11(11111 litlli-
De muiterij op „De Zeven Provinciën"
Uitgevers: N.V. v.h, TRAPMAN Co., Schagen.
Gevangen genomen bemanning naar
Onrust gebracht
Nieuwe telegrammen.
Ontzettende aardbeving
in China
HAAR LOKETTEN GESLOTEN
DE S.D.A.P. EN DE
M UIT E R IJ
Ir. Albarda wil interpelleeren
Nederland en de gouden
standaard
„Oorlog of Europa?"
Overstrooming
Sandy Point door vloedgolf geteisterd
Dinsdag 14 Februari 1933.
SUIKER
76ste Jaargang No. 9228
COURANT.
iliraiit- Laiiiitlltl
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
De commissie van onderzoek heeft haar
taak reeds aangevangen.
De reeks van telegrammen welke ons na het ver
schijnen van ons Zaterdagnummer bereikten, bevat
ten nog de volgende belangrijke bijzonderheden.
Kapitein Eikeboom van het commando
der „Zeven Provinciën" ontheven.
Het bericht is ons nummer van Zaterdag, dat de
commandant der ..Zeven Provinciën", kapitein-luite
nant ter zee P. Eikeboom, van het commando over
dit schip ontheven is, wordt thans door Aneta be
vestigd.
Hij bevindt zich aan boord van de kruiser Java.
in afwachting van de beslissing van de commissie
van onderzoek.
„De Zeven Provinciën" niet ernstig be
schadigd.
Batavia. „De Zeven Provinciën" blijkt niet ern
stig te zijn beschadigd.
Het schip stoomt op eigen kracht op naar de rede
van Tandjong-Priok. Het uur van aankomst aldaar
is nog niet bekend.
Sommaties van de D.11.
Het Departement der Marine deelt mede, dat het
vlie^fOig D—11. geheel overeenkomstig de schrifte
lijke orders welke aan dit vliegtuig waren verstrekt,
de muitende bemanning aan boord van de „De Zeven
Provinciën tot zosmaal toe heeft gesommeerd, nl.
driemaal radiografisch op de 600 meter-golf en drie
maal op de 475 meter-golf.
Wie heesch de witte vlag?
De door de bom gewonde Europeesche marinier
Bom verklaart, dat hij degene is geweest, die op „De
Zeven Provinciën" de witte vlag heeft geheschen.
De overbrenging der gevangen genomen
bemanning.
BATAVIA (Aneta), 13 Febr. Zondag werden in
den loop van den dag 100 ongeboeide en 50 eboeide
Inlanders, benevens 28 geboeide en 4 ongeboeide Ne
derlanders in sloepen op het eiland Onrust afgezet
De meesten hunner waren weinig onder den indruk.
De Europeesche gevangenen namen een houding van
onverschilligheid aan. Alvorens in de door soldaten
bewaakte barakken te worden opgesloten werd ieder
gevangene in 't Hollandsch of Maleisch er van ver
wittigd, dat elke verstoring van rust, elke poging tot
ontsnapping daadwerkelijk op de plaats zal worden
voorkomen. Elk contact van buitenaf is voor ieder
een, behalve voor de commissié van onderzoek, ver
boden. Het eskader ligt nog steeds bij 't eiland On
rust.
Nog meer dienstweigeraars.
Soerabaja (Aneta), 13 Febr. Zaterdag zijn weder
om 7 inlandsche dienstweigeraars in de Marineka
zerne in Oedjoeng gearresteerd.
Te Malang.
Soerabaja (Aneta), 13 Febr. In de gevangenis te
Malang bevinden zich momenteel 68 Europeesche
korporaals en matrozen, terwijl drie man cellulair
zijn gezet. De wacht is versterkt; telkens zijn 25 man
op schildwacht.
De ligplaats der „Zeven Provinciën".
Batavia, (Aneta), 13 Febr. Volgens mededeeling
van het Departement van marine blijft de „Zeven
Provinciën" voorloopig bij Onrust, terwijl het eska
der voorloopig blijft, oefenen in het Westelijk deel
van de Java Zee. De bemanningen blijven geheel ge
consigneerd aan boord. Deze consignatie geldt ook
voor de schepen en de marine-inrichtingen in Soe
rabaja.
De taak der commissie van onderzoek.
Batavia (Aneta), 13 Febr. De commissie van on
derzoek zal zoo spoedig mogelijk op Onrust haar taak
aanvangen. De geheele opzet daarvan wordt heden
geregeld. Beoogd wordt, daarbij verschillende poli
tieke waarnemers in te schakelen.
Begrafenis der gesneavelden.
De begrafenis der inlandsche gesneuvelden vond
plaats op het Kerkhofeiland voor Tandjong Priok,
terwijl de Europeesche gesneuvelden op het eiland
Purmerend werden begraven.
Indien blijkt, dat onder de gesneuvelden zich
loyale elementen bevonden, zal alsnog voor beide
groepen nader worden uitgemaakt, op welke wijze
zij aan hun laatste rustplaats worden toevertrouwd.
De familieleden in kennis gesteld.
In den loop van Vrijdag j.1. ontvingen de
familieleden van de door den bom gedooden
de treurige mare. Ten huize van de familie
Bakker te Den Helder geschiedde deze me
dedeeling des middags door den vlootpredi-
ker, wiens verschijrfen ten huize dezer fami
lie reeds onmiddellijk het ergste deed vree
zen en wien onmiddellijk door de moeder
de vraag werd gesteld, „gedood of gewond"
We weten maar al te goed hoe het antwoord
van den vlootprediker op deze vraag moest
luiden.
De vakbeweging onder militairen in Ne-
derlandsch-Indië.
Aneta meldt uit Batavia:
De divisie-commandant generaal-majoor Hoekse-
raa de Groot heeft een order uitgevaardigd, ten aan
zien van de vakbeweging onder de militairen.
De hoofdinhoud hiervan luidt als volgt:
„Ook in vergaderingen blijft de militaire rang vol
komen gehandhaafd, blijft de hoogste in rang derhal
ve verantwoordelijk voor elke gebeurtenis welke zich
tijdens een vergadering voordoet."
Deze order geldt voor alle militaire belangenver-
ecnigingen.
De organisatie op Onrust.
Omtrent de organisatie op Onrust meldt Aneta, in
aansluiting op het bericht, hierboven, nader dat de
groepscommandant van elke barak aan den ingang
van de barak het eten ontvangt; hij wordt belast met
het contact met den bewakingscommandant om even-
tueele mededeelingen te kunnen doen op bepaald*
momenten van den dag. Iniusschen worden andere
barakken gereed gemaakt voor eventueel langdurig
verblijf. Als barak-commandant voor de Europee
sche groep, die afzonderlijk van de inheemsche groep
wordt opgesloten is voor den eersten dag aangewezen
de korporaal-machinist Boschart.. Deze aanwijzing
geschiedde door zijn medegevangenen. In de Europee
sche barak bevinden zich Hollandsche jongens van
nauwelijks 20 jaar. In de inlandsche barakken
heerscht eveneens een weinig tegemoetkomende
stemming jegens de militaire bewaking. Vele inheem
sche gevangenen spreken vlot de Nederlandsche taal,
óók wanneer zij in het Maleisch worden toegespro
ken. Zij prefereeren het Nederlandsch boven het Ma
leisch. Onrust, vertoont thans een beeld van militaire
tucht. De gevangenen houden zich voortdurend
rustig.
De schade op „De Zeven Provinciën" valt
De commandant der Zeemacht in Ned.-Indië,
schout-bij-nacht J. F. Osten, bezocht Zondagmorgen
vergezeld van den chef-materieel het eskader voor
het opnemen der aan de „De Zeven Provinciën" toe
gebrachte schade, en voor het houden van een confe
rentie met den eskader-commandant, kapitein-ter
zee Van Duim.
De schade, welke de „De Zeven Provinciën" heeft
geleden, valt mede.
70.000 MENSGHEN OMGEKOMEN.
Naar het agentschap Indo-Pacifique uit Peking ver
neemt, is thans eerst door mededeelingen van reizi
gers, die uit de provincie Kansoe zyn aangekomen,
bekend geworden, dat deze provincie, die in het bin
nenland van hina is gelegen, op 26 Decemeber door
een buitengewoon hevige aardbeving geteisterd is.
Talrijke steden en dorpen zouden verwoest zijn en
in het geheel moeten ongeveer 70.000 menschen, om
het leven zijn gekomen.
Twee steden geheel verdwenen
Omtrent de aardbevingsramp in de Chineesche pro
vincie Kansoe wordt nader gemeld, dat de steden
Ping Fan en Vabran, elk met 1100 inwoners, geheel
van den aardbodem zouden zijn verdwenen.
Ook de stad Slning zou ernstig zijn beschadigd, ter
wijl de militaire vestingen bij Tatoeng geheel zouden
zijn vernield. De bevolking beschikt over niets meer
en heeft tot nog toe geen hulp gekregen.
De provincie Kansoe ligt tusschen Tibet en Mongolië.
Groote bankinstelling te Parijs heeft ge
rechtelijke liquidatie aangevraagd.
Uit Parijs, 12 Februari (V.D.): Een groote bank
instelling te Parijs, de Société Centrale de province,
welke in geheel Frankrijk filialen heeft, heeft zich
Zaterdag genoodzaakt gezien haar loketten te slui
ten. In een mededeeling der directie wordt o.m. ver
klaard, dat de directie der bank zich gedwongen
heeft gezien de gerechtelijke liquidatie der bank te
verzoeken, ten einde de belangen der clienten niet
te schaden. Zij hoopt haar verplichtingen tegenover
de cliënten ten volle te kunnen nakomen.
Verklaring van het partijbestuur der S.D.-
A.P. Een motie voor vrijmaking van het
Indonesische volk.
Zaterdag 11 Februari is. naar Het Volk meldt, een
spoedvergadering van het partijbestuur der S.D.A.P. ge
houden. Aan leiding tot de bijeenkomst waren, zoo wordt
in dat bericht medegedeeld: de belangrijke politieke
gebeurtenissen van deze week: de parlementaire situ
atie. ontstaan door het aannemen van de motie-Boon
in de Tweede Kamer en de ontzettende ontknooping
van de gebeurtenissen met De Zeven Provinciën.
Het partijbestuur formuleerde zijn standpunt in de
volgende motie:
..De openbare vergadering, belegd door de S.D.A.P.
op Zondag 12 Februari 1933. naar aanleiding van het
voorval met het oorlogsschip De Zeven Provinciën:
spreekt haar diepe verontwaardiging uit over de wree-
de wüze. waarop de regeering het oorlogsschip onder
het marinebeval heeft teruggebracht;
stelt vast, dat de muiterij van de bemanning het ge
volg is geweest van de politiek, door de Nederlandsche
regeering in Indië tegenover de bevolking in het alge
meen en tegenover de marine-schepelingen in het bij
zonder. gevoerd en van de verregaande zorgeloosheid
van de bevelvoerende officieren;
Stelt voorts vast, dat de muitende bemanning her
haaldelijk heeft verklaard, slechts een demonstratie te
bedoelen en niet tot geweld te willen overgaan;
dat zij ook geen geweld heeft gepleegd en dat dus
aan de muiterij op andere wijze dan door het gebrui
ken van het vreeselijkst oorlogswapen en ten koste
van een aantal menschenlevens een einde had moeten
worden gemaakt;
waarschuwt tegen het opzweepen van de nationalis
tische hartstochten, die in Nederland en onder de Ne
derlanders in Indië zijn losgebarsten, en die slechts
verhooging van de spanningen kunnen te weeg bren
gen en andere ernstige gebeurtenissen kunnen te voor
schijn roepen;
protesteert tegen de houding der regeering, die we
gens een aangelegenheid van zeer ondergeschikt belang
een conflict met de Tweede Kamer heeft geforceerd en
zich daardoor in ernstige dagen aan de verantwoording
tegenover de vertegenwoordiging des volks poogt te
onttrekken;
roept de arbeidersklasse van Nederland op. om, ook
in geval een Kamerontbinding mocht volgen, met al
haar kracht onder de leiding der sociaal-democratie
den strijd te voeren voor de vrijmaking van het Indo
nesische volk en tegen het militairisme."
Büeenroeplng van de Tweede Kamer ge
vraagd.
Ir. J. W. Albarda. voorzitter voor de S. D. Tweede
Kamerfractie heeft, in een expresse-brief, den voorzit
ter van de Tweede Kamer verzocht dit college in ver
gadering bijeen te roepen, teneinde hem den heer
Albarda in de gelegenheid te stellen een interpella
tie aan te vragen over het gebeurde met de „Zeven
Provinciën."
Het Volk meldt nog omtrent de interpellatie-aanvrage
van den heer Albarda, dat de aanvrager meent te moe
ten aannemen, dat het Kabinet, ondanks de politieke
crisis, niet zal weigeren voor een interpellatie in de Ka
mer te verschijnen en gestelde vragen, naar aanleiding
van het gebeurde met De Zeven Provinciën, te beant
woorden. indien de Kamer den wensch daartoe uit
spreekt
De heer Albarda heeft tevens aan den president der
Tweede Kamer het wetsvoorstel van mr. v. d. Bergh
(de z.g. uitwinningswet) aan de orde te stellen, bij de
behandeling van welk voorstel de aanwezigheid van een
of meer ministers niet noodig is. De sociaal-democrati
sche Kamerfractie acht de behandeling van dat voorstel
waardoor o.a. hypotheek-plichtige boeren tegen executie
kunnen worden beschermd, spoedeischend.
Heden geen Kamerzitting
Het „Hsbl." verneemt van bevoegde zijde, dat het niet
in het voornemen schijnt te liggen tegen heden een ver
gadering der Tweede Kamer bijeen te roepen. De heer
Albarda heeft alleen, naar wij hooren. het verzoek tot
met spoed bijeenroepen der Tweede Kamer aan den
voorzitter dier Kamer gezonden. Aan dit verzoek van
een enkel lid der Kamer behoeft de voorzitter ech
ter niet te voldoen. Hierin kan de oorzaak schuilen dat
de voorzitter de Tweede Kamer niet tegen heden bijeen
heeft geroepen.
Nu vernemen wü echter verder dat de soc.-dem. Twee
de Kamerfractie hedenmiddag om half drie in het Ka
mergebouw in spoedvergadering bijeen is geroepen.
Het ligt voor de hand dat uit die fractievergadering
een verzoek tot spoedige bijeenroeping der Kamer, door
de vereischte tien of meer leden geteekend, zal worden
verzonden.
Felle brand te Arnhem.
Veilingsgebouw te Arnhem in vlammen
opgegaan. Eenige honderdduizenden
eieren verloren gegaan.
Een ernstige brand heeft Zaterdag in Arnhem
gewoed. Het gebouw van de Geldersche eierveihng
aan den Westervoortschen dijk is geheel door brand
vernield Omstreeks zes uur werd de brand ontdekt,
aanstonds werd door omwonenden de brandweer ge
waarschuwd, die spoedig ter plaatse was en met
zeer veel stralen het water aantastte. Zij kon echter
niet verhinderen, dat het gebouw, dat geheel van
hout was, binnen enkele uren tijds tot aan den grond
afbrandde. Eenige honderdduizenden eieren gingen
verloren. Het gebouw was verzekerd en hoorde aan
de gemeente Arnhem, die het verhuurd had aan de
Geld. Overijselsche Mij. van Landbouw en aan de
A.B.T.B.
De regeering acht het behoud van
den gouden standaard een der
voorwaarden tot herstel.
De regeering deelt in de Memorie van Ant
woord op het voorloopig verslag der Eerste Ka
mer over de rijksbegrooting mede, dat zij met
groote kracht meent te moeten vasthouden aan
den gouden standaard, zij acht dit een der voor
waarden, waaronder op den duur een gezonde
wederopbouw van het economisch leven moge
lijk is.
Een volksstemming op 29 Juli 1934.
De Pan-Europa-beweging van graaf R. N. Coudenho-
veKalergi organiseert een Europeesch plebisciet over
de vraag „Oorlog of Euro
pa?" welk plebisciet zal
gehouden worden op Zon
dag 29 Juli 1934.
Europa staat thans
voor da keus zoo wordt
n: een beschouwing
hierover van den stich
ter der beweging gezegd
door een voortzetting
van zijn tot dusver ge
volgde politiek den twee
den wereldoorlog voor te
bereiden of door een
Europeesch bondsstelsel
dit gevaar voor goed te
bannen. De vraag: „Oor
log of Europa?" grijpt te
diep in het particuliere
leven van iederen Euro
peaan, van Iedere Euro-
peesche, in. dan dat hun Cnudenhove-Kalersi.
de mogelijkheid mag worden onthouden, haar persoon*
lijk te beantwoorden.
Dit antwoord moet het Europeesche plebisciet ge
ven, dat, zonder verband met andere kwesties van,1
binnen- en buitenlandschen politieken aard, den Euro-
peeschen naties de mogelijkheid biedt vóór of tegen
Europa, vóór of tegen den oorlog te kiezen.
Het plebisciet geschiedt op Zondag 29 Juli 1934
omdat op dezen twintigsten verjaardag van het uit
breken van den oorlog ook de van iedere fantasie ont
bloot© Europeaan zich moet herinneren waarheen da
Europeesche desorganisatie heeft geleid en opnieuw;
dreigt te leiden.
De technische verwezenlijking van het plebisciet zal
zich aanpassen aan de verschillende wetgevingen der
Europeesche staten.
In staten, in welker grondwet volksraadplegingen]
zijin opgenomen, zal het plebisciet dezen grondwettelij-
ken vorm aannemen.
In andere staten zullen Europeesch gezinde parle
mentsleden, partijen of regeeringen beproeven óf het
houden dezer buitgewone volksraadpdeging door een)
speciale wet mogelijk te maken óf op den dag van Let
plebisciet algemeene verkiezingen onder het Euro
peesch parool te verwezenlijken.
Waar de officieele verwezenlijking van het plebisciet
onmogelijk is, moet het particulier georganiseerd wor
den in den vorm van massa-petities aan de regeering,
van resoluties en manifestaties.
U IT ONZE OOST.
Vijf personen omgekomen. Brug en hui
zen weggeslagen.
Cheribon, 13 Febr. (Aneta). Gisteren te vijf uur
n.m. is de kali Tji Awi buiten haar oevers getreden
nabij de dessa Tjigasom in het Madjalengkasche.
Volgens ooggetuigen was de stand van het water
tot boven de brugleuningen.
Een brug over Tji Keroe is weggeslagen, terwijl
eveneens eenige huizen zijn weggeslagen, waarbij
volgens voorloopige gegevens vijf personen zijn om
gekomen.
Batavia, 13 Febr. (Aneta). De commandant van
de marechaussee-compagnie te Madjalengka meldt
aan de militaire autoriteiten te Batavia, dat hij mi
litairen bijstand verleend bij het opsporen van doo-
den en gewonden en het tegengaan van diefstallen
in de nabijheid van Cheribon, waar een groote over
strooming heeft plaatsgevonden.
Een deal van het eiland weggeslagen.
Gevaar voor de bewoners.
Uit Sint John wordt aan V. D. gemeld:
De vloedgolf, die, zooals gemeld, het eiland Sandy
Point bij St. Johns de kust van New Foundland heeft
geteisterd, heeft een groot gedeelte van het eiland
weggeslagen. De verbinding met het hoofdeiland is
verbroken. Het dorp op het eiland staat thans bijna
geheel onder water en de bewoners verkeeren nog
steeds in groot gevaar.
