 Februari en 3 Juni 1756.
Ook bij vele andere aardbevingen is gebleken, dat
een groot aantal nabevingen optraden die soms
maanden aanhielden; bij andere aardbevingen was
het met één schok vrijwel afgeloopen, zooals bij de
beving in do Noordzee zuidelijk van de Doggersbank
van 67 Juni 1931, afstand 350 K.M. van de Bilt,
welke gpregisteerd werd op meer dan 6000 K.M. af
stand, zooals in Noord-Amerika (Washington) fen
Centraal Azië. Van deze beving is te De Bilt geen
enkele nabeving opgeteekend, ook niet te Kew in En
geland, dat op 270 K.M. afstand van den oorsprong
ligt.
In Noord-Brabant ligt het geval anders. Zooals
reeds in het begin gezegd is, werden te De Bilt van
20 tot 28 November acht schokken opgeteekend. De
sterkste hiervan die van 20 Nov. 23 u. 56 m., was
lang niet zoo sterk als de Noordzee-beving, die in
Engeland, Nederland, Denemarken, West-Duitsch-
land, België en Noord-Frankrijk gevoeld werd.
Van de in sterkte op de beving van 20 Nov. 23 u.
56 m. volgende kan aangetoond worden, dat de oor
sprong van de eenc, die van 23 Nov. 3 u. 28 m. Zui
delijker, die van de andere, van 28 Nov. 6 u. 1 m.
Noordelijker dan die van Zondagavond 20 Nov. lag.
Blijkbaar vertoont de aardkosi onder Oostelijk
Noord-Brabant verschillende zwakke plekken en tre
den er op verschillende plaatsen bewegingen op, het
geen in verband met de geologische structuur zeer
aannemelijk is.
Men zal trachten met behulp van de waarnemingen
van buitenlandsche stations de plaats der epicentra
van de geregistreerde bevingen nader vast te stel
len, voornamelijk uit de tijden, waarop verschillende
fasen aan verschillende stations zijn geregisteerd.
Het is voor de plaatsbepaling een gunstige omstan
digheid, dat althans één station dat voor plaatsbe
paling in aanmerking komt, in het N.W. kwadrant is
gelegen; de andere stations, die hiervoor gegevens
kunnen verschaffen, liggen voornamelijk in het Z.W.-
lijke, Z.O.lijke en N.Odijke richting. Had de seismo
graaf te Heerlen een minutenteekeninrichting, dan
zou het mogelijk zijn, ook hier de tijden der inzit
tende seconden nauwkeurig aan te geven. Nu is dit
slechts bij benadering mogelijk, doch de tijdsverschil
len van verschillende inzetten zijn wel aan te geven,
doordat de registreer-snelheid bekend is.
Ook al zijn na Maandagmorgen 28 November te
De Bilt geen aardbevingen uit Noord-Brabant meer
geregistreerd, dus geer sterke schokken meer voorge
komen, zoo mag men toch niet aannemen, dat deze
ook verder zullen uitblijven; men moet afwachten,
wat komen zal. Men leze intusschen wat een geoloog
van naam hierover mededeelt, en make zich niet noo-
deloos ongerust.
'/j pondspakje
om Blue Bandje gebrui
ken - omdat U niets
beters koopen kunt.
Probeer ze, vandaag
VERSCH GEKARND
met 25 t>lo allerfijnste Roomboter onder Rijkscontröle
HE E RH Tl GOW AARD
VEEN HUIZEN.
Sint Nicolaas bracht vergezeld van zijn zwarten va
zal een bezoek aan onze school. Door het hoofd der
school, den heer IJselstein werd hein een welkom toe
geroepen, terwijl de jeugd hem eenige liederen toezong
Uit den bekenden zak kwamen allerlei mooie cadeaux
te voorschijn, voor ieder kind wat. De jeugd soheen
zich dit jaar zeer goed gedragen te hebben, daar er
geen enkele berisping toegediend werd.
Rijkelijk werden de kinderen op melk, koek. chocolade
enz. onthaald, terwijl ieder nog naar een leuk prijsje
mocht vissohen.
Alleraardigst waren een paar stukjes door de kinde
ren uitgevoerd. „Wij komen uith et neuzenland", sloeg
bij de aanwezigen in, terwijl een gymnastiekles, uitge
voerd door leerlingen, die gegrimeerd waren, groote
lachlust wekte.
SIST MAARTE
Bij besluit van Ged. Staten dato 30 November jl
is de begrooting der gemeente, over den dienst 1933
reeds goedgekeurd terugontvangen.
SC H00 RL
Burgerlijke Stand.
Over November 1923.
Geboren: Albert Johannes, zoon van R. Mink en
A. Vaartjes; Guurtje, dochter van P. Kuiper en J.
Modder.
Huwelijken: Jacobus Cornelis Modder, 22 jaren,
landbouwer en Trijntje Meijer, 18 jaren, zonder be
roep, beiden alhier. Pieter Kramer, 24 jaren, smid
monteur, en Dieuwertje Schotvanger, 22 jaren, zon-
ler beroep te Zijpe.
Overleden: Jacob Schuijt, 57 jaren, zonder beroep,
echtgenoot van Christina Margrietha Bood.
ZURE
PETTEN.
Maandagmiddag vond in het gymnastieklokaal der
O. L. school het jaarlijksche St. Nicolaasfeest plaats.
Behalve de leerlingen waren daar vele ouderen uit
belangstelling en ter begroeting van den Sint aan
wezig. Op prettige wijze onderhield deze zich met
de kleinen, terwijl ter afwisseling de geleerde lied
jes luide weerklonken. Piet zorgde onderwijl voor
de tractaties. Tot besluit deed Sinterklaas de ca
deautjes uitreiken, die over het algemeen zeer in
den smaal vi^en. Het was een genotvollen middag.
LANGEND IJ K
BROEK OP LANGENDIJK.
Inventarisatie stapelproducten der Langendijkcr
Groenten Centrale op 1 December 1932:
449 wagons roode kool (vorig jaar 1070H)870 w.
gele kool (v. j. 111534)908 w. Deensche kool (v. j.
107*234126 w. uien (v. j. 126); 24 w. peen (v. j. 1434).
De wagons zijn berekend naar 10.000 K.G.
Openstelling van het Post-, Telegraaf- en Telefoon
kantoor te Broek op Langendijk en de hulpkantoren
Oudkarspel, Noordscharwoude, Zuidscharwoude en
Sint Pancras op den lsten en 2den Kerstdag en den
Nieuwjaarsdag.
Op den lsten en 2den Kerstdag en den Nieuw
jaarsdag zijn de kantoren opengesteld als op Zon
dagen.
Op den 2den Kerstdag zal s morgens een brieven
en pakketpostbestelling plaats vinden
Voor niet busrechthouders bestaat alleen gelegen
heid tot afhalen van correspondentie op den lsten
Kerstdag en Nieuwjaarsdag van 9.15—9.30 uur.
Op 31 December 1932 (Oudejaarsdag) zijn de kan
toren voor den zegelverkoop opengesteld tot 18 uur.
Bezorg Nieuwjaarscorrespondentie vroegtijdig ter
post.
HAREN KARSPET
Politie.
Gevonden: Een oud damesrijwiel en een oud
zwaar verroest heerenrijwiel. Eerstbedoeld rijwiel is
op Zondag jl. bij de R.K. kerk te Waarland gevon
den en het heerenrijwiel, waarvan reeds eerder mel
ding in de Schager Courant is gemaakt, berust reeds
geruimen tijd ten Raadhuize te Dirkshorn. Inlich
tingen bij de politie.
GEMEENTE HARENKARSPEL.
Burgerlijke stand over de maand November 1932.
Geboren: Joukje Pietje, dochter van Sipke Sloterdijk
en Meintje Westerkamp: Theodorus Martinus, zoon van
Petrus Bruin en Lucia Allda Kraakman; Pieter. zoon
van Arie Pankras en Kaatje Noord strand; Maria Wil
helm in a, dochter van Cornelis Kramer en Catharina
Bruin.
Ondertrouwd: Geene.
Gehuwd: Arie Kant en Margaretha Manneveld.
Overleden: Een als levenloos aangegeven kind van
Adrianus Hoek en Jantje Jonker.
W 1 E R I N G E N
GEMEENTE WIERINGEN.
Bevolking.
Ingekomen personen:
Uit Gronsveld: Mw. C. M. J. Kerckhoffs—geboren
Broex; F. R. Joldersma en echtgen. uit Wonseradeel;
W. Huizinga, uit Emmen; L. v. d. Vliet uit Marum; L
Verstraate en gezin uit Harlingen; J. Basstra ui
Sneek; J. A. van Dis en gezin uit Hoogeveen; M. Kep-
pel en gezin uit Anna Paulowna; Mw. J. v. Oers uit
Anna Paulowna: J. A. J. Tellier uit Schoondijke; J. Mi-
davaine uit Grootebroek: J. de Jonge uit Arnemuiden;
T. J. de Kort uit Ossenisse; G. Kuntkes uit Veendam;
H. Zwart en gezin uit Medemblik; C. A. Dietvors en
echtgen. uit Zevenbergen; Mw. A. de WitSchachtscha
bel uit Harlingen; D. R. Smit en gezin uit Apeldoorn;
E. Telkamp uit Termunten; Mw. J. Capellegeb. de
Ruyter; E. Zuur uit Oude-Pekela; J. Molenkamp en ge
zin uit Anna Paulowna; L. L. Zeeman uit Zijpe; TL
Löhr uit Ursem; G. Tichelaar en gezin uit Medemblik;
J. van der Mei en gezin uit Wonseradeel; G. J. Klos
uit Baarn; B. Spoelstra uit Ferwerderadeel.
Vertrokken personen: F. A. A. Grootveld naar Den
Helder; J. Brouwer naar Hilversum: H. Haanstra en
ge41n naar Weststellingwerf; M. v: d. Wal naar Ooststel-
llngwerf; Mw. M. Glim naar Anna Paulowna; P. de
Boer naar Andijk; M. Bosma naar FrankeradeelJ. G.
H. Verhoeven en echtg. naar Medemblik; H. Scholte
naar Vlagtwedde; H. Noor en gezin naar Den Helder-,
Mw. T. Noor naar Groningen; B. Mud naar Smallinger-
land; J. Klare naar Utrecht; Mw. A. M. Bos naar Alk
maar; Mw. E. Kal Lx naar Rotterdam; H. Wendel en
gezin naar Zuid-scharwoude; S. de Boer naar Termun
ten; H. v. d. Veen naar Dantumadeel; Sj. Fennema naar
Tletjerksteradeel; D. Feiken naar Borger; J. G. van
Bendegen naar Axel; Mw. P. M. Hoogesteger naar Den
Helder; Th. List en gezin naar Medemblik.
WIERINGERMEER
SLOOTDORP.
St. Nicolaasfeest.
Onder veel belangstelling arriveerden Sinterklaas
en Zwarte Piet 's middags half twee in Hotel Smit
te Slootdorp, met doel een bezoek aan beide scholen
te Slootdorp en Middenmeet*. Het was gezellig druk
om en in Hotel Smit, daar velen nog een boodschap
of verzoek aan den goeden Sint wilden brengen, zoo
dat af en toe auto's af en aan reden.
Toen Sinterklaas vorig jaar voor 't eerst een be
zoek bracht in dit nieuwe veroverde gebied, waren
ongeveer een dertigtal kinderen in de hulpschool te
Slootdorp, die blijde uitzagen naar de komst van den
grijzen Bischop. Ook dit jaar wilde Sinterklaas van
zijn belangstelling getuigen en zelf zien hoeveel of
er op gebied van scholen was veranderd. Het doel
was eerst een bezoek aan de hulpschool te Midden-
meer, waar vorig jaar 5 December nog geen steen
was te zien.
Intusschen heeft Zwarte Piet zorgvuldig de gevul
de zakken in de hiervoor gereedstaande auto's" gela
den en stevende Sinterklaas met gevolg op Midden-
meer aan. Tot de school kon per auto nog niet gere
den worden, zoodat Sinterklaas te voet onder groote
belangstelling van de bewoners de school bereikte.
Na eerst het onderwijzend personeel en de kinderen
te hebben begroet, werden aardige, echte Sinterklaas
versjes gezongen en werd Zwarte Piet opdracht ge
geven ruimschoots alle kinderen allerlei versnaperin
gen uit te deelen en liet Sinterklaas zich onderwijl
op de hoogte stellen van de vorderingen der kinde
ren, waarvan de grijze Bischop een goeden indruk
heeft gekregen; hulde aan het onderwijzend perso
neel.
Te ongeveer drie uur vertrok de goede Sint en
Zwarte Piet te voet door 't dorp, door alle kinderen
weggebracht naar de auto's en werd onderweg een
ziek kind persoonlijk door den Sint nog een en an
der aan huis gebracht. Onder luid hoera reed men
weg (en vriendelijk verzoek tot volgend jaar) met
koers gymnastieklokaal Slootdorp, waar een kleine
200 kinderen den Bisschop opwachten.
Ook hier allen blijde gezichten en na de begroeting
van onderwijzend personeel en kinderen, werd de
goede Sint hartelijk toegezongen, waarna allen van
lekkers werden voorzien. Een meisje en jongetje uit
de laagste klasse zongen elk een alleraardigst versje
voor Sinterklaas; ook twee kinderen in 't Friesch, wat
Sinterklaas waarschijnlijk niet geheel verstaan heeft
en kregen een extra cadeautje. Waar vele moeders
van kinderen van belangstellirg getuigden, was het
recht gezellig in het lokaal. Onder hilariteit van alle
aanwezigen kreeg een van de grootste jongens van
Zwarte Piet een pak voor de broek.
Na nog het noodice te hebben gestrooid, vertrok
de Bisschop met gevolg weer naar Hotel Smit, om
meerdere zaken af te doen en heeft 's avonds te
paard, met fakkels, een optocht door het dorp ge
maakt, waarbij hier en daar nog kinderen zijn be
zocht. Dat zulks de belangstelling had van alle
dorpsbewoners, zal niemand verwonderen. Alle kin
deren liepen mee en zongen uit volle borst, wat onder
dt verlichting van een paar fakkels een prettigen in-
