Uitvoering Tarwe wet
De zoon van den voddenkoopman.
Belangrijk
De gemeentefmanciën van Enkhuizen
FanPstisch plan van een
Fransch ingenieur
Nog steeds aardschokken in Californië
Duizend visschers op een ijsschots
Toelating Leerlingen
U.LO.-School, 0.L School en Bewaarschool
Plaatselijk Nieuws.
Carp's Garenfabrieken
De Regeeringscommissaris deelt mede:
„Ik heb de eer U hierbij mede te deelen, dat ten
einde eenige verlichting te brengen op de markt in
tuinbouwartikelen, door mij is vastgesteld onder
goedkeuring van den minister, dat het den Leden
Aangeslotenen der Tarwe-ürganisatie niet geoor
loofd zal zijn in 1933 een grootere oppervlakte van
het bedrijf met koolsoorten te beplanten dan in het
jaar 1932 het geval was. Hieronder valt natuurlijk
ook het verhuren of in deelbouw uitgeven van gron
den, die normaal bij het bedrijf in gebruik zijn.
Ten einde de markt van enkele koolsoorten te
verlichten, wordt hierbij tevens vastgesteld, dat zij
die ten aanzien van 1932 de op hun bedrijf of tot
hun bedrijf behoorende gronden, de verbouw van
bepaalde koolsoorten, t.w. witte, roode, gele cn
bloemkool verminderen, daarvoor in de plaats tarwe
mogen verbouwen.
Is daarvan het gevolg dat meer dan X van hun
bouwland met tarwe wordt bebouwd, dan kan dit
worden toegestaan, mits van te voren de iflstem-
ming van de Gew. Tarwe-Organisatie is verkregen."
Aanvraag hiertoe moet, althans wat District
N.H. I betreft, schriftelijk bij den Secretaris N. Raap,
Anna Paulowna, worden ingediend.
Verlangde inlichtingen worden ook door de Ver
trouwensmannen verstrekt.
Geen prettige boodschappen.
In de raadsvergadering van Enkhuizen werd Maan
dagavond besloten een geldleening aan te gaan, groot
i 100.000 a pari. tegen een rente van 4% pet.
B. en W. hadden medegedeeld, dat de opbrengst der
opcenten op de gemeentefondsbelasting, op de begroo
ting uitgetrokken op f 41.500, door den inspecteur der
directe belastingen nader zijn geraamd op f 29.700. Aan
gezien voorts enkele uitgaafposten te hoog zijn ge
raamd. moet voor een bedrag van f 16DOO dekking wor
den gezocht. Een tweede onprettige boodschap was. dat
de winst der lichtbedrjjven is achteruit gegaan- Daar
om werd met 11 stemmen tegen twee afgewezen een
voorstel-Van Dok (O.S.P.) om aan minder goed gesitu
eerden reductie op den gasprijs toe te staan. Een twee
de voorstel-Van Dok om een uniforme verlaging van den
gasprys in te voeren verwierf na bestrijding van ver
schillende zijden, alleen de stem van den voorsteller.
DE GEVONDEN MENSCHENHAND IN HET
HAAGSCHE BOSCH.
De politie staakt het dreggen.
In verband met de mededeebngvan een heer uit
de Weissenbruchstraat te Den Haag, die een bedor
ven Zondagmidadg had, omdat zijn hond een men
schenhand voor zijn voeten deponeerde, dewelke hij
ijlings te water schopte, heeft de politie gisteren tot
vier uur in den middag gedregd en gevischt nabij
de brug van de Jozef Israëllaan. Noch bet kleine,
noch het groote net bracht de hand naar boven. Aan
gezien er in den verren omstrek niets is vernomen
van eenig misdrijf, heeft de politie het onderzoek
naar dit zeer onwaarschijnlijke geval maar gestaakt.
Eenige bijzonderheden uit het leven van
Marlnus van der Lnbbe, de brandstich.
ter van het Duitsche Rijksdag-
gebouw.
Men schrijft aan de N.R.Ct.:
M. van der Lubbe is. naar reeds vroeger is gemeld,
op 13 Januari 1909 te Leiden geboren. Hij was het der
de kind uit een tweede huwelijk. Zijn moeder was eerst
gehuwd met een zekeren Peuten, een braaf en op
passend werkman. Na diens dood trad zij in het huwe
lijk met Cornelis van der Lubbe, een rondreizend
voddenkoopman. In 1914 vestigde het gezin zich in den
Bosch in de Sint Chrispijnstraat op het Zand.
Het huwelijk der ouders was niet gelukkig en weldra
liet de man de vrouw met drie kinderen onverzorgd
achter. Dit waren drie jongens, Jan, Kees en Marti-
nus. Omdat de moeder de huur van de woning niet
•kon betalen, werd ze met haar kinderen het huis uit
gezet en nam toen haar intrek in een volkslogement,
genaamd „Hotel Walvisch", gelegen aan de Lange Tol-
brugstraat. De kinderen Jan en Cornelis gingen toen
naar de Bijzondere Protestantsohe school van den in
middels overleden heer J. van der Schans.
In 1916 ontstond er Wisschen man en vrouw een toe
nadering en de moeder vertrok met haar kinderen naar
Sprang, waar de vader zich inmiddels had gevestigd.
Doch het huiselijke geluk duurde niet lang. De man,
die veel dronk, vertrok plotseling naar Dordrecht en
liet vrouw en kinderen in de grootste armoede achter.
In Augustus 1917 vestigde de vrouw zich opnieuw In
den Bosch en nam toen haar intrek in een krotwoning
in de Lange Tolbrugstraat. De drie jongen gingen naar
de Bijz. Prot, school. De oudste jongen. Jan, kon ta
melijk goed leeren. doch Kees en Marinus bezorgden
den onderwijzers van de klas veel last en zorg, Marinus
vooral blonk daarin uit. Vaak gebeurde het dat de juf
frouw hem naar huis moest sturen, omdat hij onge-
wasschen en ongekamd op schoolk wam. Als hij naar
huis werd gezonden, kwam Marinus dien dag niet meer
op school. Hij bleef dan in de straten rondzwerven.
Intusschen moest de moeder maar zorgen, dat ze wat
geld verdiende om in het onderhoud van haar kinderen
te kunnen voorzien. Ofschoon arm, is de vrouw nooit
uit bedelen gegaan. De boeren uit den omtrek kenden
haar goed. lederen Woensdag was de vrouw op de
oude Veemarkt aanwezig en mocht daar van enkele
hoeren gratis de koeien melken De melk verkocht zij
dan aan de bewoners van de straat.
De jonge Marinus had een goed karakter. Eens had
een dominee op de catechisatie gesproken over de zen
ding in Spanje. Daar moest een kerkje worden ge
bouwd, maar het noodige geld was niet aanwezig. Ma-
Tinus heeft toen te zamen met zijn broer Cornelis
■voor de Spaansche zending gewerkt. 's Avonds na
schooltijd gingen zij vodden ophalen. De opbrengst van
die vodden werd den dominee ter hand gesteld in een
builtje. Op den omslag stond in bevend schrift ver
meld: „Voor de Spaansche Zending".
In het begin van 1921 moet er in de ziel van den
jongen Marinus een ommekeer hebben plaats gehad.
Vroeger speelsch en luidruchtig, werd hij nu stil en
teruggetrokken. Zijn oogen kregen een droomerlge uit
drukking en het gebeurde wel eens, dat hij in de klas
tijdens de lesuren zat te slapen. Hij werd onrustig, on
bestendig en driftig. Als de jongens en meisjes van zijn
VREESELIJK AUTO-ONGELUK.
Eén doode en één gewonde.
Gisternacht reed de heer Pepping, directeur der
zuivelfabriek te Dedemsvaart in gezelschap van den
directeur der zuivelfabriek te Slagharen, den heer
A. Vos per auto door Harderwijk.
Door nog onbekende oorzaak botste de auto tegen
een boom. De inzittende heer A. Vos werd hierbij
op slag gedood; de heer Pepping werd gewond.
De heer Vos laat een vrouw en twee kinderen
achter.
DOOR VRACHTAUTO AANGEREDEN.
Een stratenmaker op slag gedood.
Dindagmiddap om 7 uur was op den rijksstraat
weg Zwolle—Meppel ter hoogte van het z.g. Planken
Loodsje de 26-jarige stratenmaker Kloppenburg uit
Lonneker met vier collega s begonnen met herstel
werkzaamheden aan het wegdek. Zij hadden aan
weerskanten waarschuwingsborden geplaatst. Plot
seling naderde een vrachtauto met groote vaart uit
de richting Zwolle. De auto reed eerst de waarschu
wingsborden en daarna den stratenmaker Kloppen
burg omver en reed door zonder zich blijkbaar van
het gebeurde iets aan te trekken.
Het bleek, dat Kloppenburg met zooveel geweld op
den straatweg was neergesmakt. dat hij onmiddellijk
dood was. Eigenaar van de auto is de heer Greve
uit Meppel.
Het slachtoffer was gehuwd en vader van twee
kinderen.
De marechaussee hoeft de zaak in onderzoek.
GROOTE BRAND TE HARLINGEN.
Dinsdagochtend is brand uitgebroken in de leder-
fabriek van de firma Roorda aan den Kanaalweg bij
Harlingen. De fabriek is geheel uitgebrand. De ma
chines werden vernield. Eenige belendende arbei
derswoningen, die onmiddellijk waren ontruimd, heb
ben ernstige schade geleden. De oorzaak wordt ge
zocht in het warm loopen van een ventilator. Verze
kering dekt de schade. De br»niweer van Harlingen
en Kraneker heeft het vuur bestreden.
Ontwerp voor een toren van 700 meter
hoogte, dat is nog 400 meter hooger dan
de beroemde Eifleltoren.
De Excelsior publiceert een onderhoud met een in
genieur, die een plan heeft ontworpen tot het hou
wen van een 700 M. hoogen toren, die dus 400 M.
hooger zou zijn dan de Eiffeltoren. Hij zou dezen to
ren willen bouwen ter gelegenheid van de tentoon
stelling van 1937. De toren zou gebouwd moeten wor
den op een berg, misschien de Mont Valérien. De
kosten zouden 40 a 50 millioen frank bedragen. Op
500 M. hoogte zou een platform komen, dat langs een
spiraalweg voor auto's bereikbaar zou zijn. Een twee
de platform op 600 M. hoogte zou slechts bereikt kun
nen worden met behulp van liftinstallaties die op
het eerste platform zouden beginnen.
VERBOD VAN SOCIAAL DEMOCRATISCHE
KRANTEN IN DUITSOHLAND.
Het verbod van de sociaal-democratische pers in Prui
sen, dat heden zou afloopen, is met veertien dagen
verlengd.
klash em uitlachten om z'n kapotte klompen of schoe
nen, begon hij er op los te slaan.
In Mei 1921 werd de moeder vttn Marinus ernstig
ziek, en terwijl zijn belde broers zich niets van hun
moeder aantroken, bleef Marinus bij haar bed. Van de
zen tfjd af besteedde Marinus meer zorg aan zijn uiter
lijk en begon hij beschaafder te spreken. In Juni 1921
trok de domiee, bij wien Marinus trouw op de cate
chisatie ging. zich het lot van de familie van der Lubbe
aan .Door diens bemiddeling werd de vader uit de
ouderlijke macht ontheven. De drie jongens kregen
onderdak bij een protestantsche familie op 't Zand.
Vier dagen later werden zij opgenomen in het Pro
testantsche Weeshuis aan de Parade. Zij maakten daar
een goeden indruk. Hun verblijf in het weeshuis was
slechts van korten duur. In Juli werden zij onderge
bracht in een protestantsche inrichting te Etten en
Leur, van waaruit de Protestantsche Voogdijvereeni-
ging, genaamd „Klnderzorg" deze na twee maanden
uitbesteedde.
De oudste jongen werd bij een landbouwer in Dinther
geplaatst. Hij bekwaade zich in het tumiersvak en Is
thans werkzaam in een bloembollenbedrijf in Noord-
Holland. Kees werd geplaatst in het protestantsche op
voedingsgesticht "te Hoenderloo en leerde daar het schil
dersvak. Marinus werd uitbesteed bij zijn stiefzuster te
Leiden en werd metselaar. In 1922 overleed de moeder
in het Groot Ziekengasthuis in den Bosch. Haar kin
deren waren niet bij haar sterfbed aanwezig.
Na den dood van zijn moeder bleef Marinus tot 1927
bij zijn stiefzuster. Toen trok hij alleen de wijde wereld
in. Eerst r.aar Oegstgeest en woonde daar alleen in een
krotwoning. Tijdens zijn werkzaamheden als metselaar
aldaar, kwam hij te vallen. Als gevolg van dit ongeluk
kon hij zijn beroep niet meer uitoefenen en sindsdien
genoot hij een ultkeering van de Rijksverzekeringbank.
Van dezen tijd af dateert ook zijn oogziekte.
In 1928 kwam hij weer naar Lelden en vestigde zich
in de Bouwelouwesteeg 32. het z.g. „Leninhuis", waar de
aanhangers der Communistische Partij vergaderden. Van
der Lubbe zorgde er wel voor niet over het hoofd gezien
te worden en werd korten tijd later tot directeur van
dit huis benoemd. Twee jaren lang was hij lid van de
Communistische Partij Holland, doch hij heeft zich daar
van later afgewend. Hij moet de Russische ideën nog te
kapitalistisch geacht hebben.
Hij heeft het de politie te Leiden nogal vrij lastig
gemaakt met betoogingen, welke onder zijn leiding
stonden en door colportage van communistische ge
schriften en pamfletten.
Verder heeft hij bij maatschappelijk hulpbetoon,
waarvan hij een uitkeering kreeg, nog al eens den boel
op stelten gezet, doordat naar zijn meening de uitkeering
te laag was en enkele malen heeft hij daar zelfs bij wijze
van protest een ruit ingeslagen. Terzake van deze feiten
heeft van der Lubbe meermalen met de justitie kennis
gemaakt en heeft hij ook meermalen gevangenisstraf
ondergaan. Van der Lubbe hield er geen bepaald om
lijnde communistische beginselen op na en is tot op
zekere hoogte een nog grooter warhoofd te noemen dan
diegenen, die die beginselen in zich ronddragen. Op
vergaderingen sprak hij steeds onsamenhangende zinnen
zoodat hij zioh blijkbaar geen helder beeld kon vormen
van hetgeen hij eigenlijk wilde. Door groote woorden
en een luidruchtig optreden, trachtte hij dit echter te
verbergen.
In den zomer van 1930 werkte van 'der Lubbe in het
bloembollenbedrijf in de bollenstreek. In September van
datzelfde jaar begaf hij zich per fiets naar Calaia en
75 millioen dollars schade.
In Californië is gisternacht een nieuwe aardschok
waargenomen, die vrij lang aanhield, doch geen scha
de van betcekenis heeft aangericht.
De totale door de aardschokken dor laatste dagen
aangerichte schade wordt thans op 75 millioen dol
lars geraamd.
Ti]dens storm afgedreven.
Uit Astrakan wordt gemeld, dat tijdens een hevigen
storm op de Kaspische Zee duizend Russische vis
schers op een reusachtige ijsschots afgedreven zijn.
Het reddingswerk ging mot moeilijkheden gepaard
en eerst nadat vliegtuigen uit Astrakan de mannen
hadden opgespoord, konden schepen uitvaren, die de
visschers aan boord namen.
BOTSING TUSSCHEN GOEDERENTREIN EN
VRACHTAUTO.
Uit Constantine CAlgierë) wordt gemeld, dat bij een
botsing tusschen een goederentrein en een vrachtauto
"vijf met benzine geladen spoorwagens In brand zijn
gevlogen. Zeven menschen hebben hierbij kwetsuren
opgeloopen; twee worden er vermist; men vreest, dat
zij verbrand zijn.
MEDEPLICHTIGEN VAN VAN DER LUBBE.
Niet uit eigen beweging gedaan.
Door het Duitsche ministerie van Justitie wordt mee
gedeeld, dat het onjuist is, gelijk in verschillende bla
den is verteld, dat Van der Lubbe de brand In het
rijksdaggebouw alléén heeft aangestoken. Er zijn vol
doende punten welke er op wijzen, dat hij de daad niet
uit eigen beweging heeft gedaan.
DRANKSMOKKELARIJ IN NOORWEGEN.
Met koolzuurcyllnders.
Eenigen tijd geleden heeft de Noorsche politie de
hand gelegd op een der brutaalste dronksmokkelaars
van Scandinavië den Den Aage Reedz. Het is gebleken
dat Reedz en zijn handlangers al geruimen tijd met
veel succes alcohol naai Noorwegen en Gothenburg
smokelden door den drank te verbergen In koolzuur-
cylinders. De cylinders zijn ten minste acht maal ge
bruikt, waarvan selchts een keer voor smokkelarij naar
Noorwegen. Reedz en zijn agent te Oslo zijn thans elk
tot 10.000 kronen boete veroordeeld en de stuurman
van het smokkelvaartuig tot 5000 kronen.
CHAUFFEUR KOOS DE EIEREN IN PLAATS
VAN GELD!
Betaling voor een autobusrit in natura.
Wij leven in een bijzonderen tijd. Het gebeurde de
zer dagen op een van de autobuslijnen van West-
Noord-Brabant, aldus de „Tel." Een boertie uit de
streek zou naar Bergen op Zoom reizen, om daar de
markt te bezoeken. Hij was er één van het slag, dat
meer voelt voor een daad dan voor veel woorden.
..Negentig cent. meneer", zegt de chauffeur als het
mannetje laat blüken. dat ook hij mee wil. En dan
gebeurt het simpele, dat veel van zeggen is. Ons
boertie. met de eene hand aan de greep bij den bus
ingang. en met de andere een zakje met inhoud op
houdend, vraagt beleefd in zijn gemoedelijk Bra-
bantscb dialect, of hij in plaats van met geld. dat hij
niet. bezit, mag betalen met35 versche eieren.
De chauffeur, man die zijn menschen en zijn tijd
kent, accepteerde de betaling in natura.
dong mee naar een prijs van f 5000, die was uitgeloofd
voor den eersten Nederlander, die er in slaagde het
Kanaal tusschen Calais en Dover over te zwemmen,
doch zijn poging faalde jammerlijk.
Inmiddels had van der Lubbe kennis gemaakt met den
communist H. Holwerda. die ook reeds eenige veroor
deelingen achter den rug had en ter zake van opruiing
op dit oogenblik weer een gevangenisstraf ondergaat
Te zamen vatten zij het plan op een wereldreis te ma
ken. In 1931 ventte van der Lubbe te Leiden met kaar
ten, waarop zijn beeltenis en ook die van zijn metgezel
H. Holwerda voorkwam. Daarop stond gedrukt „Arbeids
sport en studiereis van M. van der Lubbe en H. Holwer
da door Europa en Sowjet-Rusland. Vertrek uit Leiden
14 April 1931." Dit zelfde kwam ook in het Russisch, in
het Dultsch en in het Fransch voor.
Verschillende steden en dorpen werden door hen aan
gedaan. Zoo bezochten zij achtereenvolgens Dordrecht.
Roosendaal, Breda, Tilburg. Den Bosch en Eindhoven.
Ook in Waalwijk en Sprang boden zij hun kaarten te
koop aan. Van der Lubbe was de leider. Uit zijn ge
sprekken bleek toen, dat hij een fanatiek communist
was. Voortdurend gaf hij te kennen, dat de heele boel
onderste boven moest worden geworpen. Door verkoop
van de kaarten wist van der Lubbe zich reisgeld te
verschaffen. In Maart 1931 werd hem een pas verstrekt
en hij is daarmede naar Duitschland vertrokken.
Daar maakte hij propaganda voor het internationale
communisme. Reeds in April 1931 werd hij te Munster
veroordeeld wegens het verkoopen van communistische
drukwerken zonder daartoe verlof te hebben gekregen.
Dit was de eerste van de vele veroordeelingen, die nog
zouden volgen.
In December 1932 is van der Lubbe uit Duitschland
uitgewezen en over de Nederlandsche grens gezet. Door
bemiddeling van de protestantsche voogdijvereeniging
„Kinderzorg" werd hij toen wegens een gevaarlijke oog
ziekte in het Academisch Ziekenhuis te Leiden opgeno
men. Hii werd daar drie weken verpleegd.
Toen hü het ziekenhuis verliet, ging hij in Dordrecht
zijn vader opzoeken en woonde er een communistische
vergadering bij. Toen verdween hij zonder eenig bericht
achter te laten. Oo 17 Februari 1933 dook hij plotseling
op in het dorp Glindow bij Potsdam. Van der Lubbe
verscheen 17 Februari 's avonds aan de woning van den
burgemeester en verzocht aan diens dochter een biljet,
dat recht gaf op overnachten in de herberg, die bij het
hotel ..Zum Grünen Baum" behoort.
De dochter gaf hem dit biljet en van der Lubbe gaf.
gelijk alle overnachtenden moeten doen. zijn papieren
aan de waardin af en zette in bevend schrift zijn hand-
teekening in het herbergboek. Hii maakte in Glindow
den indruk van een trekkenden handwerksgezel. Op Za
terdag 25 Februari ontstond brand in den zuidelijken
vleugel van het voormalig koninklijk-keizerlijk paleis te
Berlijn. De brand was gesticht en met behulp van che
micaliën had de dader een groot vuur willen aanleggen.
De brand werd echter tijdig ontdekt en gebluscht zonder
dat al te groote schade was ontstaan.
Dienzelfden avond om 9 uur volgde een poging om het
Berlijnsche Raadhuis in brand te steken. Het venster
dat toegang geeft tot de woning van den machinist,
werd geopend en een brandende vuurmaker naar bin
nen geworpen. De machinist die den brand tijdig ont
dekte. kon het vuur met eenige emmers water blusschen
Op den avond van 27 Februari tegen 9.15 uur brak de
brand in het gebouw van den Rijksdag uit, waarbij van
der Lubbe zijn eigen jas in het aangestoken vuurtje
had geworpen om dit beter te laten branden.
Bij zijn verhoor op het hoofdbureau van politie beken
de hij ook de andere branden te hebben gesticht.
Hoe hij tot deze daden van vandalisme is gekomen,
zal het gerechtelijk onderzoek wel uitwijzen.
BRAND OP MILITAIR VLIEGTUIG.
Hal met vliegtuigen verwoest.
Op het militaire vliegveld te Lawltza, nabij Posen, is
gisternacht in de groote vliegtuigenhal brand uitgebro
ken. waarbij de geheele hal met alle zich daarin bevin
dende vliegtuigen door het vuur is vernield. De geheele
brandweer der stad Posen Is tot den ochtend onafge
broken bezig geweest den brand meester te worden. De
materieele schade is zeer groot.
RITUEEL SLACHTEN IN DUITSCHLAND.
Door S. A-Iieden verboden.
Uit Keulen, 14 Maart. Op het abattoir te Keulen
verscheen gisteren een groep S.A.-lleden, die mededeel
den, dat het ritueel slachten van runderen niet meer
erd toegestaan. De Joodsche slachters, die volgens het
voorgeschreven ritueel de voor de Joodsche consumptie
bestemde runderen slachten, moesten het abattoir ver
laten; de messen werden in beslag genomen.
bekendmakingen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Schagen maken bekend, dat op 1 Mei a.s. de
toelating zal plaat? hebben van leerlingen
tot de U.L.O. School, de O. L. School en de
Bewaarschool. De aangifte zal moeten ge
schieden bij de Hoofden der Scholen vóór 26
Maart a.s.; zij kan mondeling of schriftelijk
geschieden, in het laatste geval onder op
gaaf van naam, voornamen, geboortedatum
en naam en adres van den aansprakelijken
persoon.
Schoolboeken en leermiddelen voor de
U.L.O. School worden door de gemeente gra
tis verstrekt.
Schagen, 14 Maart 1933.
Burgemeester en Wethouders voor
noemd,
J. CORNELISSEN.
De Secretaris,
ROGGEVEEN.
EEN JUBILEUM.
De firma G. de Waard, in heeren- en damesmode
artikelen alhier, viert dit jaar het 12J4-jarig bestaan
van haar zaak.
Voor een bijzondere attractie, verbonden aan dit
jubileum, verwijzen we naar een advertentie elder»
in dit nummer.
We ontvingen van de directie der Carp's garenfa
brieken een uitnoodiging om de Tilmvcrtooning hij
te wonen, welke werd gegeven in- Vredelust, op Dins
dagavond jl.
Volgaarne hebben we aan dit verzoek voldaan en
we kunnen niet anders dan onze bewondering uit
spreken voor de zoo moderne en doeltreffende wijze
van reclamemaken van de firma Carp, onze grootste
Nederlandsche garenindustrie, welke is gevestigd te
Helmond.
In tegenstelling met zoovelen durft de firma Carp
het spook der malaise onder de oogen te zien en te
bestrijden. Kosten noch moeiten spaart de firma om
de ongeveer 1000 arbeiders en arbeidsters aan het
werk te houden. Ten volle neemt de directie de ver
antwoording op hare schouders tegenover deze men
schen, begrijpende, dat uitsluitend vergroote energie,
werkkracht en samenwerking tot overwinnen kan
leiden. Een overwinning hier beteekent brood aan
honderden Nederlanders, werkend op een Nederland
sche fabriek aan een Nederlandsch product. Maar
ter zake.
Des middags werd de reclameflim gedraaid voor
de leerlingen der Landbouwhuishoudschool te Scha
gen, die daartoe een uitnoodiging mochten ontvan
gen. Des avonds hadden, jammer genoeg, slechts en
kele tientallen gehoor gegeven aan den oproep, de
vertooning bij te wonen. In korte trekken zullen we
overzicht geven van het gebodene. dat door de aan
wezigen met groote interesse werd gadegeslagen.
De fabriek werd opgericht in 1870 te Helmond. Oor
spronkelijk was deze uitsluitend een ververij, maar
bij het uitbreken van den oorlog begon men op dien
gend verzoek der regeering met de fabricage van
garen. Ging dit eerst alleen ten behoeve van leger en
vloot, na den oorlog fabriceerde men te Helmond ook
voor huishoudelijk gebruik. Over de gansche wereld
werd het Nederlandsche product verzonden en ge
waardeerd. In de laatste jaren zag de directie zich,
door de exportbelemmeringen genoodzaakt, wilde
men een zoo groot aantal personen werk blijven
verschaffen, de afzet binnenlands nog intensiever te
maken. En voor het bereiken van dit doel is ook de
reclamefilm vervaardigd. Uit de film bleek ons het
volgende: Garen wordt gemaakt van katoen, dat het
pluishaar is van de katocnplant. De katoenplanter
laat alleen de rijpe, opengesprongen vruchten pluk
ken. welke na gedroogd te zijn van de ruwe vezels
worden ontdaan. De gewonnen katoen wordt in groote
balen verscheept en belandt tenslotte in de opslag
plaatsen van Carp's fabrieken. Nadat de katoen is
gereinigd, leggen z.g. krasmachines de katoenvezels
allen in één richting. Deze machines en de werkwijze
ervan komen duidelijk naar voren op het witte doek.
Zoo krijgt men het z.g. vóórgaren, dat op spinma
chines in elkaar gedraaid wordt. Dit vormt de grond
stof vóór den wever, en is tevens het uitgangspunt
voor het naaigaren. We zeggen met nadruk, het
uitgangspunt, want eerst na een 20-tal bewerkingen
zal het geschikt wezen voor gebruik. Van dfize be
werkingen, welke ook zeer overzichtelijk op de film
zijn vastgelegd, noemen we u slechts het spoelen,
twijnen, glanzen, verven, merceriseeren. Onnoodig
haast te zeggen dat op deze fabrieken aan de grond
stof, de bewerking en hei meest aan het eindproduct
zeer hooge eischen worden gesteld.
Vanaf het moment dat de ruwe vezel in de pak
huizen komt, tot aan het moment, dat de zware
vrachtauto's de keurig verpakte garens afleveren,
wordt er gecontroleerd. Het geheele bedrijf is modern
ingericht. Zelfs voor het opplakken der nummer-
etiketten is een machine aanwezig.
De film, welke uit 3 deelen bestond, bracht ons
ook nog in de ruime pakzalen en de cartonnage-af-
deeling.
Het lijkt ons feitelijk overbodig de Nederlandsche
huisvrouwen er op te wijren, dat deze industrie,
welke een product voortbrengt van N^derlandschen
bodem, wel bijzondere aandacht verdient, Is hc* een
plicht, juist in dezen tijd om het Nedariandsche fa
brikaat boven elk ander te verkiezen, hier is er alle
reden voor. Carp's garen een volmaakt product ver
dient aller belangstellingl
