Op speculatie
Het Amerikaansche
kunstleven.
Waarnaar men
luistert
VARIA.
Kort
verhaal
FILM EN THEATER IN NOOD.
Einde van het „gigantisme"? De grootheids
waanzin Is ten einde.
De dagen zijn voorbij, dat iedere 100 -Amerikaan ge
loofde. zijn dag niet goed besteed te hebben als hij hem
niet in de een of andere bioscoop had besloten. Het bi
oscoopbezoek is verloopen en de filmmagnaten hebben
de wanhopigste pogingen gedaan om het weer te stlmu-
Ieeren. De prijzen der plaatsen werden verlaagd, het
programma uitgebreid met kostbare attracties. Maar al
die offers zijn tevergeefs gebracht. In het jaar 1932
hebben de Warner Brothers, vroeger de beheerschers
der filmwereld. 19 groote films gedraaid, waarvoor de
kosten 4 millloen dollar bedroegen. Geen enkele dier
films heeft het langer dan drie weken gehouden. Nu
lijdt het filmbedrijf ongetwijfeld meer onder de crisis
dan onder zijn eigen fouten. Een economische herleving
zou misschien het artistieke succes weer op peil bren
gen.
Films die meer dan een Jaar ononderbroken
draalden.
Met weemoed herinneren de filmmenschen zieb de
tijden, dat „De groote parade" te New York 03 weken
ononderbroken draaide, dat „Ben Hur" een geheel Jaar
op het program bleef, dat „De geboorte van een natie"
42 weken, „De tien geboden" zelfs 61 weken stand hield.
Nu zijn de aandeelen van Warner Brothers van 141 tot
1 dollar gedaald!
Zoo verkeert de Amerikaansche filmwereld in den
toestand, waarin zich eens het tooneel bevond, toen de
bioscoop een meedoogenloozen strijd tegen het theater
begon. Is het nu niet zoo. dat voor het Amerikaansche
tooneel de tijd gekomen is. zich weer te verheffen, de
gebouwen te heroveren, die eens door de film zijn in
beslag genomen, en de artisten weder aan zich te ver
binden. die. verlokt door de hooge gages, zich in dienst
van de film stelden, maar thans zijn ontslagen of zich
belangrijk in hun salaris beknot zien? Inderdaad is het
niet zoo. Een wedloop tusschen theater en bioecoop In
de Vereenlgde Staten zou geen zin hebben, want het
publiek heeft niet genoeg geld om theater of bioscoop
vaak te bezoeken. Toen de sprekende film het tooneel
den genadeslag toebracht, waren bijna 9000 tooneelspe-
lers en -speelsters werkloos gemaakt. Nog in het jaar
1928 bestonden in meer dan 400 steden in de Vereenlgde
Staten en Canada theaters, waar de ondernemers er op
konden rekenen, twee- of driemaal per week een pu
bliek bijeen te krijgen. Op het oogenblik zijn er hoogs
tens nog twaalf steden, die zich een stuk laten voor
spelen, dat op Broadway is opgevoerd. Nog vijf jaar
geleden trokken 165 tooneelgezelschappen kris en kras
door de straten: daarvan zijn er thans nog 35 in leven.
En ook de vaste ensembles in de steden zijn ln deze
jaren gedecimeerd.
De toestand te New York. Tooneelspelers
wachten tevergeefs op een roL
Niet hoopvoller Is de toestand ln New York zelf.
Daar zijn drie groote vereeniglngen van tooneelspelers:
„The actors Equity Associaten", die 10.000 leden telde,
de ..Shubert Theatre Corporation" en de „P.M.A."; zij
allen zijn nog slechts een schaduw van zichzelf De too
neelspelers wachten vergeefs op een rol en als ze er eens
een vinden, zijn zij vanwege de slechte gagee nog niet
te benijden. Het technische personeel is er niet beter
aan toe. Aan de New Yorksche theaters werken hoogs
tens 200 electriclene, mech&niclens enz., terwijl er vroe
ger bijna 1000 een bestaan vonden. De waarde van de
theatergebouwen is snel gedaald. De eigenaar van een
schouwburg, die in 1928 geweigerd had, het gebouw voor
een millloen dollars af te staan, moest nu met een vijf
de van die som genoegen nemen. In 1927 werden te
New York 44 stukken gespeeld, die 796.000 dollar op
brachten: thans zijn het 18 stukken, die tezamen 222.000
dollar opbrengen. In Chloago dezelfde verhoudingen.
Zelfs in Philadelphla. het beroemde middelpunt van het
Amerikaansche muziekleven. Is er te weinig publiek,
klaagt men over leege zalen en catastrofale balansen.
Aan wien de schold?
Waar de nood drukt, waar de toestanden ©nverdra
gelij k worden, zoekt men naar schuldigen. Als men den
Amerikaanschen theaterdirecteur vraagt naar de oor
zaken van het verval van het bedrijf, dan zal hij de ge
heel e wereld aanklagen behalve zichzelf. Ook hU heeft
groote fouten gemaakt: de grootste was wel. dat hü
het doorsnee-publiek over het hoofd heeft gezien en
niet heeft opgevoed tot theaterbezoek. Sedert het einde
van den oorlog verrezen ln New York prachtige theater
gebouwen: „Biltmore", „Mansfleld", „Majestlc", „Royal"
„Masqué" enz. Maar de toeschouwers met bescheiden
beurs, de jongeman, die 's Zaterdagsavonds met zijn
meisje graag twee plaatsen had gekocht, als zij goed
koop genoeg waren geweest, die geheele b re ede massa
bestond voor den theaterondernemer, die aan groot-
moedswaanzln leed, eenvoudig niet. Voor hem bestond
alleen de milllonnair. Plaatsen tot een dollar? Belache
lijk! Wat moesten de jongelui doen? Daar het theather-
bezoek hun onmogelijk werd gemaakt, gingen zij naar
de bioscoop. Zoolang de tijden goed waren, was dat den
theaterdirecteuren onverschillig. Thans zouden zij zich
gelukkig prijzen, wanneer zij den verachten kleinen man
bijtijds er van hadden overtuigd, dat ook ln het theater
bezoek een mogelijkheid van kunstgenot ligt.
Het onheil zien aankomen.
De vereenlgingen van tooneelspelers hebben het onheil
zien aankomen en gewaarschuwd. Zij trachtten de
ramp te voorkomen door tooneelgezelschappen voor gast-
voorstellingen te financieren. Maar dit pogen kon geen
resultaat hebben, doordat de kortzichtige theaterbezit-
ters aan hun eigen speelplan vasthielden.
Een droevige balans! Is er nog wel hoop voot het
Amerikaansche theater? Het antwoord op deze vraag
luidt: ja! De kunstenaars en de werkelijke kunstvrien
den verwachten, dat de onvermijdelijke ineenstorting
van het „gigantisme" welks verwoestende gevolgen op
leder gebied steeds duidelijke zichtbaar worden, ook
hier verandering zal brengen. Als de groote bioscooppa
leizen vroeger of later zullen moeten sluiten, zullen zich
nieuwe artistieke corporaties vormen, die, gedreven door
een ware liefde voor het tooneel, een herrijzenis van
het tooneelleven zullen bewerken.
Het gigantisme is het ongeluk van Amerika en was
dat al voor het einde van den oorlog. Reeds vóór 1914
verhieven zich de wolkenkrabbers steeds hooger; de
trusts breidden zich onbegrensd uit en niemand dacht
aan den dag. waarop de markten oververzadigd zouden
zijn. Thans ziet men over de geheele linie een lang
zame ineenschrompeling. Men heeft het geloof in de
■wolkenkrabbers verloren en in New York is het reeds
zoo ver gekomen, dat een maatschappij een wolken
krabber ten geschenke aanbood, als Iemand de belas
tingen vrijwillig wilde overnemen. De openbare mee
ning keert zich tegen de reuzengebouwen. die eens de
trots der natie waren. De Metropolitan Opera, waar
vroeger de beste zangers der wereld tegen reusachtige
honoraria optraden, heeft haar glans verloren: de fan
tastische loge-pijzen kunnen niet langer worden be
taald. Het is bekend, welke een fiasco het „centro
Rockefeller" heeft geleden: de geweldige muslc-halls
die met enormen praal waren geopend, moesten een
week later weer worden gesloten. De grootheidswaan
Is ten einde!
VRIJDAG 19 MEI.
HILVERSUM (296 M.)
VARA.: 8.00 Gramofoonmuziek; V.P.R.O.: 10 00 Mor
genwijding; VARA.- 10.15 Trio Favoriet; 11.00 Onze
Keuken, door P. J. Kers Jr.; 11.40 Carel Rijken draagt
voor; AVRO.: 12.00 Gramofoonmuziek; 12.30 Lunch
concert door Kovacs Lajos en zijn orkest; 2.00 Vacan-
tiegangers, Attentie! Hans Hesse: „De Rijn met zijn
zij-gebergten; 2.30 Omroeporkest o.l.v. Nico Treep;
VARA.: 4.00 Trio „Guaroni"; 5.00 Voor de kinderen;
5.30 De Notenkrakers o.l.v. Daaf Wlns, m.m.v. Albert
de Booy, zang; 6.15 Gramofoonmuziek; 6.30 Orgelspel
door Cor Steijn; 7.00 Toespraak tot de naar0 Neder
land gevluchte Joden; 7.20 Klein-orkest o.l.v. Hugo de
Groot; V.P.R.O.: 800 Dr. C. J. Bleeker: Vrijz. Pro
testanten binnen en bulten kerkelijk verband; 8.30
Concert; 9.00 Lezing; 9.30 Concert; 10.00 Vrijz. Godsd.
Persbureau; 10.05 Vaz Dias; 10.15 Carel Scharten
draagt voor uit eigen werk; 10.45 Gramofoonmuziek;
VARA.: 11.00 Gramofoonmuziek.
HUIZEN (1875 M.)
K.R.O.. 8.00 Morgenconcert; 10.00 Gramofoonmuziek;
11.30 Halfuurtje voor zieken en ouden van dagen; 12.00
Politieberichten; 12.15 De K.R.O.-boyB o.l.v. Piet Lus-
tenhouwer; 1.45 Verzorging zender; 2.00 Orgelconcert
door Gerard Nieland; 3.00 Pianorecital; 3.20 Voordracht
3.35 Vervolg piano-recital; 3.55 Voordracht; 4.20 Gra
mofoonmuziek; 4.30 Orkest o.l.v. Jb. Hermans; 7.00
Politieberichten; 7.15 Causerie over „Astronomie"; 7.35
Gramofoonmuziek; 8.00 De Kon. Harmonie. Den Bosch
o.l.v. Joh. Wlerts. Het Gero-mannenkoor. Zeist; 10.00
Dltta Schmetterling met haar orkest; 1130 Gramo
foonmuziek.
LUXEMBOURG (1191 M
7.00 Lichte gramofoonmuziek; 7.45 Weeroverzicht; 7.50
Symphonisch concert; 8.30 Causerie ln het Hollandsch;
8.40 Lichte gramofoonmuziek; 9.00 Nieuwsberichten;
9.10 Gramofoonmuziek; 9.55 Dansmuziek.
BRUSSEL (509 M.)
12.20 Concert; 1.30 Gramofoonmuziek; 5.20 Concert;
6.35 Gramofoonmuziek; 7.05 Idem; 8.20 Populair con
cert; 10.45 Gramofoonmuziek.
RA I. UNDBORG (1153 M
I.05 Strijkorkest; 3.20 Concert; 10.50 Mandolineconcert.
BERLIJN (419 M.)
4.20 Concert; 9.50 Concert; 10.20 Dansmuziek.
HAMBURG (372 M
II.50 Populair concert; 1.35 Gramofoonmuziek; 2.30 ld.;
4.20 Concert; 10.00 Concert; 11.00 Populair concert.
RONINOSWUSTERHAUSF.N (1635 M.
12.20 Gramofoonmuziek; 2.20 Idem; 4.20 Concert; 6.20
Planorecital; 11.20 Concert
LANGENBERG (472 M
12.20 Populair concert; 1.20 Concert; 8.25 Operette-
uitzending; 10.50 Concert
DAVENTRY (1854 M.»
12.20 Orgelrecital; 1.05 Concert; 3.20 Schoolconcert;
3.50 Concert; 835 Concert; 10.50 Dansmuziek.
PARIJS EIFFEL (1724 M.)
Concert o.l.v. Ed. Flament.
PARIJS (RADIO) (1724 M.)
3.05 Gramofoonmuziek; 12.50 Idem; 6.50 Idem; 7.40
Idem; 9.00 Operette.
MTTAAN (SSl M.)
8.05 Gramofoonmuziek; 9.05 Idem; 9.20 Concert
ROME (441 RL)
8.25 Gramofoonmuziek; 8.35 Zangvoordracht; 9.20 Con
cert; 10.35 Concert
WEENEN (517 M.»
5.05 Solistenconcert; 7.20 Zang; 8.30 Blijspel.
WARSITIAU (1412 M.)
5.20 Concert; 6.30 Populair concert; 8.25 Concert door
de Philharmonle van Warschau; 11.20 Dansmuziek.
door
A. KONIJNENBURG.
ZICH vastklampend aan de kap van den auto.
wist Willemsen met zijn vrouw den oever te
bereiken. Toen hij goed en wel op het droge
was, zag hij een werkman op het voetpad.
Deze stond met dè handen in de zakken naar het
tooneeltje te kijken.
U had ook wel eens een handje kunnen uitste
ken, meende Willemsen.
O, ja. als U werkelijk in gevaar geweest was,
luidde het antwoord.
Kunnen we ergens in de buurt onze kleeren
drogen?
Ga maar mee, zei de man, terwijl hij zich om
wendde en opstapte. Willemsen en zijn vrouw volg
den hem Toen ze om een bocht kwamen, zagen ze
een garage met werkplaat». De man ging daar bin
nen en riep naar boven aan de trap Zijn vrouw, een
vriendelijk, spraakzaar wezen, kwam naar bene
den, nam het echtpaar mee naar haar woning,
zorgde voor droge kleeren en hing hun natte plunje
te drogen bij het fornuis in het keukentje. Terwijl
Mevr. Willemsen bleef praten, ging haar man naar
de garage waar al spoedig de weinig spraakzame
man met den verongelukten wagen, gesleept door
een kraanwagentje, binnenkwam.
Het onderzoek viel
me* Binnen een paar
uur zou de schade her
steld zijn. Willemsen
bleef naar deze operatie
kijken en slaagde erin
den man langzamer
hand aan het spreken
te krijgen. Hij bleek 'n
wemig spraakzame,
ma-.r niet onvriendelij
ke kerel te zijn, die zijn
vaK door en door ken
de »-n den auto al spoe
dig weer in orde had
gekregen. Willemsen betaalde. Irok zijn gedroogde
kleeren weer aan en verliet met zijn vrouw in den
auto de garage.
Je rijdt verkeerd. Jan, zei Mevr. Willemsen;
daar zijn we vandaan gekomen. Kijk hier hebben
we in het water gelegen.
Dat weet ik, zei hij; ik wou even naar dat vil-
latje. Het is te huur. Ik heb de sleutel van den ga
ragehouder gekregen. Hij stopt voor het onbewoon
de huisje en stapte uit. Nieuwsgierig volgde Corry
haar man. Wilde hij daar gaan wonen? Midden in
de binnenlanden? Hij legde het geval uit, terwijl zij
het huisje van boven tot onder inspecteerden. Nog
geen kwartier verder lag het provinciestadje X. Over
dien weg liep het hoofdkwartier en, waar het op aan
kwam. op het punt waar ze te water waren gereden
vlak voor het huisje had iedere maand een auto-onge
ZATERDAG 20 MEI.
HILVERSUM (296 M.)
VARA-: 8.00 Gramofoonmuziek; V-P.R.O.: 10.00 Mor-
gen-wijding; VAR.: 10.15 Uitzending voor de arbeiders
in de continubedrijven; 12.00 Klein-orkest oJ.v. Hugo
de Groot; 1.30 Praatjes en liedjes a. d. vleugel; 2.00
Zenderverzorging; 2.15 Gramofoonmuziek; 2.50 Cause
rie; 3.10 Amsterdamsch Salon-orkest; 4-30 Uit de
Roode Jeugdbeweging; 4.50 De Notenkrakers o.l.v.
Daaf Wins; 5.40 Literair overzicht door A. M. de Jong;
6.00 Vioolrecital door Harry Wiggelaar; 6.30 Uitzen
ding voor het platteland; 7.00 VAlLA-kinderkoor; 7.30
Toespraak door A. de Vries; 7.45 Gramofoonmuziek;
7.55 Varia en herhaling S.O.S.-berichten; 8 00 De Flie
refluiters; 8.15 Lezing door Plet Tlggers; 8.25 De Flie
refluiters; 8.40 Flentje de la Mar zingt; 9.00 Voor
dracht door A. Bouwmeester; 9.20 VARA-Orkest; 10.00
Fientje de la Mar; 10.20 Vaz Dlas; 10.30 Orkest; 11.00
Gramofoonmuziek; 12.00 Sluiting.
HUIZEN (1875 M.)
K.R.O.: 8.00 Morgenconcert; 10.00 Gramofoonmuziek;
11.30 Godsdienstig halfuurtje; 10.00 Politieberichten:
12.15 Sextet o.l.v. Plet Lustenhouwer; 1.45 Zer.derver-
zorging; 2.00 Halfuurtje voor de rijpere jeugd; 2.30
Kinderuurtje; 4.00 Gramofoonmuziek; 5.00 De K.R.O.-
boys o.l.v. Plet Lustenhouwer; 5.15 Esperanto-nieuws
door P. Heilker; 5.30 De KJt.O.-boys; 6.20 Journalis
tiek weekoverzicht; 6.40 De K.R.O.-boys; 7.00 Politie
berichten; 7.15 Lezing; 7.35 Gramofoonmuziek; 7.45
Sportpraatje; 8.00 Orkest o.l.v. Marinus van 't Woud;
11.00 Gramofoonmuziek; 12.00 Sluiting.
LUXEMBURG (1191 M
7.00 Lichte gramofoonmuziek; 7.45 Weeroverzicht; 7.50
Gramofoonmuziek: 8.30 Causerie; 8.40 Lichte gramo
foonmuziek; 9.10 Idem; 9,55 Dansmuziek..
BRUSSEL (509 M.)
1.20 Concert; 1.30 Gramofoonmuziek; 5.20 Dansmuziek;
6.35 Gramofoonmuziek; 8.20 Idem; 9.00 Concert; 10.05
Gramofoonmuziek; 10.05 Dansmuziek.
KALUNDRORG (1154 M
12.20 Strijkorkest; 2.50 Gramorfoonmuziek; 3.50 Instru
mentaal ensemble; 8.20 Moderne Zweedsche muziek;
10.40 Populair concert; 11.20 Dansmuziek.
BERLIJN (419 RL;
4.20 Populair concert; 10.20 Dansmuziek.
HAMBURG (372 M.)
12.30 Populair concert; 1.35 Gramofoonmuziek; 2.30 ld.;
4.50 Concert; 10.50 Dansmuziek.
KONIGSWUSTERHArSEN (1635 M)
12.20 Gramofoonmuziek; 2.20 Idem; 4.20 Concert; 8.20
Cabaretprogramma; 11.20 Concert.
LANGENBERG (472 M.)
1.20 Concert; 4.50 Vesperconcert; 11.05 Concert.
DAVENTRY (1554 M.)
12.20 Concert; 1.05 Concert; 3.50 Concert; 5.05 Orgel
concert; 7.50 Concert; 10.05 Theaterorkest, 11.05 Dans
muziek.
PARIJS EIFFEL (1445 RL)
8.50 Pianorecital; 9.20 Concert.
MILAAN (SSl M.)
8 05 Operette-uitzending.
WEENEN (517 M.7
5.20 Populair concert; 7.10 Idem; 8.20 Operette-uitzen
ding.
WARSCHAU (1411 M.)
8.20 Populair concert; 10.20 Dansmuziek.
BEROMUNSTER (460 M.)
7.50 Gramofoonmuziek; 8.30 Idem; 10.35 Idem.
val of twee, drie plaats. De reparateur had niet voor
niets zijn werkplaats daar bij die bocht geopend en
zich zelfs een kleinen kraan wagen aangeschaftl
En nu dit villatje. Er had een ouden dokter in ge
woond, die er een voordeelige practijk in had gehad.
De uit het water opgevischte automobilisten, bleven
soms een paar weken bij den dokter in hun huis om
hun zenuwen weer in orde te laten komen. Dit had
Willemsen van den garagehouder gehoord, toen deze
vernomen had, dat hij een jonge dokter was, die nog
een practijk zocht. Hij kon het huisje krijgen tegen
een billijke huur en met een maand opzeggen, bic
oude dokter, had de man laten doorschemeren, wist
er wel'raad op om zijn patiënten een paar weken in
huis te houden; twee a drie kamertjes waren door
loopend bezet geweest!
Spoedig waren ze terug in de garage; dienzelfden
d-\g teekende Willemsen het huurcontract en binnen
veertien dagen waren ze geinstalleerd. Heerlijk, zoo
buiten te wonen, vond het jonge vrouwtje, die den
halven dag in den tuin bezig was. En Willemsen
rookte als een Moriaan en wachtte op de dingen, die
komen zouden. Maar er kwamen voorloopig geen
dingen.
Dat zie je nu altijd, meende de garagehouder;
je kan die dingen niet dwingen.
Willemsen had geduld weken achtereen, 's Avonds
las hij het eene boek na het andere op de veranda,
waar zijn vrouw gezellig achter de theetafel zat te
breien. 'tWas er knus, met die roode kap over de
lamp. Gezellig, warm licht. De eene week verliep na
de andere en Willemsen werd ongeduldig, terwijl
zijn vrouw hevig naar de stad begon te verlangen.
Hij kon niet alleen achterblijven en wilde ook graag
eens weg. Maar, als er nu juist eens een ongeluk ge
beurde?
Eindelijk gingen ze samen naar de stad. Een paar
dagen logeeren Toen ze terugkwamen, was het
eerste wat ze hoorden, dat er 's avonds een vrij ern
stig ongeluk in de bocht gebeurd was. Om je voor
het hoofd te slaanl Dan maar liever geduld in het
vervolg. En weer beoefenden ze samen de deugd, tot
ze ei weer beiden meer dan genoeg van kregen en
in de stad gingen logeeren. Nu maar een enkele
dag en weer hadden ze hun kans gemist!
Een gezelschap rijke Amerikanen was kopje onder
gegaan, den avond toen Willemsem naar de stad was
gereisd.
Nogmaals beoefend Willemsen geduld. Tot den
zomer ten einde liep en gure najaarsvlagen het ple
ier van het buitenleven kwamen bederven. Ze kre
gen allehei een humeur. Toen tegen November, speel
den ze open kaart tegen elkaar. Ze had ïen er ge-
i -t van. Beter, dat ze het opgavrn en weer naar dc
stad terug gingen. Daar m Willemsen langzamer
hand ook wel een praktijk opwerken.
Binnen een week. n dat ze vertrokken waren, had-
djn er al twee ongelukken in de bocht plaats gehad.
F. n der oudste cl. ffeurs uit de buurt, de bestuur
der van .cn wajscherii-auto, was er met zijn wagen
in geraakt.
Toen dat roode licht, op de veranda van den dok
ter vonds nog schee.wist je ten» iste i h't
oikdor.ker, waa- de bor'.t begon, merkte hij op tegen
den reparateur, waar h»i zijn wag .1 terug kwam
halen.
De man keek hem met open mond aan maar zei
niets.
Het spoorkaartje.
In den trein van Den Haag naar Rotterdam za
ten eenige passagiers, die In een druk gesprek ge
wikkeld waren.
„Duur, dat reizen met den trein in dezen slech
ten tijd; voor velen een opoffering", zei een van hem
De heer in den hoek lachte zoetjes.
„Waarom lacht u?", vroeg een der reizigers hem.
„Dat zal ik u vertellen," zei de heer. „Ik ga
iedere week naar Rotterdam. Maar vandaag heb ik
pas voor het eerst een kaartje."
De oude heer met de putbaard wendde zich tot
den spreker: „Ik heb het misschien niet goed verstaan!
U reist voortdurend naar Rotterdam, maar zonder
kaartje...?"
„Juist", zei de heer en scheen er trotsch op te
zfjn, „zoo is het".
De oude heer was zeer verontwaardigd. Ook de
anderen vonden het standpunt van den heer niet juist.
De oude heer ging verder: „Weet u, wat dat,
juridisch gezien, beteekent? Weet u dat? Dat is be
drog, verstaat u, mijnheer!"
Dat was den heer nu blijkbaar te veel.
„Let u asjeblieft een beetje op uw woorden, me
neer!" riep hij.
„Wat?!" schreeuwde de oude man. ,Jk zal den
conducteur roepen en u aangeven."
„Uitstekend meneer, dat mag u doen, als u daar
plezier in hebt", was het ironische antwoord.
„U schijnt er u nog al over te verheugen?"
„Ja, dat doe ik ook."
Toen stond de oude heer op en riep den con
ducteur.
„Conducteur, deze heer heeft zooeven openlijk
verklaard, dat hij iedere week naar Rotterdam reist,
en dat hij vandaag pas voor 't eerst een spoorkaartje
heeft."
De conducteur wendde zich tot den overtreder.
„Geeft u toe meneer, dat dat waar is?"
„Natuurlijk Is het waar!"
„Dus u heeft de spoorwegen bedrogen?"
„Ik? Hoezoo?"
„Omdat u zonder kaartje hebt gereisd."
„Ik had er ook geen noodig."
„Waarom heeft u er geen noodig?
„Omdat ik al die andere keeren met mijn auto
heb gereisd."
Een daverend gelach klonk door het comparti
ment. De oude heer met het puntbaardje stapte bij
de volgende halte uit.
Zigeanerkonlngin gestorven.
Zü voorspelde haar eigen dood.
De 83-jarige zigeunerin, bekend als „Gibsy Lee, da
koningin van Kent", ls gestorven en bijna alle zigeu
ners uit de streek kwamen met hun woonwagens naar
de plaats waar zij overleden is. Zij was een befaamde
waarzegster en had enkele dagen te voren haar over
lijden aangekondigd.
Gibsy Lee. wier ware naam mrs. Levi Boswell was,
was een merkwaardige zigeunerin.
Als oudste dochter van den oorspronkelljken Gibsy
Lee van Brighton werd zij echter altijd bij dezen naam
aangeduid. Zij was niet onvermogend, bezat een eigen
auto, die door baar schoonzoon werd bestuurd, en twee
woningen, een voor den winter en een voor den zomer.
Zij was een bekend bezoekster van de hotels in West-
Eind en werd ook vaak gezien op feesten van Londens
society.
Maar ook met de bescheiden werkzaamheden, waarop
de meeste zigeuners zich toeleggen, was zij volkomen
vertrouwd. Paarden waren haar groote liefhebberij; in.
de dagen toen graven en hertogen geregeld naar het
kamp van haar man plachten te komen om paarden te
koopen, was zij het vaak, die de dieren bereed, met de
losheid en natuurlijkheid van de echte zigeunerin.
Dit werk heeft haar echter ook vaak in moeilijkheden
gebracht; eens sleurde een paard haar 100 meter ver
mee, zoodat zij deerlijk verminkt werd; een ander maal
kreeg zij een hevigen trap; doch in beide gevallen bleek
haar geestkracht zoo groot, dat zij ondanks de pijnlijkste
verwondingen naar een ziekenhuis liep, waar zij in het
eerste geval drie maanden verpleegd moest worden.
Een val van een wagen heeft haar een ontwrichte heup
gekost, welke niet geheel meer is genezen.
Zuurkool boven alles.
Weet u wat zuurkool is? Deze vraag schijnt in Ne
derland misschien belachelijk, maar in Amerika kon
men eenige jaren geleden deze vraag met hetzelfde
recht stellen als te informeeren naar nieuwe époque-
makende uitvindingen op het gebied van klankfilm of
televisie. Lieden, die reeds een keer de groote vijver
overgestoken waren, zouden misschien den neus opge
trokken en gezegd hebben: „Zuurkool? Daar moet je
voor naar Duitschland gaan! Daar krijg j« eiken dag
zuurkool!"
Duitschland geldt inderdaad nog heden ten dage als
de groote voortbrenger en verbruiker van Sauerkraut,
„het zure kruid". Deze suprematie loopt thans echter
gevaar in de verdrukking te geraken, want Amerika
heeft er den smaak van te pakken gekregen en is op
weg de zuurkool als het beste (dus ook gezondste)
volksvoedingsmiddel algemeen ingang te doen vinden.
Zooals de statistiek bewijst worden in de Ver. Staten
thans jaarlijks reeds 400.000 vaten zuurkool geprodu
ceerd, die een waarde vertegenwoordigen van 3.500.000
dollar.
De zuurkool heeft haar geschiedenis. Wanneer men
voor het eerst op de gedachte is gekomen om kool in
smalle reepen te snijden en deze onder toevoeging van
zout ln eigen sap tot gisting te brengen, is thans niet
meer met juistheid vast te stellen, maar zeker is het,
dat het product tot aan zijn Invoer in de Vereenigde
Staten een lange geschiedenis aohter den rug heeft. Een
-geschiedschrijver heeft medegedeeld, dat deze wijze van
kool bereiding bij de Tartaren in Azië gebruikelijk was,
dat van hen Oost-Europeesche, Slavische volken en van
deze weer de Germanen de spijs overgenomen hebben.
De fabriekmatige bereiding was ln elk geval, vóór zij
:n geheel Duitschland toegepast werd, reeds in de Ne
derlanden en in den Elzas bekend. Emigranten brach
ten later het recept naar Amerika waar dan ook al
lengs het inmaken van kool in het familieleven ingang
vond, totdat de moeilijkheden en den omslag die het
inmaken meebracht, door de industrie werden overge
nomen. waarvan het eerst St. Louis, en thans het Noord*
Amerikaansche meerenplateau het centrum is.
-ïumor.
Een voorbeeld.
„Ziet, geachte hoorders, ik wil u tot bewijs van den
grooten afkeer van alcohol een voorbeeld uit de natuur
aanvoeren. Als men een ezel een emmer met water en
een andere met bier voorzet, wat zal hij dan drinken?"
„Het water!"
„Heel goed... En waarom?"
„Omdat hij een ezel is!"
De spaarder.
Barbier: „Zal ik u even nascheren?"
Klant: „Kost dat extra?"
Barbier: „Neen."
Klant: „Scheer me dan morgen maar na."
Goed geheugen.
Noordpoolreiziger na een driejarige expeditie, ver»
-ornd tot zijn vrouw: „Wat een rommelige huishouding
is rne dat hier. Zelfs mijn huispantoffels staan niet meer
op hun oude plaats."
