De betoogingen
te Weenen.
Dinsdag 16 Mei 1933.
76ste Jaargang No. 9279
UitgeversN.V. v.h. TRAPMAN Co., Schagen.
Eerste Blad.
Vóór het Oostenrijksche front
Rumoerige avond te Enschede
Zigeuner-plaag
Rosenberg's vertrek
uit Londen
Gisting in de S.DJLP.
ERNSTIG ONGELUK
TE ROTTERDAM
SCEAGEB
iliinii Mms-
CODRANT.
liiiliiillil
IDit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
'ftentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkoraend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno,i
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend'/;
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
Nazi's contra burgerwacht. Booze woor
den, maar gelukkig geen daden.
De dag van de groote betoogingen te Weenen, ter
herinnering aan de bevrijding der stad, 250 jaar ge
leden uit de handen der Turken, is klaarblijkelijk
«onder groote ongelukken afgeloopen. Het valt voor-
loopig uit de berichten moeilijk op te maken, hoe de
houding van de groote menigte ten opzichte van
Ibeide betoogingen is geweest. Als men de berichten
leest van de persbureaus, die nationaal-socialistisch
getint zijn. dan zou men den indruk krijgen dat ei
genlijk het Hitlerianisme te Weenen troef is en dat
de betoogingen van de burgerwachten ondanks de ge
weldige bescherming van politie en leger toch eigen
lijk een mislukking zijn geweest.
Zooals men heeft kunnen lezen vielen de betoogin
gen samen met het „ongewenschte bezoek" van eeni-
ge Duitsche nationaal-socialistische voormannen.
Het laten doorgaan van dit bezoek onder de huidige
omstandigheden, reeds zoo gespannen in verband met
de crisis te Genève en de reactie op Duitschlands hou
ding in de verschillende landen der naburen van
het rijk, getuigt niet van groote tact van de macht
hebbers te Berlijn.
Een dergelijk bezoek toch moet de reeds bestaande
onrust nog doen toenemen, want er blijkt uit, met
welk een vasten wil de nazi's blijven aansturen op
het groote doel van de aaneensluiting van do twee
Duitsche broedervolken, ongeacht de gevaren voor
de rust en den vrede in Europa, welke daarmede ver
bonden zijn.
Intusschen is wel uit de wijze, waarop de „broeders"
uit het noorden in Oostenrijk ontvangen zijn, geble
ken, dat, al moge dan ook een deel der Oostenrijkers
de Duitsche bedoelingen toejuichen, het verzet daar
tegen aan den anderen kant zich steeds krachtiger
openbaart.
Dit bleek wel uit de toespraak van Dollfuss, den
Oostenrijkschen bondskanselier, die o.m. het volgen
de zei:
Veertig duizend mannen staan hier tot bescherming
van het vaderland, bereid het naar een beteren tijd
te leiden en niet slechts tegen buitenlandsche invloe
den staande te houden, maar ook innerlijk nieuw te
organiseeren en daarbij het roode socialisme volko
men te vernietigen. Eveneens waren zij bereid bet so
cialisme, dat ook onder andere vormen optreedt en
dat met het volkskarakter in strijd is, te bestrijden.
„Ik wensch, verklaarde Dollfuss verder, dat de
Oostenrijksche Heimwehr de gedachte aan het vader
land verder levend zal houden. Wij zullen deze ge
dachten in de naaste toekomst in een daad omzetten
en voor het Oostenrijksche front strijden.
Tegen half twaalf begon de „Heimwehr", voor wie
hst marschverbod was opgeheven, naar de stad te
imarcheeren. Het voorbijmarcheeren der troepen duur
de 4 uren.
Reeds vlak buiten Schöbrunn kwam het tot betoo
gingen, toen de groep-Starhemberg met hoongeroep
werd begroet en Starhemberg door twee rotte eieren
werd getroffen. De politie greep dadelijk in en ar
resteerde doie aan de tegenbetooging delenam.
Door de strenge politiemaatregelen en uitgebreids
afzettingen kwam de Rijkscommissaris van justitie,
minister dr. Frank een uur te laat cp het Duitsche
gezantschap, waar te zijner eere een diner werd ge
Eén rijk, één volk. Hitier binnenkort
naar Weenen.
De nat. soc. hadden in de openlucht een bijeen
komst belegd. Dr. Frank hield een rede, waarin hij
o.a. opmerkte, dat de hun groote Turkenbevrijder van
heden Adolf Hitier is en dat hij besloten is deze vrij
heidsoorlog van het heden door te zetten zoodat de
Turken in Duitschland zich nooit meer kunnen ver
heffen. Met de wereld willen wij echter in vrede en
vriendschap leven, dat wij dit doen hebben wij aan
Adolf Hitier te danken.
Tenslotte verklaarde dr. Frank onder het gejubel
van de menigte, dat de leider hem gemachtigd had
mee te deelen dat hij (Hitier) binnenkort zelf naar
Weenen zal komen.
Toen later andere sprekers hun redevoeringen
beslotsn met den geestdriftigen uitroep: „één volk,
én rijk, Voor het volk, door onzen leider Adolf Hit-
Ier", werden zij door den aanwezig zijnden commis
saris van polit.e aangespoord bij hun onderwerp te
blijven, waarop uit de menigte met luid roepen en
Duiten werd geantwoord.
(Wij merken hierbij op, dat men in het oog moet
houden, dat Wolff, van wie voor het grootste deel
bovenstaande berichten afkomstig zijn, geheel aan
den nationaal-socialistischen kant staat. -— Red. Sch.
Crt.)
Tenslotte hoopte dr. Frank niet misverstaan te
■worden, wanneer hij zei, dat hij er zich nu al op
verheugt, nog eens een keer aan een mooi bevrij
dingsfeest te Weenen te kunnen deelnemen
Wolff vindt het noodig. deze passage nog eens flink
te onderstrepen, wij mochten anders eens niet be
grijpen, dat Frank zinspeelde op een bevrijding van
Weenen door de nationaal-socialisten.
Verontwaardiging over de ontvangst.
Diplomatiek protest?
Voor een kleinen kring van persvertegenwoordi
gers heeft dr. Frank heden een verklaring afgelegd
over zijn bezoek aan Weenen Toen hij den Oosten
rijkschen minister van Justitie Schuschnigg te Ber
lijn leerde kennen, heeft deze tot hem gezegd dat het
hem verheugen zou, wanneer dr. Frank hem bij ge
legenheid in Weenen een bezoek zou brengen. Der
halve heeft Frank gemeend zijn particulier bezoek
te moeten verbinden met een opwachting bij den
Oostenrijkschen bondsminister voor justitie Des te
meer heb fk mij, als minister en als man, die de
rijksregeering juridisch van advies gediend heeft,
diep getroffen gevoeld toen de vertegenwoordiger
der Oostenrijksche regeering verklaarde, dat mijn
bezoek niet gewenscht was, want dat was de betee-
kenis van zijn woorden. Hiermede beeft de zaak na
tuurlijk een officieelen ton gekregen, daar natuur
lijk de rijksregeering niet stilzwijgend dezen onvrien-
delijken toon kan aanvaarden. Spr. wist niet van
welken aard de maatregelen zullen zijn, die Ber
lijn zou nemen, maar er zal iets gebeuren.
Een later Reuter-telegram meldt:
In verband met de onheusche ontvangst van de
Duitsche ministers op het vliegveld te Aspern, toen
de vice-president van politie zeide dat de komst van
de Duitschers ongewenscht was, zal Duitschland
waarschijnlijk langs diplomatieken weg bij de Oosten
rijksche regeering protesteeren.
Scherp Duitsch protest te Weenen. We
gens ongewone ontvangst van Dr. Frank
C.S.
Uit B e r 1 ij n, 15 Mei. Naar het Wolff-bureau ver
neemt, heeft het Duitsche gezantschap te Weenen he
denmiddag opdracht ontvangen, wegens de bekende
gebeurtenissen, die zich gedurende het bezoek van de
ministers Frank en Kerrl en den Ministerial-direktor
Freisler hebben afgespeeld, zeer scherp bij de Oosten
rijksche regeering tc protesteeren. Dit protest heeft in
de eerste plaats betrekking op de onvriendelijke en
ongewone ontvangst van genoemde heeren op het
vliegveld in Aspern.
Geen bezoek van Hitier te Weenen.
Naar van bevoegde zijde verluidt, bestaan er geen
plannen voor een reis van rijkskanselier Hitier naar
Weenen.
Ongeregeldheden in verband met een ver
gadering der Nationaal-socialisten.
Gisteravond hebben te Enschede in de binnenstad
ongeregeldheden plaats gehad, in verband met een ver
gadering van de Nationaal Socialistische Beweging in
de Groote Sociëteit
Door middel van strooibiljetten had men de „arbei
ders" opgewekt om naar de binnenstad te trekken, ten
einde tegen de „fascistische terreur" te protesteeren.
De politie zag zioh genoodzaakt verscheidene charges
uit te voeren en de marechaussee te paard uit Glaner-
burg te requireeren. Er werden schoten in de lucht ge
lost Eenige personen liepen niet ernstige verwondingen
op. De straten in de omgeving van het Sociëteitsgebouw
werden afgezet
Later werd nog gemeld, dat de biljetten, waarop het
publiek werd opgewekt om tegen het fascisme te pro
testeeren, door de O.S.P. zijn verspreid.
Hoewel door de politie uitgebreide maatregelen ge
nomen waren, is het den geheelen avond in de stad
zeer rumoerig ge-veest. Voortdurend moesten charges
uitgevoerd worden en gedeelten van straten afgezet
worden. Door de menigte werd met steenen naar de
politie gegooid. Een persoon werd hierbij op heeter-
daad betrapt en is gearresterd. Bij de woningen van
leden van de N.S.B. schoolde het publiek herhaalde
malen tezamen en werden zelfs ruiten ingegooid, zoo
dat de politie ook hier handelend moest optreden. Bij
de charges zijn een aantal personen gewond en moes
ten deze zich onder geneeskundige behandeling stellen.
In totaal zijn drie personen gearresteerd.
Terreur op het platteland van Kroatië.
Jonge kinderen worden gestolen en ver
minkt, om hen als bedelaars te gebruiken.
Reuter meldt uit Belgrado:
Een der voornaamste dagbladen te Zagreb heeft een
dringend beroep gedaan op de autoriteiten om het land
te bevrijden van de zigeuners en dezen in concentratie
kampen te brengen, waar zij voor hun levensonderhoud
zouden moeten werken. Dit voorstel weerspiegelt de toe
nemende ontstemming in Kroatië over de zigeuners, die
op het platteland een waar schrikbewind uitoefenen,
door kinderen te stelen en vervolgens te mismaken, ten
einde hen ais bedelaars te gebruiken, waardoor eerder
het medelijden van de voorbijgangers wordt opgewekt.
Met deze gestolen kinderen zou, naar beweerd wordt,
een geregelde handel gedreven worden In een plaats
nabij Zagreb hadden zigeuners een jongetje ontvoerd en
in een zag weggedragen. Toen zij weigerden den vader
zijn kind terug te geven, sohoot de vader een der zi-
geunersd ood.
Een week later vond men twee kinderen in een zigeu
nerkamp, wien het gezicht ontnomen was. De zigeuners
worden steeds driester in hun optreden. Onlangs trad
een bende zigeuners een winkel binnen, stopte den win
kelier een prop in den mond en haalde de heele zaak
leeg voordat de politie tusschenbeide kon komen. Zij
gaan naar afgelegen boerderijen en, indien zij de vrou
wen alleen thuis vinden, dwingen zij dezen haar de
kaart te laten leggen, waarna zij groote sommen gelda
afpersen.
De oproep van het dagblad moet derhalve met instem
ming begroet worden en men verwacht stellig, dat de
autoriteiten de noodige maatregelen zullen treffen.
Op het station uitgejouwd.
Elders in dit nummer is reeds in een kort be
richt gemeld, dat bij het vertrek van Rosenberg uit
Londen op het station vijandige kreten geuit zijn te
gen het nieuwe bewind in Duitschland.
Iemand, die een roode vlag zwaaide, werd door de
politie van het station verwijderd.
Toen de trein zich in beweging zette, werden kre
ten „Weg met Hitier!" en „Weg met het fascisme!"
gehoord.
Voor zijn vertrek zei Rosenberg tot de journalis
ten: Ik heb genoten van mijn bezoek en met name
van een uitstapje dat ik gisteren gemaakt heb in uw
mooi land. Ik was in staat mijn geest rust te geven
van de politiek. Aanvankelijk had ik maar een paar
dagen willen blijven, maar het is langer geworden
dan ik van plan was. Vandaag moest ik echter te-
rugkeeren, omdat de Rijksdag tegen Dins
dag bijeen is geroepen. Ik ben heel tevreden met de
resultaten van mijn bezoek.
Intusschen heeft een collega van Rosenberg, die
een gelijksoortige zending in Zweden vervult, van
de ontvangst van Rosenberg te Londen gezegd: Wij
zonden een heer, die behandeld is als een boeren
pummel. Het is een waar treurspel.
De Times wijdt een hoofdartikel aan Rosenberg's
vertrek en merkt daarin op, dat hij zijn bezoek twee
dagen korter heeft laten duren dan aanvankelijk
was vastgesteld. Dit bezoek zal nauwelijks als een
succes beschouwd worden, zelfs door hen, die er
voor verantwoordelijk zijn. Zelfs als Rosenberg ne
gen maanden was gebleven inpiaats van negen da
gen, is het onwaarschijnlijk, dat hij de officieele of
de openbare meening in Engeland opmerkelijk zou
hebben gewijzigd ten gunste van 's heeren Hitiers
nationaal-socialistische regeering. Hij had weinig
kennis van ons land, kende geen Engelsch en was
merkbaar onkundig van het Britsche temperament.
Zijn welbespraakte uitlatingen lieten na, indruk te
maken op den geest van zijn Engelsche hoorders,
die in ieder geval een instinctieven afkeer en wan
trouwen hebben voor propaganda als normaal werk
tuig van politiek. Het is waar dat de Duitschers hun
uitgebreide organisatie baseeron op het propagan
distische stelsel, dat de geallieerden hadden opgezet
in de laatste stadia van den oorlog, hetwelk de Duit
schers zelf tegenwoordig als uiterst geslaagd be
schrijven. Maar de waardeeringen van oorlog en vre
de zijn verschillende.
Het is b.v. in oorlogstijd behoorlijk om een tegen
stander te dooden. De toepassing van dergelijke
methoden in vredestijd is een weloverwogen en be
langrijk middel van de politiek der nazi's, welke
reeds duidelijk invloed heeft gehad op de nogal kud
deachtige mentaliteit van de Duitschers en deze nog
steeds uitoefent. Het Hitier regime wil de nationale
trots herstellen en schijnt daarin al een heel eind ge
slaagd te zijn. Als dat alles was, zouden andere lan
den er geen bezwaar tegen kunnen of willen koeste
ren. Maar de inscherping van haat en militairisme is
geen zaak van zuiver binnenlandschen aard. De man
nelijke woede en de hartstochtelijke haat, gepredikt
door Hitier in zijn boek, dat de Bijbel is geworden
van het nazi-Duitschland en zijn slagwoord: „Wij wil
len weer wapens!" wekken gevoelens en verlangens,
welke stellig een zaak van internationale zorg zijn.
Zij hebben helaas een heel wat directeren invloed op
den toestand in Europa dan Rosenberg's welspreken
de phrasen van Duitschland's goeden wil en de waar
de van vriendschap van Duitschland en Engeland.
Alvorens te praten van goeden wil in het buitenland,
zou het beter zijn, het leeren van haat in eigen land
te staken; en alvorens andere landen uit te dagen om
te ontwapenen, zou het beter zijn de onjuistheid aan
te toonen, als dat mogelijk is, van de verdenking, dat
een van de voornaamste doeleinden van het Hitleria
nisme is, Duitschland voor te bereiden op een revan
che-oorlog.
Een brochure van Mr. Duys welke niet ge
publiceerd werd.
We lezen in De Telegraaf het volgende:
Het Kamerlid mr. J. Duys heeft een brochure ge
schreven, waarin hij de tegenwoordige tactiek der
sociaal-democratische partij fel laakt. In het bijzonder
komt hij op tegen de onwaarachtige publicistiek van
het dablad „Het Volk", die bij vele bezadigde elemen
ten der S.DA.P. scherpe afkeuring vindt. Hoewel deze
brochure reeds tijdens de verkiezingen, is gereed geko
men, heeft de hr. Duys op 't laatste oogenblik besloten
haar niet uit te geven, daar het partijbestuur hem de
toezegging heeft gedaan, dat met zijn grieven reke
ning zal worden gehouden. Door deze toezegging ver
vallen ook de geruchten, dat mr. Duys van plan zou
zijn om uit de sociaal-democratische partij te treden.
TRAGISCH INCIDENT NA VOETBALWEDSTRIJD.
De vader van een der spelers zakt dood
in een.
De voetbalwedstrijd H.F.C.Zeeburgia te Haarlem
heeft voor een van de Amsterdamsche spelers, den
rechtsbinnen Van Leeuwen wel een zeer tragisch einde
gehad, aldus de „Tel." Onmiddellijk na het eindsignaal
zakte namelijk op de overdekte tribune de vader van
den voetballer ineen. Het bleek al spoedig, dat hij aan
een hartverlamming was overleden. Het lijk is naar het
St Elisabethgasthuis te Haarlem overgebracht.
MEDICUS SCHIET ZIJN ZOON DOOD.
Tijdens een huiselijke twist.
Zondagavond heeft de 62-jarige medicus dr. Vroen-
veld te Holzhausen bij Kassei zijn 26-jarigen zoon tij
dens een huiselijke twist doodgeschoten en zich hierna
zelf een kogel door het hoofd gejaagd.
Auto rijdt bij geopende brug in de Maas.
Vermoedelijk alle inzittenden verdronken.
Gisteravond even over half elf is een gesloten perso
nenauto van de Koninginnebrug in de Koningshaven te
Rotterdam gereden. De auto kwam uit de Van der Tak-'
straat juist op het oogenblik dat de brug geopend werd.'
De bestuurder had blijkbaar de stoplichten niet gezien,,
heeft geen acht geslagen op de waarschuwingen, dat de<
brug geopend werd en reed door. De wagen schoof tus-
schen den al geopenden brugklep en het landingshoofd
door en reed te water. Hoeveel personen en wie er in
den wagen zaten is nog niet bekend. De politie is direct
met behulp van booten gaan dreggen. De brug moest
hiervoor geopend blijven, zoodat het geheele verkeer ia
de richting Dordrecht stil kwam te staan. Nadere bij
zonderheden ontbraken nog. j
Voor de brug stonden verscheidene menschen te wach
ten en toen de auto kwam aanrijden trachtte men door
schreeuwen en gillen de aandacht van den bestuurder te
trekken, maar het baatte niet meer.
Op het oogenblik, dat de wagen te water geraakte,
wilde een jonge vrouw die langs den kant stond,onmid
dellijk te water springen; omstanders hebben haar nog
tegen weten te houden, omdat het toch tevergeefs zou
zijn geweest
Juist op het oogenblik, dat de auto te water reed,
passeerden twee kleine Duitsche stoomschepen, die de
vrouw het zwemmen toch onmogelijk gemaakt zouden
hebben door het schroefwater. Men heeft wel ge
tracht de aandacht van de bemanning van deze sche
pen te trekken, maar het geroep werd niet begrepen.
Er was spoedig een boot van de rivierpolitie. Men
trachtte met lijnen de auto boven water te krijgen.
De brandweer kwam eveneens ter plaatse om met
zoeklichten en ladderwerk te assisteeren.
Men weet niet hoeveel menschen in de auto hebben
gezeten. Ooggetuigen spreken van drie a vier passa
giers, maar niemand weet het met zekerheid. Eenige
omstanders hebben nog ladders toegeworpen, omdat
men beweerde iemand in de haven te hebben zien
zwemmen. Er is echter niemand «an den kant geko
men. Het Noordelijke brugdek is open gebleven om
het dreggen naar de auto mogelijk te maken, zoodat
het tram- en rijverkeer werd stopgezet. Voetgangers
werden verwezen naar de veerbootjes. j
Om half twaalf had men de auto nog niet weten op
te halen.
Een agent van politie, die bezig was het verkeer op
te houden, omdat de brug zou worden geopend, werd
een oogenblik afgeleid door jongens, die over het
hekje van de voetstraat wilden klimmen. Daardoor
heeft hij de auto niet opgemerkt.
De auto gelicht Inzittende heer en dame
verdronken. Naar hun lijken wordt nog
gezocht.
Later wordt nog gemeld:
Waar het de politie niet was gelukt om de auto te
lichten, werd een bergingsmaatschappij opgedragen de
auto te lichten. Om kwart voor vier werd door middel
van een bok van genoemde maatschappij na eenig zoe
ken de auto opgehaald. Uit de nummerplaat kon men
opmaken dat de auto thuis behoorde te Dordrecht en
het eigendom was van den heer M. Peters, banketbak
ker aldaar.
Een van de portieren van de auto stond open en was
beschadigd. Eenige ooggetuigen hebben 2 personen zien
zwemmen, welke echter spoedig zonken. Vermoed wordt
dat de heer Peters en eohtgenoot zich in den auto heb
ben bevonden. De lijken zijn nog niet gevonden.
IN DE DAGEN DER IJSHEILIGEN.
Kachel te fel opgestookt.
Zondagavond te half zeven brak een felle brand
uit in het café Foxholsterbosch te Foxhol, gem. Hoo-
gezand. In korten tijd stond het geheele gebouw in
lichte laaie. De brandweer die na twintig minuten
arriveerde, kon niets meer redden, zoodat het per«
ceel geheel is uitgebrand.
De oorzaak van den brand is het te fel stoken vart'
een kookkachel.
VISSOHEN IN ENGELSCHE TERR. WATEKEN.
Verbod aangekondigd.
Reuter seint uit Londen:
In het Lagerhuis heeft de minister van Landbouw
en Visscherij, Elliott, medegedeeld, dat hij overweegt
een voorstel ln te dienen betreffende het verboden
visschen ln territoriale wateren.
ERNSTIG ONGELUK BIJ SA-TRANSPORT.
Uit Frankfurt a. d. Main:
In den nacht op Zondag heeft bij Koenigsstein een
automobielongeluk plaats gehad, waarbij twee SA-
mannen uit Frankfurt a. d. Main om het leven kwa«
men. Eenige andere SA-mannen zijn gewond.
STEUN AAN DEN TUINBOUW.
Bij beschikking van den minister van Ec. Zaken en
Arbeid is ingesteld een commissie van advies voor de
uitvoering van de garantieregeling 1933 ten behoeve
van verbouwers van fruit en warmoezerijgewassen. In
die commissie zijn o.a. benoemd tot lid tevens voorz.
F. V. Valstar, te Naaldwijk ,tot leden Slot APzn. te
Broek op Langendijk, C. Wagenaar Kzn., Alkmaar, A,
Schermer, Hoogkarspel, W. de Groot, Beverwijk, J.
Wagenaar Gzn., St. Pancras, ir. J. G. Hazeloop, rijks-
tuinbouwconsulent.
u
